STUDIUM WYKONALNOŚCI PROJEKTU INWESTYCYJNEGO Dr Jacek Pieczonka

Studium Wykonalności Inwestycji (SWI) jest obowiązkowym załącznikiem do wniosku o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007-2013 (RPO WO 2007-2013).

Wszelkie dane zawarte w SWI powinny w pełni odpowiadać stanowi faktycznemu, wnioskodawca ponosi pełną odpowiedzialność za informacje zawarte w składanych dokumentach.

W Studium należy szczegółowo opisać cele projektu, sposób ich osiągania i warunki realizacji, zidentyfikować możliwości inwestycyjne, w oparciu o wymogi wykonalności i trwałości efektów projektu oraz pokazać zasadność realizowanego przedsięwzięcia.

Studium Wykonalności Inwestycji powinno składać się z 7 podstawowych elementów: identyfikacji projektu; analizy instytucjonalnej i prawnej wykonalności projektu; analizy wariantów; analizy technicznej/technologicznej; analizy finansowej; analizy ekonomicznej; specyficznych analiz dla danego rodzaju projektu/sektora.

W identyfikacji projektu należy zdefiniować zakres przedsięwzięcia, opisać co będzie przedmiotem projektu. Projekt należy zidentyfikować jednoznacznie jako skończoną całość, tak aby można go było poddać analizie.

Identyfikacja (charakterystyka) projektu powinna mieć formę wprowadzenia, pokazywać tło i kontekst w jakim powstaje projekt. Celem dokonania właściwej identyfikacji należy zawrzeć w opisie elementy takie jak: nazwa projektu, lokalizacja oraz planowany obszar oddziaływania projektu, zidentyfikowane problemy, cel ogólny (oddziaływanie) projektu, produkty i rezultaty (cele szczegółowe) wraz z metodologią ich monitoringu, komplementarność z innymi działaniami/programami, zgodność z polityką konkurencji (pomoc publiczna).

Analiza instytucjonalna - zawiera informacje na temat: bezpośrednich i pośrednich beneficjentów projektu oraz problemów ich dotykających, instytucji/osób zaangażowanych w realizację projektu, włącznie z podziałem odpowiedzialności, powiązań z innymi podmiotami, które znajdą się w polu oddziaływania projektu, właściciela inwestycji po jej zakończeniu, rozwiązań związanych z udostępnieniem przedmiotowej infrastruktury podmiotom trzecim.

Analiza prawnej wykonalności projektu - opisuje kwestie prawne związane z realizacją projektu, w tym stan formalno-prawny nieruchomości, gruntów. W punkcie tym należy wymienić wszystkie dokumenty warunkujące wykonanie inwestycji np. pozwolenie na budowę, czy pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków itp.

Analiza wariantów ma na celu określenie możliwych do zrealizowania opcji rozwiązania problemu(ów) określonego(ych) w części pierwszej. W wyniku identyfikacji wariantów alternatywnych zdefiniować należy: wariant bezinwestycyjny – zaniechania inwestycji, wariant „minimum” – podjęcia działań prowizorycznych odpowiadających potrzebie chwili, warianty inwestycyjne - co najmniej dwa.

Analiza techniczna/technologiczna powinna wykazać, że zaproponowane rozwiązanie jest: wykonalne pod względem technicznym/technologicznym, zgodne z najlepszą praktyką w danej dziedzinie, optymalne pod względem zaspokojenia popytu ze strony użytkowników, przedstawia optymalny stosunek jakości do ceny.

Analiza finansowa ma na celu wykorzystanie danych o prognozowanych przepływach pieniężnych w ramach projektu do oceny rentowności inwestycji, a w szczególności wyliczenia finansowej wewnętrznej stopy zwrotu (FRR) z inwestycji (FRR/C) i z kapitału własnego (FRR/K) oraz finansowej bieżącej wartości netto (FNPV). Rentowność szacuję się porównując kwotę osiągniętego zysku z kwotą jaka została zainwestowana. Z oczekiwaną rentownością mamy do czynienia wtedy, gdy umożliwia ona osiągnięcie dochodu w wysokości pozwalającej na pokrycie alternatywnego kosztu wkładu w projekt.

W analizie brane będą pod uwagę następujące elementy: nakłady inwestycyjne, koszty i przychody operacyjne, źródła finansowania projektu, rachunek przepływów pieniężnych, analiza luki finansowej, analiza finansowej trwałości projektu, rachunek zysków i strat.

