2013 dr Magdalena Jelonek Kraków, 25 czerwca 2013 Bilans Kapitału Ludzkiego Absolwenci uczelni na rynku pracy – prawda i mity

Bilans Kapitału Ludzkiego Plan prezentacji Dwa zdania o przyjętych definicjach Tezy z którymi będziemy starali się dyskutować: Sytuacja absolwentów uczelni jest tragiczna, Znacznie lepiej na rynku radzą sobie absolwenci kierunków inżynieryjnych, Młodzi inżynierowie zarabiają zdecydowanie lepiej od osób bez tytułu inżyniera, Studia licencjackie spełniają swoją funkcję, po ich ukończeniu studenci mogą znaleźć pracę w zawodzie Absolwenci posiadają nierealne wymagania płacowe, Zmiany preferencji kandydatów na studia idą ‘w dobrym kierunku’

Bilans Kapitału Ludzkiego Kim dla nas jest osoba młoda na rynku pracy Osoba młoda (do 30 r.ż. włącznie) Absolwent (osoby, które wchodziły na rynek pracy w ciągu ostatnich 6 lat i po ukończeniu szkoły nie kontynuowały nauki w systemie formalnym) Dane: Łączone z 3 prób Porównane 3 próby

Bilans Kapitału Ludzkiego Sytuacja zawodowa absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz absolwentów szkół wyższych Profil wykształcenia Pracujący (BAEL) Bezrobotni (BAEL) Nieaktywni (BAEL) Robotnicze po ZSZ68,30%19,30%12,40% Usługowe po ZSZ52,30%18,30%29,30% Licencjat63,80%16,90%19,30% Ogólne (liceum)60,90%16,20%22,90% Techniczne (po technikum)74,40%14,00%11,70% Inżynier76,50%12,30%11,10% Magister80,70%10,30%9% Magister inżynier85,30%10,10%4,60% Sytuacja absolwentów szkół wyższych nie jest tragiczna! (Wskaźnik zatrudnienia wśród młodych (do 30 r.ż włącznie) absolwentów uczelni był w 2011 r. zbliżony do ogólnego odsetka pracujących osób z wyższym wykształceniem (76,3%)

Bilans Kapitału Ludzkiego Stopień ukończonych studiów wyższych a sytuacja zawodowa badanych Licencjat (N=732) Inżynier (N=81) Magister (N=1421) Magister inżynier (N=109) Pracujący63,8%76,5%80,7%85,3% Bezrobotni16,9%12,3%10,3%10,1% Nieaktywni19,3%11,1%9,0%4,6% Sytuacja zawodowa magistra inżyniera i ‘zwykłego magistra’ jest podobna Relatywnie dobra sytuacja rynkowa młodych inżynierów, uzyskanie dyplomu studiów II stopnia nie zwiększa istotnie ich szansy na posiadanie pracy Dla absolwentów studiów nie inżynierskich I stopnia posiadanie dyplomu studiów magisterskich stanowi ważny atut rynkowy Ukończenie studiów II stopnia zwiększa szanse rynkowe absolwentów!

Bilans Kapitału Ludzkiego Sytuacja zawodowa absolwentów uczelni w poszczególnych grupach roczników Moment wejścia na rynek pracy jest czynnikiem istotnie wpływającym na szansę znalezienia zatrudnienia w perspektywie 2 lat od ukończenia szkoły wyższej Sytuacja „świeżo upieczonych” absolwentów (do roku od ukończenia uczelni) pogorszyła się między 2011 a 2012 rokiem Każdy kolejny rok przebywania na rynku zwiększa szansę absolwenta na posiadanie zatrudnienia Kohorta absolwentów Pracujący (dane z 2011) Pracujący (dane z 2012) 2010 r.72,4%69,3% 2009 r.76,4%78,3% 2008 r.80,9%82,7% 2006 – 2007 r.84,6%84%

Bilans Kapitału Ludzkiego Czy młodzi inżynierowie zarabiają zdecydowanie lepiej od osób bez tytułu inżyniera? Czynnikiem, który istotnie różnicuje zarówno aspiracje zarobkowe, jak i rzeczywiste wynagrodzenie nie jest fakt ukończenia kierunku inżynierskiego lub nie inżynierskiego, ale płeć badanego

Bilans Kapitału Ludzkiego Czy absolwenci szukający pracy posiadają nierealne wymagania płacowe? Aspiracje zarobkowe bezrobotnych absolwentów uczelni wydają się być realistyczne – najniższa pensja, za jaką byliby skłonni podjąć pracę jest niższa od przeciętnego rynkowego wynagrodzenia w danej grupie Trudno jest mówić o pełnym zadowoleniu z zarobków wśród absolwentów - pensja, którą badani poszukujący pracy uważają za w miarę satysfakcjonującą jest wyższa od wynagrodzenie, które jest im skłonny zaoferować rynek

