Szczyrk, czerwca 2013 r. Przykłady korzystnych rozwiązań

Prezentacja na temat: "Szczyrk, czerwca 2013 r. Przykłady korzystnych rozwiązań"— Zapis prezentacji:

1 Szczyrk, 25-25 czerwca 2013 r. Przykłady korzystnych rozwiązań
Śląska Izba Rolnicza Przykłady korzystnych rozwiązań dotyczących sprzedaży bezpośredniej w krajach Unii Europejskiej Czesław Nowak

2 Perspektywa WPR po 2013 Komisja Europejska, Bruksela 20/04/2012
Główne zagadnienia: - realizacja odpowiedniego poziomu dopłat; możliwości rozwoju lokalnych systemów żywności, krótkich łańcuchów żywnościowych (w tym sprzedaży bezpośredniej) poprzez poprawę świadomości konsumentów o lokalnych produktach rolniczych;

3 Perspektywa WPR po 2013 Komisja Europejska, Bruksela 20/04/2012
Główne zagadnienia: cd - potrzeba adaptacji prawa UE do przetwórstwa małej skali i sprzedaży bezpośredniej; współpraca rolników i małych przetwórni z kompetentnymi władzami odpowiedzialnymi za przepisy dotyczące higieny.

4 UE-27: Źródła pozarolniczych dochody rolniczych gospodarstw domowych

5 Ranking wg państw łatwości prowadzenia działalności gospodarczej
Włochy Francja Polska Łatwość prowadzenia działalności gospodarczej 73 34 55 Łatwość rozpoczynania 84 27 124 Łatwość uzyskiwania pozwoleń 103 52 161 skala: 1 – bardzo łatwo, im dalszy numer, tym trudniej; ocena obejmuje 185 państw Żródło: opracowanie na podstawie The Word Bank, Doing Business 2012

6 Szara strefa w UE-27 2012 UE-27: 18,8%
Grecja: ,0% Polska: ,4% Rumunia: 29,1% Bułgaria: 31,9% Austria: ,0% Holandia: 9,8% Francja: 10,8% Włochy: 21,6% Wg: Friedrich Schneider F,

7 Cele zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa żywności w UE:
Cele zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa żywności w UE: - zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa żywności, - zdrowie zwierząt, - dobrostan zwierząt, - zdrowie roślin,  poprzez spójne działania od gospodarstwa do stołu konsumenta poprzez odpowiedni monitoring i efektywne funkcjonowanie wewnętrznego rynku UE.

8 wyczyszczone, przycięte, pozbawione łusek, zmielone,
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych __________________________________________ ROZDZIAŁ I PRZEPISY OGÓLNE Artykuł 2 Definicje (n) "produkty nieprzetworzone" oznaczają środki spożywcze, które nie podlegają przetwarzaniu, i obejmują produkty, które zostały rozdzielone, podzielone na części, przecięte, pokrojone, pozbawione kości, rozdrobnione, wygarbowane, skruszone, nacięte, wyczyszczone, przycięte, pozbawione łusek, zmielone, schłodzone, zamrożone, głęboko zamrożone lub rozmrożone;

9 __________________________________________
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych __________________________________________ ROZDZIAŁ I PRZEPISY OGÓLNE Artykuł 1 Zakres 2. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do: (c) bezpośrednich dostaw, dokonywanych przez producenta, małych ilości surowców do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego;

10 Włochy Rolnicy wiedzą, że najmniej zarabiają sprzedając swoje produkty pośrednikom i komercyjnym przetwórniom. Przetwórstwo także małej skali spełnia wymagania określone w przepisach UE i krajowych. Przepisy dotyczące produktów regionalnych i tradycyjnych określone są w Systemie Komisji Europejskiej DOOR

11 Co sprzyja zainteresowaniu sprzedażą bezpośrednią?
Coraz bardziej zróżnicowane potrzeby klientów, Powiązanie z lokalną tradycją, Wartości społeczne, kontakt z lokalnymi producentami, Cechy żywności - w tym przekonanie o ich wysokiej wartości odżywczej, Inny niż w przypadku produktów masowych wygląd (opakowanie, kształt, kolor) Bardzie ekologiczny sposób produkcji, Fragmentacja rynku żywności.

