Izby rolne i związki zawodowe

Krajowa Rada Izb Rolniczych

Podstawą prawną funkcjonowania samorządu rolniczego w Polsce jest Ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych, która weszła w życie z dniem 5 kwietnia 1996 r. Członkami samorządu rolniczego z mocy prawa są osoby fizyczne i prawne będące podatnikami podatku rolnego, podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych z działów specjalnych produkcji rolnej oraz członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych posiadający wkłady gruntowe w tych spółdzielniach. Jednostkami organizacyjnymi samorządu rolniczego są izby rolnicze posiadające osobowość prawną. Terenem działania izby rolniczej jest obszar województwa.

Organami izb są:  walne zgromadzenie - najwyższy organ izby o charakterze stanowiącym, podejmujący rozstrzygnięcia w najistotniejszych sprawach;  zarząd - będący organem wykonawczym izby;  komisja rewizyjna - stanowiąca organ kontroli wewnętrznej;  rady powiatowe izby - powiatowe organy izby rolniczej, które działając na obszarze powiatu, wykonują zadania o charakterze opiniodawczo- doradczym.

Rolę opiniodawczo-doradczą wobec walnego zgromadzenia izby spełniają komisje problemowe wyłonione spośród członków tego zgromadzenia. Szczegółową strukturę organizacyjną każdej izby reguluje jej Statut. Krajową reprezentacją wszystkich izb rolniczych jest Krajowa Rada Izb Rolniczych. W skład Krajowej Rady wchodzą prezesi izb rolniczych oraz po jednym delegacie z każdej izby wybranym przez walne zgromadzenie. Krajowa Rada jak każda z wojewódzkich izb rolniczych posiada osobowość prawną.

Krajowa Rada Izb Rolniczych obraduje na posiedzeniach, zwoływanych przez Zarząd. Krajowa Rada, podejmuje najważniejsze decyzje stanowiące. Organem wykonawczym Krajowej Rady Izb Rolniczych jest Zarząd wybrany przez nią spośród jej członków. Zarząd realizuje swoje zadania przy pomocy biura, którym kieruje dyrektor powołany przez Zarząd. Wewnętrznym organem kontrolnym Krajowej Rady, zwłaszcza w zakresie finansów, jest Komisja Rewizyjna wybierana i odwoływana przez Krajową Radę spośród jej członków.

W Krajowej Radzie Izb Rolniczych zostały utworzone dwie stałe komisje problemowe:  Komisja Budżetowa - jedyna stała komisja problemowa, do powołania której obligują przepisy Statutu Krajowej Rady;  Komisja do Spraw Rodzin i Kobiet Wiejskich

W przypadku potrzeby szczegółowego rozpatrzenia konkretnego problemu lub rodzaju problemów albo opracowania szczegółowych rozwiązań przekraczających kompetencje czy możliwości Zarządu, powoływane są nadzwyczajne komisje problemowe Krajowej Rady o charakterze doraźnym. Tego rodzaju komisją jest Komisja do Spraw Projektowanych Zmian w Systemie Ubezpieczeń Społecznych Rolników i Opodatkowania Działalności Rolniczej.

Głównym celem i podstawowym zadaniem samorządu rolniczego jest działanie na rzecz rozwiązywania problemów rolnictwa i reprezentowanie interesów zrzeszonych w nim członków. Izby rolnicze wpływają na kształtowanie polityki rolnej i uczestniczą w jej realizacji. Do zadań izb, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o izbach rolniczych, należy w szczególności:  sporządzanie analiz, ocen, opinii i wniosków z zakresu produkcji rolnej oraz rynku rolnego i przedstawianie ich organom administracji rządowej i samorządu terytorialnego,

 występowanie do organów administracji rządowej w województwie i organów samorządu terytorialnego z inicjatywą w zakresie regulacji prawnych dotyczących rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych oraz opiniowanie projektów tych przepisów,  prowadzenie działań na rzecz tworzenia rynku rolnego oraz poprawy warunków zbytu płodów rolnych i produktów rolnych,  prowadzenie analiz kosztów i opłacalności produkcji rolnej,

 gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji gospodarczych na potrzeby producentów rolnych oraz innych przedsiębiorców,  doradztwo w zakresie działalności rolniczej, wiejskiego gospodarstwa domowego oraz uzyskiwania przez rolników dodatkowych dochodów,  podejmowanie działań na rzecz rozwoju infrastruktury rolnictwa i wsi oraz poprawy struktury agrarnej,  podnoszenie kwalifikacji osób zatrudnionych w rolnictwie,

 prowadzenie listy rzeczoznawców oraz przyznawanie tytułów kwalifikacyjnych w zakresie rolnictwa, na zasadach określonych w odrębnych przepisach,  kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki i rzetelnego postępowania w działalności gospodarczej,  działanie na rzecz podnoszenia jakości środków i urządzeń stosowanych w działalności rolniczej oraz na rzecz poprawy warunków pracy i bezpieczeństwa w rolnictwie,  współdziałanie z jednostkami prowadzącymi szkoły rolnicze, wspieranie ich działalności, inicjowanie powstawania nowych szkół i zmian w programach nauczania oraz współorganizowanie praktyk,

