ENGAGE! Building together European learning material on education for citizenship Panel ekspercki Centrum Edukacji Obywatelskiej dr Ewa Bacia, Filip Pazderski Warszawa, Projekt ENGAGE! Building together european learning material on education for citizenship realizowany jest w partnerstwie z Zentrum Polis (Austria), AdB (Niemcy), CIDEM (Francja), Union Régionale de la Ligue de l'Enseignement de Bourgogne (Francja), Fundacion CIVES (Hiszpania), CSV (Wielka Brytania), DARE Network (Belgia), Centrum Edukacji Obywatelskiej (Polska). Program współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu ERASMUS+.

Engage: cele projektu i badań Cel projektu: stworzenie modułu pedagogicznego w zakresie edukacji obywatelskiej Cel badań i analiz: Określenie sytuacji wyjściowej w obszarze edukacji obywatelskiej w polskich szkołach podstawowych Engage. Building together European learning material on education for citizenship 2

Badania ankietowe 94 nauczycieli szkoły wiejskie oraz szkoły z dużych, średnich i małych miast 1/3 nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej z klas 4-6 nauczyciele różnych przedmiotów staż pracy – od 2 do 36 lat Engage. Building together European learning material on education for citizenship 3

Cztery bloki tematyczne I.Uwarunkowania rozwoju edukacji obywatelskiej w Polsce na tle europejskim II.Rola edukacji obywatelskiej w polskich szkołach w oczach nauczycieli szkół podstawowych III.Funkcjonowanie edukacji obywatelskiej w polskich szkołach podstawowych IV.Bariery i szanse rozwoju edukacji obywatelskiej w polskich szkołach Engage. Building together European learning material on education for citizenship 4

Blok 1: Uwarunkowania rozwoju edukacji obywatelskiej w Polsce na tle europejskim Duże znaczenie przypisywane EO w Europie (Komisja Europejska, Rada Europy, OECD) Edukacja obywatelska jako ważny postulat w rządowych dokumentach strategicznych (Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego) Engage. Building together European learning material on education for citizenship 5

EO w systemie edukacji formalnej Nowe podstawy programowe Nowy model nadzoru pedagogicznego Rady szkoły, samorządy uczniowskie Engage. Building together European learning material on education for citizenship 6

Pytania do dyskusji Jakie są obecnie uwarunkowania polityczne, społeczne i ekonomiczne wpływające na możliwości działań w zakresie EO w edukacji formalnej w Polsce? W jakim stopniu organizacje międzynarodowe mają rzeczywisty wpływ na EO w Polsce oraz na kierunek zmian w tym obszarze? Engage. Building together European learning material on education for citizenship 7

Blok 2: Rola EO w polskich szkołach w oczach nauczycieli szkół podstawowych Engage. Building together European learning material on education for citizenship 8

Edukacja obywatelska: czyje to zadanie? Engage. Building together European learning material on education for citizenship 9

Edukacja obywatelska: po co? Engage. Building together European learning material on education for citizenship 10

EO dla ankietowanych nauczycieli 1.Edukacja patriotyczna 2.Przekazywanie określonych treści 3.Samorządność szkolna i klasowa 4.Działania charytatywne, wolontariat 5.Udział w projektach społeczno- edukacyjnych 6.Działania w zakresie edukacji globalnej, ekologicznej i lokalnej Engage. Building together European learning material on education for citizenship 11

Kompetencje społeczne i obywatelskie (1) Szacunek do symboli narodowych, poczucie obowiązku patriotycznego Postawy tolerancji, wiedza o demokracji i prawach człowieka i obywatela oraz respektowanie demokratycznych zasad Postawa empatyczna, gotowość pomocy słabszym, aktywność i działalność społeczna Engage. Building together European learning material on education for citizenship 12

Kompetencje społeczne i obywatelskie (2) Współdziałanie, umiejętność pracy metodą projektu, negocjacji i mediacji oraz konstruktywnej samooceny Umiejętności czytania i rozumienia tekstów, poprawnego mówienia i pisania Prawidłowa ocena sytuacji społecznych, wrażliwość na problemy społeczne i umiejętność ich rozwiązywania Engage. Building together European learning material on education for citizenship 13

Tematy poruszane w ramach EO Tematy patriotyczne „Mała ojczyzna”, lokalność, regionalność Szkoła jako wspólnota – samorząd szkolny Funkcjonowanie państwa demokratycznego Prawa i obowiązki ucznia, prawa dziecka Tolerancja, respektowanie zasad Rola Polski w Unii Europejskiej Engage. Building together European learning material on education for citizenship 14

Pytania do dyskusji Jakie są Państwa doświadczenia, jeśli chodzi o podejście polskich nauczycieli do roli edukacji obywatelskiej w szkołach? Czy nauczyciele rozmawiają z uczniami na tematy dla uczniów ważne i aktualne? Jakie postawy i umiejętności kształtowane są u uczniów w polskiej szkole? Engage. Building together European learning material on education for citizenship 15

