Zarządzanie środowiskiem Ekologiczne wyroby Ekoetykiety

Zrównoważony rozwój Zrównoważony rozwój – z ang. sustainable development – koncepcja, której podstawowym założeniem jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, niedoznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne, jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym.

Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych (II Polityka Ekologiczna Państwa) Społeczeństwo – walka z ubóstwem, dostęp do edukacji, ochrona zdrowia Ekonomia – wzrost gospodarczy i sprawiedliwy podział korzyści, rozwój Ekologia – ochrona środowiska, racjonalna gospodarka

Art. 5 Konstytucji RP „Rzeczpospolita Polska […] zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”. Ustawa Prawo ochrony środowiska – rozwój zrównoważony, to „rozwój społ.-gosp. w którym następuje integrowanie działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych…”

Ekologiczne wyroby PROJEKTOWANIE EKOLOGICZNE: Analiza zużycia zasobów surowcowych i energetycznych Analiza oddziaływania procesów wytwarzania materiałów i wyrobu na środowisko i człowieka Analiza oddziaływania na środowisko w czasie eksploatacji wyrobu oraz w czasie likwidacji poużytkowej Realizacja zasad zrównoważonego rozwoju jest możliwa w praktyce dzięki: EMAS opłaty produktowe i środowiskowe pakiet norm ISO serii 14000

ZASADY EKOLOGICZNEGO PROJEKTOWANIA CYKLU ŻYCIA WYROBU - osiąganie efektywności środowiskowej - oszczędność zasobów i wykorzystanie dostępnych zasobów odnawialnych - wzrost trwałości wyrobu - projektowanie z uwzględnieniem ponownego wykorzystania - projektowanie z uwzględnieniem recyklingu materiałowego - projektowanie w celu demontażu - minimalizacja wykorzystania szkodliwych substancji - produkcja przyjazna środowisku - ograniczanie oddziaływania wyrobu na środowisko w trakcie użytkowania - wykorzystanie opakowań przyjaznych środowisku - likwidacja materiałów nienadających się do recyklingu - zastosowanie przyjaznej środowisku logistyki

Analiza cyklu życia wyrobu w odniesieniu do: 1. Efektywności środowiskowej: - potrzeby i wymagania konsumentów - zmniejszenie zużycia materiałów i potrzeb serwisowych - powiązanie zużycia z innymi wyrobami - wpływ systemu wyrobu 2. Zasady oszczędności zasobów: - redukcja wsadu materiałowego - odnawialność wyrobu - wykorzystanie materiałów z odzysku 3. Wykorzystania dostępnych zasobów odnawialnych: - użycie zasobów odnawialnych - zastosowanie rzadkich, unikatowych materiałów - minimalizacja użycia rzadkich materiałów

4. Zwiększenia trwałości wyrobu: - niezawodność wyrobu - zużycie podczas eksploatacji - ponadczasowe projektowanie - użytkowanie modułowe - rozwój technik przyszłości - łatwość czyszczenia - przyjazna konserwacja wyrobu - naprawialność - okres gwarancji 5. Ponownego wykorzystania wyrobu: - projekt modułowy - dostępność komponentów - stopień zużycia - ochrona przed korozją - składniki standardowe

6. Recyklingu materiałowego: - zdolność do recyklingu - użycie materiałów z odzysku - zróżnicowanie materiałów - kompatybilność materiałowa wyrobu - właściwości dodatkowych materiałów - oznakowanie materiałów 7. Podatności na demontaż: - struktura wyrobu - wykrywalność elementów łączących - dostępność elementów łączących - rozluźnianie elementów łączących - liczba elementów łączących - rozmaitość elementów łączących - liczba komponentów - wymagane do demontażu narzędzia - stopień automatyzacji demontażu

8. Minimalizacji szkodliwych substancji: -- użycie szkodliwych i szczególnie szkodliwych substancji - usuwanie szkodliwych substancji 9. Produkcji przyjaznej środowisku: - obciążenie odpadami - zużycie energii - zużycie wody - niebezpieczne odpady - emisje - niebezpieczne substancje w miejscu pracy 10. Ograniczenia oddziaływania wyrobu na środowisko w trakcie użytkowania - zużycie energii - zużycie wody - emisje szkodliwe dla zdrowia - konsumencka i użytkowa informacja o wyrobie