Analiza ekonomiczna bada efektywność projektu, tj Analiza ekonomiczna bada efektywność projektu, tj. czy środki przeznaczone zostały na właściwe cele oraz czy korzyści wynikające z ich rozdysponowania są większe od poniesionych kosztów. Analiza powinna wykazać jakie wymierne efekty dla społeczności lokalnej zostaną wygenerowane przez projekt.

Według metodologii oceny analizę ekonomiczną możemy podzielić na trzy rodzaje: analizę kosztów i korzyści (CBA), analizę efektywności kosztowej (CEA), analizę wielokryterialną (MCA), analiza wrażliwości i ryzyka.

Analizy specyficzne dla danego rodzaju projektu/sektora infrastruktura społeczeństwa informacyjnego, infrastruktura drogowa, infrastruktura wodno-ściekowa, infrastruktura ochrony powietrza, infrastruktura edukacyjna, infrastruktura kulturowa zagospodarowanie terenów zdegradowanych

Ważniejsze terminy:

Studium wykonalności: badanie proponowanego projektu, które ma ustalić, czy proponowana inwestycja jest na tyle atrakcyjna, aby uzasadniać dalsze szczegółowe prace przygotowawcze.

Ceny stałe: ceny w roku bazowym, stosowanie których pozwala wyeliminować wpływ inflacji na dane ekonomiczne. Mogą to być ceny rynkowe lub ceny dualne. Należy odróżniać je od cen bieżących.

Ceny bieżące: (Ceny nominalne) są to ceny występujące faktycznie w danym czasie. Ceny takie uwzględniają efekt ogólnej inflacji i należy je odróżniać od cen stałych.

Ceny kalkulacyjne (dualne): alternatywny koszt dóbr, który zazwyczaj różni się od aktualnych cen rynkowych i od wysokości regulowanych taryf. Użycie cen kalkulacyjnych we wstępnej ocenie projektu pozwala ująć w bardziej adekwatny sposób rzeczywiste koszty nakładów i rzeczywiste korzyści dla społeczeństwa.

Stopa dyskontowa: stopa względem której przyszłe wartości sprowadza się do wartości bieżącej. Finansowa stopa dyskontowa i ekonomiczna stopa dyskontowa mogą się różnić z tej samej przyczyny, dla której ceny rynkowe mogą odbiegać od cen kalkulacyjnych.

Dyskontowanie: proces dostosowywania przyszłej wartości kosztu lub korzyści do ich obecnej wartości przy użyciu stopy dyskontowej, tzn. na drodze przemnożenia przyszłej wartości przez współczynnik, który maleje wraz z upływem czasu.

Zaktualizowana wartość netto (NPV): suma otrzymana po pomniejszeniu zdyskontowanej wartości oczekiwanych kosztów inwestycji o zdyskontowaną wartość oczekiwanych korzyści. Ekonomiczna zaktualizowana wartość netto - ENPV. Finansowa zaktualizowana wartość netto - FNPV.

Wewnętrzna stopa zwrotu: stopa dyskontowa, przy której zaktualizowana wartość netto strumienia kosztów i korzyści równa jest 0. Będzie to finansowa stopa zwrotu (FRR), jeśli szacunek wartości oparty jest na aktualnych cenach. Kiedy szacunki dokonywane są na podstawie cen kalkulacyjnych otrzymujemy ekonomiczną stopę zwrotu (ERR). Wewnętrzną stopę zwrotu porównuje się z wysokością wskaźnika wzorcowego, aby ocenić efektywność proponowanego projektu.

Finansowa stopa zwrotu: wewnętrzna stopa zwrotu obliczona przy użyciu wartości finansowych i wyrażająca zyskowność finansową projektu.

Stopa graniczna: stopa poniżej której projekty uznaje się za niemożliwe do zaakceptowania. Uznaje się ją często za równą alternatywnemu kosztowi zainwestowania kapitału. Stopa graniczna odzwierciedlać będzie minimalną wysokość akceptowalnej wewnętrznej stopy zwrotu dla projektu bądź odpowiadać stopie dyskontowej użytej do obliczenia zaktualizowanej wartości netto, wskaźnika korzyści netto z inwestycji lub wskaźnika korzyści-koszty.

Wartość rezydualna: Zaktualizowana wartość netto majątku w ostatnim roku okresu objętego analizą ewaluacyjną.

