EDUKACJA OBYWATELSKA DLA BEZPIECZEŃSTWA. PROFILAKTYKA PRZECIW ZAGROŻENIOM. PRZYGOTOWANIE EDUKACYJNE I SPRAWNOŚCIOWE OBYWATELI NA WYPADEK WYSTĄPIENIA ZAGROŻEŃ Iwona Gratkowska 2 UAZ – BP w50551

USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej Art. 4.  1. Powszechnemu obowiązkowi obrony podlegają wszyscy obywatele polscy zdolni ze względu na wiek i stan zdrowia do wykonywania tego obowiązku. Obywatel polski będący równocześnie obywatelem innego państwa nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony, jeżeli stale zamieszkuje poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej Art W ramach powszechnego obowiązku obrony obywatele polscy są obowiązani do: 1) pełnienia służby wojskowej, 2) wykonywania obowiązków wynikających z nadanych przydziałów kryzysowych i przydziałów mobilizacyjnych, 3) świadczenia pracy w ramach pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych 4) pełnienia służby w obronie cywilnej, 5) odbywania edukacji dla bezpieczeństwa, 6) uczestniczenia w samoobronie ludności, 7) odbywania ćwiczeń w jednostkach przewidzianych do militaryzacji i pełnienia służby w jednostkach zmilitaryzowanych, 8) wykonywania świadczeń na rzecz obrony Zasady i zakres powszechnego obowiązku obrony określony jest w ustawach

USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej Edukacja dla bezpieczeństwa Art Uczniowie gimnazjów, zasadniczych szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników, z wyjątkiem uczniów szkół dla dorosłych, podlegają obowiązkowi w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa. 2. Edukacja dla bezpieczeństwa jest obowiązkowym przedmiotem nauczania w szkołach wymienionych w ust. 1, w wymiarze jednej godziny tygodniowo w cyklu kształcenia. 3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób realizacji edukacji dla bezpieczeństwa, z uwzględnieniem możliwości organizowania obozów specjalistycznych.

TREŚCI PROGRAMOWE Rozdział 1. Ostrzeganie o zagrożeniach i alarmowanie 1. System wykrywania skażeń 2. Zasady zachowania się po ogłoszeniu Rozdział 2. Powszechna samoobrona i obrona cywilna 1. Zadania obrony cywilnej i ochrony ludności 2. Sytuacje kryzysowe Rozdział 3. Zagrożenia bezpieczeństwa i działania ratownicze 1. Zagrożenia powodziowe 2. Zagrożenia pożarowe 3. Wypadki i katastrofy 4. Ewakuacja ludności i zwierząt z terenów zagrożonych Przykładowy program nauczania przedmiotu Edukacja dla bezpieczeństwa w szkołach gimnazjalnych Rozdział 4. Pierwsza pomoc i resuscytacja 1. Układ oddechowy i układ krążenia 2. Łańcuch przeżycia 3. Nagłe zatrzymanie krążenia 4. Pierwsza pomoc 5. Urazy kończyn 6. Zasłabnięcie. Ból w klatce piersiowej 7. Wychłodzenie i odmrożenie 8. Oparzenia termiczne i chemiczne 9. Porażenia prądem elektrycznym 10. Pomoc tonącym 11. Zatrucia 12. Wypadek drogowy 13. Sposoby transportu osób poszkodowanych Rozdział 5. Ochrona przed skażeniami 1. Wpływ substancji promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę 2. Zabezpieczenie żywności i wody przed skażeniami 3. Postepowanie ze skażoną żywnością i wodą Rozdział 6. Zagrożenia chemiczne 1. Oznakowanie substancji toksycznych 2. Postępowanie w przypadku awarii

TREŚCI PROGRAMOWE : Rozdział I. System obrony państwa. 1. Bezpieczeństwo państwa, 2. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej. Rozdział II. Ochrona ludności i obrona cywilna. 1. Ochrona ofiar konfliktów zbrojnych i dóbr kultury, 2. Ochrona ludności, ochrona zwierząt, 3. System wykrywania i alarmowania. Rozdział III. Zagrożenia czasu pokoju. 1. Źródła zagrożeń, 2. Zanieczyszczenia, 3. Ekstremalne warunki pogodowe, 4. Pożary, 5. Powodzie, 6. Zagrożenia bezpieczeństwa osobistego, 7. Awarie, wypadki, katastrofy, 8. Zagrożenia terrorystyczne, zagrożenia w szkole. Rozdział IV. Zagrożenia czasu wojny. 1. Konwencjonalne rodzaje broni współczesnego pola walki, 2. Broń masowego rażenia, 3. Indywidualne środki ochrony przed bronią masowego rażenia. Rozdział V. Pierwsza pomoc. 1. Postępowanie na miejscu wypadku, 2. Środki pierwszej pomocy, 3. Resuscytacja krążeniowo - oddechowa, 4. Inne zagrożenia zdrowia i życia /np. omdlenia/, 5. Obrażenia kości i stawów, 6. Tamowanie krwotoków, 7. Obrażenia termiczne, postępowanie przeciwwstrząsowe, 8. Inne groźne przypadki / np. zatrucia/, 9. Choroby cywilizacyjne. Przykładowy program nauczania przedmiotu Edukacja dla bezpieczeństwa w szkołach ponadgimnazjalnych