 kształtowanie świadomości ekologicznej producentów rolnych,  inicjowanie działań mających na celu powoływanie i wspieranie zrzeszeń i stowarzyszeń producentów rolnych i leśnych,  działanie na rzecz poprawy jakości produktów rolnych,  promowanie eksportu produktów rolnych,

 rozwijanie współpracy z zagranicznymi organizacjami producentów rolnych,  współpraca z administracją publiczną w zakresie ochrony środowiska, zdrowia i wiejskiego dziedzictwa kulturowego. Izby mogą ponadto wykonywać zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, przekazane ustawami lub na podstawie porozumień z właściwymi organami administracji rządowej, a także realizować zadania przekazane w drodze porozumienia przez organy samorządu terytorialnego z zakresu zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego (art. 5 ust. 2 i 3 ustawy o izbach rolniczych). Zadania zlecone izbom są wykonywane przez nie po zapewnieniu koniecznych środków finansowych przez administrację rządową lub samorządową.

PODKARPACKA IZBA ROLNICZA Boguchwała ul. Tkaczowa 146 Zarząd PIR: - Stanisław Bartman - Prezes - Stanisław Fal - Wiceprezes - Jerzy Bator - Członek Zarządu - Marian Bobecki - Członek Zarządu - Leszek Tomanek - Członek Zarządu Dyrektor Biura: Arkadiusz Bęben

Związki zawodowe

NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność Chłopska” – rolniczy wolny związek zawodowy powstały w PRL w październiku 1980 na fali wydarzeń sierpniowych. Jego przywódcą był Piotr Bartoszcze. W 1981 wraz z NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność Wiejska” i Chłopskimi Związkami Zawodowymi utworzył NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

Legalizacja związku stała się możliwa po zawarciu porozumień rzeszowsko- ustrzyckich 19 lutego 1981 (władze odmawiały prawa bytu związkowej reprezentacji rolników, co wywołało strajki chłopskie w styczniu 1981).

Postulaty ustrzyckie wytyczały program działania tego związku, a ponadto zmusiły władzę, m.in. do zagwarantowania nienaruszalności chłopskiej własności i wolności w obrocie ziemią, zrównania praw rolników indywidualnych z prawami gospodarstw państwowych, zrównanie praw socjalnych mieszkańców wsi i miast, korzystnych zmian w oświacie na wsi oraz uznania praw religijnych, wydawania zezwoleń na budowę kościołów i zapewnienia opieki duszpasterskiej w wojsku.

Związek Zawodowy Pracowników Rolnictwa w RP (ZZPR) - związek pracowników gospodarki rolnej i spożywczej, założony w 1991 roku. Celem związku jest ochrona godności, praw i interesów materialnych, pracowników rolnictwa oraz emerytów i rencistów, bezrobotnych i ich rodzin. ZZPR w swojej działalności kieruje się zasadami demokracji, pluralizmu politycznego oraz tolerancji światopoglądowej, współpracuje ze wszystkim zawiązkami zawodowymi oraz organizacjami i związkami zawodowymi rolników indywidualnych w Polsce.

Związek Zawodowy Rolnictwa i Obszarów Wiejskich „Regiony” - rolniczy związek zawodowy założony w 2008 głównie przez rolników związanych z Partią Regionów m.in. Krzysztofa Filipka i Danutę Hojarską. ZZRiOW „Regiony” został powołany jako konkurencja dla Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona”, mająca pomóc w pozyskaniu przez rozłamowców z Samoobrony RP jej byłych działaczy i zwolenników.

Wśród postulatów programowych, jakie stawia przed sobą związek znalazły się m.in.: wywalczenie zmian w unijnych dopłatach – takiego samego poziomu dla polskich rolników, jak w krajach starej UE, uproszczenia wspólnotowej polityki rolnej, uproszczenie procedur składania wniosków o dofinansowanie w ARiMR oraz uproszczenie procedury ich zabezpieczenia i rozliczania, wprowadzenie umów kontraktacyjnych z ceną za dostarczony produkt i określeniem terminu zapłaty, zapewnienie pomocy państwa dla rolników w egzekwowaniu należności płatniczych od nieuczciwych odbiorców produktów rolnych

Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona” - związek zawodowy zrzeszający rolników i osoby związane z rolnictwem, zarejestrowany 10 stycznia Zalążkiem związku był powstały 27 lipca 1991 w gminie Darłowo gminny komitet protestacyjny na czele z Andrzejem Lepperem i Stanisławem Muszyńskim, który domagał się wsparcia lokalnych władz dla poszkodowanych przez powódź. W ciągu kilku miesięcy przerodził się on w „Wojewódzki Komitet Samoobrony” w Koszalinie.