11. Wykorzystania opakowania przyjaznego środowisku - opis sposobu pakowania - opakowanie zwrotne - opakowanie wielokrotnego użytku - redukcja masy lub objętości - występowanie szkodliwych substancji w opakowaniu - opakowanie do recyklingu - wykorzystanie materiałów z recyklingu - użycie materiałów biodegradowalnych 12. Likwidacji materiałów nienadających się do recyklingu - unikanie szkodliwych substancji - oznaczanie składników zawierających szkodliwe substancje - gwarancja zastosowania naturalnych materiałów 13. Zastosowania przyjaznej środowisku logistyki - znaczenie transportu w polityce środowiskowej przedsiębiorstwa - użyte pojazdy i wybór sposobu transportu - wybór dostawców - wykorzystanie środka transportu - podejście ekologistyczne - JiT

Za przyjazne środowisku uważa się wyroby: - mało uciążliwe dla środowiska, o małej zawartości substancji szkodliwych i niskiej emisji zanieczyszczeń w trakcie eksploatacji - wytwarzane w procesach o niskiej materiało- i energochłonności - produkowane przy wykorzystaniu surowców wtórnych - charakteryzujące się możliwością ich ponownego wykorzystania w procesie recyklingu lub regeneracji po wyeksploatowaniu - ulegające biodegradacji - o długim okresie eksploatacji, zwiększonej trwałości, niezawodności, możliwe do naprawy lub wielokrotnego użytku

Znakowanie ekologiczne – nanoszenie znaku na opakowanie oraz działania techniczno-organizacyjne i systemowe w przypadku tych produktów, które uznawane są za przyjazne dla środowiska (równoznaczne z ekoetykietowaniem, ekoznakowaniem) Wg OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju): Ekoznakowanie = dobrowolne nadawanie przez organizacje etykiet w celu upowszechnienia i promowania wśród konsumentów produktów, które są bardziej przyjazne środowisku od innych, przy porównywalnych parametrach użytkowych i funkcjonalnych.

Znakowanie ekologiczne Przyznawanie produktom lub usługom znaku potwierdzającego spełnienie kryteriów. Kryteria ustalane są dla grupy produktów o takim samym przeznaczeniu, konkurujących ze sobą na rynku. Najczęściej opracowuje się je biorąc pod uwagę cały cykl życia produktu, od powstania projektu, poprzez wytwarzanie, użytkowanie aż do utylizacji. Tworzenie systemu etykiet jest uzasadnione pod warunkiem: - edukacji społeczeństwa - kształtowania proekologicznych wzorców konsumpcji - przebudowy modelu produkcji (efektywność energetyczna i surowcowa)

Funkcje ekoetykietowania

Normalizacja PN-EN ISO 14020:2003 – Etykiety i deklaracje środowiskowe – Zasady ogólne PN-EN ISO 14021:2002/A1:2012 – Etykiety i deklaracje środowiskowe – Własne stwierdzenia środowiskowe (Etykietowanie środowiskowe II typu) PN-EN ISO 14024: Etykiety i deklaracje środowiskowe – Etykietowanie środowiskowe I typu – Zasady i procedury PN-EN ISO 14025: Etykiety i deklaracje środowiskowe – Deklaracje środowiskowe III typu – Zasady i procedury

14 kategorii znaków: 1. surowce (zasoby) abiotyczne 2. surowce (zasoby) biotyczne 3. wykorzystanie powierzchni 4. efekt cieplarniany 5. dziura ozonowa 6. toksyczność względem człowieka 7. toksyczność względem środowiska 8. powstawanie fotoutleniaczy 9. zakwaszenie 10. eutrofizacja 11. woń 12. hałas 13. promieniowanie 14. wypadki

Pętla Mobiusa: a) zawartość materiału do recyklingu, b) przydatny do recyklingu

Znak ekologiczny Zielone Płuca Polski Polski znak ekologiczny Znak Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi „Ekoland”

Zielony punkt Znak bezpieczeństwa UE Nie testowany na zwierzętach

Znak zdrowej żywności Znaki edukacyjne Bezpieczny dla ozonu Rolnictwo ekologiczne

Margerytka (UE) Błękitny Anioł (Niemcy) – pierwszy znak – 1978 r. Liść klonu (Kanada) – 1988 r.

Krav (Szwecja) Falkon – Sokół (Szwecja)Poszanowanie energii Budownictwo ekologiczne

Ochrona lasów tropikalnych Kosmetyki naturalne Wyrób biodegradowalny