Czynniki produkcji w przedsiębiorstwie usługowym
CZYNNIKI PRODUKCJI wszystkie środki uczestniczące w procesach produkcji dóbr rzeczowych lub usług
CZYNNIKI PRODUKCJI W MIKROEKONOMII PRACA - wykonywanie celowych czynności w procesie produkcji ŚRODKI PRACY - rzeczowe elementy używane w procesie produkcji, za pomocą których człowiek pracujący przekształca przedmioty pracy w dobra ekonomiczne PRZEDMIOTY PRACY – rzeczowe elementy użytkowane w procesie produkcyjnym, które człowiek za pomocą środków pracy przekształca w dobra ekonomiczne zaspakajające jego potrzeby
CZYNNIKI PRODUKCJI W KLASYCZNEJ TEORII EKONOMII PRACA, ZIEMIA, KAPITAŁ później dodano: INFORMACJĘ, POSTĘP TECHNICZNO – ORGANIZACYJNY.
PRACA JAKO CZYNNIK PRODUKCJI CELOWA DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA, POLEGJĄCA NA PRZEKSZTAŁCANIU DÓBR PRZYRODY I PRZYSTOSOWYWANIU ICH DO ZASPOKAJANIA POTRZEB LUDZKICH, WYKONYWANA Z REGUŁY ODPŁATNIE.
PRACA JAKO CZYNNIK PRODUKCJI Zapotrzebowanie na pracę można rozpatrywać w ujęciu: ilościowym i jakościowym Zapotrzebowanie na prace zależy od: wzrostu gospodarczego, postępu technicznego.
WYDAJNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ PRACY Produktywność – zależność między wkładem a rezultatem Wydajność – wskaźnik przekształceń nakładów w wyniki np. liczba osób obsłużonych przez kelnera w ciągu dnia, liczba posprzątanych pokoi hotelowych przez sprzątaczkę w ciągu godziny, itp. Efektywność – stopień osiągnięcia celu (realizacji zamierzeń), np. liczba osób zadowolonych z obsługi klienta, liczba idealnie posprzątanych pokoi, itp.
WYDAJNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ PRACY Podstawowe problemy w przypadku pracy w usługach: obniżenie jakości wraz ze wzrostem wydajności, kłopoty finansowe pojawiające się wraz z dążeniem do poprawy efektywności działania, zmiana celów działania pod wpływem źle zdefiniowanej wydajności, wpływ klientów na wydajność pracy w firmach usługowych
WYDAJNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ PRACY Problemy z pomiarem produktywności pracowników umysłowych wynikają z: trudności w określaniu produktu lub wkładu, tendencji do mierzenia raczej czynności niż ich rezultatów, opóźnienie rezultatów pracy, trudności w określeniu jakości produktu usługowego, nieprzyzwyczajenie, a czasami brak zgody pracownika, na ocenę pomiaru jego działań
ZIEMIA JAKO CZYNNIK PRODUKCJI Główne formy korzystania z ziemi w procesie produkcji: uprawa (np. w produkcji rolnej lub leśnej), eksploatacja (np. wydobywanie surowców mineralnych), lokalizacja (odgrywająca kluczową rolę zarówno w produkcji dóbr rzeczowych, jak i usług) W DZIAŁALNOŚCI USŁUGOWEJ ZIEMIA ODGRYWA ISTOTNĄ ROLĘ JAKO CZYNNIK LOKALIZACJI.
ZIEMIA JAKO CZYNNIK PRODUKCJI Walory użytkowe lokalizacji: walory popytu, walory zasobów
ZIEMIA JAKO CZYNNIK PRODUKCJI Czynniki wyboru lokalizacji: czynniki środowiskowe, czynniki przestrzenne, czynniki ekonomiczne, czynniki społeczno – kulturowe, czynniki prawno – administracyjne, czynniki techniczno – technologiczne.
KAPITAŁ JAKO CZYNNIK PRODUKCJI DOBRA ZAANGAŻOWANE W PROCES ŚWIADCZENIA USŁUG Składniki kapitału przedsiębiorstwa usługowego: lokale do działalności, maszyny i urządzenia, środki transportu, dostęp do źródeł energii i wody.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI WŁASNE WEWNĘTRZNE samofinansowanie (tezauryzacja zysku), finansowanie poprzez uwalnianie kapitału rzeczowego przedsiębiorstwa – sprzedaż majątku odpisy amortyzacyjne, przyspieszenie obrotu kapitału WŁASNE ZEWNĘTRZNE wzrost udziałów, dopłaty wspólników lub akcjonariuszy, emisja akcji, venture capital.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI OBCE ZEWNĘTRZNE kredyt, pożyczka, kredyt handlowy, leasing, factoring, dłużne papiery wartościowe, dotacje, subwencje, fundusze pomocowe.
