Przywództwo w zarządzaniu bezpieczeństwem i zdrowiem w pracy Kampania „Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy” 2012–2013 Nazwisko i tytuł mówcy Data | Nazwa wydarzenia Bezpieczeństwo i zdrowie w pracy dotyczy każdego z nas. Jest dobre dla ciebie. Dobre dla firmy.

Skala problemu Dlaczego zdrowie i bezpieczeństwo w pracy są ważne? Dobre dla firmy, pracowników i społeczeństwa jako całości Corocznie ponad 5,5 tys. osób traci życie wskutek wypadków w miejscu pracy 159 tys. umiera na choroby zawodowe (oszacowanie MOP) Koszt dla gospodarki UE – 490 mld EUR Corocznie ponad 5,5 tys. osób traci życie wskutek wypadków w miejscu pracy (1) 159 tys. umiera na choroby zawodowe (2) Koszt dla gospodarki UE – 490 mld EUR (3) Źródła 1 Health and safety at work in Europe (1999–2007) – A statistical portrait, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2010, 97 stron. 2 Międzynarodowa Organizacja Pracy 2005: podana liczba to oszacowanie dla UE-27 (http://www.ilo.org/public/english/region/eurpro/moscow/areas/safety/docs/worldcongressreporteng.pdf) 3 Przy założeniu straty 4% PKB ze względu na złe warunki pracy (http://osha.europa.eu/en/press/articles/Present-new-and-emerging-risks-IOHA).

Skala problemu Większości wypadków w pracy i chorób zawodowych można zapobiec 1999–2007 – poprawa bezpieczeństwa w miejscu pracy w UE15 (liczba wypadków śmiertelnych zmalała z 5275 do 3782, pozostałych wypadków – o 900 tys. mniej) 2007–2012 – strategia wspólnotowa zmierza do zmniejszenia liczby wypadków o kolejne 25% Obecna kampania ma bazować na tym sukcesie ALE Nadal musimy zwracać uwagę na zapobieganie, ponieważ z trudem osiągnięte zdobycze łatwo stracić, jeśli nastąpi „rozprężenie” 1999–2007 – poprawa bezpieczeństwa w miejscu pracy w UE15 (liczba wypadków śmiertelnych zmalała z 5275 do 3782, pozostałych wypadków – o 900 tys. mniej) Źródło Health and safety at work in Europe (1999–2007) – A statistical portrait, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2010, 97 stron.

Korzyści wynikające z troski o bezpieczeństwo i zdrowie Mniejsze ryzyko i koszty mniej zwolnień chorobowych i rotacji personelu mniej wypadków niższe koszty ubezpieczeń Wzrost wydajności Mniejsze zagrożenie postępowaniem prawnym Lepsza reputacja wśród klientów, dostawców i inwestorów

Lepiej zapobiegać niż leczyć Prewencja to podstawa europejskiego podejścia do zarządzania ryzykiem Mniejsze ryzyko Ocena ryzyka Zwalczanie ryzyka u źródła Przekazywanie pracownikom odpowiednich instrukcji Dostosowanie miejsca pracy i wyposażenia do pracowników Dostosowanie do postępu technicznego Wdrożenie spójnej ogólnej polityki prewencyjnej Traktowanie zbiorowych środków zapobiegawczych priorytetowo w stosunku do indywidualnych środków

Rola kadry kierowniczej Podstawowe zarządzanie na rzecz bezpieczeństwa i zdrowia w pracy Skuteczne i silne przywództwo Czynne zaangażowanie pracowników Bieżąca ocena i przegląd Przywództwo idzie ręka w rękę z zaangażowaniem Bez dobrego przywództwa zaangażowanie nie da efektów Kierownictwo odpowiada za stworzenie warunków dla partnerstwa i zaangażowania

Pierwsza zasada zarządzania: Przywództwo i bezpieczeństwo oraz zdrowie w pracy (1) Zasadnicze znaczenie ma skuteczne i silne przywództwo w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia. To oznacza, że kierownictwo: uznaje BHP za wartość podstawową dla organizacji posiada dokładny obraz profilu ryzyka w organizacji świeci przykładem i wykazuje konsekwencję jasno określa i monitoruje role i obowiązki traktuje BHP priorytetowo w firmowej strategii zrównoważonego rozwoju i w całym łańcuchu dostaw

