1

2 Sądownictwo konsumenckie przy Inspekcji Handlowej funkcjonuje od 1991 roku i na stałe wpisało się w realia rynkowe i świadomość konsumentów oraz przedsiębiorców. Sądownictwo konsumenckie przy Inspekcji Handlowej funkcjonuje od 1991 roku i na stałe wpisało się w realia rynkowe i świadomość konsumentów oraz przedsiębiorców. Inicjatorem utworzenia polubownych sądów konsumenckich była Państwowa Inspekcja Handlowa oraz Federacja Konsumentów. Inicjatorem utworzenia polubownych sądów konsumenckich była Państwowa Inspekcja Handlowa oraz Federacja Konsumentów.

3 Od 1 stycznia 1999 roku organizacja i prowadzenie stałych polubownych sądów konsumenckich należy do ustawowych zadań Inspekcji Handlowej. Aktualnie przy wojewódzkich inspektorach Inspekcji Handlowej działa 16 stałych polubownych sądów konsumenckich oraz 15 ośrodków zamiejscowych tych sądów.

4 Podstawy prawne działania stałych polubownych sądów konsumenckich 1. ustawa z 15 grudnia 2000 roku o Inspekcji Handlowej (DzU z 2001 r. Nr 4, poz. 25 ze zm.), 2. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 25 września 2001 roku w sprawie określenia regulaminu organizacji i działania stałych polubownych sądów konsumenckich (DzU Nr 113, poz. 1214), 3. przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, 4. umowy o zorganizowaniu sądów konsumenckich, zawarte przez wojewódzkich inspektorów IH z organizacjami pozarządowymi reprezentującymi konsumentów lub przedsiębiorców oraz innymi zainteresowanymi jednostkami organizacyjnymi.

5 Zasady działania sądów konsumenckich uwzględniają regulacje zawarte w rekomendacji Komisji 98/257/EC z 30 marca 1998 roku w sprawie zasad, jakie powinny spełniać ciała zajmujące się pozasądowym rozstrzyganiem sporów konsumenckich, tj.: zasady niezawisłości, kontradyktoryjności, przejrzystości, skuteczności i reprezentacji.

6 Właściwość sądów konsumenckich Właściwość sądów konsumenckich Stałe polubowne sądy konsumenckie rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikające z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług zawartych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami na podstawie regulaminu (art. 37 ust. 3 ustawy o Inspekcji Handlowej). Stałe polubowne sądy konsumenckie rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikające z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług zawartych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami na podstawie regulaminu (art. 37 ust. 3 ustawy o Inspekcji Handlowej).

7 Z zakresu działania sądów konsumenckich są wyłączone sprawy dotyczące : energii, banków oraz prowadzonej przez nie działalności bankowej, ubezpieczeń oraz działalności ubezpieczeniowej, usług pocztowych i telekomunikacyjnych, usług pośrednictwa finansowego, usług informatycznych, usług w zakresie edukacji, usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej.

8 Dobrowolny charakter sądu konsumenckiego Cechą sądownictwa konsumenckiego jest jego dobrowolny charakter. Zgodnie z obowiązującym prawem, aby sprawa mogła być rozstrzygana przez sąd konsumencki obie strony sporu (konsument i przedsiębiorca) muszą wyrazić na to zgodę podpisując zapis na sąd polubowny.

9 Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o rozpatrzenie sporu przez sąd konsumencki Konsument - osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przedsiębiorca - podmiot prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

10 Liczba wniosków skierowanych do sądów konsumenckich w okresie od 1 stycznia do 31 października 2007 roku Wartość wniosków skierowanych do sądów konsumenckich w okresie od 1 stycznia do 31 października 2007 roku Liczba wniosków skierowanych do sądów konsumenckich w okresie od 1 stycznia do 31 października 2006 roku Wartość wniosków skierowanych do sądów konsumenckich w okresie od 1 stycznia do 31 października 2006 roku tys. zł tys. zł

11 Liczba ugód zawartych przed sądami konsumenckimi w okresie od 1 stycznia do 31 października 2007 roku Wartość ugód zawartych przed sądami konsumenckimi w okresie od 1 stycznia do 31 października 2007 roku Liczba ugód zawartych przed sądami konsumenckimi w okresie od 1 stycznia do 31 października 2006 roku Wartość ugód zawartych przed sądami konsumenckimi w okresie od 1 stycznia do 31 października 2006 roku tys. zł tys. zł