12 Włochy – przykłady sprzedaży na targowiskach
Miejsce Rok otwarcia Częstość otwarcia Lokalizacja Liczba sprzeda-wców Główne produkty Montevarchi 2005 1 raz w miesiącu centrum miasta Ok. 50 Owoce, warzywa, ich przetwory, wina, oliwa, wędliny, sery, ryby, pieczywo, miód, mydła Neapol 2007 2 razy w miesiącu Ok. 30 Owoce, warzywa, wina, oliwa, sery, czekolady, miody. Potenza 3 razy w tygodniu przedmieścia Ok. 15 Owoce, warzywa i ich przetwory, miód. Vecchio R. 2010

13 CHRONIONA NAZWA POCHODZENIA (ChNP)
 CHRONIONA NAZWA POCHODZENIA (ChNP) PDO  Cały proces technologiczny czyli produkcja, przetwarzanie i przygotowywanie odbywa się na tym określonym obszarze geograficznym. Najbardziej wskazany do sprzedaży bezpośredniej 

14 CHRONIONE OZNACZENIE GEOGRAFICZNE (ChOG)
? CHRONIONE OZNACZENIE GEOGRAFICZNE (ChOG) PGI  jako chronione oznaczenie geograficzne może być uznany produkt, w przypadku którego wystarczy, aby jeden proces produkcyjny, tj. produkcja, przetwarzanie lub przygotowywanie, odbywał się na określonym obszarze.

15 GWARANTOWANA TRADYCYJNA SPECJALNOŚĆ (GTS)
 GWARANTOWANA TRADYCYJNA SPECJALNOŚĆ (GTS) TSG  Oznacza tradycyjny produkt rolny lub środek spożywczy zarejestrowany przez Komisję Europejską ze względu na jego specyficzny charakter, czyli cechy wyraźnie odróżniające dany produkt od podobnych mu produktów należących do tej samej kategorii. Czyli nie bardzo w typie sprzedaży bezpośredniej 

16 Zarejetrowane produkty regionalne w UE
Włochy: Francja: Hiszpania: 163 Polska: Stan 6 VI 2013

17 Specyfika rynku Włochy: 90% rynku CHNP to 15 produktów

18 Włochy: wyspecjalizowane gospodarstwa produkują. - 50 - 60 tys
Włochy: wyspecjalizowane gospodarstwa produkują tys. butelek wina - hektolitry oliwy - sery z niepasteryzowanego mleka - szynki z surowego mięsa Włochy należą do UE.

19 90% mleka przeznaczane jest na sery, na 3 sery chronionego pochodzenia
Włochy 90% mleka przeznaczane jest na sery, w tym połowę na 3 sery chronionego pochodzenia Mozzarella: Grana Padano Parmezan (Parmigiano Reggiano) 223,6 tys. ton 163,3 tys. ton tys. ton

20 43 serów ma oznaczenie CHNP
Francja: 43 serów ma oznaczenie CHNP 5 serów ma oznaczenie CHOG GTS   Dostęp 6 V 2013

21 Mleko we Francji: 1,4 tys. producentów sera
ogółem 70 tys. gospodarstw mlecznych, 30 tys. produkuje na potrzeby serowarstwa 1,4 tys. producentów sera w tym 1,3 tys. to małe serowarnie

22 Produkcja roczna: ponad 50 000 ton (2012) Obrót: 336 mln euro (2011)
Comté czyt: kąte’ Ser nr 1. we Francji Oznaczenie AOP w 1996 r.  AOP (Appellation d’Origine Protégée). 7 000 miejsc pracy Produkcja roczna: ponad 50 000 ton (2012) Obrót: 336 mln euro (2011) wzrost 2009 – 2011: o 13.5%

23 Irlandia, Teagasc Tylko 0,4%,
spośród 128 tys. farm Irlandii, prowadzi przetwórstwo żywności i sprzedaż bezpośrednią (2011)

