ZWALCZANIE TERRORYZMU 6 Współpraca międzynarodowa miękkie metody zwalczania terroryzmu Maciej Milczanowski 1

TEMATY ZAJĘĆ Zajęcia wprowadzające - walka, wojna, zwalczanie terroryzmu, kontrowersje wokół metod zwalczania terroryzmu. Zwalczanie IRA i Al-Kaidy. Międzynarodowe uregulowania prawne w zwalczaniu terroryzmu na podstawie wybranych przykładów. Jednostki specjalizujące się w działaniach kontrterrorystycznych (BOA, SPAT, YA’MA’M, Delta Force, SAS, GROM). Agencje wywiadowcze w walce z terroryzmem (MOSAD, CIA, MI 6, SWW). Współpraca międzynarodowa w dziedzinie zwalczania terroryzmu i tzw. miękkie metody zwalczania terroryzmu. Antyterroryzm w Polsce i jego instytucje. 8. Terroryzm w II dekadzie XXI wieku.

Działania na rzecz miękkiego zwalczania terroryzmu Działania prewencyjne obejmują współpracę w dziedzinie bezpieczeństwa, wyprzedzające odstraszanie, pomoc humanitarną, operacje pokojowe, inicjatywy antyproliferacyjne, włącznie ze współpracą międzynarodową na rzecz wzbronienia nielegalnego upowszechniania broni masowego rażenia.

Działania na rzecz miękkiego zwalczania terroryzmu Działania prewencyjne mogą również obejmować inne operacje wojskowe – np. zapobieganie wybuchowi wrogiej przemocy (działań wojennych) lub pomoc w obronie bądź odtworzeniu prawowitych władz. W najbardziej niebezpiecznych warunkach prewencja może wymagać użycia siły, aby unieszkodliwić broń masowego rażenia znajdującą się w posiadaniu terrorystów lub innych podmiotów albo też zaatakować obiekty (np. terrorystów) zagrażające bezpośrednio Stanom Zjednoczonym, sojusznikom lub ich interesom.

Działalność organizacji międzynarodowych w kwestii terroryzmu Rada Europy - Promocja demokracji oraz podstawowych praw człowieka oraz takie dokumenty jak Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie praw człowieka i walki z terroryzmem międzynarodowym czy tez Europejska Konwencja o Zwalczeniu terroryzmu, która weszła w życie 4 sierpnia 1978r. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie - działania zmierzające do rozwijania współpracy partnerskiej w dziedzinie zwalczania terroryzmu. NATO - środki militarne, obejmujące użycie wojsk lądowych, morskich i powietrznych oraz operacje militarne np. atak na kraj podejrzewany o wspomaganie organizacji terrorystycznej. ONZ - umożliwia państwom nie tylko dyskusje nad środkami, które zostaną użyte do walki z terroryzmem, uzgadnianie stanowisk, ale także tworzenie międzynarodowych instrumentów prawnych, które kształtują współczesna rzeczywistość w jej aspekcie prawnomiędzynarodowym. Np. Rezolucja Terroryzm i prawa człowieka z 13 lutego 2002 r. Dużo uwagi poświęca prawom człowieka Unia Europejska - przede wszystkim działania zmierzające do harmonizacji prawa, umożliwiającej skuteczniejsze przeciwdziałanie terroryzmowi, bezpośrednie działania na rzecz walki z terroryzmem ze strony Unii to tworzenie instrumentów zwalczania finansowania terroryzmu

8 września 2006 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Globalną Strategię Zwalczania Terroryzmu. UN Global Strategy to Combat Terrorism

Globalna Strategia Zwalczania Terroryzmu ustanawia konkretne środki do podjęcia przez państwa członkowskie, które mają na celu: przeciwdziałać przyczynom rozprzestrzeniania się terroryzmu, zapobiegać i zwalczać terroryzm, wzmocnić indywidualną i kolektywną zdolność państw chronić prawa człowieka i strzec rządów prawa podczas walki z terroryzmem.

Obecne prace w ONZ Obecnie na forum ONZ trwa dyskusja nad przyjęciem Kompleksowej Konwencji ws. Zwalczania Terroryzmu - Comprehensive Convention on International Terrorism (CCIT). W celu opracowania projektu CCIT został powołany Komitet Ad Hoc Zgromadzenia Ogólnego ds. Środków Eliminowania Terroryzmu Międzynarodowego (The UN General Assembly’s Ad Hoc Committee (AHC) on Measures to Eliminate International Terrorism). Komitet Ad Hoc został utworzony w oparciu Rezolucję Zgromadzenia Ogólnego NZ nr 51/210 (1996) i działa w ramach VI Komitetu NZ.