12 Liczba wyroków wydanych przez sądy konsumenckie w okresie od 1 stycznia do 31 października 2007 roku Wartość wyroków wydanych przez sądy konsumenckie w okresie od 1 stycznia do 31 października 2007 roku Liczba wyroków wydanych przez sądy konsumenckie w okresie od 1 stycznia do 31 października 2006 roku Wartość wyroków wydanych przez sądy konsumenckie w okresie od 1 stycznia do 31 października 2006 roku tys. zł tys. zł

13 Liczba przypadków, w których przedsiębiorcy odmówili poddania się jurysdykcji sądów konsumenckich w okresie od 1 stycznia do 31 października 2007 roku Liczba przypadków, w których przedsiębiorcy odmówili poddania się jurysdykcji sądów konsumenckich w okresie od 1 stycznia do 31 października 2006 roku 757 (36 % wniosków, które wpłynęły do spsk) 1059 (43% wniosków, które wpłynęły do spsk)

14 Przyczyny spadku liczby wniosków wpływających do sądów konsumenckich wysoka skuteczność mediacji prowadzonych przez wojewódzkie inspektoraty Inspekcji Handlowej (ok. 68%); brak wśród przedsiębiorców świadomości, co do korzyści związanych z poddaniem się jurysdykcji sądów konsumenckich; obawa konsumentów przed skierowaniem sprawy do sądu konsumenckiego z powodu jego identyfikowania z sądem powszechnym; brak wśród uczestników obrotu gospodarczego dostatecznej znajomości specyfiki funkcjonowania sądownictwa polubownego.

15 Zalety polubownych sądów konsumenckich szybkie - większość spraw jest załatwiana w ciągu 1-2 miesięcy; tanie - od wniosku skierowanego do sądu konsumenckiego nie jest pobierana opłata; skuteczne - wyrok sądu konsumenckiego i ugoda przed nim zawarta mają moc równą wyrokowi sądu powszechnego i ugodzie zawartej przed takim sądem.

16 Przykładowe rozstrzygnięcia sądów konsumenckich (1) W maju 2007 roku konsumentka zamówiła w cukierni internetowej tort weselny w stylu angielskim o wartości 480 zł. Tort miał być dowieziony bezpośrednio na salę weselną. Po dostarczeniu okazało się, że tort został przekazany w częściach oraz posiadał ubytki. W dniu ślubu konsumentka złożyła reklamację telefoniczną, zaś po weselu reklamację pisemną. Reklamacja nie została uwzględniona. W związku z tym skierowała sprawę do sądu konsumenckiego. Podczas rozprawy, w trakcie której konsumentka i sprzedawca złożyli stosowne wyjaśnienia, wskutek nakłaniania przewodniczącego do polubownego załatwienia sprawy, strony zawarły ugodę. Na jej mocy przedsiębiorca zobowiązał się do zwrotu konsumentce 120 zł tytułem rekompensaty.

17 Przykładowe rozstrzygnięcia sądów konsumenckich (2) Konsumentka zawarła ustną umowę o wykonanie usługi fryzjerskiej. Polegała ona na doklejeniu włosów w dwóch różnych kolorach (blond i bordo) do włosów naturalnych. Na poczet wykonania usługi konsumentka wpłaciła zaliczkę w wysokości 200 zł. Ostateczny koszt usługi wyniósł 650 zł. Usługa została wykonana wadliwie (nadmiar ilości stosowanego kleju, niewłaściwie dobrany kolor włosów, brak odpowiedniego sprzętu, posługiwanie się zwykłym długopisem do umieszczenia włosów w pistolecie zgrzewczym), na co konsumentka zwracała uwagę fryzjerce podczas jej wykonywania. Następnego dnia po wykonaniu usługi klientka zakładu stwierdziła, że doklejone włosy wypadają, a ponieważ były sklejone z włosami naturalnymi następował ich ubytek. Konsumentka złożyła reklamację domagając się poprawienia fryzury bądź zwrotu pieniędzy. Reklamacja została oddalona. Następnie konsumentka udała się do innego zakładu fryzjerskiego w celu poprawienia fryzury. W wyniku rozpatrzenia sprawy sąd konsumencki doszedł do wniosku, że przedsiębiorca jest odpowiedzialny za szkodę na osobie przez nieprofesjonalne wykonanie usługi fryzjerskiej i przyznał konsumentce odszkodowanie w wysokości 850 zł tytułem wyrównania poniesionej szkody oraz 300 zł tytułem zadośćuczynienia za cierpienia fizyczne i psychiczne.