RAPORT Z BADAŃ – MIĘDZYNARODOWE KONSULTACJE NA TEMAT PROGRAMU STUDIÓW DOKTORANCKICH EDiTE Lifelong Learning Programme Erasmus Multilateral Project EACEA Grant Agreement No / ; Europejskie inicjatywy doskonalenia kompetencji badawczych nauczycieli Oprac. dr Rozalia Ligus University of Lower Silesia Wrzesień 2013

Inspiracje U podstaw projektu EDITE (European Doctorate in Teacher Education) leży inicjatywa spójna z europejskimi programami wcielanymi w życie wraz z Procesem Bolońskim, Zaproponowana, już w 2010 r., między innymi przez ENTEP (European Network on Teacher Education Policies) oraz EURODOC (The European Council of Doctoral Candidates and Junior Researchers).

Cel projektu wypracować nowy, oryginalny transnacjonalny i interdyscyplinarny bilateralny program (joint programme) studiów doktoranckich dla nauczycieli w Europie; wcielać w życie i upowszechniać łączenie teorii i praktyki; upowszechniać międzynarodowe badania na temat kształcenia nauczycieli i wykorzystywać je w instytucjach kształcenia; wykreować forum, gdzie można się dzielić wiedzą teoretyczną i wymieniać przykłady dobrych praktyk z obszaru całej Europy

Międzynarodowy Zespół Projektu Liderem Projektu EDiTE jest Uniwersytet w Innsbrucku reprezentowany przez zespół prof. Michaela Schratza, dziekana Wydziału Edukacji (School of Education) wraz z m.in. Kathrin Helling; Wraz z Dolnośląską Szkołą Wyższą we Wrocławiu, reprezentowaną przez dr hab. B. Dorotę Gołębniak prof. DSW, dr hab. Małgorzatę Sekułowicz prof. DSW oraz dr Rozalię Ligus, w skład zespołu realizującego projekt wchodzą przedstawiciele następujących uniwersytetów: Prof. Gábor Halász i Timea Szollösi z Uniwersytetu Eötvös Loránd w Budapeszcie, dr Ana Paula Curado i Prof. Joao Pedro da Ponte (Uniwersytet w Lizbonie), Prof. Romita Iucu-Bumbu oraz dr Anca Nedelcu z Uniwersytetu w Bukareszcie.

Konsultacje międzynarodowe – sierpień 2013 r. W procesie konsultacji wzięło udział 38 przedstawicieli 5 krajów: Austria 7, Rumunia 6, Polska 8, Portugalia 9, Węgry 9, w tym 1 osoba reprezentowała Komisję Europejską. Konsultanci reprezentowali : ministerstwa edukacji (4 osoby), zespoły naukowo-badawcze na poziomie narodowym (10 osób), zespoły uniwersytecie w tym kierowników studiów doktoranckich, nauczycieli akademickich, nauczycieli praktyków, doktorantów (13 osób).

Cztery płaszczyzny profesjonalnego rozwoju nauczycieli – płaszczyzny zmiany Wiedza i rozwój w oparciu o badania własne Konteksty: europejski i globalny versus lokalny Rozwijanie kompetencji badawczych w/poprzez praktykę Zarządzanie i koordynowanie pracy badawczo-naukowej w tym projektów międzynarodowych

Wyniki międzynarodowych konsultacji: 1. Adresaci studiów EDiTE: Zdaniem uczestników międzynarodowych konsultacji doktorancki program EDiTE adresowany jest/powinien być do: nauczycieli-praktyków, nauczycieli rozpoczynających pracę zawodową, oraz różnych aktorów zaangażowani w realizację procesów edukacyjnych, w tym administracji na poziomie lokalnym i narodowym, ustawodawców, przedstawicieli ciał doradczych, konsultantów ds. rozwoju nauki i kształcenia w szkołach wyższych, oraz innych osób, reprezentujących formalne, nieformalne i pozaformalne obszary kształcenia; Portugalia i Rumunia wskazała dodatkowo grupy edukatorów, które w ich systemie profesjonalnego kształcenia nauczycieli wymagają szczególnej uwagi. W przypadku Portugalii są to nauczyciele akademiccy pracujący na politechnikach akredytowani obecnie przez Scientific Council of Continuing Education, natomiast w Rumunii dostrzega się potrzebę poszerzania kompetencji zawodowych poprzez studia doktoranckie wśród absolwentów pedagogicznych szkół wyższych (Pedagogical High Schools).