Blok 3: EO w polskich szkołach podstawowych 16 Metody nauczania stos. przez nauczycieli eduk. wczesnoszkolnej (N=32): Engage. Building together European learning material on education for citizenship

17 Metody nauczania stos. przez nauczycieli IV-VI „humanistycznych” (N=37) (j. polski, historia, historia i społeczeństwo, bibliotekarz, nauczyciel szkol. bibl. i przedszkola, j. angielski, j. angielski, j. niemiecki, religia, pedagog) Engage. Building together European learning material on education for citizenship

18 Metody nauczania stos. przez nauczycieli IV-VI „mat.-techniczn.” (N=12) (matematyka, zajęcia komputerowe, zajęcia techniczne) Engage. Building together European learning material on education for citizenship

19 Metody nauczania stos. przez naucz. IV-VI „przyrodniczo-kultur.” (N=11) (muzyka, przyroda, w-f, plastyka, etyka, wychowanie do życia w rodzinie) Engage. Building together European learning material on education for citizenship

20 Metody org. procesu nauczania stos. przez ogół badanych naucz.(1)

Engage. Building together European learning material on education for citizenship 21 Metody org. procesu nauczania stos. przez ogół badanych naucz.(2)

Rzeczywistość szkoły badanych naucz. a przestrzeń do EO 22 Engage. Building together European learning material on education for citizenship

Sposób funkcjonowania szkoły a przestrzeń do rozwoju EO 23 Engage. Building together European learning material on education for citizenship

Pytania do dyskusji Czy Państwa zdaniem stosowane w polskich szkołach podstawowych metody nauczania służą dostatecznie EO? Czy coś można robić lepiej? Czy warto wspierać ich stosowanie przez nauczycieli różnych przedmiot.? Czy sposób funkcjonowania polskich szkół podst. służy wzmocnieniu EO? Co i jak trzeba poprawić? Czy znacie Państwo przykłady innowacyjnych metod nauczania / prowadzenia procesu uczenia się, które warto promować dla rozwoju EO w Polsce? Engage. Building together European learning material on education for citizenship 24

Blok 4: Bariery i szanse rozwoju edukacji obywatelskiej w polskich szkołach 25 Engage. Building together European learning material on education for citizenship

26 Engage. Building together European learning material on education for citizenship

Główne utrudnienia w prowadzeniu działań z zakresu EO w szkole badanych nauczycieli: „Obiektywne” - brak czasu i materiałów do EO; przeładowany program i liczne klasy Nauczyciele - brak kompetencji w zakresie EO, brak zaangażowania u „doświadczonych”  młodzi, aktywni tracą zapał Szkoły - biurokracja; brak spójnej koncepcji działania w EO; słaba współpraca; nastawienie na przygotowanie do egzam.; decyzje dot. życia szkoły podejmowane bez uczniów Rodzice (przez nich uczniowie) - nastawieni na indywidualne sukcesy, nie na współpracę; brak wrażliwości na problemy innych i chęci bezinteresownej pomocy Engage. Building together European learning material on education for citizenship 27

Engage. Building together European learning material on education for citizenship 28

Oczekiwane wsparcie w skuteczniejszej pracy z uczniami w zakresie EO (wg. ankietowanych nauczycieli): nowe narzędzia i materiały do wykorzystania w szkole, np.  kompendium tematów i scenariuszy  dobre praktyki, projekty z innych szk. podst. konkretne informacje, wskazówki, kursy, szkolenia, warsztaty i materiały - cele edukacyjne, treści nauczania i motywacja dostęp do doradztwa i porad eksperckich z zakresu EO szkolenia z EO dla rodziców dodatkowe godziny z historii i społeczeństwa LUB oddzielny przedmiot dot. wychowania obywatelskiego / patriotycznego VS. przeorganizowanie życia całej szkoły zmiana mentalności nauczycieli i dyrektorów szkół Wystarczy nie przeszkadzać w niestandardowych działaniach! Engage. Building together European learning material on education for citizenship 29

Pytania do dyskusji Jakie są główne bariery w szerszym wprowadzeniu EO w polskich szkołach podstawowych? Jakiego typu wsparcia (w jakich obszarach) potrzebują przede wszystkim nauczyciele do skuteczniejszego prowadzenia działań z zakresu EO? Czy mają Państwo pomysły zmian systemowych lub form wsparcia, które odpowiedziałyby na wskazane przez nauczycieli problemy w rozwoju EO? Engage. Building together European learning material on education for citizenship 30

Dziękujemy za udział w spotkaniu! Projekt ENGAGE! Building together european learning material on education for citizenship realizowany jest w partnerstwie z Zentrum Polis (Austria), AdB (Niemcy), CIDEM (Francja), Union Régionale de la Ligue de l'Enseignement de Bourgogne (Francja), Fundacion CIVES (Hiszpania), CSV (Wielka Brytania), DARE Network (Belgia), Centrum Edukacji Obywatelskiej (Polska). 31 Program współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu ERASMUS+.