Przeszkody w przyjęciu Kompleksowej Konwencji ws. Zwalczania Terroryzmu Kwestie sporne, dotyczące m.in.: definicji terroryzmu, umieszczenia w dokumencie odniesień do terroryzmu państwowego, ocen źródeł terroryzmu odróżnienia prawa narodów do samostanowienia od działań terrorystycznych (np. stanowisko Organizacji Konferencji Islamskiej - The Organization of the Islamic Conference (OIC).

Przykłady działań Narodów Zjednoczonych w zwalczaniu terroryzmu: Zapobieganie i zwalczanie terroryzmu Budowanie zdolności państw do zwalczania terroryzmu Ochrona praw człowieka podczas walki z terroryzmem Przeciwdziałanie przyczynom rozprzestrzeniania się terroryzmu

Zapobieganie i zwalczanie terroryzmu W ramach sankcji nałożonych na Al-Kaidę i reżim Talibów, 34 państwa zamroziły środki finansowe w wysokości co najmniej 93,4 mln dolarów (stan na styczeń 2006) należące do osób i grup, których dane figurują na zbiorczej liście Komitetu ustanowionego na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa 1267 . Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej - Przeprowadzono ponad 100 misji sprawdzających, w których rezultacie państwach, które niedawno uzyskały niepodległość zidentyfikowano i zabezpieczono 38 źródeł wysokiego promieniowania radioaktywnego. Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej wykryła i zbadała 70,000 ton substancji chemicznych. Dotychczas, ponad połowa urządzeń na świecie używanych wcześniej do produkcji broni chemicznej została albo zniszczona albo przekształcona dla działań pokojowych. Komitet ustanowiony na mocy rezolucji 1540 wraz z jego ekspertami sprawdził raporty ze 127 państw i jednej organizacji (Unii Europejskiej) na temat ich działań podejmowanych w celu sprostania wymogom rezolucji Rady Bezpieczeństwa 1540 (2004). Komitet zajmuje się identyfikowaniem braków oraz sugeruje ulepszenia dla zapobiegania pozyskania broni masowego rażenia i jej komponentów przez podmioty niepaństwowe. Wojskowe i cywilne jednostki operacji pokojowych NZ zapewniły bardziej bezpieczne środowisko w wielu konfliktach na całym świecie. Rada Bezpieczeństwa ONZ nałożyła na członków Al-Kaidy i powiązane z nimi osoby zakazy podróżowania oraz sankcje finansowe. W ramach ONZ zostało wypracowanych i przyjętych 16 powszechnych konwencji i protokołów, które uznają za przestępstwa poszczególne akty terroryzmu, w tym porwania, branie zakładników oraz terroryzm nuklearny. Konwencje te, wraz z rezolucjami Rady Bezpieczeństwa, stanowią prawne podstawy współpracy w podejmowaniu wielostronnych działań przeciwko terroryzmowi.

Budowanie zdolności państw do zwalczania terroryzmu Departament Bezpieczeństwa rozwija wiedzę na temat zwalczania terroryzmu, a w ponad 150 państwach przeprowadził operacje wzmacniania bezpieczeństwa. Departament współpracuje z Interpolem i Biurem NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej w rozwijaniu zdolności natychmiastowego reagowania na zagrożenia bezpieczeństwa, w tym terroryzm. Grupa Zadaniowa ds. Zwalczania Terroryzmu (The Counter-Terrorism Implementation Task Force - CTITF) ustanowiona przez Sekretarza Generalnego w 2005 roku pracuje na rzecz zapewnienia całościowej koordynacji i spójności 23 jednostek w ramach systemu NZ, które włączone zostały do działań w walce z terroryzmem. Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization - WHO) wykryła ponad tysiąc ośrodków epidemii o zasięgu międzynarodowym oraz zapewniła pomoc w ponad 100 przypadkach. Ponadto WHO rozwinęła globalną sieć laboratoriów do reagowania na wybuchy epidemii i zagrożenia biologiczne. Biuro NZ ds. Środków Odurzających i Przestępczości wsparło 112 państw w przystąpieniu i implementowaniu międzynarodowych instrumentów odnoszących się do zapobiegania i powstrzymywania międzynarodowego terroryzmu oraz udzieliło 67 państwom doradztwa w zakresie legislacji antyterrorystycznej. Ponadto rozwinęło 9 narzędzi pomocy technicznej, mających na celu wspieranie państw we wzmacnianiu ich ustawodawstwa antyterrorystycznych.

