Ssaki leśne

Podział zwierząt Pod ochroną Niechronione

Gacek wielkouch Bóbr europejski Gronostaj Jeż wschodni Kozica Łasica Mroczek późny Niedźwiedź brunatny Nocek duży Popielica Ryjówka aksamitna Ryjówka malutka Ryś Rzęsorek rzeczek Smużka Suseł perełkowany Świstak Wiewiórka pospolita Wilk Wydra Żbik żubr

Gacek wielkouch, Plecotus auritus, nietoperz z rodziny mroczkowatych Gacek wielkouch, Plecotus auritus, nietoperz z rodziny mroczkowatych. Długość ciała 4–5,2 cm, ogona 3,8–5 cm, rozpiętość skrzydeł 22–26 cm, waga 5–11 g. Futerko brązowe do szarobrązowego, brzuch białawoszary; nienormalnie wielkie uszy stykają się na środku czoła; koziołek długi, spiczasty, często przeświecający; skrzydła szerokie. Zamieszkuje otwarte tereny leśne, zarośla, parki, ogrody. Prowadzi aktywny tryb życia o zmierzchu i w nocy; lot powolny; mało towarzyski. Zapada w sen zimowy od października do kwietnia, zwykle pojedynczo w jaskiniach i piwnicach. Jego pokarm stanowią ćmy, chrząszcze, gąsienice, muchówki. Występuje w Europie poza Skandynawią, Islandią, Półwyspem Iberyjskim, północnymi Włochami i wyspami śródziemnomorskimi, w strefie klimatu umiarkowanego Azji; w Polsce pospolity. Gacek wielkouch Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd nietoperze Rodzina mroczkowate Gatunek gacek wielkouch Nazwa systematyczna Plecotus auritus

Bóbr europejski Bobry przy pracy Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada Ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd gryzonie Rodzina bobrowate Nazwa systematyczna Castor fiber Bóbr europejski (Castor fiber L.) dawniej występował w całej strefie umiarkowanej Europy i Azji, obecnie wyginął w wielu regionach Europy. W Polsce jest gatunkiem chronionym. W rzece Pasłęce występował także bóbr kanadyjski (Castor canadensis Kuhl), zbiegły z hodowli. Na skutek migracji z terenów wschodnich, planowej introdukcji oraz naturalnych procesów migracji obecnie populacja bobra jest bardzo liczna. Gatunek w wielu miejscach jest pospolity. Długość ciała dorosłych osobników wynosi 70-100 cm, ogona 28-38 cm, waga 15-30 kg. Ma małe oczy i uszy. Nogi ma krótkie, biega ociężale, palce stopy tylnej pary nóg są złączone błoną, ułatwiająca pływanie, ogon jest szeroki, spłaszczony grzbietobrzusznie i pokryty łuskami, służy jako ster regulujący głębokość zanurzenia. Futro koloru brązowego, ciemnobrązowego, a nawet czarne. Występuje głównie w lasach łęgowych nad strumieniami, rzekami, jeziorami.

W lecie jego sierść jest koloru czekoladowobrązowego na grzbiecie, żółtobiałego na brzuchu, z czarnym końcem ogona; w zimie futro zmienia na białe z czarnym końcem ogona. Mieszka na obrzeżach lasu, w zaroślach, jest zwierzęciem naziemnym, prowadzącym raczej nocny tryb życia. Żywi się drobnymi owadami, kręgowcami, mięczakami. W zimie czasem atakuje też zwierzęta większe od siebie np. zające. W lutym i w marcu ma ruję i po 70 dniach ciąży rodzi od 2 do 13 młodych, które są ślepe przez około 10 dni. Samica karmi młode przez 2 miesiące. Gniazdo wyścieła mchem i sierścią. Gronostaj Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Rząd drapieżne Rodzina łasicowate Gatunek gronostaj Nazwa systematyczna Mustela erminea

Jeże są zwierzętami nocnymi i żywią się ślimakami, dżdżownicami, jajami ptaków, małymi ssakami i płazami oraz owadami. Wbrew ludowym przesądom, jeże nie jedzą jabłek. Jako ssaki owadożerne mogą służyć w charakterze naturalnego środka owadobójczego. Jeż jest w stanie podczas jednej nocy zjeść 200 gramów owadów. Kiedy jednak spożyje szkodniki zabite pestycydami, może ulec zatruciu. Właściciel ogrodu może zachęcić kłującego konsumenta owadów do zamieszkania w ogrodzie przez dokarmianie go niewielkimi ilościami pokarmu dla psów lub kotów. Nie wolno dawać jeżom ani sera, ani mleka, bo nie tolerują laktozy. Jeże są przystosowane do spożywania wysokobiałkowych pokarmów, jeżeli jednak podaje się im za dużo tłustego jedzenia, to zapadają na niewydolność wątroby oraz mają problemy z sercem. W klimacie umiarkowanym jeże zapadają w sen zimowy. Często zagrzebują się w stertach opadłych liści, aby przespać chłodny okres roku. Jeż wschodni Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd owadożerne Rodzina jeżowate Nazwa systematyczna Erinaceinae

