Średniowieczny Tarnów

Dyplom lokacyjny wystawiony w Krakowie dnia 7 marca 1330r obejmował prawo do założenia na terenie dotychczasowej wsi osady miejskiej, której organizacja opierać się miała na wzorze miasta Krakowa, czyli prawie magdeburskim. Została w nim określona ogólna organizacja gminy miejskiej z formą władz samorządowych i immunitetem sądowniczym. Zgodnie ze stosowaną zasadą mieszczanie poddani zostali władzy samorządu, na którego czele stał wójt, co stanowiło funkcję dziedziczną, zniesiona zaś została w stosunku do nich bezpośrednia podległość urzędnikom państwowym

Zamek na Górze Św. Marcina Zamek w Tarnowie, pierwotnie gotycki, został zbudowany w pierwszej połowie XIV wieku na polecenie Spycymira herbu Leliwa znajdował się na trasie szlaku handlowego biegnącego z Krakowa na Ruś. W późniejszym okresie zamek stanowił siedzibę rodową. Tarnowskich; w połowie XVI wieku został rozbudowany i zmodernizowany w stylu renesansowym przez hetmana wielkiego koronnego Jana Tarnowskiego. Po śmierci hetmana w 1561 roku przeszedł w ręce Ostrogskich, a w 1742 roku został własnością Sanguszków. Około 1690 roku zamek był już częściowo zrujnowany; w 1770 roku Sanguszkowie nakazali jego rozbiórkę. Zamek na Górze Św. Marcina

Ratusz XIV w. Pierwotny budynek ratusza został zbudowany około połowy XIV w. w stylu gotyckim, przebudowany gruntownie prawdopodobnie w końcu XVI w. w stylu renesansowym. Do czasów obecnych zachowały się dwa portale kamienne, jeden od wschodu o dość prostej formie. W 28-miu blendach attyki znajdowały się, prawdopodobnie namalowane techniką sgrafitto, portrety członków rodu Tarnowskich, od Spycymira do Jana Krzysztofa (zm. 1567 r.). Liczba maszkaronów (14) miała symbolizować 14. członków urzędujących, starej i nowej rady miejskiej.

Dom „Florencki” Kolejnym przykładem budownictwa renesansowego jest Dom "Florencki" - II połowy XVI w. z elewacją frontową podwieszoną na poziomie piętra na charakterystycznych kamiennych kroksztynach

Dom Mikołajowskich W zaułku za Katedrą znajduje się Dom Mikołajowskich, jedna z najpiękniejszych i najstarszych kamieniczek w Tarnowie, wzniesiona w 1524 r. Mające tutaj swoją siedzibę Muzeum Diecezjalne, posiada w swoich zbiorach wyjątkowy eksponat - oryginał ołtarza pochodzący z wpisanego na listę UNESCO kościółka w Lipnicy Murowanej.

Kamieniczki w Rynku W Tarnowie zachowało się kilka renesansowych kamienic z wieku XVI. Od stuleci cieszyły się uznaniem wśród elity rządzącej i głównie dzięki temu właśnie ich niepodważalne piękno możemy podziwiać do dziś. A wzniesione niegdyś w celach handlowych podcienia – dziś służą Tarnowianom głównie do letnich spacerów.

Ulica Wałowa Ulica wytyczona została pod koniec XVIII w. wzdłuż zlikwidowanych wałów miejskich, zachowanych do dziś w niewielkich fragmentach. Mury miejskie z XV- XVI w. Ceglane, na kamiennych ławach fundamentowych, zachowane na długości ok. 400m. na obwodzie ulic: Wałowej, Targowej, Bernardyńskiej, Szerokiej, rekonstruowane częściowo w latach 1960 - 1970 w rejonie placu Rybnego i Małych Schodów.

Zakończenie W opiniach wielu historyków Tarnów nazywany jest często "perłą renesansu". Intensywnie ostatnio odnowione Stare Miasto, to jeden z najpiękniejszych przykładów renesansowego układu architektonicznego.