Przywództwo i bezpieczeństwo oraz zdrowie w pracy (2) Praktyczne przykłady przywództwa w dziedzinie BHP: Wizyty na stanowiskach roboczych w celu omawiania z pracownikami spraw bezpieczeństwa i zdrowia (pracownicy mogą wskazywać nie tylko problemy, lecz również rozwiązania) Przyjmowanie osobistej odpowiedzialności i okazywanie zaangażowania Dawanie przykładu Zapewnianie, w miarę możliwości, pieniędzy i czasu

Przykład dobrej praktyki (1) Rafineria ropy naftowej, Belgia Do rafinerii ropy naftowej Total w Antwerpii sprowadzono wykonawców z firmy SPIE Belgium Wynikiem było zderzenie kultur bezpieczeństwa i biznesowych, które należało dostosować Firmy wyeliminowały główne różnice organizacyjne, a następnie skupiły się na zachowaniu pracowników na terenie zakładu Kultury korporacyjne dopasowano dzięki intensywnym, choć w dużej mierze nieformalnym konsultacjom Przykład dobrej praktyki: Rafineria ropy naftowej, Belgia Do rafinerii ropy naftowej Total w Antwerpii sprowadzono wykonawców z firmy SPIE Belgium. Doszło do zderzenia kultur bezpieczeństwa i biznesowych, które należało dostosować, aby w istotnym stopniu ograniczyć liczbę wypadków i zachorowań. Dzięki intensywnym wysiłkom firmy wyeliminowały główne różnice organizacyjne, a następnie skupiły się na zachowaniu pracowników na terenie zakładu. Pracowników zachęcano do wykazywania w pracy odpowiedzialności i samodzielności, ucząc ich np. przeprowadzania oceny ryzyka przed rozpoczęciem nowego zadania. Dopasowanie kultur korporacyjnych udało się dzięki intensywnym, aczkolwiek w dużej mierze nieformalnym konsultacjom. Dzięki tym usprawnieniom od czasu uzgodnienia przez firmy „najlepszych praktyk” liczba wypadków spadła do zera.

Przykład dobrej praktyki (2) Od czasu uzgodnienia przez firmy Total i SPIE „najlepszych praktyk” liczba wypadków spadła do zera. Czynniki sukcesu Udział i umiejętności wyższego kierownictwa Otwarta komunikacja Czynne zaangażowanie pracowników Przykład dobrej praktyki: Rafineria ropy naftowej, Belgia (cd.) Czynniki sukcesu Dostosowanie kultur bezpieczeństwa było możliwe tylko dzięki otwartej komunikacji, dobremu przywództwu i czynnemu zaangażowaniu pracowników. Udział wyższego kierownictwa pokazał pracownikom, jakie znaczenie firma przywiązuje do wszystkich spraw bezpieczeństwa i zdrowia w pracy. Kluczowymi działaniami w tym procesie były: publikacja biuletynów i zarządzanie informacjami; obchody służące sprawdzaniu bezpieczeństwa; spotkania informacyjne (krótkie prezentacje dla pracowników dotyczące określonego aspektu bezpieczeństwa i zdrowia w pracy); oraz rozbudowane kursy szkoleniowe.

Druga zasada zarządzania: Czynne zaangażowanie pracowników (1) Pracodawca odpowiada za zarządzanie ryzykiem związanym z pracą, lecz prawo UE stanowi, że pracodawcy muszą konsultować się ze swoimi pracownikami w sprawach zdrowia i bezpieczeństwa Niektórzy pracodawcy wykraczają poza ten wymóg prawny, ustanawiając prawdziwy dwustronny proces komunikacji, w ramach którego pracownicy uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa

Czynne zaangażowanie pracowników (2) W ten sposób powstaje kultura, w której relacje między pracodawcą a pracownikami opierają się na współdziałaniu, zaufaniu i wspólnym rozwiązywaniu problemów ALE Bezpośredniego zaangażowania pracowników nie należy traktować jako alternatywy dla systemu opartego na przedstawicielach pracowników Oba systemy można efektywnie wykorzystać zgodnie z krajowymi ramami prawnymi i specyfiką danego miejsca pracy.