Ssak z rodziny krętorogich (Bovidae), zamieszkujący wysokie góry, takie jak Alpy, Kaukaz, Taurus, Bałkany, Karpaty Wschodnie oraz Tatry. Jeden z dwóch gatunków z rodzaju Rupicapra - drugi to Rupicapra pyrenaica o nieustalonej dotąd polskiej nazwie, zamieszkujący Pireneje, Apeniny i Góry Kantabryjskie. Dojrzałość płciową zwierzęta te osiągają w wieku około 20 miesięcy, ale rozmnażają się dopiero po osiągnięciu 3-4 lat. Żyją 18-25 lat. Kozica zamieszkuje wyższe piętra górskie, aż do granicy śniegu. Żyje w niewielkich stadach, ze starą samicą na czele. Długość skoku osiąga niekiedy 8 metrów. Żywi się trawami i ziołami, zimą porostami i korą. W Polsce objęta ochroną gatunkową. Kozica Systematyka Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd parzystokopytne Rodzina krętorogie Gatunek kozica Nazwa systematyczna Rupicapra rupicapra

Łasica Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Rząd drapieżne Rodzina łasicowate Gatunek łasica Nazwa systematyczna Mustela nivalis Długość ciała łasicy wynosi do 28cm (samce większe od samic). Tułów ma smukły, giętki. Kończyny są krótkie o owłosionych podeszwach. Ogon jest też stosunkowo krótki - ok. 9cm. Podgatunek M. n. rixosa żyjący w Ameryce Północnej jest najmniejszym przedstawicielem rodziny. Ubarwienie letnie sierści z wierzchu ciała jest brązoworude, na brzuchu białe, odgraniczone od barwy grzbietu linią falistą. Cały ogon jest brązowy. Na białym futerku brzucha często występują brązowe cętki i plamki. W zimie futerko jest całkowicie białe (w górach północnej i wschodniej Europy) lub bieleje tylko częściowo, albo pozostaje brązowe jak w lecie, tylko jest jaśniejsze (środkowa Europa).

Mroczek późny Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd nietoperze Rodzina mroczkowate Gatunek mroczek późny Nazwa systematyczna Eptesicus serotinus Największy z lisów z rodzaju Vulpes. Zwierzę dobrze znane, o wydłuzonym ciele, wąskim pysku, spiczastych uszach i charakterystycznym długim i bardzo puszystym ogonie. Kończyny krótkie, lecz wytrzymałe, u niektórych podgatunków bardzo cienkie. Barwa futra zależna od zamieszkiwanego rejonu i podgatunku, np. u podagatunku skandynawskiego intensywnie rude, a u kaukaskiego srebrzystoszare.

Drapieżny ssak z rodziny niedźwiedziowatych Drapieżny ssak z rodziny niedźwiedziowatych. Dochodzi do 2 m długości, 1,25 m wysokości i do 400 kg wagi. Sierść gęsta, barwy rudej, brunatnej, czarnej lub srebrzystej. Zamieszkiwał pierwotnie całą Europę, obecnie w południowo-zachodniej Europie wytępiony. Występuje w niedostępnych lasach górskich, w Eurazji i Ameryce Północnej, aż do północnego Meksyku. Żywi się nasionami, owocami, grzybami, dżdżownicami, ślimakami, jajami ptaków, chętnie zjada miód; z braku produktów naturalnych może wyrządzać znaczne szkody wśród bydła i zwierzyny leśnej. Na człowieka napada tylko drażniony lub zachęcony, np. przez karmienie. Na zimę przygotowuje sobie legowisko zwane gawrą i zapada w sen zimowy, z którego od czasu do czasu może się budzić. Niedźwiedź brunatny Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd drapieżne Rodzina niedźwiedziowate Gatunek niedźwiedź brunatny Nazwa systematyczna Ursus arctos

Nocek duży Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd nietoperze Rodzina mroczkowate Gatunek nocek duży Nazwa systematyczna Myotis myotis Długość ciała wynosi 7 - 8 cm, rozpiętość skrzydeł 35 -44 cm, masa ciała 25 - 40 g. Uszy owalne, dosyć szerokie. Ciało ma ubarwienie dość zróżnicowane u różnych osobników. Grzbiet ciała ma barwę od szarobrunatnej do ciemno brązowej., spód ciała jest jaśniejszy; biały lub lekko brunatny, skrzydła są ciemnoszare. W Polsce występuje na południu oraz wschodzie kraju. Zachodnia granica jego zasięgu biegnie wzdłuż Wisły i Sanu. Zamieszkuje głównie w osiedlach ludzkich, śpiąc na strychach, w stodołach, na wieżach kościelnych i innych budowlach. Na nocleg zimowy przenosi się na południe, zimując w piwnicach, w opuszczonych kopalniach, w jaskiniach. Wybiera miejsca, gdzie temperatura nie spada w zimie powyżej kilku stopni Celsjusza. Sen zimowy trwa od września (lub października, gdy jesień jest ciepła) do kwietnia.