Oczekiwania wobec doktorantów realizujących program EDiTE: 2. Nabycie nawyku prowadzenia ciągłej analizy, porównywania i refleksji nad edukacyjnymi fenomenami; Nabycie umiejętności opisywania własnych doświadczeń nauczycielskich w celu aplikowania progresywnych rozwiązań, promowania uniwersalnych wartości i celów wychowawczych, odpowiadających wyzwaniom współczesności, takich jak: samodzielność i wspólnotowość, tożsamość narodowa i dialogiczność wielokulturowa, wolność i odpowiedzialność, konflikty i negocjacje, obiektywizm i stronniczość w interpretacji zdarzeń i faktów, kultura dialogu i jego granice, Dominacja obserwacji uczestniczącej i dokumentacji na tle studiowania systemów i paradygmatów współczesnej filozofii, etyki, antropologii, psychologii, socjologii i pedagogiki (Z. Kwieciński, 2013);

Oczekiwania …cd. Szeroka wiedza interdyscyplinarna Umiejętność jednoczesnego kreowania wizji i kształtowania wyobraźni pedagogicznej, aby widzieć związek między lokalnymi i globalnymi trendami, mechanizmami społecznymi; Uczenie się poprzez ciągły rozwój narzędzi intelektualnych, tworzenie ciał doradczych, prowadzenie konsultacji i udzielanie profesjonalnego wsparcia nauczycielom; Doskonalenie kompetencji szczególnie ważnych współcześnie tj. badawczych, etycznych, organizacyjnych, intelektualnych, komunikacyjnych I społecznych (M. Czerepaniak-Walczak 2013);

Oczekiwania cd. Program kształcenia silnie oparty na praktyce edukacyjnej; Porównywalność programów kształcenia doktorantów na studiach nauczycielskich w Europie (Harmonia i równowaga w programach kształcenia; Wyskoki poziom kompetencji komunikacyjno- informacyjnych (e-learning, b-learning); Wprowadzenie zmian w zarządzaniu szkołami, przełamania tradycyjnego schematu myślenia o zarządzaniu;

Oczekiwania cd. Przełamanie schematów oceniania, Umiejętność aplikowania w praktyce nowej, interdyscyplinarnej wiedzy z zakresu uczenia się i nauczania; Mobility – na który składa się nie tylko ruchliwość naukowo-badawcza i przemieszczanie w celu uczestniczenia w międzynarodowych zespołach badawczych, ale: & tworzenia interdyscyplinarnych programów badawczych w edukacji i nad edukacją, & tworzenia międzynarodowych i międzyinstytucjonalnych programów badawczych (w tym interdyscyplinarnych), & upowszechniania wyników badań nad teoriami i praktykami edukacji w tym kształcenia i doskonalenia nauczycieli; & upowszechniania doświadczeń w zakresie programów takich studiów doktoranckich i ich efektów;

Oczekiwania cd. Wysoki poziom kompetencji w zakresie posługiwania się językiem angielskim * Umiejętność działania w zróżnicowanym świecie społecznym (kompetencje do pracy w środowisku wielokulturowym i/lub wymagającym zrozumienia i różnorodności

Źródła: Materiały niepublikowane, udostępnione przez konsorcjum EDiTE, wrzesień 2013 r. Curado Ana Paula, EDiTE Consultation: The UL Results, Portugal-Lisbon, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Helling Kathrin, Flossman Jakob, Michael Schratz, EDiTE Consultation Report – UIBIK-Austria, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Iucu Romiţă, Stangu Mihaela, EDiTE Consultation: The University of Bucharest, Romania, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Ligus Rozalia, EDiTE Consultation Process: Summary of Preliminary Results. Contributors: European Commission, national boards and other stakeholders; EDiTE Lisbon r. Prezentowane na Seminarium projektowym dn r. Zasoby Projektu EDiTE. Ligus Rozalia, EDiTE Consultation. The University of Lower Silesia Report -Poland, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Szöllösi Timea, EDiTE Summary of consultations results, Hunagary, 31st August 2013, Zasoby Projektu EDiTE.