Ochrona praw człowieka podczas walki z terroryzmem Biuro Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka zapewnia wsparcie i doradztwo państwom członkowskim, na ich prośbę, w zakresie ochrony praw człowieka i podstawowych wolności podczas zwalczania terroryzmu, łącznie z przeglądem i rozwojem prawa antyterrorystycznego. Specjalny Sprawozdawca dla promocji oraz ochrony praw człowieka i podstawowych wolności podczas zwalczania terroryzmu ma za zadanie identyfikować, wymieniać i promować najlepsze praktyki w zakresie środków zwalczania terroryzmu, które respektują prawa człowieka i podstawowe wolności. Biuro Spraw Prawnych we współpracy z Departamentem Spraw Politycznych oraz Biurem Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka opracowuje propozycje i wytyczne dla państw członkowskich w zakresie i przejrzystych procedur umieszczania oraz usuwania jednostek i ugrupowań na listach podmiotów objętych sankcjami ONZ.

Przeciwdziałanie przyczynom rozprzestrzeniania się terroryzmu Specjalni Przedstawiciele i Wysłannicy Sekretarza Generalnego oraz Departament Spraw Politycznych wspierając mediacje, przyczynili się do osiągnięcia porozumień pokojowych w 13 konfliktach na świecie w 2001 roku. Utworzenie jednostki wsparcia mediacji w DPA współpracującej z Biurem Wsparcia Misji Budowy Pokoju wzmocni zdolność Narodów Zjednoczonych w tworzeniu i budowaniu pokoju. Organizacja NZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury promuje dialog międzycywilizacyjny i międzykulturowy, wspiera dialog między religiami i narodami oraz dba o jakość edukacji poprzez współpracę międzynarodową i organizację szkoleń naukowych. Program UNESCO "Kultura pokoju" pomaga wielu organizacjom społeczeństwa obywatelskiego w potępianiu aktów terroryzmu. Departament Informacji Publicznej współpracuje z mediami, instytucjami oświatowymi, organizacjami pozarządowymi oraz społeczeństwem obywatelskim w promowaniu szacunku, tolerancji i różnorodności kulturowej. Departament jest organizatorem serii seminariów pod hasłem "Oduczanie się nietolerancji", skupionych na zwalczaniu antysemityzmu, islamofobii oraz mediów propagujących nienawiść.

UE

Zwalczanie terroryzmu w UE Unia Europejska uchwaliła szereg regulacji, które inicjują tworzenie jednolitego rozwiązania ukierunkowanego na wspólne zwalczanie terroryzmu przez państwa zrzeszone w tym związku. Deklaracja Rady Europejskiej o Zwalczaniu Terroryzmu,

Zwalczanie terroryzmu w UE Z powyższych wynika 18 podstawowych uregulowań i wskazań koalicyjnych w kwestiach dotyczących: zachowywania międzypaństwowej solidarności w zwalczaniu terroryzmu; realizacji zobowiązań, wynikających z Karty Narodów Zjednoczonych oraz z Rezolucji Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych nr 1373 z 2001 r.; dotyczących wspólnego zwalczania terroryzmu międzynarodowego; kształtowania Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa w sprawie zwalczania terroryzmu; tworzenia ram koncepcyjnych dla Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obronności, pożądanej do wnoszenia we wspólne dzieło zwalczania terroryzmu; wzmacniania środków bezpieczeństwa na granicach oraz zwiększenia skuteczności wykrywania fałszywych dokumentów; kształtowania strategicznych celów odnoszących się do zwalczania terroryzmu;

Zwalczanie terroryzmu w UE pogłębienia międzynarodowego konsensusu i wzmacniania współpracy w dziedzinie zwalczania terroryzmu; redukowania dostępu organizacji terrorystycznych do źródeł finansowania i innych zasobów ekonomicznych; stosowania profilaktyki antyterrorystycznej w zakresie wykrywania, ścigania i prawnego piętnowania sprawców potencjalnych zagrożeń; kształtowania bezpieczeństwa międzynarodowego transportu i zapewniania efektywnych kontroli granicznych; zwiększania zdolności do ograniczania skutków ataków terrorystycznych; redukowania wsparcia terrorystycznego;

Zwalczanie terroryzmu w UE utrzymywania właściwych stosunków zewnętrznych z priorytetowymi krajami trzecimi, w których zwalczanie terroryzmu powinno być wzmocnione; wymiany informacji wywiadowczych; środków ochrony transportu i ludności; współpracy międzynarodowej; współpracy z USA i innymi partnerami; kompleksowego koordynowania wysiłków unijnych ukierunkowanych na wszechstronne zwalczanie terroryzmu.