Występuje w lasach liściastych i mieszanych z gęstym podszytem i podrostem. Aktywna jest tylko w nocy. Dzień spędza w dziuplach drzew, rzadziej w gniazdach lub norach ziemnych albo budkach lęgowych wywieszanych dla ptaków. Odżywia się głównie pokarmem roślinnym. Samica w połowie lata rodzi 4-5 młodych, które wychowuje bez pomocy samca. Pod koniec sierpnia popielice intensywnie się odżywiają i właśnie wtedy najłatwiej je wykryć w terenie. Zimę spędza w specjalnych norach ziemnych zapadając w stan hibernacji. Sen zimowy ma bardzo długi (może on trwać kilka do nawet 11 miesięcy) i wychodzi na zewnątrz dopiero kiedy jest już całkowicie ciepło Popielica Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd gryzonie Rodzina popielicowate Gatunek popielica Nazwa systematyczna Glis glis

Ryjówka aksamitna Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd owadożerne Rodzina ryjówkowate Rodzaj ryjówki Gatunek ryjówka aksamitna Nazwa systematyczna Sorex araneus Długość ciała 6,5 - 8 cm, ogona: ok. 4 cm. Kolor sierści zmienia się zależnie od sezonu: zimą ma barwę prawie czarną, a latem brunatno-szaro-kasztanową. Ryjówka jest bardzo żarłocznym zwierzęciem, żeruje całą dobę i zjada w tym czasie ilość pokarmu przekraczającą jej ciężar. Bez pożywienia ginie w ciągu 10 godzin. W Polsce należy do najpospolitszych ssaków. Żyje w różnych środowiskach: w ogrodach, lasach liściastych i mieszanych, na zakrzewionych łąkach. Gniazda buduje pod ziemią lub przy próchniejących pniach. Jest niezwykle pożyteczna ze względu na swoją owadożerność i dlatego podlega ochronie.

ryjówka malutka Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd owadożerne Rodzina ryjówkowate Rodzaj ryjówka Gatunek Nazwa systematyczna Sorex minutus Jest to najmniejszy ssak żyjący w Polsce. Długość ciała 4 – 6 cm, długość ogona 3,2 – 4,4 cm, masa ciała 3 – 7 g. Posiada charakterystyczny, wydłużony ryjek z dużymi włosami czuciowymi. Ubarwieniem ciała zbliżona jest do ryjówki aksamitnej. Grzbiet ciała ma brunatno-szary, brzuch żółto-szary. Między tymi barwami brak ostrej granicy – ciemniejsze ubarwienie grzbietu łagodnie przechodzi w jaśniejsze ubarwienie brzucha. Lubi przebywać w wilgotnym terenie. Typowym środowiskiem jej życia są obrzeża podmokłych lasów, wilgotne łąki, kępy krzewów na łąkach i bagnach, żywopłoty, ogródki działkowe. Można ją spotkać także w obrębie zabudowań (szczególnie w zimie).

ryś Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd drapieżne Rodzina kotowate Gatunek Nazwa systematyczna Lynx lynx Największy z rysi. Wierzch czarożółtorudy z brunatnymi plamkami (wyraźniejsze u populacji górskich, i mniej wyraźne u nizinnych), brzuch i bokobrody białe. Uszy zakończone charakterystycznym pędzelkiem, ogon ciemniejszy na czubku. Prowadzą samotniczy, nocny tryb życia. Rewiry samców są większe niż rewiry samic; rewir jednego samca może zachodzić na rewiry 2-3 samic. W trakcie poszukiwania jedzenia rysie przemierzają średnio 7 km w czasie jednej nocy; wbrew utartym poglądom ryś nie czatuje na ofiarę na gałęzi, ale aktywnie jej poszukuje. Samice z młodymi mogą polować również za dnia.

Zamieszkuje biotopy wilgotne, zarówno na niżu jak w górach Zamieszkuje biotopy wilgotne, zarówno na niżu jak w górach. Małżowiny uszne zredukowane , prawie niewidoczne. Mieszka w norach, które wygrzebuje w miękkim gruncie, w bezpośrednim sąsiedztwie wody lub pod korzeniami drzew. Występowanie: Europa i Azja. W Polsce - na całym obszarze kraju. Sierść gęsta, ciemna na stronie grzbietowej; wyraźna granica między ciemną sierścią na grzbiecie i jaśniejszą (prawie białą) sierścią na brzuchu. Powierzchnia palców tylnych łap pokryta sztywnym, dłuższym włosem (przystosowanie do pływania). Rzęsorek rzeczek Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd owadożerne Rodzina ryjówkowate Gatunek rzęsorek rzeczek Nazwa systematyczna Neomys fodiens

Smużka Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd gryzonie Rodzina smuzkowate Gatunek smużka Nazwa systematyczna Sicista betulina Charakteryzuje się jedwabistą sierścią. Wzdłuż ciała siągnie się ciemny pas o szerokości ok. 3 mm. Smużka żyje w Europie (od Skandynawii i Niemiec) po środkową Azję. W Polsce można ją spotkać w północno wschodnich rejonach oraz w Karpatach Wspina się sprawnie po trawie i gałęziach, chodzi także po ziemi. Gniazdo z trawy i mchu buduje w spróchniałych pniach. Jesienią schodzi na siedem miesięcy pod ziemię, do nory, gdzie zapada w sen zimowy -hibernację. Po przebudzeniu, w maju, rozpoczyna okres godowy. Samica wydaje młode na świat tylko raz w roku, w czerwcu. Smużka jest aktywna głównie i najczęściej w nocy.

