Katalog dobrych rad wypracowany podczas spotkania w Jachrance 24-26.02.2009 opr. Jolanta Skrzypczyk

Dobre rady dla organów prowadzących Wraz z wprowadzeniem reformy programowej oprócz ramowego planu nauczania zmienia się wiele innych przepisów. Konieczna jest znajomość filozofii tych zmian, aby dobrze wykorzystać jej możliwości. Nie należy „przeszkadzać” dyrektorom ani ograniczać ich inwencji, ale wspierać ich w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań.

Godziny z art. 42 ust 2 KN - godziny te nie wchodzą do ramowego planu nauczania, nie są wykazywane w arkuszu organizacyjnym placówki; - ich przydział leży w kompetencji dyrektora szkoły, nie należy go w tym ograniczać; - monitorowanie i rozliczanie tych godzin odbywa się w cyklu półrocznym; - godziny te dyrektor może przeznaczyć tylko na wspieranie uczniów ze specyficznymi wymaganiami i na rozwój zainteresowań; - godziny te nie zastępują etatów nauczycieli w świetlicy, pełnią funkcje wspomagającą, wspierającą i rozszerza-jącą ofertę działań opiekuńczych; - liczba tych godzin jest znacznie niższa od liczby etatów przeliczeniowych w arkuszu.

Przez najbliższe 2 lata w gimnazjach i 5 lat w szkołach podstawowych będą funkcjonować dwa ramowe plany (stary i nowy). Zabezpieczyć środki finansowe na zajęcia specjalistyczne - nie można tych zajęć zastąpić godzinami z art. 42. Nowe ramówki zmniejszają liczbą godzin do dyspozycji dyrektora oraz uniemożliwiają przeznaczanie ich na zajęcia z grupa uczniów, dlatego konieczne jest zabezpieczenie środków na zajęcia pozalekcyjne.

Warto zastanowić się na dostosowaniem stosowanego arkusza organizacji szkoły tak, aby lepiej odpowiadał możliwościom nowej ramówki (warto zasięgnąć przy tym opinii dyrektorów). Nie należy wymagać rozdysponowania godzin do dyspozycji dyrektora w projekcie arkusza (w arkuszu powinna być zatwierdzona tylko liczba godzin). Godziny wychowania do życia w rodzinie nie wchodzą do limitu dopuszczalnych tygodniowych godzin dla ucznia.  

UWAGI DO ORGANÓW PROWADZĄCYCH 1. Poddaj edukacji przedstawicieli organów prowadzących. 2. „Zaufaj dyrektorowi” – jest on fachowcem, najlepiej zna potrzeby uczniów. 3. Godziny z art. 42 pozwól wykorzystać zgodnie z potrzebami konkretnej placówki i przepisami prawa. 4. Zadbaj o wyposażenie w sprzęt i pomoce dydaktyczne zgodnie z potrzebami reformy. 5. Naszym wspólnym interesem jest dobro dziecka i ucznia. 6. Jesteśmy partnerami.

Dobre rady dla wizytatorów: Organizowanie w KO cyklicznych spotkań poświęconych bieżącej analizie zmian w prawie oświatowym, wyjaśnianiu najczęściej pojawia-jących się problemów (odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania) i ich rozwiązywaniu Bieżąca analiza aktualnych przepisów prawa. Pozytywne nastawienie do proponowanych zmian.

Zorganizowanie cyklu spotkań z dyrektorami w rejonach wizytacyjnych, spotkań z organami prowadzącymi. Nie należy wyręczać dyrektorów, nie narzucać konkretnych rozwiązań. Motywować dyrektorów do analizy prawa. Zachęcać dyrektorów do tworzenia grup samokształceniowych (na poziomie gminy, miasta).

Uwagi dla wizytatorów 1. Zaopatrz się w podstawowe akty prawne: - ustawa o systemie oświaty, KN - rozporządzenie dotyczące podstawy programowej - rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania 2. Zapoznaj się z kalendarzem roku szkolnego 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012, aby opracować(sprawdzić) 3-letni cykl nauczania 3. Zwróć uwagę na: - określenie długości roku szkolnego na 33 tygodnie, - rytmiczne rozplanowanie i realizację treści z podstawy programowej, - wspieraj dyrektorów i organy prowadzące w realizacji zadań, - przydział godzin z art.42 i godzin do dyspozycji dyrektora, - realizację podstawy programowej do dnia egzaminu.

Dobre rady dla dyrektorów 1. Pracuj z kalendarzem. Policz dni robocze. Zwróć uwagę na konkretne dni tygodnia, czy przypadkiem „nie wypada” któryś z dni w sposób szczególny (np. poniedziałek lub czwartek). Licz w cyklu 3-letnim. Zaplanuj liczbę tygodni, przez którą będziesz dzielił ilość godzin przeznaczonych na dany przedmiot lub edukację. Nanieś koncepcję na swój kalendarz. 2. Dokładnie i ze zrozumieniem przeczytaj rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania. Powtórz działanie 3 razy! Zapoznaj się (również ze zrozumieniem) z rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej oraz kwalifikacji – te akty uległy zmianie, pamiętaj też o pozostałych przepisach, szczególnie tych zmienionych.

