Kształcenie dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami w przedszkolach, szkołach i placówkach. Aneta Żurek zurek@womczest.edu.pl

Wyznaczniki prawa regulujące kierunki kształcenia specjalnego: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych Konwencja o Prawach Dziecka Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych artykuł 24 Konwencji – zobowiązuje państwa ratyfikujące Konwencję do zapewnienia edukacji włączającej na wszystkich szczeblach kształcenia

Kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2013/2014 Kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych

Kształcenie specjalne: Zgodnie z art. 71b ustawy o systemie oświaty, kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Praca zespołowa Współpraca w budowaniu wsparcia

Elastyczność systemu: Edukacja włączająca Integracja Szkolnictwo specjalne

Wychowanie przedszkolne może być zorganizowane w formie kształcenia specjalnego w: przedszkolu ogólnodostępnym przedszkolu integracyjnym przedszkolu specjalnym oddziale przedszkolnym organizowanym w szkole podstawowej ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym

szkołach lub oddziałach integracyjnych Kształcenie specjalne uczniów niepełnosprawnych może się odbywać w szkołach: ogólnodostępnych szkołach lub oddziałach integracyjnych szkołach lub oddziałach specjalnych specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym Uwaga!!! szkoły przysposabiające do pracy to szkoły ponadgimnazjalne przeznaczone dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi

Decyzję o wyborze szkoły, placówki: Podejmują rodzice (opiekunowie prawni) dziecka którzy zgodnie z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej mają wyłączne prawo do decydowania o swoim dziecku ( o ile nie mają tego prawa ograniczonego, czy zabranego); Podstawa prawna: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Podstawą do objęcia kształceniem specjalnym jest: Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno – pedagogicznej, w tym w poradni specjalistycznej. o wydanie orzeczenia wnioskują rodzice/opiekunowie prawni dziecka Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) - art. 71b ust. 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. z 2008r. Nr 173, poz. 1072)

Zapewnienie kształcenia specjalnego: Zgodnie z art. 71b ust. 5, 5a i 5b ustawy o systemie oświaty : - za zapewnienie kształcenia specjalnego ucznia niepełnosprawnego odpowiedzialna jest właściwa jednostka samorządu terytorialnego, do której zadań należy prowadzenie odpowiednio przedszkoli lub szkół danego typu i rodzaju. Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) - art. 71b ust. 5, 5a i 5b.

Kształceniem specjalnym obejmuje się: Uczniów z niepełnosprawnością: niesłyszących słabosłyszących niewidomych słabo widzących z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim Z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym z autyzmem, w tym zespołem Aspergera z niepełnosprawnościami sprzężonymi Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490) z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1498) z późn. zm.

Okres kształcenia: Kształcenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, może być prowadzone do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy: 1) 18. rok życia - w przypadku szkoły podstawowej; 21. rok życia - w przypadku gimnazjum; 24. rok życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej Uwaga!!! Dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim: Dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, w wieku od 3 do 25 lat, uczestniczą w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych zespołowych lub indywidualnych. Zajęcia są formą realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)- art. 16, ust.7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2013r. w sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno – wychowawczych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (Dz. U. z 2013r., poz. 529).

Odroczenie obowiązku szkolnego: Decyzję w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego podejmuje dyrektor publicznej szkoły podstawowej w obwodzie której dziecko mieszka, po zasięgnięciu opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej Odroczenie realizacji obowiązku szkolnego dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego , może nastąpić nie dłużej niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat (przepis ten obowiązuje do 31 sierpnia 2014 roku, od 1 września 2014 roku, wchodzą w życie nowe przepisy, które pozwalają na odroczenie nie dłużej niż do 8 lat ). Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)- art. 16.

Edukacja uczniów z niepełnosprawnościami: Dla każdego ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego należy opracować, niezależnie od typu i rodzaju szkoły do której uczęszcza, indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET). Program opracowują zespołowo nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490) z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1498) z późn. zm.

Zadania przedszkola, szkoły: 1) realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego; 2) odpowiednie, ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne; 3) zajęcia specjalistyczne, o których mowa w przepisach w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach; 4) inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne; 5) przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490) z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1498) z późn. zm.

Zajęcia rewalidacyjne: Szkoła ma obowiązek zorganizowania dla ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na określoną niepełnosprawność zajęć rewalidacyjnych Uwaga!!! W roku szkolnym 2013/2014 – obowiązują dwa rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania Rok szkolny 2014/2015 w stosunku do wszystkich typów i rodzajów szkół (w technikach, w pełni zacznie obowiązywać od roku szkolnego 2015/2016, ze względu na czteroletni cykl kształcenia) obowiązuje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012r., poz. 2014). Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012r., poz. 2014).