Suseł perełkowany Systematyka Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd gryzonie Rodzina wiewiórkowate Gatunek Nazwa systematyczna Citellus suslicus Gryzoń, ssak z rodziny wiewiórkowatych. Długość ciała 18-23 cm, ogona 14-25 cm, ciężar 200-500 g. Futro od zółtawobrązowego do czerwonawobrązowego. Cechą odróżniającą go od susła moręgowanego są jasne, wyraźne plamki na grzbiecie i ogonie. Pokarmem susła perełkowanego są trawy, zioła, bulwy, nasiona, jagody oraz owady i jaja ptaków naziemnych. W ciągu dnia prowadzi aktywny tryb życia. Zapada w długi sen zimowy - do 7 miesięcy. Miot raz w roku: 2-11 młodych. Ciąża trwa 25-26 dni. Niegdyś licznie występował na obszarach leśnostepowych i półpustynnych północnej pólkuli (m.in. Polska, Ukraina, Mołdawia, Rosja, itd.). Coraz rzadszy z powodu zalesiania lub przeznaczania terenów obejmujących siedliska na cele rolnicze. Od 1984 roku objęty całkowitą ochroną gatunkową. Jako gatunek ginący umieszczony jest w Czerwonej Księdze zagrożonych gatunków. W Polsce występuje jeszcze w południowej Lubelszczyźnie i na Zamojszczyźnie.

Długość ciała: 42 - 54 cm, długość ogona 13 - 16 cm, waga ciała: 2,3 - 5,7 kg; samce większe od samic. Barwa zmienna - od żółtawobrązowej do czerwonawej lub szarej. Wierzch głowy zawsze czarny, boki ciała i nogi żółtawoszare. Zamieszkuje Alpy i niektóre pasma Karpat, sztucznie został wprowadzony w Pirenejach. W Polsce zamieszkuje jedynie wysokie rejony Tatr w niewielkiej liczbie osobników. Gatunek wysokogórski. Przebywa w piętrze hal i turni w miejscach trudno dostępnych. Unika okolic ruchliwych szlaków turystycznych. Kopie nory, głębokie na ok. 1m i osiągające długość do 10 m. Służą mu one jako komora lęgowa, do ucieczki w razie zagrożenia, a w zimie spędza w nich sen zimowy. Prowadzi stadny tryb życia. Jest bardzo ostrożny i płochliwy. W czasie żerowania stada zawsze jakiś osobnik stoi na czatach. Zwykle zajmuje wtedy pozycję, z której dobrze widać na wszystkie strony i staje "na słupka". W razie zagrożenia wydaje głośny świst, od którego pochodzi właśnie nazwa gatunku. Tak zaalarmowane stado błyskawicznie kryje się w doskonale sobie znanych wejściach do nor. Świstak Systematyka Królestwo zwierzęta Typ strunowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd gryzonie Rodzina wiewiórkowate Gatunek świstak Nazwa systematyczna Marmota marmota

Jest pospolita na terenie całej Polski. Wiewiórka pospolita Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd gryzonie Rodzina wiewiórkowate Gatunek wiewiórka posolita Nazwa systematyczna Sciurus vulgaris Osiąga długość ciała 19,5 - 29,0 cm, ogona 14 - 24 cm. Jest typowym zwierzęciem nadrzewnym. Grzbiet ubarwiony ma na kolor od rudego do ciemnobrązowego, spód ciała jest biały. Wiewiórki żyjące w Karpatach. Sudetach i Beskidzie mają ubarwienie ciemniejsze - ciemnobrązowe. W zimie wszystkie wiewiórki zmieniają ubarwienie na popielate (szata zimowa). Jest pospolita na terenie całej Polski. Występuje w lasach liściastych i iglastych, a także w parkach i zadrzewieniach. Zamieszkuje dziuple, zajmuje gniazda ptaków lub buduje je sama. Gniazda te buduje w koronach drzew, zwykle w rozwidleniu gałęzi. Buduje je z trawy i drobnych gałązek i wyściela mchami. Gniazda te mają jeden wejściowy otwór. Długi, puszysty ogon odgrywa ważną rolę podczas skoków. Jest aktywna w dzień. Jej pożywienie stanowią nasiona, pędy, grzyby, owoce, ale także owady, jaja i pisklęta. Gromadzi zapasy żywności, np. zakopując nasiona – przyczynia się w ten sposób do rozsiewu nasion drzew. Obserwowano też, że na gałęziach drzew suszyła grzyby.