Rozalia Ligus Dolnośląska Szkoła Wyższa, WNP VIII ZJAZD PEDAGOGICZNYRÓŻNICE – EDUAKCJA – INKLUZJA r. Uniwersytet Gdański Europejskie inicjatywy doskonalenia kompetencji badawczych nauczycieli - doświadczenie z realizacji projektu EDiTE (European Doctorate in Teacher Education) Lifelong Learning Programme Erasmus Multilateral Project EACEA Grant Agreement No / ; Czas trwania projektu: r. – r. Idea projektu: U podstaw projektu EDITE (European Doctorate in Teacher Education) leży inicjatywa spójna z europejskimi programami wcielanymi w życie wraz z Procesem Bolońskim, a zaproponowana, już w 2010 r., między innymi przez ENTEP (European Network on Teacher Education Policies) oraz EURODOC (The European Council of Doctoral Candidates and Junior Researchers). Inspiracje: Badania prowadzone przez ENTEP w latach ujawniły: Duże rozbieżności w programach kształcenia nauczycieli w krajach europejskich dotyczące zarówno sposobów organizacji studiów nauczycielskich jak i kulturowych czy pedagogicznych aspektów tego kształcenia; Dużą dowolność programów nauczycielskich studiów doktoranckich oferowanych zarówno przez poszczególne instytucje zarówno wewnątrz jednego kraju jak i zróżnicowanie w zależności od kraju; Utrudnienia w podejmowaniu studiów doktoranckich na kierunkach nauczycielskich z uwagi na wymagania rekrutacyjne; Zaniedbania dotyczące jakości kształcenia (np. Brak promowania uczenia się i nauczania innowacyjnego czy nietradycyjnego zarządzania szkołami) oraz dość konwencjonalne programy na studiach doktoranckich; Cel projektu: wypracować nowy, oryginalny transnacjonalny i interdyscyplinarny bilateralny program (joint programme) studiów doktoranckich dla nauczycieli w Europie; wcielać w życie i upowszechniać łączenie teorii i praktyki; upowszechniać międzynarodowe badania na temat kształcenia nauczycieli i wykorzystywać je w instytucjach kształcenia; wykreować forum, gdzie można się dzielić wiedzą teoretyczną i wymieniać przykłady dobrych praktyk z obszaru całej Europy. Międzynarodowy Zespół Projektu: Liderem Projektu EDiTE jest Uniwersytet w Innsbrucku reprezentowany przez zespół prof. Michaela Schratza, dziekana Wydziału Edukacji (School of Education). Wraz z Dolnośląską Szkołą Wyższą, reprezentowaną przez dr hab. B. Dorotę Gołębniak prof. DSW, dr hab. Małgorzatę Sekułowicz prof. DSW oraz dr Rozalię Ligus. W skład zespołu realizującego projekt wchodzą przedstawiciele następujących uniwersytetów: Prof. Gábor Halász i Timea Szollösi z Uniwersytetu Eötvös Loránd w Budapeszcie, dr Ana Paula Curado i Prof. Joao Pedro da Ponte (Uniwersytet w Lizbonie), Prof. Romita Iucu-Bumbu oraz dr Anca Nedelcu z Uniwersytetu w Bukareszcie. Źródła: Materiały niepublikowane, udostępnione przez konsorcjum EDiTE, wrzesień 2013 r. Curado Ana Paula, EDiTE Consultation: The UL Results, Portugal-Lisbon, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Helling Kathrin, Flossman Jakob, Michael Schratz, EDiTE Consultation Report – UIBIK-Austria, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Iucu Romiţă, Stangu Mihaela, EDiTE Consultation: The University of Bucharest, Romania, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Ligus Rozalia, EDiTE Consultation Process: Summary of Preliminary Results. Contributors: European Commission, national boards and other stakeholders; EDiTE Lisbon r. Prezentowane na Seminarium projektowym dn r. Zasoby Projektu EDiTE. Ligus Rozalia, EDiTE Consultation. The University of Lower Silesia Report -Poland, August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Szöllösi Timea, EDiTE Summary of consultations results, Hunagary, 31 st August 2013, Zasoby Projektu EDiTE. Konsultacje międzynarodowe – badania sierpień 2013 r. W procesie konsultacji wzięło udział 38 przedstawicieli 5 krajów (Austria 7, Rumunia 6, Polska 8, Portugalia 9, Węgry 9) w tym 1 osoba reprezentowała Komisję Europejską. Konsultanci reprezentowali: ministerstwa