3. Przedyskutuj wszystko z radą pedagogiczną 3. Przedyskutuj wszystko z radą pedagogiczną. Zastanówcie się, na co przeznaczyć ewentualne godziny wykraczające poza wskazany limit godzin z danego przedmiotu (patrz – ramówka) . Pamiętaj, możesz je przeznaczyć na wycieczki, projekty, uroczystości, zielone szkoły lub zajęcia edukacyjne (przedmioty „po staremu”). Zrób diagnozę potrzeb i zainteresowań uczniów (planując zajęcia artystyczne, wf ) oraz diagnozę możliwości szkoły.  4. Przygotuj szkolny plan nauczania – propozycję na cykl 3-letni, która uwzględnia liczbę tygodni pracy w roku określoną przez Ciebie i radę pedagogiczną.

5. Pamiętaj o: - nowych godzinach z art 5. Pamiętaj o: - nowych godzinach z art.42 KN (nie włączaj ich do planu), - nowych przedmiotach, - nowych godzinach do dyspozycji dyrektora, - nowym limicie godzin (wdż nie wchodzi w limit godzin w ramówce), - nie wolno łączyć godz. z art.42 z godzinami z „ramówki”, - opracuj przydział godzin z art.42 KN w odrębnym dokumencie, - liczbie godzin realizowanych tygodniowo w 3-letnim okresie nauczania, - podziale godzin w gimnazjum, przeznaczonych na realizację dwóch języków obcych – do Twojej decyzji należy sposób rozdzielenia tych godzin (np. 8+6 lub 9+5). Nie planuj 1 godziny tygodniowo języka obcego – lepiej 2 godziny w II semestrze, niż 1 przez cały rok, - uczeń musi obowiązkowo uczestniczyć w zajęciach artystycznych i technicznych. Przedmioty wymienione w ramówce są obowiązkowe dla wszystkich uczniów, - w edukacji wczesnoszkolnej nie wydzielaj na siłę odrębnych edukacji (wf, muzyka), - przedmiot edukacja dla bezpieczeństwa może być realizowana w zblokowanym wymiarze godzin, - zajęcia artystyczne i techniczne mogą być realizowane np. raz na miesiąc w odpowiednim wymiarze lub w jednym semestrze, - bądź twórczy, wykaż się inwencją, bądź otwarty na zmiany, pozyskaj liderów zmiany.

Twoja szkoła może być jedyna w swoim rodzaju! Bądź odpowiedzialny, to Ty ponosisz konsekwencje za wszelkie nieprawidłowości. Głowa do góry! KO cię wspomoże .

Uwagi Plan nauczania to wyłącznie czas pracy ucznia, KN wskazuje czas pracy nauczyciela (zmiana filozofii planowania). Nauczyciel sam rozlicza zrealizowane przez siebie godziny z realizacji podstawy programowej. Wskazane jest numerowanie kolejnych lekcji. Przed opracowaniem szkolnego planu nauczania przygotowujemy kalendarz dni zajęć edukacyjnych w roku szkolnym, który jest pomocny przy tworzeniu szkolnego planu nauczania.

Planując przydział godzin zajęć edukacyjnych dla ucznia należy wziąć pod uwagę określoną minimalną liczbę godzin zajęć edukacyjnych z poszczególnych przedmiotów w cyklu kształcenia. Tworząc szkolny plan nauczania należy przestrzegać określonych w rozporządzeniu limitów godzin dla ucznia w tygodniu. Tworząc szkolny plan nauczania bezpiecznie jest w ostatnich klasach planować mniejszą liczbę godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych. W SPN dyrektor może podać tylko ilość godzin do dyspozycji dyrektora bez ich przyporządkowania do przedmiotu.

Dobre rady dla nauczycieli Zmień sposób myślenia. Przeanalizuj podstawę programową w odniesieniu do ilości godzin minimalnych przeznaczonych na realizację treści. Pamiętaj, że nie będzie programu zatwierdzonego przez MEN, w związku z tym masz dwie możliwości: - sam napiszesz program, - wybierzesz spośród oferty wydawców. Pamiętaj, że wybrany przez Ciebie program musi zapewnić realizację podstawy programowej.

Przyzwyczaj się, że realizujesz podstawę programową a nie podręcznik Dokonaj dokładnej analizy podręcznika z listy MEN pod kątem treści podstawy programowej Przekaż dyrektorowi swoje potrzeby dot. wyposażenia pracowni w środki dydaktyczne. Przeanalizuj kalendarz szkolny pod kątem planowania pracy. Zaplanuj pracę na 10 miesięcy nauki, uwzględniając dni, które wpisane są w kalendarz szkolny

Numeruj lekcje w celu monitorowania realizacji obowiązkowych godzin przedmiotu. Na zastępstwie merytorycznym odpowiadasz za realizację treści podstawy programowej ujętych w danym temacie lekcji. Nauczycielu to Ty jesteś odpowiedzialny za realizację podstawy programowej.

Uwagi: Numeruj lekcje w dzienniku . Zapoznaj się z podstawą programową na wszystkich poziomach. Przy wyborze programu i podręcznika sprawdź, czy zawiera podstawę programową. Korzystaj z doskonalenia zawodowego. Skrupulatnie zaplanuj realizację podstawy programowej w każdej klasie.

Dziękuję za uwagę