Wybrane zagadnienia dot. planu ewaluacji Umowy Partnerstwa - badania wpływu makroekonomicznego PS Kielce, stycznia 2016 r.

Badania dotychczas realizowane przez MR za pomocą modeli makroekonomicznych Ministerstwo Rozwoju (wcześniej MIiR, MRR) od wielu lat prowadzi systematyczne badania nad wpływem polityki spójności na rozwój społeczno-gospodarczy Polski, przy następujących założeniach: badania realizowane są za pomocą co najmniej 2 różnych modeli makroekonomcznych; badania realizowane cyklicznie, raz w roku (raporty końcowe dostępne na koniec maja); ocenie wpływu poddawane są fundusze polityki spójności wydatkowane od początku akcesji Polski do Unii Europejskiej, bez podziału na programy operacyjne i perspektywy finansowe; szacowany jest wpływ polityki spójności na poziomie krajowym i wojewódzkim; zarówno w okresie historycznym (od 2004 r.), jak i prognozowanym (do 2023 r.); modele szacują wpływ funduszy unijnych na jednolity zestaw wskaźników zdefiniowany przez Ministerstwo Rozwoju; wskaźniki w większości odzwierciedlają cele głównych dokumentów strategicznych – m.in. Narodowej Strategii Spójności, Umowy Partnerstwa; modele spełniają wymagania metodologiczne określone przez Komisje Europejską; modele wykorzystują te same dane statystyczne dotyczące okresów historycznych (są to dane pochodzące ze statystyki publicznej); modele wykorzystują jednolite dane finansowe o wydatkach współfinansowanych z funduszy unijnych.

Szacowanie wpływu polityki spójności – lista wskaźników na poziomie krajowym  Tempo zmian PKB  Poziom PKB  Poziom PKB (w PPS) na mieszkańca w odniesieniu do UE  Wskaźnik zatrudnienia ludności w wieku  Pracujący w wieku  Stopa bezrobocia ludności w wieku 15+ i  Bezrobotni w wieku 15+ i  Struktura wartości dodanej brutto wg głównych sektorów gospodarki  Struktura pracujących wg głównych sektorów gospodarki  Wydajność pracy w odniesieniu do UE (PKB na pracującego w PPS)  Nakłady brutto na środki trwałe  Tempo wzrostu nakładów brutto na środki trwałe  Stopa inwestycji  Inflacja CPI  Saldo obrotów bieżących w relacji do PKB  Eksport i import  Wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych w relacji do PKB  Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w relacji do PKB  Nakłady na B+R w relacji do PKB

Szacowanie wpływu polityki spójności – lista wskaźników na poziomie regionalnym  Poziom PKB  Tempo zmian PKB  PKB na mieszkańca w odniesieniu do średniej krajowej i UE  Wskaźnik zatrudnienia ludności w wieku i  Stopa bezrobocia ludności w wieku i  Pracujący w wieku i  Nakłady brutto na środki trwałe  Tempo wzrostu nakładów brutto na środki trwałe  Stopa inwestycji  Wydajność pracy w odniesieniu do UE i średniej krajowej (PKB na pracującego w PPS)  Zróżnicowanie regionalne PKB per capita na poziomie jednostek terytorialnych NTS3  PKB per capita Polski wschodniej w PPS

Ocena wpływu makroekonomicznego realizacji UP i PO zapisy Rozporządzenia Ogólnego, w szczególności art. 54 ust 1: „…Wpływ programów jest ewaluowany w świetle zadań każdego z EFSI w odniesieniu do wymiernych celów unijnej strategii na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, i z uwzględnieniem wielkości programu, w odniesieniu do PKB oraz poziomu bezrobocia na terenie objętym programem, w stosownych przypadkach”. Z powyższego zapisu można wnioskować, że dla perspektywy należy przeprowadzić: badanie wpływu makroekonomicznego całej UP; badania wpływu makroekonomicznego poszczególnych PO (czy wszystkich?); wymagane jest oszacowanie wpływu na 2 wskaźniki: PKB i stopę bezrobocia;