PARTNERSTWO WSCHODNIE Armenia Azerbejdżan Białoruś Gruzja Mołdawia Ukraina

PARTNERSTWO WSCHODNIE Program określający wymiar wschodni polityki Unii Europejskiej w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Projekt Partnerstwa został zapoczątkowany działaniami dyplomacji polskiej, wspieranymi przez Szwecję. Program zainaugurowano w Pradze w 2009 roku, podczas prezydencji czeskiej.

GŁÓWNE PRIORYTETY Zbliżenie wschodnich sąsiadów do UE. Jest to w istocie plan rozwoju relacji między Unią a państwami Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego, plan, który daje im możliwość stopniowego włączania się do polityk i programów unijnych oraz integracji ze wspólnym rynkiem. Współpraca UE z jej wschodnimi sąsiadami ma prowadzić do przekazywania dobrych unijnych praktyk w dziedzinie handlu, gospodarki i polityki, a jej tempo uzależnione będzie od zmian zachodzących w tych państwach oraz oczekiwań partnerów.

CELE PARTNERSTWA Preferencje handlowe. Ułatwienia wizowe i programy pomocowe. W zamiarach polskiego rządu w dłuższej perspektywie Partnerstwo Wschodnie ma przygotować objęte nim państwa do akcesji. Inicjatywa spotkała się z poparciem przewodniczącego Komisji Europejskiej oraz przywódców pozostałych państw Unii w czasie czerwcowego szczytu Rady Europejskiej w 2008

3 grudnia 2008 projekt partnerstwa został przyjęty przez Komisję Europejską, która zaproponowała jednocześnie m.in.: utworzenie strefy wolnego handlu, podpisanie układów o stowarzyszeniu, ułatwienia wizowe dla obywateli państw uczestniczących w Partnerstwie, zwiększenie finansowania programu do 600 mln euro, w tym 250 mln pochodzić ma z instrumentu finansowego Europejskiej Polityki Sąsiedztwa ENPI, zaś kolejne 350 mln to środki dodatkowe. 20 marca 2009 w czasie szczytu w Brukseli unijni przywódcy zatwierdzili projekt Komisji Europejskie

UNIA DLA ŚRÓDZIEMNOMORZA (PARTNERSTWO EUROŚRÓDZIEMNOMORSKIE)

Unia dla Śródziemnomorza - (ang. Union for the Mediterranean, fr Unia dla Śródziemnomorza - (ang. Union for the Mediterranean, fr. Union pour la Méditerranée), została oficjalnie powołana do życia podczas konferencji w Paryżu 13-14 lipca 2008.

Celem jest ożywienie Procesu Barcelońskiego Celem jest ożywienie Procesu Barcelońskiego. Dotychczasowy dorobek współpracy eurośródziemnomorskiej ma być wzbogacony o realizację konkretnych projektów, przyczyniających się do większej integracji regionu. W trakcie spotkania w Paryżu przyjęto sześć pierwszych, które dotyczą: oczyszczania Morza Śródziemnego, wykorzystania energii słonecznej, poprawy infrastruktury transportowej, ochrony ludności cywilnej przed katastrofami naturalnymi, utworzenia Uniwersytetu Eurośródziemnomorskiego oraz rozbudowy mechanizmów kredytowania dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Uczestnicy zdecydowali również, że w ramach UMŚ nastąpi rozbudowa instytucji. Co dwa lata będą odbywały się spotkania na szczeblu głów państw i szefów rządów. Wprowadzono instytucję wspólnej prezydencji, sprawowanej jednocześnie przez państwo odpowiedzialne za przewodniczenie Radzie UE oraz – ze strony partnerów śródziemnomorskich – przez kraj wybrany w drodze konsensusu na okres dwóch lat (obecnie Egipt). Podjęto także decyzję o utworzeniu dwóch instytucji pomocniczych: sekretariatu zajmującego się przygotowywaniem propozycji projektów oraz stałego komitetu wspólnego, odpowiedzialnego za wspieranie wspólnej prezydencji w przygotowywaniu spotkań na najwyższym szczeblu.