Czynne zaangażowanie pracowników (3) Wkład pracowników jest szczególnie cenny na etapie: Analizy ryzyka Opracowania polityki oraz interwencji Zgłaszania istotnych uwag podczas szkolenia i wdrażania

Czynne zaangażowanie pracowników (4) Korzyści z czynnego zaangażowania pracowników to m.in.: Mniejsza liczba wypadków Rozwiązania racjonalne pod względem kosztów Bardziej zadowoleni i bardziej wydajni pracownicy Większa świadomość ryzyka w miejscu pracy i jego kontrola

Trzecia zasada zarządzania: Bieżąca ocena i przegląd (1) Monitorowanie i sprawozdawczość to podstawowe narzędzia poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy Mogą zapewnić kierownictwu firmy specjalne (dotyczące np. poszczególnych wypadków) i rutynowe raporty dotyczące wyników w zakresie BHP Zapewniają korzyści, takie jak zwracanie uwagi na istotne kwestie i zgłaszanie problemów, a co za tym idzie, poprawę pod względem bezpieczeństwa i zdrowia

Trzecia zasada zarządzania: Bieżąca ocena i przegląd (2) Dobry system oceny i przeglądu powinien obejmować: Procedury zgłaszania w najwcześniejszym możliwym terminie poważnych uchybień pod względem bezpieczeństwa i zdrowia w pracy członkom kierownictwa firmy i jej właścicielom Systemy rejestracji i zgłaszania danych, takich jak liczba wypadków i zachorowań Mechanizmy uwzględniania poglądów i doświadczeń pracowników Pomagamy tworzyć bezpieczniejsze i zdrowsze miejsca pracy z korzyścią dla każdego, ale nie jesteśmy w stanie osiągnąć tego sami

Kampania sieciowa Główny atut: krajowe punkty centralne i sieci trójstronne Ale także… angażowanie innych zainteresowanych stron/partnerów Oficjalni partnerzy kampanii (organizacje ogólnoeuropejskie i międzynarodowe), w tym partnerzy społeczni, organizacje pozarządowe, federacje i sieci sektorowe, prywatne przedsiębiorstwa Instytucje UE, w tym Komisja Europejska, Parlament UE, przedstawicielstwa UE, agencje UE, sieć Enterprise Europe Network 17

Jak się zaangażować? Kampania jest otwarta dla wszystkich osób i organizacji. Można w niej wziąć udział: rozpowszechniając informacje i materiały dotyczące kampanii uczestnicząc w jednym z wielu wydarzeń, konferencji, konkursów, akcji reklamowych – odbywających się przez cały czas trwania kampanii organizując własne działania 18

Oferta partnerstwa w kampanii O status partnera kampanii mogą się ubiegać również organizacje ogólnoeuropejskie. Agencja oferuje: certyfikat partnerski pakiet powitalny promocję na szczeblu UE i w mediach platformę komunikacji online partnerską sekcję na stronie internetowej 19

Europejski Konkurs Dobrych Praktyk Uznanie wyjątkowego i innowacyjnego wkładu Promowanie współdziałania kierowników i pracowników Poprawa bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy Państwa członkowskie UE, EOG, Bałkany Zachodnie i Turcja Dwie kategorie: – miejsca pracy zatrudniające mniej niż 100 osób – miejsca pracy zatrudniające 100 lub więcej osób Zwycięzcy wybierani są spośród kandydatów zgłaszanych przez krajowe punkty centralne http://osha.europa.eu/pl/about/competitions 20

Zasoby Przewodnik po kampanii Praktyczne przewodniki dla pracowników i kierowników Przykłady dobrej praktyki Wiadomości o wydarzeniach w ramach kampanii Prezentacje i animowane filmy wideo Wszystkie dostępne w 24 językach www.healthy-workplaces.eu 21

Główne daty Początek kampanii 18 kwietnia 2012 r. Europejskie Tygodnie Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy październik 2012 r. i 2013 r. Ceremonia wręczenia nagród w Konkursie Dobrych Praktyk: kwiecień 2013 r. Szczyt kampanii „Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy” listopad 2013 r. 22

Dodatkowe informacje Odwiedź stronę internetową kampanii www.healthy-workplaces.eu Aby dowiedzieć się o wydarzeniach i działaniach w Twoim kraju, skontaktuj się z krajowym punktem centralnym www.healthy-workplaces.eu/fops 23