Jego przedstawiciele jesienią 1991 zorganizowali demonstrację w Warszawie, po której nastąpiło połączenie komitetu z innymi grupami protestacyjnymi m.in. z Zamościa, Ząbkowic Śląskich, Białej Podlaskiej i Nowego Miasta Lubawskiego. W listopadzie 1991 złożono wniosek o rejestrację Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona”, który został oficjalnie przyjęty przez sąd w styczniu Większość twórców związku powołała w 1992 partię Przymierze Samoobrona (od 2000 działającą pod nazwą Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej).

W lutym 1992 ZZR „Samoobrona” zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego Prawo Bankowe, jednocześnie żądając od rządu Jana Olszewskiego wsparcia rolników, którzy popadając w tzw. „pułapkę kredytową” nie byli w stanie spłacić swoich zobowiązań wobec banków. 9 kwietnia 1992 związkowcy z „Samoobrony” rozpoczęli protest okupacyjny w Ministerstwie Rolnictwa, zakończony 28 kwietnia, złożeniem przez rząd obietnicy obniżenia oprocentowania kredytów rolniczych.

Działania związku nasiliły się w okresie rządu Hanny Suchockiej. Od lipca 1992 ZZR „Samoobrona” rozpoczął organizowanie blokad dróg oraz demonstracji pod Sejmem i ministerstwami. Po 1993 protesty te były organizowane już na mniejszą skalę, głównie w mniejszych miejscowościach. Związek współpracował wówczas z m.in. Solidarnością 80 Mariana Jurczyka i Stronnictwem Narodowym „Szczerbiec”, a także licznymi związkami zawodowymi (m.in. górników i metalowców).

Od 1998 ZZR „Samoobrona” wznowił protesty przeciw polityce władz centralnych, kontestując działania rządu Jerzego Buzka. Związek domagał się podjęcia przez rząd interwencji na rynku rolnym w celu rozwiązania problemu tzw. „świńskiej górki”. W tym celu powołał wraz z Krajowym Związkiem Kółek i Organizacji Rolniczych i NSZZ „Solidarność” RI międzyzwiązkowy komitet protestacyjny, na którego czele stanął Andrzej Lepper.

Po przyjęciu przez rolniczą „Solidarność” i Kółka Rolnicze porozumienia z rządem, „Samoobrona” zaangażowała się w walkę o podwyżki dla pracowników budżetówki (m.in. pielęgniarek, górników, nauczycieli), a także o zwiększenie nakładów na renty i emerytury. W okresie tym związek współdziałała m.in. z WZZ "Sierpień 80." i środowiskiem Piotra Ikonowicza. W lutym 2001 w związku doszło do rozłamu. Część działaczy na czele z Leszkiem Zwierzem i Januszem Malewiczem oskarżyła przewodniczącego o nieprawidłowości finansowe, po czym współtworzyła Związek Zawodowy Rolników „Ojczyzna”.

Po 2001 ze względu na zajęcie się przez większość liderów związku bieżącą polityką, działalność ZZR „Samoobrona” osłabła, ale nie ustała. W 2002 doszło do protestu przeciwko rządowi Leszka Millera oraz władzom PSL. W czerwcu 2002 działacze związku wysypali na warszawskim Żeraniu z pociągu towarowego zboże należące do posła PSL Zbigniewa Komorowskiego, podejrzewając, że może ono być skażone rakotwórczym nitrofenem. We wrześniu 2004 ZZR „Samoobrona” wszedł w skład europejskiej organizacji związkowej COPA COGECA. W latach , gdy Andrzej Lepper pełnił funkcję wicepremiera, związkiem tymczasowo kierowała Bożena Garbacz

W 2006 i 2007, w wyniku kolejnych konfliktów w związku, część działaczy ZZR „Samoobrona” odeszła z organizacji powołując nowe związki m.in. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych Rolników i Organizacji Rolniczych (m.in. Sławomir Izdebski) oraz Związek Zawodowy Rolnictwa i Obszarów Wiejskich „Regiony” (m.in. Danuta Hojarska, Krzysztof Filipek). W 2008 ZZR „Samoobrona” zorganizował serię niewielkich blokad dróg m.in. w Polichnie, Grudziądzu, Bartoszycach i Zambrowie, protestując przeciwko polityce rządu Donalda Tuska. W październiku 2011 przewodniczącym ZZR „Samoobrona” w miejsce zmarłego Andrzeja Leppera został Lech Kuropatwiński

Związek Zawodowy Rolników „Ojczyzna” - związek zawodowy założony w lutym 2001 przez grupę rolników głównie z województwa lubelskiego. Do celów statutowych związku należy obrona rolników przed organami władzy państwowej i reprezentowanie interesów wsi podczas tworzenia prawa. Wśród założycieli związku znaleźli się byli działacze Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona” oraz byli politycy Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Przywódcą tej grupy został były wiceprzewodniczący „Samoobrony” Regionu Lubelskiego Leszek Zwierz, który objął funkcję przewodniczącego organizacji. Jego zastępcą został były wiceprzewodniczący Samoobrony RP Janusz Malewicz. Po śmierci Leszka Zwierza w maju 2006, funkcję przewodniczącego związku objął Lucjan Cichosz

Dziękuję za uwagę