edukacji (4 osoby), zespoły naukowo-badawcze na poziomie narodowym (10 osób), zespoły uniwersytecie w tym kierowników studiów doktoranckich, nauczycieli akademickich, nauczycieli praktyków, doktorantów (13 osób). Wyniki międzynarodowych konsultacji: 1. Adresaci studiów EDiTE: Zdaniem uczestników międzynarodowych konsultacji doktorancki program EDiTE adresowany jest/powinie być do: nauczycieli-praktyków, nauczycieli rozpoczynających pracę zawodową, oraz różnych aktorów zaangażowani w realizację procesów edukacyjnych, w tym administracji na poziomie lokalnym i narodowym, ustawodawców, przedstawicieli ciał doradczych, konsultantów ds. rozwoju nauki i kształcenia w szkołach wyższych, oraz innych osób, reprezentujących formalne, nieformalne i pozaformalne obszary kształcenia Portugalia i Rumunia wskazała dodatkowo grupy edukatorów, które w ich systemie profesjonalnego kształcenia nauczycieli wymagają szczególnej uwagi. W przypadku Portugalii są to nauczyciele akademiccy pracujący na politechnikach akredytowani obecnie przez Scientific Council of Continuing Education, natomiast w Rumunii dostrzega się potrzebę poszerzania kompetencji zawodowych poprzez studia doktoranckie wśród absolwentów pedagogicznych szkół wyższych (Pedagogical High Schools). 2. Oczekiwania wobec doktorantów realizujących program EDiTE: Szeroka wiedza interdyscyplinarna; Program kształcenia silnie oparty na praktyce edukacyjnej; Nabycie nawyku prowadzenia ciągłej analizy, porównywania i refleksji nad edukacyjnymi fenomenami; Nabycie umiejętność opisywania własnych doświadczeń nauczycielskich w celu aplikowania progresywnych rozwiązań, promowania uniwersalnych wartości i celów wychowawczych, odpowiadających wyzwaniom współczesności, takich jak samodzielność i wspólnotowość, tożsamość narodowa i dialogiczność wielokulturowa, wolność i odpowiedzialność, konflikty i negocjacje, obiektywizm i stronniczość w interpretacji zdarzeń i faktów, kultura dialogu i jego granice. Dominacja obserwacji uczestniczącej i dokumentacji na tle studiowania systemów i paradygmatów współczesnej filozofii, etyki, antropologii, psychologii, socjologii i pedagogiki (Z. Kwieciński, 2013); Umiejętność jednoczesnego kreowania wizji i kształtowania wyobraźni pedagogicznej, aby widzieć związek między lokalnymi i globalnymi trendami, mechanizmami społecznymi; Uczenie się poprzez ciągły rozwój narzędzi intelektualnych, tworzenie ciał doradczych, prowadzenie konsultacji i udzielanie profesjonalnego wsparcia nauczycielom; Doskonalenie kompetencji szczególnie ważnych współcześnie tj. badawczych, etycznych, organizacyjnych, intelektualnych, komunikacyjnych I społecznych (M. Czerepaniak-Walczak 2013); Mobility– na który składa się nie tylko ruchliwość naukowo-badawcza i przemieszczanie w celu uczestniczenia w międzynarodowych zwspołach badawczych, ale tworzenia interdyscyplinarnych programów badawczych w edukacji i nad edukacją, tworzenia międzynarodowych i międzyinstytucjonalnych programów badawczych (w tym interdyscyplinarnych, upowszechniania wyników badań nad teoriami i praktykami edukacji w tym kształcenia i doskonalenia nauczycieli; upowszechniania doświadczeń w zakresie programów takich studiów doktoranckich i ich efektów; Porównywalność programów kształcenia doktorantów na studiach nauczycielskich w Europie (Harmonia i równowaga w programach kształcenia); Wprowadzenie zmian w zarządzani szkołami, przełamania tradycyjnego schematu myślenia o zarządzaniu Umiejętność działania w zróżnicowanym świecie społecznym (kompetencje do pracy w środowisku wielokulturowym i/lub wymagającym zrozumienia różnorodności); Wysoki poziom kompetencji w zakresie posługiwania się językiem angielskim; Wyskoki poziom kompetencji komunikacyjno- informacyjnych (e-learning, b-learning); Przełamanie schematów oceniania, umiejętności aplikowania w praktyce nowej, interdyscyplinarnej wiedzy z zakresu uczenia się i nauczania;