BYĆ PRZEDSIĘBIORCZYM - nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Popyt, podaż, cena Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Cena Wartość towaru wyrażona w pieniądzu

Pojęcie popytu Popyt jest to ilość towarów i usług jaka może być kupiona przez konsumentów na rynku po danych cenach w określonym czasie.

Pojęcie podaży Podaż jest to ilość produktów, która jest oferowana do sprzedaży po określonej cenie i w określonym czasie.

Krzywa popytu

Prawo popytu Wzrost ceny danego dobrana rynku powoduje spadek wielkości popytu na to dobro, spadek ceny danego dobra powoduje natomiast wzrost wielkości popytu na to dobro, jeżeli inne warunki na rynku pozostaną bez zmian.

Krzywa podaży

Prawo podaży Wzrost ceny powoduje wzrost wielkości podaży, natomiast w miarę spadku ceny wielkość podaży maleje, jeżeli inne warunki na rynku pozostają niezmienione.

Determinanty popytu Czynniki ekonomiczne: dochody konsumentów, skłonność do oszczędzania, ceny towarów substytucyjnych, ceny towarów komplementarnych. Czynniki demograficzne: liczba ludności, struktura ludności wg płci, wieku, Czynniki przyrodnicze Klimat, Ukształtowanie terenu

Czynniki społeczno - kulturowe tradycje, zwyczaje religia wykształcenie, postęp techniczny Czynniki psychologiczne moda, gusty i upodobania, reklama, promocje, wyprzedaże Determinanty popytu

Dobra komplementarne Komplementarność to zjawisko polegające na wzajemnym uzupełnianiu się dóbr materialnych i usług. O komplementarności mówimy wówczas, gdy korzystanie z danego dobra (lub danej usługi) wymaga równoczesnego użycia innego dobra (lub innej usługi). Np. każdy właściciel samochodu, by móc nim jeździć, musi tankować paliwo, wykupić ubezpieczenie, dokonywać napraw, wymieniać części itp. Na popyt na dany towar mają wpływ ceny towarów komplementarnych, jeśli ceny benzyny wzrosną, to popyt na samochody napędzane benzyną się zmniejszy.

Substytuty Substytucja w procesie konsumpcji ma miejsce wtedy, gdy tę samą potrzebę nożna zaspokoić za pomocą różnych dóbr lub usług, czyli substytutów. Przykładem używania substytutu jest smarowanie chleba margaryną zamiast masłem. Na popyt na dany towar mają wpływ ceny substytutów. Jeśli ceny margaryny wzrosną, to przy niezmienionych cenach masła popyt na nie się zwiększy.

Determinanty podaży Cena, Popyt, Dostępność i ceny czynników wytwórczych, Stosowane technologie wytwarzania Koszty produkcji, Konkurencja, Zdarzenia losowe

Sytuacja rynkowa, która charakteryzuje się tym, że przy określonej cenie (cena równowagi) wielkość popytu na określony produkt jest równa wielkości podąży tego produktu. Równowaga rynkowa

Wykres równowagi rynkowej

Jedyna cena, przy której wielkość popytu równa się wielkości podaży; przy tej cenie na rynku wszystkie transakcje mogą być zrealizowane. Cena równowagi rynkowej

Zmiana równowagi rynkowej

1. Producenci zabawek wytwarzają swoje wyroby w ilości q1. Ilość ta w pełni pokrywa zapotrzebowanie klientów, którzy są skłonni płacić za zabawki cenę w wysokości p1. Tym samym rynek znajduje się w równowadze, co obrazuje punkt E, w którym krzywa popytu i krzywa podaży przecinają się. 2. Wyobraźmy sobie, że na skutek zbliżającego się Dnia Dziecka klienci zwiększają chęć zakupu zabawek (przesunięcie krzywej popytu z położenia DD do D'D'). Producenci zabawek chcąc zaspokoić zapotrzebowanie klientów zwiększą ilość dostarczanej podaży na rynek (przesunięcie po krzywej SS z punktu E do E'). Na skutek działania mechanizmu rynkowego (w naszym przykładzie oddziaływania popytu na podaż) rynek znajdzie się w nowym punkcie równowagi E'. Cena równowagi na rynku zabawek ustali się na nowym poziomie p2. Nowa cena jest wyższa od poprzedniej, gdyż klienci chcący zrobić prezent swoim pociechom, są skłonni zapłacić więcej za zabawki.