Wilk Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Rząd drapieżne Rodzina psowate Gatunek wilk Nazwa systematyczna Canis lupus Wilki są ewolucyjnie młodym gatunkiem (ok. 2 mln lat), który wywodzi się (prawdopodobnie) z Canis davisi, a nie jak pierwotnie przyjmowano bezposrednio z Tomarctus czy z bocznej gałęzi do której należał wcześniej występujący Canis dirus który wyginął ok. 16 tys. lat temu. Na terenie Polski kopalne szczątki przodków współcześnie występującego wilka znaleziono w okolicach Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Sudetów, Tatr, na Rzeszowszczyźnie, gdzie znajdowano w osadach plejstoceńskich wraz z różnymi śladami życia i bytności tam człowieka. Podobnym znaleziskiem mogą pochwalić się wczesnośredniowieczne stanowiska archeologiczne Gniezna, Gdańska i Opola. Z Eurazji wilk migrował podczas jednego ze zlodowaceń ok. 750 tys. lat temu do Ameryki Północnej. Z tej samej co wilk odnogi ewolucyjnej pochodzi także pies domowy canis familiaris. Wiązany z wilkiem (Canis lupus) jest także potocznie wymarły obecnie wilk workowaty (Thylacinus cynocephalus) zwany wilkiem tasmańskim, który jednak wywodzi się od zupełnie innych przodków, należy do torbaczy i nie jest skojarzony genetycznie z wilkiem (Canis lupus). Innym gatunkiem wiązanym potocznie z wilkiem Canis lupus jest wilk grzywiasty (Chrysocyon brachyurus).

Występuje na terytorium całej Polski, ale wszędzie jest bardzo rzadka. Długość ciała: 70 - 100 cm, ogona 35 - 60 cm, masa ciała - około 10 kg. Górna część ciała ubarwiona na brunatno, spód ciała dużo jaśniejszy. Występuje na terytorium całej Polski, ale wszędzie jest bardzo rzadka. Związana jest ze środowiskiem wodnym. Spotkać ją można nad brzegiem Bałtyku, nad brzegami rzek, potoków, stawów i jezior. Buduje na ich brzegu nory, wejście do których znajduje się pod powierzchnią wody. Oprócz tego otworu wejściowego, nory wydry posiadają jeszcze otwory wentylacyjne, znajdujące się pod korzeniami drzew. Czasami zajmuje też gotowe nory wykonane przez lisa, czy borsuka. Doskonale pływa. Główny jej pokarm stanowią ryby, ale uzupełnia pożywienie także gryzoniami, ptakami wodnymi i błotnymi. Na polowania wychodzi nocą. Od wody oddala się bardzo niechętnie. Jeśli jednak głód zmusi ją do szukania pożywienia, potrafi podejmować nawet dalekie wędrówki, w czasie których może czynić szkody również w gospodarstwach rolniczych, polując na drób domowy. Obecnie są to jednak bardzo rzadkie przypadki. Wydra europejska Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Rząd drapieżne Rodzina łasicowate Gatunek wydra europejska Nazwa systematyczna Lutra lutra

Żbik Systematyka Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd drapieżne Rodzina kotowate Gatunek żbik Nazwa systematyczna Felis silvestris Przedstawiciel kotowatych, po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku (pod nazwą Felis catus), na podstawie wyglądu kota domowego. Obecną nazwę nadał żbikowi w 1775 roku niemiecki przyrodnik Schreber, który w Niemczech obserwował zwierzę w naturze. Zamieszkuje gęste lasy obszarów górskich. Najlepiej czują się na skraju kompleksów leśnych. Znajdując schronienie wśród drzew, a polując na terenach otwartych: łąkach, śródleśnych polach, na polach. Szacuje się, że w Polsce we wschodniej części Karpat żyje nie więcej niż 200 żbików.

Żubr Systematyka Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd parzystokopytne Rodzina krętorogie Gatunek żubr Nazwa systematyczna Bison bonasus Ssak łożyskowy z rodziny krętorogich, rzędu parzystokopytnych. Aktualnie populacja żubrów na świecie liczy ok. 3400 osobników, z czego 630 żyje w Polsce na terenie Puszczy Białowieskiej, Puszczy Boreckiej, Puszczy Pilskiej, Puszczy Knyszyńskiej oraz w Bieszczadach. Żubr nizinny (Bison bonasus bonasus) - przed I wojną światową zamieszkiwał w stanie dzikim jedynie Puszczę Białowieską. W wyniku działań wojennych i kłusownictwa do 1918 nie dotrwał żaden osobnik tej populacji. Odtworzono ją dzięki osobnikom trzymanym w niewoli. Żubr kaukaski (górski) (Bison bonasus caucasicus) - mniejszy od żubra nizinnego. Zamieszkiwał niegdyś Kaukaz. Ostatni osobnik padł w 1925. Obecnie trwają prace nad odtworzeniem podgatunku na podstawie żyjących mieszańców z żubrem nizinnym. Do podgatunku zalicza się osobniki fenotypowo odpowiadające cechom żubra górskiego. Bison bonasus hungarorum - żył na terenie południowych Karpat i Siedmiogrodu. Wymarł około 1790 roku.

