Motywy i bariery ekspansji zagranicznej polskich przedsiębiorstw Rafał Tuziak, Instytut Rynków i Konkurencji SGH

Cele badania Dokonanie oceny poziomu i skali umiędzynarodowienia spółek notowanych na GPW posiadających BIZ Określenie motywów realizowania BIZ Zidentyfikowanie barier ograniczających przeprowadzanie BIZ

Próba badawcza Wyjściowa próba badawcza, obejmowała 339 spółek notowanych na krajowym rynku podstawowym na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w 2014 r. Do pogłębionych badań zostały zakwalifikowane, spółki posiadające efektywną kontrolę nad pomiotami działającymi za granicą Z grupy badawczej zostały wykluczone: spółki prowadzące tylko działalność eksportową podmioty posiadające tylko mniejszościowy udział w spółkach zagranicznych podmioty posiadające BIZ działające wyłączenie lub w dominującym stopniu w celach optymalizacji finansowej i podatkowej

Etapy badania i spółki Badanie ankietowe przeprowadzono na grupie 91 podmiotów. Uzyskano zwrot na poziomie 52%. Etap Liczba IAnaliza metodą desk research339 Spółki giełdowe posiadające BIZ101 IIAnaliza spółek zidentyfikowanych w etapie I101 Spółki z BIZ o charakterze holdingowym i/lub w celu optymalizacji finansowej10 IIIPrzeprowadzenie badania ankietowego91 Spółki które odmówiły udziału44 Spółki, które wzięły udział w badaniu40 Spółki, które zadeklarowały zlikwidowanie BIZ5 Spółki, które posiadały BIZ w trakcie likwidacji2 IVSzczegółowa analiza spółek o zidentyfikowanych BIZ84 Brak danych dotyczących BIZ posiadanych przez spółki9 Spółki poddane szczegółowej analizie desk research75

Poziom umiędzynarodowienia Syntetyczny wskaźnika umiędzynarodowienia w 12 z analizowanych spółek osiągnął wartość przewyższającą 40%. Syntetyczny wskaźnik umiędzynarodowienia był liczony jako średnia arytmetyczna trzech wskaźników: wskaźnika umiędzynarodowienia sprzedaży wskaźnika umiędzynarodowienia zatrudnienia wskaźnika umiędzynarodowienia aktywów

Udział przychodów ze sprzedaży za granicą w przychodach ogółem w % 26% spółek miało udział sprzedaży za granicą w przychodach ogółem przekraczający 60% wartości przychodów ogółem W przypadku 48% spółek wartość wskaźnika była w przedziale od 20-60%

Dywersyfikacja lokalizacji BIZ 34 spółki miało BIZ w jednym lub w dwóch krajach 33 spółki miało BIZ w 3 do 9 państw 8 spółek miało BIZ w 10 lub więcej krajach

Lokalizacje BIZ– regiony w % 51% BIZ zostało zlokalizowane w krajach CEE

Lokalizacje BIZ – kraje w % Najczęstszą lokalizacją BIZ był Niemcy

Branżowa struktura BIZ w %

Modele ekspansji

Motywy BIZ

Motywy BIZ na wybranych rynkach Głównymi motywami BIZ w Niemczech i Francji (15,2% BIZ) były: wsparcie działalności eksportowej możliwość wejścia na nowe rynki poszukiwanie know-how Czynnikiem do podejmowania BIZ na Ukrainie (9,3% BIZ), w Rosji (8,3%) i w Rumunii (5,1% BIZ) były: redukcja kosztów - tańsza siła robocza możliwość wejścia na nowe rynki zbytu Lokowanie BIZ na Słowacji (5,4% BIZ) i Litwie (2,6% BIZ) oraz na Węgrzech (4,2%) związane było z: wchodzeniem na nowe rynki zbytu wsparciem działalności eksportowej

Bariery dla BIZ

Bariery BIZ Bariery administracyjne dominowały w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie znajduje się ponad 50% wszystkich inwestycji Wysokie koszty pracy oraz wysokie koszty operacyjne, dostrzegalne przede wszystkim w krajach UE-15 (23% BIZ), a w tym w: Niemczech, Francji, Szwecji, Austrii oraz Belgii Duże nasycenie rynków docelowych, szczególnie w krajach UE-15

Konkluzje Wiele z inwestycji ma na celu wsparcie prowadzonej działalności eksportowej Coraz istotniejszą rolę zaczynają odgrywać inwestycje w przedsiębiorstwa prowadzące łącznie działalność handlową i produkcyjną, oraz handlową i usługową Zdecydowanie mniejsze znaczenie mają inwestycje w działalność badawczo-rozwojową

Konkluzje BIZ są najczęściej zlokalizowane w Niemczech oraz w krajach regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Koncentracja ta świadczy o ograniczonym regionalnie zakresie internacjonalizacji Wybór Niemiec jako lokalizacji BIZ wynika z silnych powiązań handlowych pomiędzy Polską a Niemcami oraz związaną z tym znajomością rynku

Konkluzje Motywy i bariery BIZ różnią się w zależności od lokalizacji inwestycji Sukces na rynkach zagranicznych był osiągany dzięki: wysokim kwalifikacjom kapitału ludzkiego wyjątkowości sprzedawanych produktów korzystnej relacji ceny do jakości