Gospodarowanie odpadami komunalnymi na przykładzie gminy SUCHA BESKIDZKA

Położenie geograficzne Suchej Beskidzkiej Gmina Sucha Beskidzka położona jest w południowo – zachodniej części województwa małopolskiego w Powiecie Suskim. Graniczy ona z 3 – ma gminami: Zembrzyce Stryszawa Maków Podhalański Zajmuje powierzchnię 2746 ha (około 4% powierzchni powiatu) i jest zamieszkiwana przez 9695 mieszkańców, co stanowi około 12 % ludności powiatu. Jest to gmina miejska – miasto Sucha Beskidzka. Sucha Beskidzka- miasto powiatowe, leży na wysokości 365 m n.p.m. w malowniczej kotlinie w dolinach rzek Stryszawki i Skawy, na pograniczu Beskidów Makowskiego, Żywieckiego i Małego. Lokowana jako niewielka osada w 1405 roku na 13 łanach frankońskich w 2005 roku obchodzić będzie 600- lecie istnienia. Nieprzeciętne walory krajobrazowe, wynikające z położenia miasta w centrum Beskidów oraz jeden z większych kompleksów zabytkowych w województwie małopolskim z renesansowym zamkiem zwanym "Małym Wawelem", to niewątpliwe atuty miasta. Dogodne położenie przy skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych Sucha- Kraków - Żywiec -Zakopane oraz możliwość wypadu w okoliczne pasma Beskidów i dalej na Słowację to czynniki, które sprzyjają rozwojowi różnych form turystyki. Pod względem fizjograficznym teren położony jest w makroregionie Beskidów Zachodnich i mezoregionie Beskidu Makowskiego. Makroregion Beskidów Zachodnich cechuje się pod względnymi wysokościami sięgającymi od 300 do 800 m. n.p.m.

Odpady komunalne Stan aktualny

Oszacowane ilości odpadów komunalnych w 2003 r Oszacowane ilości odpadów komunalnych w 2003 r. dla gminy Sucha Beskidzka na podstawie 18strumieni odpadów komunalnych Lp. Strumień odpadów Oszacowana ilość odpadów komunalnych [Mg/rok] Wskaźnik wytwarzania odp. kom. w [kg/M/r] Gmina Sucha Beskidzka Małe miasta Gmina miejska 1. Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 99,00 959,81 2. Odpady zielone 12,00 116,34 3. Papier i karton (nieopakowaniowe) 22,95 222,50 4. Opakowania z papieru i tektury 5. Opakowania wielomateriałowe 5,10 49,44 6. Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 27,30 264,67 7. Opakowania z tworzyw sztucznych 11,70 113,43 8. Odpady tekstylne 9,00 87,25 9. Szkło nieopakowaniowe 3,60 34,90 10. Opakowania ze szkła 20,40 197,78 11. Metale 8,40 81,44 12. Opakowania z blachy stalowej 2,40 23,27 13. Opakowania z aluminium 1,20 11,63 14. Odpady mineralne 32,00 310,24 15. Drobna frakcja popiołowa 42,00 407,19 16. Odpady wielkogabarytowe 15,00 145,42 17. Odpady budowlane 30,00 290,85 18. Odpady niebezpieczne 2,00 19,39 Razem: 367,00 3558,06

Z terenu gminy Sucha Beskidzka w 2003 roku zebrano ok. 2,09 tys Z terenu gminy Sucha Beskidzka w 2003 roku zebrano ok. 2,09 tys. Mg odpadów komunalnych w tym oraz odzyskano 155,6 Mg odpadów takich jak papier, szkło, złom i plastik.. Gminę Sucha Beskidzka zamieszkuje ok. 9,695 tys. osób, zatem średnia ilość odpadów komunalnych przypadająca na jednego mieszkańca na rok wynosi ok. 215,6 kg . Ilość odpadów komunalnych zebranych z terenu gminy wynosząca 2 090,0 Mg w 2003 roku różni się od ilości odpadów oszacowanych (3 613,11 Mg) o ok. 172,8%. Można to tłumaczyć tym, że odpady organiczne, mineralne i makulatura są wykorzystywane indywidualnie, m. in. do produkcji kompostu, a niektóre rodzaje odpadów są spalane w gospodarstwach domowych. Nie prowadzi się zbiórki odpadów pochodzących z budowy i remontów. Ponadto część odpadów deponowana jest na nielegalnych miejscach tzw. „dzikich wysypiskach”.