24 Grecja Wszystkie produkty muszą spełniać podstawowe wymagania produkcji - i te małej i te dużej skali przetwórstwa. Np. dżemy, konfitury, sprzedawane lokalnie, są często produkowane w małych spółdzielniach, zwykle prowadzonych przez kobiety, Źródło: Dr Alex Koutsouris an Assistant Professor (Agricultural Extension & Education) in the Dept of Agricultural Economics & Rural Development, Agricultural University of Athens, Greece, Dec

25 Grecja Bardziej restrykcyjne przepisy obowiązują w przypadku produkcji serów i przetworów mięsnych. Kontrole dotyczą głownie higieny produkcji i sprzedaży oraz aspektów finansowych (podatki)

26 INFORMATION ABOUT LEGAL FRAMEWORK FOR PROCESSING AND SELLING TRADITIONAL FOOD PRODUCTS IN ROMANIA
Rumunia Pozwolenia przetwórstwa i sprzedaży bezpośredniej rolnikom, których produkty są silnie powiązane z zachowaniem kultury i dziedzictwa wsi.

27 IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN BUCHAREST
By A.Sin

28 IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN BUCHAREST
By A.Sin

29 IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN BUCHAREST
By A.Sin

30 IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN BUCHAREST
By A.Sin

31 IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN BUCHAREST
By A.Sin

32 Przetwórstwo małej skali i sprzedaż bezpośrednia, są zgodne z priorytetami UE wg Strategii Europa w zakresie rolnictwa. Szczególnie i 6.

33 Priorytety UE (zgodne ze strategią Europa 2020)
ułatwienie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie i leśnictwie oraz na obszarach wiejskich; poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gosp. rolnych; poprawa łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie; 33

34 Priorytety UE cd. (zgodne ze strategią Europa 2020)
odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa; wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami oraz przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym; zwiększanie włączenia społecznego, ograniczenie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. 34

35 Czas transformacji ekonomicznej to także czas dynamicznych zmian łańcucha żywnościowego - od producenta do konsumenta, UE: od gospodarstwa do widelca From farm to fork

36 Cele zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa żywności w UE:
Cele zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa żywności w UE: - zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa żywności, - zdrowie zwierząt, - dobrostan zwierząt, - zdrowie roślin,  poprzez spójne działania od gospodarstwa do stołu konsumenta poprzez odpowiedni monitoring i efektywne funkcjonowanie wewnętrznego rynku UE.

37 Ciągle niedoceniany jest przez wielu rolników dobry system rolniczej informacji rynkowej Rynki rolne Zintegrowany System Rolniczej Informacji Rynkowej (MRiRW) Informacja o cenach targowiskowych ODRów Ceny w skupach i przetwórniach Średnie ceny z rynków

38 Z perspektywy polskiego konsumenta, a więc każdego z nas, stan obecny wcale nie jest stanem dobrym:
- jedne z największych w UE wydatki na żywność (25% wydatków gospodarstw domowych , wg GUS 2012, postępująca unifikacja żywności, kilka „afer” na rynku żywności ujawnionych najpierw przez dziennikarzy, a potem dopiero interwencje państwowych instytucji …

39 jeden z najszybszych w UE wzrost liczby centrów handlowych,
cd: jeden z najszybszych w UE wzrost liczby centrów handlowych, dominacja na polskim rynku kilku sieci: Biedronka, Tesco, Carrefour, Lidl, Kaufland, Real Chociaż na razie super- i hipermarkety, sklepy dyskontowe to tylko 40% rynku spożywczego.

40 Inflacja, wbrew temu co głosi niemiecka szkoła ekonomiczna, a zatem i NBP,
nie musi być jedynie wynikiem nadmiernej podaży pieniądza. Brak konkurencji, monopolizacja dużych obszarów gospodarki, niska mobilność siły roboczej to inne, nie mniej istotne przyczyny. Prof. Kazimierz Dadak

41 Dziękuję Państwu za uwagę. Czesław Nowak czeslaw.nowak@ur.krakow.pl