Program edukacyjny "Bezpieczne Życie„ Program edukacyjny „Bezpieczne Życie" jest jedną z form edukacji społeczeństwa, realizowany przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej przy współpracy ze Szwedzką Ligą Obrony Cywilnej, na podstawie Protokołu Intencyjnego podpisanego 20 września 2001 r. między Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej - Szefem Obrony Cywilnej Kraju a sekretarzem generalnym Szwedzkiej Ligi Obrony Cywilnej. Biuro do Spraw Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej KG PSP nadzoruje realizację programu na terenie kraju. Program jest jednym z elementów Rządowego Programu Ograniczania Przestępczości i Aspołecznych Zachowań „Razem Bezpieczniej” nadzorowanego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.

Cel programu „Bezpieczne życie” Celem jest poprawa bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w szkole oraz najbliższym otoczeniu, wobec różnorodnych zagrożeń. Podstawową wartością programu jest dobre przygotowanie nauczycieli do realizacji treści zawartych w programie, dlatego szkolenia dla nauczycieli są prowadzone przez wysoko wyspecjalizowaną kadrę trenerów. Przeszkoleni nauczyciele realizują program przez cały rok szkolny. Program oprócz edukacji dzieci obejmuje szereg przedsięwzięć adresowanych dla dyrektorów placówek oświatowych, administracji szkół oraz nauczycieli i dzieci, na podstawie wcześniej opracowanego i zaakceptowanego harmonogramu zadań.

Edukacja obywatelska oznacza również realizacje programów edukacyjnych przez organizacje pozarządowe na rzecz społeczeństwa Przykład: Konkurs Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na realizację zadnia publicznego: Edukacja społeczna na rzecz bezpieczeństwa ZADANIE OBEJMUJE NASTĘPUJĄCE DZIAŁANIA:  Edukacja społeczeństwa w zakresie bezpiecznych zachowań poprzez organizację debat społecznych, warsztatów, spotkań;  Upowszechnianie wiedzy i dobrych praktyk w zakresie stosowania zasad bezpiecznego zachowania;  Edukacja kształtująca obywatelskie postawy dzieci i młodzieży..

Profilaktyka przeciw zagrożeniom 1. Planowanie przedsięwzięć ochronnych, jakie można i należy podjąć w celu ratowania ludzi, zwierząt, obiektów architektonicznych i zakładów pracy Plany zadań obrony cywilnej opracowane są na każdym szczeblu: - centralnym - wojewódzkim - powiatowym - gminnym Dodatkowo Szef Obrony Cywilnej Kraju wydaje coroczne wytyczne do działalności w dziedzinie obrony cywilnej dla szefów obrony cywilnej województw. Są one podstawą do realizacji działań.

Profilaktyka przeciw zagrożeniom Przygotowanie niezbędnej liczby schronów oraz utrzymanie ich w stałej sprawności i technicznej gotowości „…brak przepisów prawa w sprawie budowli ochronnych ma znaczący wpływ na proces tworzenia i utrzymania nowych obiektów spełniających kryteria budowli ochronnych. Ogólny stan techniczny istniejących budowli nie jest zadawalający, tym bardziej, że w większości nie spełniają one walorów ochronnych zwłaszcza w zakresie układów i urządzeń filtrowentylacyjnych. Stan techniczny budowli jest zwykle adekwatny do stanu technicznego budynków, w którym się one znajdują. W wielu przypadkach obecny stan techniczny schronów przekreśla podstawowe wymogi ochronne i nie rokuje ich uzyskania w drodze modernizacji z uwagi na zbyt wysokie koszty takiego przedsięwzięcia…” Źródło: Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Profilaktyka przeciw zagrożeniom. Do działań zapobiegawczych, mających na celu zminimalizowanie skutków wystąpienia zagrożeń naturalnych i cywilizacyjnych należy skuteczne ostrzeganie i informowanie mieszkańców zagrożonych rejonów. Proces ten realizowany jest przez podmioty Systemu Wczesnego Ostrzegania i struktury zarządzania kryzysowego województw. Ostrzeganie i alarmowanie ludności realizowane jest z wykorzystywaniem Systemu Ostrzegania, Alarmowania i Informowania Województw, poprzez: - System Informowania SMS (SI SMS), - Regionalny System Ostrzegania (RSO), - lokalne stacje telewizyjne i radiowe, - Scentralizowany System Alarmowy (syreny alarmowe sterowane radiowo) oraz pojedyncze syreny alarmowe nie wchodzące w jego skład, za pomocą których możliwe jest ostrzeganie ok. 78,54% ludności.