Bilans Kapitału Ludzkiego Sytuacja zawodowa absolwentów kierunków ‘strategicznych’ i ‘masowych’ Absolwentów kierunków określonych jako strategiczne cechuje ogólnie lepsza sytuacja rynkowa Dane połączone z 3 tur badania Absolwenci do 30 r.żAbsolwenci z ostatnich 10 lat kierunek strategiczny inny kierunek kierunek strategiczny inny kierunek Bezrobotni9,6%12,5%6,3%8,1% Nieaktywni zawodowo 8,7%12,1%5,2%8,1% Pracujący81,6%75,4%88,5%83,8%

Bilans Kapitału Ludzkiego Sytuacja zawodowa absolwentów kierunków ‘strategicznych’ i ‘masowych’ – różnice wewnątrz grupy Kierunki, po ukończeniu których większość badanych nie ma problemów za znalezieniem pracy (np. matematyka, budownictwo czy fizyka) Kierunki w przypadku których obserwuje się podobny, a czasem nawet wyższy odsetek bezrobotnych, jak w grupie absolwentów kierunków nie należących do grupy strategicznej (np. inżynieria środowiskowa – 9,3% bezrobotnych absolwentów z ostatnich 10 lat czy ochrona środowiska – 8,9%) KIERUNKI STRATEGICZNE Ogółem Absolwenci z ostatnich 10 lat %N%N Informatyka7,5% (4,9%)2689,0% (6,6%)166 Budownictwo10,3% (4,8%)1655,6% (4,2%)72 Matematyka11,2% (1,9%)16110,9% (3,1%)64 Biotechnologia12,1% (5,3%)19012,0% (6%)83 Ochrona środowiska 14,5% (8,1%)12415,2% (8,9%)79 Inżynieria środowiskowa17,6% (8,1%)7420,9% (9,3%)43

Bilans Kapitału Ludzkiego Najpopularniejsze kierunki studiów na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia i jednolitych studiach magisterskich liczba kandydatów kierunek2008/ / / /2012 Budownictwo Zarządzanie Informatyka Pedagogika Prawo Ekonomia Finanse i rachunkowość Inżynieria środowiska Zarządzanie i inżynieria produkcji Mechanika i budowa maszyn Administracja Psychologia Gospodarka przestrzenna Automatyka i robotyka Turystyka i rekreacja Geodezja i kartografia Biotechnologia

Bilans Kapitału Ludzkiego Najpopularniejsze kierunki studiów na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia i jednolitych studiach magisterskich liczba kandydatów kierunek 2008/ / / /2012 Filologia – specjalność: filologia angielska Transport Ochrona środowiska Dziennikarstwo i komunikacja społeczna Matematyka Energetyka10791 Socjologia Stosunki międzynarodowe Kulturoznawstwo Filologia polska Politologia Europeistyka

Bilans Kapitału Ludzkiego WYBORY I PREFERENCJE W ZAKRESIE KIERUNKU KSZTAŁCENIA SZKOŁY WYŻSZE Wzrost zainteresowania kierunkami należącymi do grup: Ochrony i bezpieczeństwa, matematycznej i statystycznej, usług transportowych, opieki społecznej, medycznej. Wahania z tendencją do zwiększania się liczby kształcących się na kierunkach: inżynieryjno – technicznych oraz należących do grup: architektury i budownictwa, medycznej, produkcji i przetwórstwa. Spadek zainteresowania kierunkami które wcześniej należały do najliczniejszych (ekonomiczno – administracyjne, humanistyczne, pedagogiczne, społeczne) Wzrasta zainteresowanie niszowymi i nowymi kierunkami kształcenia. Szczególnie w przypadku szkolnictwa wyższego widoczne są sezonowe ‘mody’ odpowiedzialne za nadprodukcję absolwentów wybranych kierunków kształcenia.

Bilans Kapitału Ludzkiego Podsumowanie Sytuacja absolwentów uczelni jest najlepszą z możliwych, choć pogarsza się z roku na rok, tak jak ogólnie pogarsza się sytuacja rynkowa wszystkich młodych (absolwentów) Istnieje duże wewnętrzne zróżnicowanie tej sytuacji, na którą (m.in.) wpływa: Kierunek kształcenia (i tu niekoniecznie kierunki strategiczne dają lepsze szanse, np. informatyka), Poziom ukończonych studiów Płeć Przeciętne wymagania płacowe bezrobotnych absolwentów są realne Zmiany preferencji kandydatów na studia są zgodne z kierunkiem obranym przez MNiSW (wzrost studiujących kierunki techniczne) MNiSW nie zawsze prowokuje zmiany w podaży absolwentów w dobrym kierunku

Bilans Kapitału Ludzkiego bkl.parp.gov.pl Dziękuję za uwagę dr Magdalena Jelonek