Argumenty za realizacją badań przez MR dla wszystkich regionalnych i krajowych programów operacyjnych: znaczna oszczędność kosztów w przypadku realizacji jednego dużego, cyklicznego badania niż w przypadku realizacji oddzielnych badań przez poszczególne IZ; zapewnienie spójności metodologicznej badania; otrzymanie porównywalnych i spójnych wyników dzięki zastosowaniu tego samego modelu i wspólnych założeń bazowych; Ograniczenie ryzyka związanego z brakiem dostępności wykonawców posiadających doświadczenie i kompetencje do realizacji takiego badania (co byłoby możliwe przy kumulacji kilkunastu przetargów). Ocena wpływu makroekonomicznego realizacji UP i PO

Wątpliwości, pytania, kwestie wymagające doprecyzowania: (1) Zakres badania – czy IZ są zainteresowane oszacowaniem wpływu tylko na 2 wskaźniki – PKB i bezrobocie? Jeżeli zakres ma być szerszy należy wypracować wspólną listę wskaźników; Doprecyzowania wymaga definicja wskaźników – czy chodzi o wpływ na poziom PKB (nominalnie)?, realne tempo zmian PKB?, poziom PKB w PPS w relacji do UE?, stopa bezrobocia 20-64? czy 15+?, itp. Czy w badaniu ma być uwzględniony wpływ tylko środków perspektywy czy może być również z wcześniejszych perspektyw? Czy wpływ KPO ma być szacowany tylko na poziomie kraju czy również na poziomie regionalnym? Czy wpływ RPO ma być szacowany tylko dla danego województwa czy również na wskaźniki na poziomie krajowym?

Ocena wpływu makroekonomicznego realizacji UP i PO Wątpliwości, pytania, kwestie wymagające doprecyzowania: (2) czy wystarczą wyniki otrzymane za pomocą jednego modelu czy jednak lepiej wykorzystać co najmniej 2? Jeżeli wyniki będą mocno zróżnicowane to wtedy je uśredniamy czy arbitralnie wybieramy te „wiarygodniejsze”? Terminy realizacji badań – 2018 r. (sprawozdania art. 50 i 52) i 2022 r. (podsumowanie postępów PO – art. 114) oraz 2024 r. (na potrzeby raportu końcowego z realizacji programu)? Do kiedy najpóźniej powinniśmy dostarczyć wyniki badań (miesiąc)? Czy jako produkt z badania wystarczą dane liczbowe czy potrzebny jest pełen raport dla każdego PO ze szczegółowa interpretacja wyników? Konieczność dostarczenia przez IZ niezbędnych danych finansowych dla modeli – do tej pory minimalny zakres danych obejmował historyczny i prognozowany rozkład płatności w poszczególnych latach okresu w rozbiciu na województwa i kategorie ekonomiczne – infrastruktura podstawowa, rozwój zasobów ludzkich i bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw;

Ocena ex post wpływu makroekonomicznego realizacji NSRO i PO Analogicznie jak dla perspektywy jest możliwość przeprowadzenia z poziomu centralnego badania ex post wpływu perspektywy – czy jest takie zapotrzebowanie? Zastosowanie wtedy mają te same pytania o zakres badania (lista wskaźników), termin dostarczenia wyników, dla których programów operacyjnych, itp.

Podsumowanie MR nadal będzie realizowało badania w dotychczasowej formule czyli cyklicznie raz w roku ocena wpływu całości środków dostępnych w ramach polityki spójności na ww. zestaw wskaźników (możliwa jest modyfikacji listy), na poziomie krajowym i regionalnym; Badanie może zostać rozszerzone w wybranych latach o ocenę wyizolowanego wpływu poszczególnych PO zarówno dla perspektywy , jak i ; Najlepszym rozwiązaniem wydaje się przeprowadzenie jednego dużego przetargu, w ramach którego zostanie wyłoniony wykonawca/wykonawcy na cały okres realizacji badania ( ?), który przeprowadzi badanie we wszystkich wymaganych przekrojach (poziom krajowy, regionalny, ogólny wpływ NSRO i UP oraz w rozbiciu na poszczególne PO, perspektywa i ); co zapewni spójność i porównywalność wszystkich wyników;

Dziękuję za uwagę