Borsuk Dzik Jeleń szlachetny Jenot Kuna domowa Kuna leśna Kret Lis Łoś Sarna Tchórz Zając szarak

Borsuk Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Rząd drapieżne Rodzina łasicowate Gatunek borsuk Nazwa systematyczna Meles meles Borsuk jest wszystkożerny. Jego główne pożywienie to korzonki, grzyby, żołędzie, ślimaki, dżdżownice oraz wszelkiego rodzaju owady i ich larwy. Zjada także młode króliki, zające, ptaki i jaja ptasie, jak również marchew, buraki, wszelkie owoce i jagody. Borsuk występuje w lasach Eurazji (w całej Polsce). Za ostoję obiera okolice lesiste, w szczególności lasy mieszane i liściaste z bogatym podszytem, otoczone urodzajnymi polami.Uwielbia przebywać w pobliżu terenów podmokłych i wody. Okres godowy borsuka trwa od lutego do października. Najczęściej do kopulacji dochodzi w sierpniu. W grudniu jajeczka zagnieżdżają się w macicy, a w lutym następnego roku rodzą się młode ( od 1 do 4). Narodziny odbywają się w specjalnie przygotowanej norze. Tutaj młode borsuki pozostają przez 8 tygodni. Karmione są mlekiem matki, a ssać przestają po 4 miesiącach życia.

Gatunek ssaka łożyskowego z rzędu parzystokopytnych Gatunek ssaka łożyskowego z rzędu parzystokopytnych. Pierwotnie występował w Azji, Europie i północnej Afryce. Jako zwierzyna łowna został introdukowany w Australii, obu Amerykach, południowej Afryce i na wielu wyspach oceanicznych. W Polsce dzik jest pospolity, podlega sezonowej ochronie (lochy od 16 stycznia do końca sierpnia, a odyńce, wycinki, przelatki i warchlaki przez cały marzec). Jest w Polsce jedynym przedstwawicielem tzw. zwierzyny czarnej. Samce 50-190 kg; samice 35-100 kg. W Karpatach największe samce mogą osiągać prawie 350 kg, natomiast dziki południowoeuropejskie nie dorastają do połowy tej masy. Ubarwienie dzika jest zmienne. Może przechodzić od niemal czarnego przez brązowo-czerwone po płowe. Z powodu zwyczaju tarzania się w błocie jest zbliżone do barwy gleby wystepującej w rejonie życia osobnika. Niekiedy sierść na bokach jest tak pozlepiana na bokach żywicą, że tworzy pancerz zwany usmołem. Młode dzika, warchlaki, do 3-4 miesiąca życia mają wzdłuż tułowia czarne pasy. Dzik Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd parzystokopytne Rodzina świniowate Gatunek dzik Nazwa systematyczna Sus scrofa

Jeleń szlachetny Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd parzystokopytne Rodzina jeleniowate Gatunek jeleń szlachetny Nazwa systematyczna Cervus elaphus Gatunek jeleniowatych; jego liczne podgatunki zamieszkują Europę, Azję i zachodnią część Ameryki Północnej. W Afryce żyją tylko na północy, dochodząc na południe do Sahary. Wszystkie podgatunki jelenia szlachetnego charakteryzują się dużym porożem o okrągłym pniu i dużej liczbie odrostków. Jelenie ubarwione są zazwyczaj jednolicie, tylko młode są plamiste. Na szyi mają dłuższe włosy tworzące rodzaj grzywy. Grandle są rozwinięte słabo, siekaczy brak. Jeleń szlachetny występujący w Polsce może osiągać 2,5 m długości i wysokość w kłębie do 1,5 m. Waga dużego jelenia dochodzi do 350 kg. Jeleń szlachetny pokryty jest krótkim i przylegającym włosem. Sierść jelenia szlachetnego jest w zimie siwobrunatna, a w lecie rdzawobrunatna, wierzch głowy, szyja, podbrzusze i nogi są barwy ciemniejszej od reszty ciała. Ogon dochodzi do 15 cm długości.

Kuna domowa Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Rząd drapieżne Rodzina łasicowate Gatunek kuna domowa Nazwa systematyczna Martes foina Niewielki ssak drapieżny z rodziny łasicowatych, rodzaju Martes. Podobnie jak większość małych łasicowatych charakteryzuje się długim giętkim ciałem i krótkimi nogami. Sierść brązowa, na piersi biała rozwidlona plama; jej rozwidlenia sięgają aż do nasady przednich łap zwierzęcia. Jest to najprostszy sposób odróżnienia kuny domowej od kuny leśnej (Martes martes), która wprawdzie też ma łatę na piersi, ale żółtą i nie rozwidloną. W odróżnieniu od kuny leśnej, kuna domowa ma nagie opuszki palców i stóp. Występuje w południowej i środkowej Europie oraz w Azji, aż po Himalaje i Chiny. W Polsce występuje na całym obszarze kraju, zwykle w okolicach ludzkich siedzib, ruinach, lasach, a także w centrach dużych miast.

