Ochrona dóbr kultury.

Podczas konwencji w Hadze w 1907r. zostały podpisane dwie konwencje dotyczące dóbr kultury. Były to: Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej. Konwencja dotycząca bombardowania przez siły morskie.

Konwencja Haska z 1954 r.: Zdefiniowała pojęcie dóbr kultury objętych ochroną, Przyjęła znak specjalny dla oznaczenia dóbr kultury, Ustanowiła „międzynarodowy rejestr dóbr kultury objętych ochroną specjalną”, Wskazała na potrzebę przygotowania przez organy państwowe – już w czasie pokoju – planów zabezpieczenia dóbr kultury znajdujących się na własnym terytorium i ich zabezpieczenia na wypadek konfliktu zbrojnego, Określiła warunki jakim powinna odpowiadać ochrona dóbr kultury, Zakazywała dokonywania aktów kradzieży, rabunku, bezprawnego przywłaszczenia dóbr kultury, wandalizmu, i stosowania rewizji oraz środków odwetu, Zobowiązała państwa do wprowadzenia – już w czasie pokoju – do regulaminów, instrukcji i zarządzeń własnych wojsk takich postanowień, które umożliwią im przestrzeganie konwencji podczas działań zbrojnych, Zobowiązała do powołania w siłach zbrojnych komórki organizacyjnej składającej się z osób o specjalnych kwalifikacjach do nadzorowania realizacji konwencji i współpracy z władzami cywilnymi, Zobowiązywała państwa do szkolenia personelu wojskowego i cywilnego w zakresie jej postanowień oraz wpajania żołnierzom szacunku do dziedzictwa naturalnego każdego narodu, Zobowiązywała do wprowadzenia przez państwa w ich prawie karnym sankcji karnych i dyscyplinarnych w stosunku do osób naruszających postanowienia o ochronie dóbr kultury

Innym dokumentem prawa międzynarodowego w zakresie ochrony dóbr kultury jest Konwencja o ochronie światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, podpisana w Paryżu 16 listopada Wprowadziła ona do prawa międzynarodowego określenia: dziedzictwa kulturalne – zabytki, zespoły budowli, miejsca zabytkowe i dziedzictwo naturalne: pomniki przyrody formacje geograficzne i fizjograficzne oraz strefy o ściśle określonych granicach, miejsca lub strefy naturalne. Wykaz dóbr będących na liście światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego jest wprowadzony przez UNESCO i aktualizowany co dwa lata.

Treść pojęcia „dobra kultury” : Dobra ruchome i nieruchome: - posiadające wielką wagę dla dziedzictwa kulturalnego narodu, na przykład zabytki architektury, sztuki lub historii, zarówno religijne, jak i świeckie, - stanowiska archeologiczne - zespoły budowlane posiadające znaczenia historyczne lub artystyczne, dzieła sztuki, rękopisy, książki i inne przedmioty o znaczeniu historycznym lub archeologicznym, - zbiory naukowe książek, archiwaliów lub reprodukcji wyżej określonych dóbr, Gmachy -muzea - wielkie biblioteki - składnice archiwalne - schrony przeznaczone do przechowywania, w razie konfliktu zbrojnego, ruchomych dóbr kultury Ośrodki zabytkowe np. starówki miejskie

Sposoby ochrony dóbr kultury: 1.Ochrona ogólna zobowiązuje państwa które podpisały się pod treścią konwencji Haskiej, do: Szanowania dóbr kultury położonych zarówno na ich własnym terytorium, jak i na obszarze innego kraju, przez powstrzymanie się do używania tych dóbr i bezpośredniego otoczenia do celów, które mogły by narazić je podczas konfliktu zbrojnego na zniszczenie lub uszkodzenie Zakazania wszelkich aktów wandalizmu, kradzieży, rabunku lub bezprawnego przywłaszczenia dóbr kultury Powstrzymywania się od stosowania wobec dóbr kultury wszelkich środków odwetu i rekwizycji. 2. Ochrona specjalna – nietykalność.

Znak specjalny do oznaczania dóbr kultury 1m. 0.5m. 1m.

Międzynarodowy rejestr dóbr kultury objętych ochrona specjalną Żeby zabytki mogły zostać wpisane do „międzynarodowego rejestru” muszą zostać spełnione następujące warunki: Znajdują się w dostatecznej odległości od wielkich obiektów przemysłowych oraz obiektów wojskowych ( Np linii komunikacyjnych, lotnisk, radiowych stacji nadawczych, zakładów pracujących na rzecz obrony, portów, ważniejszych dworców kolejowych), Nie są użytkowane do celów wojskowych.

Zasady ochrony dóbr kultury: Ochronie na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa i konfliktu zbrojnego podlegają: Dobra kultury Podstawowa dokumentacja dóbr kultury - zabytków - muzealiów - bibliotek

Ochronie nieruchomych dóbr kultury zapewnia się przez wykonanie prac ewidencyjno – dokumentacyjnych i techniczno – inżynierskich. Natomiast ochrona ruchomych dóbr kultury polega na ich ukryciu, zabezpieczeniu przed zniszczeniem w schronach lub ukryciach znajdujących się: W obrębie danej instytucji lub placówki W rejonie miejscowości dotychczasowego ich eksponowania W innych miejscowościach Poza granicami państwa

Kierownicy jednostek organizacyjnych w ramach przygotowania i realizacji zadań związanych z ochrona dóbr kultury są zobowiązani: W czasie pokoju: - Sporządzić wykazy nieruchomych dóbr kultury przewidzianych do zabezpieczenia w okresie zagrożenia i wojny - Sporządzić wykazy ruchomych dóbr kultury przewidzianych do ukrycia na miejscu, rozśrodkowania lub ewakuacji - Wyznaczyć i przygotować pomieszczenia do ukrycia dóbr kultury - Zapewnić odpowiednie siły i środki do wykonania zadań związanych z ochroną dóbr kultury - Opracować plan ochrony dóbr kultury

W czasie podwyższonej gotowości obronnej państwa: - Przeprowadzić ewakuacje, rozśrodkowanie lub ukryć na miejscu ruchome dobra kultury - Przystąpić do zabezpieczenia nieruchomych dóbr kultury - Wykonać inne zadanie w okresie dóbr kultury przewidziane na ten okres W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny – przystąpić do pełnej realizacji zadań związanych z ochroną dóbr kultury, zgodnie z ustaleniami i planami.

Dziękuję za uwagę! Rafał Janiszewski