Wskaźnik korzyści-koszty: iloraz obecnej wartości strumienia korzyści i aktualnej wartości strumienia kosztów. Tam, gdzie stosuje się wskaźnik kosztów i korzyści, kryterium wyboru projektu polega na akceptowaniu wszystkich niezależnych projektów ze wskaźnikiem korzyści-koszty w wysokości 1 lub więcej po zdyskontowaniu według stosownej stopy dyskontowej, która równa jest najczęściej alternatywnemu kosztowi zainwestowania kapitału.

Analiza kosztów i korzyści: schemat analityczny, którym posłużyć się można w ramach dowolnej usystematyzowanej, ilościowej oceny wstępnej projektu prywatnego lub publicznego do ustalenia tego, czy lub w jakiej mierze dany projekt zasługuje na realizację z publicznego lub społecznego punktu widzenia.

Analiza kosztów i korzyści różni się od zwykłej oceny finansowej tym, że uwzględnia wszystkie zyski (korzyści) i straty (koszty), niezależnie od tego, kto je ponosi. Wyniki analizy K/K można wyrazić na wiele sposobów, w tym w postaci wewnętrznej stopy zwrotu, zaktualizowanej wartości netto i współczynnika korzyści-koszty.

Analiza finansowa: umożliwia dokładne prognozowanie zasobów, które pokryją przyszłe wydatki. Wykonanie analizy finansowej pozwala: zweryfikować i zagwarantować zrównoważone saldo przepływów pieniężnych (weryfikacja trwałości finansowej), obliczyć wskaźniki finansowej rentowności projektu inwestycyjnego w oparciu o koncepcję zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto, które odnoszą się wyłącznie do podmiotu ekonomicznego będącego animatorem projektu (firma, instytucja zarządzająca).

Analiza ekonomiczna: analiza posługująca się wartościami ekonomicznymi, które odzwierciedlają wartości, jakie społeczeństwo byłoby gotowe zapłacić za określone dobro lub usługę. Mówiąc ogólnie, analiza ekonomiczna wycenia wszystkie czynniki zgodnie z ich wartością użytkową lub kosztem alternatywnym dla społeczeństwa. Ma taki sam sens jak analiza kosztów i korzyści.

Ekonomiczna stopa zwrotu (ERR): jeden ze wskaźników społeczno-gospodarczej dochodowości projektu. Może różnić się od finansowej stopy zwrotu (FRR) na skutek dystorcji cenowych. ERR wymaga zastosowania cen kalkulacyjnych i obliczenia stopy dyskontowej, przy której bieżące korzyści są równe bieżącym kosztom, tj. sprowadzającej ekonomiczną zaktualizowaną wartość netto (ENPV) do 0.

Analiza opłacalności: jest to metoda oceny i monitorowania projektów, którą stosuje się wtedy, gdy zmierzenie korzyści w kategoriach pieniężnych nie jest praktycznie możliwe. Polega ona zazwyczaj na wyliczeniu jednostkowego kosztu korzyści. Warunkiem przeprowadzenia takiej analizy jest możliwość skwantyfikowania korzyści.

Analiza ryzyka: badanie prawdopodobieństwa tego, że projekt przyniesie dostateczną stopę zwrotu, jak również najbardziej prawdopodobnego przedziału odchyleń od wartości reprezentującej najbardziej dokładny szacunek stopy zwrotu. Wprawdzie w porównaniu z analizą wrażliwości analiza ryzyka daje lepszą podstawę do oceny stopnia ryzykowności określonego projektu indywidualnego lub stosunkowego ryzyka obciążającego alternatywne projekty, to jednak w żaden sposób nie obniża samego poziomu ryzyka.

Analiza wrażliwości: technika analityczna umożliwiająca systematyczne badanie tego, co dzieje się ze zdolnością projektu do generowania dochodu w sytuacji, kiedy zdarzenia odbiegają od ich wartości szacunkowych ustalonych na etapie planowania. Jest to raczej prymitywny środek uporania się z niepewnością cechującą przyszłe zdarzenia i wartości. Polega na różnicowaniu wartości jednego czynnika lub kombinacji czynników, co daje podstawę do określenia efektu takich zmian na rezultat oceny projektu.

Analiza trwałości finansowej: ma na celu weryfikację tego, czy zasoby finansowe wystarczą na pokrycie wszystkich wydatków finansowych, rok po rok, na przestrzeni całego horyzontu czasowego projektu. Trwałość finansowa inwestycji zostaje potwierdzona, jeśli skumulowane przepływy gotówki netto nie są ujemne w żadnym z analizowanych lat.

Dziękuję za uwagę