Nyctereutes procyonoides Jenot Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd drapieżne Rodzina psowate Gatunek jenot Nazwa systematyczna Nyctereutes procyonoides Ssak należący do rzędu drapieżnych i rodziny psowatych. Inne nazwy: szop usuryjski, junat, lis japoński. Długość ciała 49 – 70 cm, długość ogona 13 – 20 cm, masa ciała 5,5 – 9 kg. Futro puszyste o szarym zabarwieniu, z ciemną pręgą wzdłuż grzbietu. Bardzo charakterystyczne są odstające pasma włosów po bokach głowy – bokobrody. Pysk czarny. Z wyglądu przypomina szopa pracza, ale jenot ma ledwo przylegające do futra uszy i bardziej puszyste futro. Występuje w Azji i Europie, choć jego pierwotnym obszarem występowania był Daleki Wschód. Nie jest to nasz rodzimy gatunek, w Polsce występuje od stosunkowo niedawna. Ze względu na swoje wartościowe futro został aklimatyzowany na Ukrainie, Białorusi i Litwie. Stąd samorzutnie rozprzestrzenił się po Polsce i Europie. Obecnie spotykany również w Skandynawii, Rumunii i Niemczech. W Polsce zanotowano jego obecność w środowisku naturalnym po raz pierwszy w roku 1955. Występuje na terenie całego kraju, najliczniej w północno-wschodnich województwach.

Kuna leśna Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Rząd drapieżne Rodzina łasicowate Gatunek kuna leśna Nazwa systematyczna Martes martes Niewielki ssak drapieżny z rodziny łasicowatych, rodzaju Martes. Kuna leśna występuje w całej niemal Europie oraz w Azji, aż po Iran i zachodnią Syberię. W Polsce występuje, choć niezbyt licznie, na całym obszarze kraju, a zasieg jej występowania często pokrywa się z występowaniem kuny domowej. Opis Podobnie jak większość małych łasicowatych charakteryzuje się długim giętkim ciałem i krótkimi nogami. Sierść jednolicie ciemnobrązowa (łapy i ogon w podobnym kolorze co grzbiet). Strona brzuszna jaśniejsza; na szyi kremowa lub żółtawa plama - nie rozwidlona - co odróżnia ją łatwo od jej bliskiej krewniaczki kuny domowej. Opuszki palców i stóp owłosione. Pysk wąski, nos czarny.

Największy z lisów z rodzaju Vulpes Największy z lisów z rodzaju Vulpes. Zwierzę dobrze znane, o wydłuzonym ciele, wąskim pysku, spiczastych uszach i charakterystycznym długim i bardzo puszystym ogonie. Kończyny krótkie, lecz wytrzymałe, u niektórych podgatunków bardzo cienkie. Barwa futra zależna od zamieszkiwanego rejonu i podgatunku, np. u podagatunku skandynawskiego intensywnie rude, a u kaukaskiego srebrzystoszare. Aktywny po zmroku i w nocy, ale zachowania te mogą się zmieniać w zależnoći od sytuacji. W biegu może osiągać szybkość 40 km/h. W wysokiej trawie wyskakuje w górę, by móc sie rozejrzeć. Żyje samotniczo lub w parach łączących się na całe życie lub tylko na czas rozrodu. Zajmuje rewir o wielkości od 1-10 km2. Swoje terytorium znakuje moczem i kałem. Czasem obserwuje się rodziny lisie zorganizowane haremowo, z samcem i kilkoma samicami, przy czym miot daje tylko samica α czyli dominująca; u pozostałych dochodzi do zahamowania rui. Lis Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd drapieżne Rodzina psowate Gatunek lis pospolity Nazwa systematyczna Vulpes vulpes

Łoś Systematyka Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd parzystokopytne Rodzina jeleniowate Gatunek Alces alces Nazwa systematyczna Ssak kopytny z rodziny jeleniowatych. Żyje w podmokłych lasach północnej Eurazji i Ameryki Północnej. W Polsce rzadki i chroniony. Jest największą żyjącą w Polsce zwierzyną łowną. Byk (samiec) osiąga masę 250-350 kg, a wysokość 180-210 cm. Klępa (łosza, samica) osiąga masę 200-250 kg. Suknia łosia jest jednolicie ciemnobrązowa, pod łbem na szyi ma narośl tłuszczową z długim czarnym włosem, tzw. brodę. Ma poroże i krótki ogon. Ma dobry węch, a słaby słuch i wzrok. Jego pokarm to w lecie rośliny zielone, liście, pędy, rośliny wodne, w zimie gałęzie, igły, kora.

Sarna Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd parzystokopytne Rodzina jeleniowate Gatunek sarna Nazwa systematyczna Capreolus capreolus Ssak z rodziny jeleniowatych, o smukłym ciele, wysokich nogach, sierści rudawej w lecie, brunatnoszarej w zimie, z białą plamą na pośladkach; żyje w małych stadach w lasach Europy oraz znacznej części Azji, w Polsce pospolity w całym kraju; łowny. Wysokość w kłębie ok. 90 cm, poroże samców (parostki) zwykle z trzema odnogami. Na samicę mówimy koza na samca kozioł a ich potomstwo to koźlęta.

Ssak z rodzaju Talpa, rodziny kretowatych, zaliczanej do rzędu owadożernych. Zamieszkuje łąki i pola Europy i Azji Środkowej, w Polsce jest chroniony. Ciężar walcowatego ciała do 120 g, długość ciała do 17-20 cm. Pysk o ryjkowatym kształcie, zaopatrzony w 44 zęby. Oczy uwstecznione (o średnicy ok. 1 mm, prawdopodobnie niewrażliwe na światło). Uszy, cofnięte na tył czaszki nie posiadają małżowin zewnętrznych, są natomiast zaopatrzone w fałd skórny i specjalne włosy zamykające otwory słuchowe. Sierść czarna, charakteryzująca się wyjątkową gęstością włosów dwojakiego rodzaju: puchowych i pokrywowych (200 włosków na 1 mm²), przy dotknięciu dające wrażenie "aksamitnych". Silne, łopatowate łapy z mocnymi zagiętymi do tyłu pazurami są przystosowane do kopania podziemnych tuneli. Szczególnie silne i duże są łapy przednie o zredukowanych kościach przedramienia. Kret Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd owadożerne Rodzina kretowate Gatunek kret Nazwa systematyczna Talpa europaea

Lepus europaeus (Pallas) zając szarak Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd zajęczaki Rodzina zającowate Gatunek Nazwa systematyczna Lepus europaeus (Pallas) Ma długość 75 cm, wysokość ok. 30 cm, a jego ogon (omyk) ma 8-10 cm. Waży 3-6 kg. Ogon zająca jest od góry czarny, spodem biały. Uszy są dłuższe od głowy. Nogi zająca nazywa się skokami, natomiast uszy - słuchami. Łapy jego są wąskie i twarde, przystosowane do biegania po twardym terenie. Nogi tylne są znacznie dłuższe od przednich. Jego futro (turzyca) ma szary kolor - upodabniający go do podłoża - ubarwienie ochronne. W zimie futro staje się jaśniejsze i gęstsze niż w lecie. Występuje pospolicie na terenie całej Polski. Jest typowo stepowym gatunkiem. Występuje głównie na otwartych terenach upraw rolniczych i łąk, w zagajnikach śródpolnych. W dużych lasach występuje rzadko. Nie lubi terenów bagiennych i podmokłych. Zimą, zmuszone głodem często żerują w nieogrodzonych sadach.

Długość ciała 35 - 45 cm, ogona 15 - 18 cm, masa ciała zróżnicowana; u samców 1 - 2 kg, u samic 0,6 - 0,8 kg. Wierzch ciała ma ubarwienie ciemno brunatne, spód ciała i nogi ciemnobrązowe, niemal czarne, wargi i końce uszu białe. U młodych ubarwienie ciała jest bardzo jasne, niemal białe. Jest pospolity na terenie całej Polski. Występuje na brzegach lasów, na polach uprawnych oraz w zaroślach nadrzecznych, bardzo często spotkać go można w sąsiedztwie zabudowań. Najczęściej zakłada gniazda w stogach zboża, w opuszczonych norach borsuków i lisów. Zimą często zamieszkuje w zabudowaniach ludzkich, pod stodołami, szopami, w różnego rodzaju przybudówkach gospodarczych. Jest typowym drapieżnikiem. Ze względu na nieduże rozmiary ciała poluje głównie na drobne ptaki, gady, płazy, gryzonie, a także ryby. Wyrządza czasami duże szkody w hodowlach rolniczych, zwłaszcza wśród drobiu. Jeśli jednak hodowle są dobrze zabezpieczone, tchórz jest zwierzęciem pożytecznym- tępi zawzięcie drobne gryzonie (myszy szczury i nornice), będące dokuczliwymi szkodnikami. Prowadzi nocny tryb życia, przesypiając dzień w różnych kryjówkach. Tchórz Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ssaki Podgromada ssaki żyworodne Szczep łożyskowce Rząd drapieżne Rodzina łasicowate Gatunek tchórz zwyczajny Nazwa systematyczna Mustela putorius L.

Bibliografia Literatura: Wilhelm i Dorothee Eisenreich, „Przewodnik roślin i zwierząt” Wydawnictwo Mulico, Warszawa 1994r. Strony Internetowe: www.wikipedia.pl www.gify,com.pl www.tapety4u.pl Muzyka: Vangeils: Opera sauvage - „Hymne”

KONIEC Wykonała: Magdalena Siraga kl. III „e”