2012 r r. Procent ludności objętej działaniem systemów alarmowania i ostrzegania w stosunku do liczby mieszkańców kraju. Źródło: Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r. 88,8% 11,2%

Profilaktyka przeciw zagrożeniom. Gromadzenie indywidualnych środków ochrony, sprzętu obrony cywilnej oraz utrzymanie bazy magazynowej RODZAJ MAGAZYNU POTRZEBY DOCELOWESTAN FAKTYCZNYOBSADA OSOBOWA Ilość Powierzchnia [m 2 ] Ilość Powierzchnia [m 2 ] MagazynWarsztat Ilość etatów Ilość zatrudnionyc h Ilość etatów Ilość zatrudnionyc h Wojewódzki 19, ,0019, ,7027,0028,0021,5021,00 Powiatowy 239, ,71186, ,0923,0031,000,00 Gminny 2 370, , , ,43277,52323,830,00 Zakładowy 3 284, , , ,00220,25370,006,009,00 Ogółem 5 912, , , ,22547,77752,8327,5030,00 Stan bazy magazynowej i warsztaty OC w skali kraju.

Zestawienie wybranego sprzętu znajdującego się w magazynach OC w skali kraju Lp. Nazwa sprzętu Stan techniczny sprzętu jm. Sprawny techniczne Przewidziany do likwidacji Przewidziany do utylizacji I Indywidualne środki ochrony dróg oddechowych 1 Maski p-gaz. /różne/kpl II Indywidualne środki ochrony skóry 2 Odzież ochronna /różne/kpl III Sorty mundurowe 3 Mundury ćwiczebne OC /różne/kpl Rękawice /różne/par Buty /różne/par IV Sprzęt rozpoznania skażeń chemicznych 6 Przyrząd rozpozn. chemicz. PChR-54Mkpl Kolorymetry polowe PK-56kpl Dozymetry chemiczne /różne/szt

VSprzęt rozpoznania skażeń promieniotwórczych Rentgenoradiometry /różne/kpl Rentgenometry /różne/kpl Radiometry /różne/kpl Sygnalizatory prom./różne/kpl System automat. pom. skażeń SAPOS-90 /różne/kpl VISprzęt służby zdrowia 14 Torby sanitariusza /różne/szt Nosze sanitarne /różne/szt Opatrunki osobiste /różne/szt VII Środki i sprzęt do likwidacji skażeń 000 Lp.Nazwa sprzętu Stan techniczny sprzętu jm. Sprawny techniczne Przewidziany do likwidacji Przewidziany do utylizacji

VIIŚrodki i sprzęt do likwidacji skażeń Indywidualne pakiety p.chem.IPPszt Indywid. zestawy samochodowe IZSkpl Kabiny dekontaminacyjneszt VIII Sprzęt radiotelefoniczny, łączności przewodowej i inny 20 Radiostacje lotnicze /różne/kpl Radiotelefony /różne/kpl Odbiorniki radiowe /różne/kpl Anteny /różne/szt Radiowe urządzenie sterujące /różne/kpl Urządzenie sterujące syrenami RUSS-3000szt Radiowe centrale alarmowe /różne/szt Centrale alarmowe /różne/kpl Urządzenie włączające /różne/szt Aparaty tel. polowe /różne/szt Aparaty telefoniczne /różne/szt Łącznice tel./różne/kpl Lp.Nazwa sprzętu jm. Sprawny techniczne Przewidziany do likwidacji Przewidziany do utylizacji

IXSprzęt i urządzenia do ostrzegania i alarmowania 32 Syreny alarmowe /różne/kpl Syreny elektroniczne /różne/szt Radiowe urządzenie sterujące syrenąkpl Radiowe urządzenie włączające syrenęszt X Sprzęt żywnościowy 36 Kuchnie polowe /różne/kpl Kontener 1000 l na wodęszt XI Sprzęt p/powodziowy 38 Łodzie /różne/szt Osuszacze /różne/szt Pakowarki piasku/różne/szt Folia p. powodziowam2m Geowłóknina /różne/m2m Worki na piasek /różne/szt Lp.Nazwa sprzętu jm. Sprawny techniczne Przewidziany do likwidacji Przewidziany do utylizacji

Lp.Nazwa sprzętu jm. Sprawny techniczne Przewidziany do likwidacji Przewidziany do utylizacji XIISprzęt kwatermistrzowski 44 Namioty /różne/szt Łóżka polowe i inneszt Śpiwory /różne/szt Koceszt Koce termoizolacyjneszt XIII Sprzęt saperski 49 Agregaty prądotwórcze /różne/szt Piły /różne/szt XIV Sprzęt p/pożarowy 51 Motopompy /różne/szt Pompy /różne/szt XIIISprzęt saperski 49 Agregaty prądotwórcze /różne/szt Piły /różne/szt XIV Sprzęt p/pożarowy 51 Motopompy /różne/szt Pompy /różne/szt XIVSprzęt p/pożarowy 51 Motopompy /różne/szt Pompy /różne/szt

Profilaktyka przeciw zagrożeniom Ochrona ludności jest zasadniczym zadaniem instytucji publicznych, to jednak niektóre działania z nią związane mają również charakter indywidualny, czyli dotyczą każdego z nas. Należą do nich np.:  poznanie i przyswojenie zasad ewakuacji,  poznanie sygnałów alarmowych i ostrzegawczych oraz zasad zachowania w razie ogłoszenia alarmu;  posiadanie indywidualnych środków ochrony przed skażeniami;  poznanie zasad zabezpieczenia własnego mienia;  nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy  przeciwdziałanie zagrożeniom, które może przejawiać się np. sprzątaniem po sobie w lesie, w celu niedopuszczenia do pożaru.

USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r.mo powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna samoobrona ludności Art Osoby posiadające obywatelstwo polskie, zdolne ze względu na stan zdrowia, podlegają obowiązkowi szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony. 2. Szkolenie ludności w zakresie powszechnej samoobrony ma na celu przygotowanie do samoobrony przed środkami masowego rażenia oraz innymi działaniami nieprzyjaciela. 3. Szkolenie ludności w zakresie powszechnej samoobrony przeprowadza się w formie zajęć podstawowych lub ćwiczeń praktycznych. 4. Ćwiczenia praktyczne mogą polegać również na udziale w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków.

OBOWIĄZKI LUDNOŚCI W ZAKRESIE PRZYGOTOWAŃ DO POWSZECHNEJ SAMOOBRONY

Zapoznanie się z rodzajami, sposobami ich ogłaszania i odwoływania oraz zasadami zachowania się po usłyszeniu poszczególnych sygnałów alarmowych, zapoznanie się z rozmieszczeniem najbliższych budowli ochronnych w miejscu pracy i zamieszkania, zaopatrzenie siebie i członków rodziny w indywidualne środki ochrony przed skażeniami, zaopatrzenie domowej apteczki w podstawowe leki i materiały opatrunkowe, opanowanie zasad i sposobów udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym, zgromadzenie i odpowiednie zabezpieczenie zapasów żywności i wody dla siebie i rodziny na czas utrzymywania się zagrożenia,

przygotowanie mieszkania (budynku) pod względem ppoż.i ochrony przed skażeniami, itp. zapoznanie się z zasadami wykonywania prostych prac ratunkowych w rejonie porażenia, przypadku zarządzenia ewakuacji - zabezpieczenie mienia, wyłączenie dopływu wody, prądu, gazu, spakowanie rzeczy osobistych, dokumentów, środków ochrony przed skażeniami oraz żywności, ścisłe wykonywanie poleceń organizatorów ewakuacji.

Grupa szkoleniowa Liczba osób Liczba szkoleń Liczba osób Liczba szkoleń Liczba osób Liczba szkoleń Ludność w ramach powszechnej samoobrony Pracownicy zakładów pracy w ramach powszechnej samoobrony RAZEM Szkolenia realizowane w ramach powszechnej samoobrony w latach 2012, 2013, 2014 przedstawia poniższa tabela:

Bibliografia : 1.Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r. Diagnoza stanu przygotowań organów i formacji obrony cywilnej, innych podmiotów, a także ludności, do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, wraz z wnioskami 2.USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej – strona internetowa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności 4.Strona internetowa

Dziękuję za uwagę