RÓŻNICE MIĘDZY KAPITAŁEM WŁASNYM A OBCYM CECHA KAPITAŁ WŁASNY KAPITAŁ OBCY Okres zwrotu Brak ściśle wyznaczonego terminu zwrotu Ściśle określony termin zwrotu, kapitał przekazywany przedsiębiorstwu na określony czas Kwestia korzyści podatkowych Nie daje efektu tzw. osłony podatkowej Tworzy efekt tzw. osłony podatkowej Okresowe płatności Dywidendy mogą (ale nie muszą) być płatne cyklicznie. Zależy to od kondycji finansowej firmy. Odsetki oraz spłaty kapitału obcego są na ogół regularne bez względu na kondycję finansową firmy, Ryzyko bankructwa Finansowanie kapitałem własnym zmniejsza ryzyko bankructwa firmy w sytuacji gdy przedsiębiorstwo ma kłopoty finansowe Finansowanie kapitałem obcym zwiększa ryzyko bankructwa firmy, szczególnie w sytuacji utraty zdolności do spłaty zobowiązań
KRYTERIA ATRAKCYJNOŚCI ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA DOSTĘPNOŚĆ – zależy ona od wymagań stawianych przez źródła finansowania, KOSZT POZYSKANIA KAPITAŁU, ELASTYCZNOŚĆ – oznacza szybkość pozyskania, wielkość dostępnych środków, czas spłaty, łatwość zmniejszania i zwiększania wartości zadłużenia, możliwość renegocjacji terminu spłaty.
Źródła średnio dostępne Źródła trudno dostępne STOPIEŃ DOSTĘPNOŚCI ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA DLA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW Źródła łatwo dostępne Źródła średnio dostępne Źródła trudno dostępne środki własne, kredyty od dostawców, poręczenia kredytowe, środki unijne, pożyczki z sektora pozabankowego, dotacje budżetowe, pożyczki od rodziny oraz znajomych. kredyty bankowe krótkoterminowe, leasing, kredyty od odbiorców, factoring, emisje na rynku pozagiełdowym. emisje obligacji, emisje na rynku giełdowym, kredyty bankowe długoterminowe, fundusze venture capital, franchising.
FUNDUSZE UNIJNE JAKO POTENCJALNE ŹRÓDŁO FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI FUNDUSZE STRUKTURALNE W LATACH 2007 – 2013 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Program Operacyjny Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich, Regionalne Programy Operacyjne.
SPECYFIKA FUNDUSZY UNIJNYCH konieczność współfinansowania projektu przez beneficjenta, refundacyjny charakter dotacji, jeden schemat dla różnego typu przedsiębiorstw, czynniki o charakterze formalno – aplikacyjnym, koszty pozyskania środków, mała elastyczność: długotrwała procedura pozyskiwania, celowość dotacji, konieczność zapewnienia tzw. trwałości projektu.
INFORMACJA I WIEDZA JAKO CZYNNIKI PRODUKCJI EKONOMICZNY ZASÓB INFORMACYJNY – wszelkie potencjalnie użyteczne zbiory informacji, zgromadzone i przechowywane w czasie, w miejscu oraz przy zastosowaniu technologii i organizacji umożliwiających ich wykorzystanie przez użytkowników finalnych informacji działających jako podmioty gospodarcze.
INFORMACJA I WIEDZA JAKO CZYNNIKI PRODUKCJI Użyteczna dla przedsiębiorstw usługowych informacja dotyczy: wiedzy technicznej związanej z procesem produkcji usług, wiedzy na temat rynków, nabywców, partnerów gospodarczych
POTENCJAŁ USŁUGOTWÓRCZY NAJBARDZIEJ OGÓLNA KATEGORIA OPISUJĄCA MOŻLIWOŚCI WYTWÓRCZE FIRMY. OKREŚLA ONA ILE USŁUG MOŻNA WYTWORZYĆ W ORGANIZACJI USŁUGOWEJ W DANYM CZASIE LUB JAKA MOŻE BYĆ OGÓLNA WARTOŚĆ WYŚWIADCZONYCH USŁUG.
POTENCJAŁ USŁUGOTWÓRCZY Z = V * T Z – zdolność usługowa V – zdolność wytwórcza urządzenia (urządzeń) mierzona ilością usług na jednostkę czasu (godzinę, dobę, zmianę) T – liczba jednostek czasu
POTENCJAŁ USŁUGOTWÓRCZY POZIOMY WYKORZYSTANIA POTENCJAŁU: poziom maksymalnego wykorzystania, poziom optymalnego wykorzystania, poziom minimalnego (dopuszczalnego) wykorzystania poziom rzeczywistego wykorzystania potencjału W = usługi rzeczywiście wykonane / potencjał usługotwórczy
LITERATURA B. Filipiak, A. Panasiuk, Przedsiębiorstwo usługowe. Ekonomika, PWN, Warszawa 2008, K. Rogoziński, Usługi rynkowe, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 2000, część trzecia. , P. Mućko, A. Sokół, Jak założyć i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce i w wybranych krajach europejskich, CeDeWu.pl. Warszawa 2012, rozdział XI – Wybrane formy finansowania działalności gospodarczej. Literatura uzupełniająca Wspomaganie i finansowanie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, red. M. Matejun, Difin, Warszawa 2011, cześć IV – Zewnętrzne źródła finansowania rozwoju firm sektora MSP M. Gajewska, A. Sokół, A. Staśkiewicz, Fundusze Unii Europejskiej dla przedsiębiorców 2007 – 2013. Dotacje i środki pomocowe, CeDeWu.Pl, Warszawa 2012