Selektywna zbiórka Na terenie gminy Sucha Beskidzka od 1997 roku prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów w oparciu o system kontenerowy (pojemniki rozstawione na terenie miasta). Do selektywnej zbiórki wykorzystuje się pojemniki nowego typu Igloo (1,5 m3) – rozstawiono 35 kompletów (1 komplet składa się z pojemnika zielonego – na szkło, niebieskiego – na makulaturę i żółtego – na tworzywa sztuczne, co razem daje 105 szt. pojemników) oraz starego typu Igloo (1,6 m3) - ustawiono 13 kompletów (1 komplet składa się z pojemnika czerwonego na szkło, niebieskiego na tworzywa sztuczne, co razem daje nam 26 szt. pojemników) i foliowych worków (110 dm3)-–zielone na szkło, niebieskie na papier, żółte na tworzywa sztuczne i czarne na odpady nie segregowane (110 i 56 litrów). Komplety pojemników tzw. "gniazda" w ilości 48 rozmieszczone zostały na terenie miasta (osiedla mieszkaniowe, centrum miasta i obrzeża miasta). Opróżnianie pojemników następuje na telefoniczne zgłoszenie w miarę potrzeby, natomiast worki wywożone są zgodnie z harmonogramem. W 2003 roku zebrano 155,60 Mg odpadów. Oprócz tego w gospodarstwach indywidualnych w zabudowie jednorodzinnej selektywna zbiórka odbywa się z wykorzystaniem systemu workowego. Worki te opróżniane są najczęściej raz w miesiącu.

Składowanie odpadów Na terenie gminy działają 2 firmy prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Odpady komunalne nie segregowane są zbierane do kontenerów i pojemników (głównie typu KP–7 i pojemniki 110 dm3 ) lub worków foliowych (110 i 56 dm3). Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich sortowanie w Rejonowej Sortowni i deponowanie na Składowisku Odpadów Komunalnych. W roku 2003 roku zebrano następujące ilości odpadów z selektywnej zbiórki: 91,40 Mg szkła 14,10 Mg tworzyw sztucznych (plastiku), 21,70 Mg makulatury, 28,40 Mg metali.

Niekontrolowane miejsca gromadzenia odpadów, tzw. „dzikie wysypiska” Nielegalne wysypiska stanowią zagrożenie spowodowane niezgodnym z wymogami ochrony środowiska składowaniem odpadów, w których mogą znajdować się odpady niebezpieczne (tj. płyty azbestowe, opakowania po lakierach, farbach pestycydach, olejach, itp.) Na terenie Gminy Sucha Beskidzka lokalizowane są przez Straż Miejską nieliczne "dzikie wysypiska”, które na bieżąco likwidują miejscowi mieszkańcy.

Komunalne osady ściekowe Źródłem powstawania osadów ściekowych w gminie Sucha Beskidzka jest Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji - oczyszczalnia ścieków o przepustowości Q = 5 000 m3 na dobę. Ilość powstających osadów ściekowych w przeliczeniu na suchą masę wynosi 109 Mg/rok. Oczyszczalnia ta usytuowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie Rejonowej Sortowni i Składowiska Odpadów Komunalnych. Podmioty te posiadają zgodę na odzysk ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych jako warstwy inertnej na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne. W obecnej chwili, po dokonaniu zakupu prasy do odwadniania osadów ściekowych, przystąpiono do jej uruchomienia.

Odpady niebezpieczne W gminie Sucha Beskidzka do tej pory nie prowadzono, poza zbiórką baterii, zorganizowanej zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. Zbierano zużyte baterie. Nie otrzymano danych ilościowych dotyczących ww. zbiórki odpadów niebezpiecznych. Łączna ilość odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w sektorze komunalnym na terenie całej gminy wynosi więc 19,39 Mg/rok.

Cele i założenia gospodarki odpadami Odpady komunalne Cele i założenia gospodarki odpadami

Cele dotyczące osadów ściekowych do roku 2015 Głównym celem dotyczącym gospodarki osadami ściekowymi jest: Zmniejszenie stopnia składowania osadów ściekowych na składowisku, Minimalizacja magazynowania osadów w oczyszczalniach ścieków, Kontrola osadów wykorzystywanych do przesypywania, rekultywacji i upraw leśnych, W tym celu konieczne jest regularne prowadzenie badań składu chemicznego osadów ściekowych i kwalifikowanie na tej podstawie do wykorzystania. Preferowanym kierunkiem wykorzystania osadów będzie ich kompostowanie a następnie rolnicze wykorzystywanie. Ponadto w zależności od składu i uwarunkowań lokalnych osady ściekowe mogą być także poddawane przeróbce termicznej lub w ostateczności deponowane na składowisku. Dla Gminy Sucha Beskidzka przewiduje się następujący sposób postępowania z osadami ściekowymi: Kompostowanie w powstałej w obrębie RS i SOK kompostowni odpadów, Przesypywanie odpadów na składowisku odpowiednio przygotowanymi osadami, Unieszkodliwianie osadów w instalacji pirolitycznej znajdującej się w Fabryce Osłonek Białkowych „FABIOS” w Białce.

Kierunki działań niezbędne do osiągnięcia założonych celów na lata 2004-2015 Kierunki działań niezbędnych do osiągnięcia ww. celów zostały wytyczone w Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Suskiego. Do kierunków działań niezbędnych do osiągnięcia założonych celów na lata 2003-2015 sektorze komunalnym należą: 1. Prowadzanie gospodarki odpadami komunalnymi w sposób systemowy w układzie ponadlokalnym. Proponujemy powołanie tzw. Zakładu Zagospodarowania Odpadów –obejmujący swoim działaniem Gminę Sucha Beskidzka oraz gminy zrzeszone w Związku Gmin Dorzecza Górnej Skawy, składający się z Rejonowej Sortowni, Składowiska Odpadów Komunalnych, Oczyszczalni Ścieków oraz projektowanej Kompostowni i Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych. 2. Redukcja w odpadach komunalnych zawartości składników ulegających biodegradacji, które będą kierowane na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, 3. Wdrażanie systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych, 4. Wdrażanie systemu eliminacji odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (sposoby zbierania i unieszkodliwiania), 5. Bieżąca likwidacja „dzikich wysypisk”, 6. Osiągnięcie ustawowych limitów odzysku i recyklingu dla wydzielonych strumieni odpadów komunalnych.

Analiza SWOT istniejącego systemu gospodarowania odpadami Odpady komunalne Analiza SWOT istniejącego systemu gospodarowania odpadami

Silne strony - częściowe istnienie systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych poprzez system tzw. gniazd w zabudowie wielorodzinnej oraz system worków w zabudowie jednorodzinnej, - akcyjna zbiórka odpadów wielkogabarytowych, - zapewnienie w gminie świadczenia usług w zakresie zbiórki, transportu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych poprzez powierzenie tych obowiązków firmom posiadającym odpowiednie zaplecze transportowe i logistyczne, - zbiórka przeterminowanych leków w przychodniach, ośrodkach zdrowia i aptekach w specjalnych pojemnikach i przekazywane specjalistycznym firmom, - edukacja ekologiczna wśród mieszkańców, szczególnie wśród uczniów w szkołach. Słabe strony: - składowanie znacznej ilość odpadów komunalnych na składowisku na terenie gminy, - brak wdrożenia kompostowania odpadów organicznych wśród mieszkańców zabudowy jednorodzinnej, - konieczność ciągłego dotowania działalności systemu w zakresie selektywnej zbiórki surowców wtórnych, - nierozwiązany problem prawidłowego unieszkodliwiania zebranych odpadów organicznych - nierozwiązany problem selekcji odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych - uzależnienie odbioru surowców wtórnych od wymagań stawianych przez firmy odbierające, znajdujące się poza terenem miasta.

Zagrożenia - duża konkurencja ze strony firm zajmujących się zbiórką i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych (dumpingowe ceny) - mogąca spowodować deprecjacje istniejących proekologicznych rozwiązań, - wzrost cen usług spowodowany koniecznością dostosowania się do wymogów obowiązującego prawa – szczególnie w odniesieniu do odpadów niebezpiecznych wyodrębnionych ze strumienia odpadów komunalnych oraz odpadów organicznych, - brak świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie konieczności selekcji odpadów niebezpiecznych ze strumienia wytwarzanych odpadów komunalnych, - brak budżetowych środków finansowych na realizację zakładanych celów. Szanse - zrozumienie wśród społeczności lokalnej w zakresie konieczności podjęcia działań inwestycyjnych, - otwartość na nowoczesne rozwiązania (BAT) w zakresie gospodarki odpadami, - umiejętność wykorzystania funduszy pomocowych UE.

KONIEC Przygotowała: Marta Czekaj