Sprawdziany i egzaminy zewnętrzne: Na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego uczniowie lub absolwenci z niepełnosprawnościami przystępują: do sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej, egzaminu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w gimnazjum, egzaminu maturalnego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w warunkach i formie dostosowanych do rodzaju ich niepełnosprawności Uwaga!!! Szczegółową informację o sposobach dostosowania warunków i form przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie odpowiednio do rodzaju niepełnosprawności lub indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów lub absolwentów opracowuje Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i podaje do publicznej wiadomości na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w terminie do dnia 1 września roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany sprawdzian lub egzamin. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.). Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 kwietnia 2008 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (Dz.U. Nr 65, poz. 400, z późn. zm.).

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna: Publiczne przedszkola, i oddziały przedszkolne zorganizowane w szkołach podstawowych, szkoły i placówki organizują i udzielają uczniom pomocy psychologiczno – pedagogicznej. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na: rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb i możliwości rozwojowych i edukacyjnych ucznia zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013r., poz. 532)

Podręczniki Ministerstwo Edukacji Narodowej rekomenduje ujednolicone zasady adaptacji i notacji do stosowania w przygotowaniu podręczników brajlowskich oraz innych materiałów dydaktycznych, w tym zestawów zadań i arkuszy egzaminacyjnych dla uczniów niewidomych oraz w druku powiększonym dla uczniów słabowidzących, dofinansowuje podręczniki szkolne i książki pomocnicze przeznaczone dla uczniów niewidomych, słabo widzących, niesłyszących i z upośledzeniem umysłowym. www.men.gov.pl . Wersje elektroniczne podręczników wykonanych w systemie brajla zamieszczane są na stronie internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji w specjalnie opracowanym przez MEN systemie informatycznym, umożliwiającym dyrektorom szkół i placówek bieżące ich pobieranie oraz wydrukowanie w całości lub części, zgodnie z indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi uczniów. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) - art. 71d.

Kształcenie integracyjne: Liczba uczniów w oddziale integracyjnym: powinna wynosić od 15 do 20, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych. Uwaga!!! Uczniowie zagrożeni niedostosowaniem społecznym i uczniowie niedostosowani społecznie nie są uczniami z niepełnosprawnością i nie mogą być podstawą do utworzenia oddziału integracyjnego. W liczbie od 3 do 5 mieszczą się UCZNIOWIE Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ OBEJMOWANI KSZTAŁCENIEM SPECJALNYM. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489, z późn. zm.).

Nauczyciel wspomagający: w przedszkolach i szkołach integracyjnych oraz w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi, zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego. Uwaga!!! w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, za zgodą organu prowadzącego, można zatrudniać dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490) z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1498) z późn. zm.

- są to formy niezależne, Odróżnienie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od kształcenia specjalnego odróżnienie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od kształcenia specjalnego jest istotnym czynnikiem racjonalnego udzielania wsparcia dziecku i jego rodzinie: - są to formy niezależne, istotne znaczenie ma wiek dziecka i moment rozpoznania niepełnosprawności orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego opinia o potrzebie wczesnego wspomagania

Efektywność systemu kształcenia specjalnego jednym z podstawowych elementów systemu kształcenia specjalnego jest stworzenie możliwości jak najwcześniejszego diagnozowania niepełnosprawności i wczesne wspomaganie rozwoju dziecka opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole opinie te wydawane są nie tylko przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych ale również przez niepubliczne poradnie specjalistyczne – posiadające określone w tym zakresie uprawnienia

Przedłużenie okresu nauki: Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204), uczniom niepełnosprawnym można przedłużyć okres nauki na każdym etapie edukacyjnym o jeden rok, zwiększając proporcjonalnie wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012r., poz. 2014). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.)

Zwolnienie z nauki drugiego języka obcego: Przepisy umożliwiają dyrektorowi szkoły zwolnienie ucznia z nauki drugiego języka obcego na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, ucznia z wadą słuchu, głęboką dysleksją rozwojową, z afazją, z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub z autyzmem, w tym zespołem Aspergera Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. nr 83, poz. 562, z późn. zm.)

Organizacja dowozu uczniów Obowiązkiem gminy jest: 1) zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21. roku życia; 2) zapewnienie dzieciom i młodzieży, posiadającym orzeczenie z uwagi na upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka umożliwiającego tym dzieciom i młodzieży realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia; 3) zwrot kosztów przejazdu ucznia, oraz jego opiekuna do szkoły lub ośrodka, na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem prezydentem miasta) i rodzicami, opiekunami lub opiekunami prawnymi ucznia, jeżeli dowożenie i opiekę zapewniają rodzice, opiekunowie lub opiekunowi prawni. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm. ) - art. 14a ust. 2 - 4, art. 17 ust. 3a pkt 1-3.

Zaproszenie: sieć współpracy i samokształcenia: Kształcenie uczniów z niepełnosprawnościami w szkołach integracyjnych i ogólnodostępnych. videokonferencja: „Dzieci z zaburzeniami zachowania w szkole” – 25 luty 2014 roku. warsztaty: „Dzieci z zaburzeniami zachowania w szkole – budowanie strategii postępowania” „Dziecko, uczeń z autyzmem, zespołem Aspergera w przedszkolu, szkole, placówce – możliwości wsparcia”

Dziękuję za uwagę Aneta Żurek zurek@womczest.edu.pl