Elastyczność popytu Elastyczność służy mierzeniu siły z jaką wielkość popytu reaguje na zmiany czynnika określającego popyt. Elastyczność cenowa określa jak zmieni się popyt na dobro pod wpływem zmiany ceny tego towaru.

Formy elastyczności popytu: Popyt elastyczny - mała zmiana ceny wywołuje dużą zmianę popytu. np. dobra wyższego rzędu, te, na które wydatki stanowią poważną część ogółu wydatków rodzinnych. Popyt doskonale elastyczny - przy danej cenie konsumenci są gotowi kupić każdą ilość towaru. przykładem są dobra wyższego rzędu.

Formy elastyczności popytu: Popyt nieelastyczny - nawet duża zmiana ceny wywołuje małą zmianę popytu. przykładem są dobra podstawowe, przede wszystkim żywność Popyt doskonale nieelastyczny (sztywny) - bez względu na cenę popyt jest stały (np. przykładem są dobra o fundamentalnym znaczeniu dla człowieka, np. leki )

Co decyduje o elastyczności popytu Istnienie i dostępność substytutów – jeżeli istnieją substytuty danego produktu, wzrost ceny jednego z nich spowoduje, że klienci zaczną kupować jego substytuty. Na przykład, jeżeli wzrosną ceny margaryny, wzrośnie sprzedaż masła. Procentowy udział dochodu przeznaczonego na dane dobro – jeżeli udział wydatków na dane dobro jest niski w porównaniu do wysokości dochodu, popyt na takie dobro jest względnie nieelastyczny. Weźmy na przykład pod uwagę dwa produkty: pastę do butów oraz mieszkania. Pasta do butów kosztuje względnie mało, zatem jeżeli jej cena wzrośnie o 10%, to ta zmiana w cenie nie będzie miała dużego wpływu na zachowania klientów. Jeżeli jednak wzrosną ceny mieszkań o 10%, których cena jest znacznie wyższa, konsumenci będą przedkładać przeprowadzenie remontów nad kupno nowej nieruchomości, zatem ogólnie mówiąc spadnie popyt na mieszkania.

Co decyduje o elastyczności popytu Upływ czasu od wprowadzenia zmiany w cenie danego dobra - cenowa elastyczność popytu dla większości produktów jest większa w długim okresie niż w krótkim. Biorąc pod uwagę ceny benzyny z lat 70-tych, które osiągały najwyższy poziom w historii, w krótkim okresie odpowiedź konsumentów na wzrost cen polegała na tym, że ograniczali oni korzystanie z aut poprzez częstsze korzystanie z publicznych środków transportu. W długim okresie konsumenci zmieniali swoje zachowania: poprzez kupowanie mniejszych aut albo preferowanie mieszkania bliżej pracy. Rodzaj potrzeb konsumentów zaspokajanych przez dane dobro - popyt na dobra podstawowe jest mniej elastyczny cenowo niż na dobra luksusowe, np. na chleb w porównaniu do ciastek.

Elastyczność podaży Elastyczność służy mierzeniu siły z jaką wielkość podaży reaguje na zmiany czynnika określającego podaż. Elastyczność cenowa to intensywność reakcji sprzedawców (producentów), przejawiająca się w skali zmiany poziomu sprzedaży (produkcji) towarów lub usług na zmiany ceny.

Formy elastyczności podaży: Podaż elastyczna - mała zmiana ceny wywołuje dużą zmianę podaży Podaż doskonale elastyczna - przy danej cenie firmy są gotowe dostarczyć każdą ilość towaru np. nowe technologie Podaż nieelastyczna - nawet duża zmiana ceny wywołuje małą zmianę podaży np. pieczywo Podaż doskonale nieelastyczna - bez względu na cenę podaż jest stała np. dzieła sztuki, bogactwa naturalne.

Co decyduje o elastyczności podaży: Warunki technologiczne określające produkcję, Niepowtarzalność dóbr, Zapasy produktów, Czas niezbędny do produkcji.

Bibliografia: 1.Ekonomia Stosowana – podręcznik do podstaw przedsiębiorczości; Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości 2.Podstawy przedsiębiorczości – podręcznik Jacek Misiałkiewicz; Ekonomik 3.Przedsiębiorczość – klucz do sukcesu – Agnieszka Mikina, Małgorzata Sienna” Rea 4.Strony wwww: