Sytuacja kobiet na rynku pracy w Polsce Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy Filia w Jeleniej Górze marzec 2006

Regulacje prawne dotyczące równego statusu kobiet i mężczyzn na rynku pracy w Polsce I. Akty prawne 1.Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej - Rozdział II, art. 33 ust.2 2.Ustawa z dnia r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz. U. nr 99, poz z póżn. zm) Art.36 ust..5 3.Ustawa z dnia r. Kodeks pracy - (Dz.U. t.jednolity z 1998 r.Nr 21, poz.94 z póżn.zm.) Rozdział II a, art. 18 3a, 3d

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej §Art. 33 ust.2 Rozdział II Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagrodzenia za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Ustawa z dnia r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Art. 36 ust.5 Pracodawcy są obowiązani na bieżąco informować powiatowe urzędy pracy o wolnych miejscach zatrudnienia lub miejscach przygotowania zawodowego. Informując o wolnych miejscach zatrudnienia lub miejscach przygotowania zawodowego, pracodawcy nie mogą formułować wymagań dyskryminujących kandydatów ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub ze względu na przynależność związkową.

Ustawa z dnia r. Kodeks pracy §art.18 3a, 3d Rozdział II a Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podniesienia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religie, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalone na podstawie odrębnych przepisów

Regionalny Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia Regionalny Plan Działań na rzecz Zatrudnienia na 2005 r. jest wykonaniem postanowień art.3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Regionalny Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia odpowiada na wyzwania wynikające z Europejskiej Strategii Zatrudnienia, wyrażonej w Decyzji Rady Unii Europejskiej z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie wytycznych polityk zatrudnienia /2003/578/WE. W ramach wytycznej Równość kobiet i mężczyzn realizowane były zadania: §6.1 Integracja i reintegracja zawodowa kobiet. §6.2 Promocja antydyskryminacyjnych przepisów prawa pracy.

Krajowy Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia na 2005 rok - wytyczne: 1.Aktywne i zapobiegawcze działania dla osób bezrobotnych i biernych zawodowo. 2.Tworzenie miejsc pracy i przedsiębiorczość. 3.Dostosowanie do zmian oraz promocja zdolności przystosowawczych i mobilności na rynku pracy. 4.Promowanie rozwoju kapitału ludzkiego i uczenia się przez całe życie. 5.Zwiększenie podaży siły roboczej i wspieranie aktywnego starzenia się. 6.Równość kobiet i mężczyzn. 7.Promocja integracji i zwalczanie dyskryminacji na rynku pracy osób w niekorzystnej sytuacji. 8.Zapewnienie opłacalności pracy przez środki zachęcające do zwiększenia atrakcyjności pracy. 9.Zmiana pracy nielegalnej na legalne zatrudnienie. 10.Działania dotyczące regionalnych dysproporcji w zatrudnieniu. Regionalny Plan Działań na rzecz Zatrudnienia na 2005 r.

Programy wsparcia na rzecz integracji zawodowej kobiet na rynku pracy. Rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania kobietom pomocy de minimis na podjęcie własnej działalności gospodarczej. O pomoc będą mogły ubiegać się kobiety, które spełnią przynamniej jeden z pięciu wymienionych w rozporządzeniu warunków: poszukują pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w dniu ubiegania się o pomoc nie były zatrudnione i nie poszukiwały pracy lub nie były gotowe do jej podjęcia, nawet jeżeli czyniły starania w celu znalezienia pracy, posiadają niskie lub zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe, w szczególności zasób wiadomości teoretycznych lub umiejętności praktycznych, które posiadają jest niewystarczający do wykonywania określonej pracy zarobkowej lub uniemożliwia im znalezienie określonego zatrudnienia, powracają na rynek pracy po nieobecności na nim, spowodowanej koniecznością opieki nad dzieckiem lub osobą zależną, w rozumieniu przepisów ww. ustawy, są mieszkankami miast do 5 tys. mieszkańców lub terenów położonych poza granicami administracyjnymi miast.

SektorowyProgram Operacyjny Rozwoj u Zasobów Ludzkich - Działanie 1.6 Pomoc, o której mowa w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania kobietom pomocy de minimis na po- djęcie własnej działalności gospodarczej, jest udzielana w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich, Działanie 1.6 Integracja i reintegracja zawodowa kobiet. Podstawowym celem Działania 1.6 Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwoju Zasobów Ludzkich - Integracja i reintegracja zawodowa kobiet jest zapewnienie wielostronnego wsparcia kobietom na rynku pracy, które doprowadzi do wzrostu zatrudnienia kobiet oraz podwyższenia ich statusu zawodowego i społecznego.

SektorowyProgram Operacyjny Rozwoju Zasobów Ludzkich - Działanie 1.6 c.d. W wyniku realizacji działań SPO RZL podejmowanych na rzecz zapewnienia równości szans spodziewane jest, że: wzrośnie akceptacja społeczna pełnienia przez kobiety ról zawodowych i społecznych; wdrożone zostanie nowe podejście instytucjonalne, zakładające m.in. elastyczne zasady zatrudnienia i dostęp do usług opiekuńczo-wychowawczych; wzrośnie świadomość kobiet w zakresie konieczności kształcenia ustawicznego i korzystania, w tym celu z dostępnych szkoleń i poradnictwa zawodowego; wzrośnie udział kobiet wśród osób pracujących na własny rachunek; stworzone zostanie silne lobby organizacji i instytucji wspierających działania na rzecz kobiet.

SektorowyProgram Operacyjny Rozwoju Zasobów Ludzkich - Działanie 1.6 c.d. Działanie 1.6 SPO RZL realizowane jest poprzez wsparcie kobiet na rynku pracy rozumiane między innymi jako: wspieranie dostępu kobiet do edukacji, efektywnych szkoleń zawodowych, doradztwa i poradnictwa zawodowego, także poza tradycyjnymi dla kobiet obszarami zatrudnienia; promowanie ustawicznego inwestowania we własną karierę zawodową i elastycznego podejścia do zawodu; wspieranie przedsiębiorczości oraz samozatrudnienia kobiet, w tym dotacje na podejmowanie własnej działalności gospodarczej dla kobiet wyrażających chęć samozatrudnienia, w szczególności na obszarach wiejskich, a także szkolenia dla kobiet w zakresie rozwijania własnej działalności gospodarczej;

SektorowyProgram Operacyjny Rozwoju Zasobów Ludzkich - Działanie 1.6 c.d. Działanie 1.6 SPO RZL realizowane jest poprzez wsparcie kobiet na rynku pracy rozumiane między innymi jako c.d.: promowanie nowoczesnych standardów i form zatrudnienia, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania nowych technologii; promowanie programów specjalnych i innowacyjnych, w tym programów umożliwiających tworzenie nowych miejsc pracy dla bezrobotnych kobiet; promowanie samoorganizacji i inicjatyw lokalnych na rzecz kobiet; umożliwienie szerszego dostępu do wsparcia poprzez działania towarzyszące np. zapewnienie opieki nad osobami zależnymi;

Projekty realizowane przez powiatowe urzędy pracy z terenu województwa dolnośląskiego w ramach działania 1.6 SPO RZL : §PUP Lubań – Program aktywizacji zawodowej kobiet Kameleon. Okres wdrażania r r.. Wartość projektu: zł.. Celem projektu jest wsparcie 30 bezrobotnych kobiet powyżej 25 roku życia posiadających niskie lub zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe, niski poziom samooceny, chcących powrócić na rynek pracy po nieobecności, biernych zawodowo. Realizowane w ramach projektu działania: szkolenia, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy, przygotowanie zawodowe przygotowują do pewnego i odważnego wejścia na rynek pracy, z poczuciem własnej siły i wartości oraz pozwalają im nabyć doświadczenia zawodowe.

Projekty realizowane przez powiatowe urzędy pracy z terenu województwa dolnośląskiego w ramach działania 1.6 SPO RZL c.d. : PUP Wałbrzych – Kompleksowa pomoc bezrobotnym kobietom szansą powrotu na rynek pracy. Okres wdrażania r r.. Wartość projektu: zł.. Projekt adresowany jest do 203 bezrobotnych kobiet w szczególności formami pomocowymi zostaną objęte osoby: - zwolnione w okresie 12 miesięcy z zakładów działających w branży ceramicznej, posiadających kwalifikacje bądź doświadczenie w zawodzie ceramicznym bądź pokrewnym, - są długotrwale bezrobotne, - nie posiadają kwalifikacji zawodowych. Celem strategicznym projektu jest ograniczenie bezrobocia wśród kobiet poprzez kompleksową pomoc ułatwiającą odnalezienie się na rynku pracy, stworzenie szans zatrudnienia oraz pozyskanie przez beneficjentki doświadczeń zawodowych. Uczestnicy projektu zostaną objęci: poradnictwem zawodowym, pośrednictwem pracy, szkoleniami podejmą przygotowanie w miejscu pracy. Realizowane będzie wsparcie towarzyszące w postaci: stypendiów, dodatków szkoleniowych, refundacji kosztów dojazdu na miejsce szkolenia, ubezpieczeń uczestniczek oraz kosztów badań lekarskich i psychologicznych.

Projekty realizowane przez powiatowe urzędy pracy z terenu województwa dolnośląskiego w ramach działania 1.6 SPO RZL c.d. : PUP Zgorzelec – Równamy szanse na rynku pracy. Okres wdrażania r r.. Wartość projektu: zł.. Projekt jest adresowany do 72 bezrobotnych kobiet zarejestrowanych w Urzędzie Pracy, szczególnie o niskich kwalifikacjach oraz powracających na rynek pracy. W ramach projektu oferowane są następujące usługi: * poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy * staże u pracodawców umożliwiające uzyskanie umiejętności zawodowych poprzez praktyczne wykonywanie określonych zadań na stanowisku pracy; staże przeznaczone są dla kobiet, które nie mają żadnego doświadczenia zawodowego w miejscu pracy.

Projekty realizowane przez powiatowe urzędy pracy z terenu województwa dolnośląskiego w ramach działania 1.6 SPO RZL c.d. : PUP Zgorzelec – Równamy szanse na rynku pracy c.d.. Usługi oferowane w ramach projektu c.d.: * przygotowanie zawodowe u pracodawców umożliwiające zdobycie kwalifikacji zawodowych lub umiejętności poprzez wykonywanie praktyczne określonych zadań na stanowisku pracy; przygotowanie zawodowe przeznaczone jest w szczególności dla kobiet bez kwalifikacji zawodowych lub posiadających kwalifikacje niedostosowane do potrzeb rynku pracy. * dotacje dla kobiet bezrobotnych na rozpoczęcie działalności gospodarczej oraz zwrot kosztów doradztwa biznesowego związanego z podejmowaną działalnością * szkolenia mające na celu uzyskanie, podwyższenie lub zmianę kwalifikacji zawodowych – kierunki szkoleń

Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski współfinansowany jest z Europejskiego Funduszu Społecznego. Cele strategiczne w ramach EQUAL koncentrują się na: wypracowaniu modelowych rozwiązań sprzyjających godzeniu życia zawodowego i rodzinnego; wsparciu instytucji opieki nad dziećmi i osobami zależnymi; ułatwieniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych; promocji elastycznych form zatrudnienia i organizacji pracy; promocji równych szans kobiet i mężczyzn wśród potencjalnych osób aktywnych zawodowo, pracodawców i decydentów politycznych; tworzeniu odpowiednich narzędzi i mechanizmów wyrównywania szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy

Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL c.d.: W ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL w województwie dolnośląskim realizowany jest projekt z obszaru tematycznego G poświęcony godzeniu życia rodzinnego i zawodowego oraz ponownej integracji kobiet i mężczyzn, którzy opuścili rynek pracy, poprzez rozwój i promocję elastycznych form zatrudnienia i organizacji pracy oraz działań towarzyszących. Liderem i Administratorem Projektu jest Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej – Centrum Dolnośląskie. Działania w projekcie EQUAL realizowane są przez Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Rodzic – Pracownik – rozwój zawodowy rodziców podczas urlopu wychowawczego.

Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL c.d.: W Partnerstwie ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL w województwie dolnośląskim udział biorą: 1.Agencja Rozwoju Regionalnego "ARLEG" S.A., 2.Główny Instytut Górnictwa, 3.Federacja Pracodawców Polski Zachodniej, 4.Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "SOLIDARNOŚĆ", 5.Ośrodek Szkoleń i Doradztwa Gospodarczego "MEDIATOR", 6.Stowarzyszenie PEGAZ, 7.Stowarzyszenie Psychoedukacji i Terapii "EVOLUTIO", 8.Stowarzyszenie "Unia Przedsiębiorców Dolnego Śląska", 9.Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP).

Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL c.d.: Realizacja projektu Rodzic – Pracownik – rozwój zawodowy rodziców podczas urlopu wychowawczego wpłynie na powstanie większej ilości nowych miejsc pracy w regionie dolnośląskim i zapewni szeroki do nich dostęp. Projekt promuje innowacyjne sposoby rozwiązywania problemów dyskryminacji na rynku pracy przez wypracowanie, testowanie i popieranie nowych elastycznych form zatrudnienia, dzięki którym osoby zagrożone wykluczeniem z rynku pracy będą mogły realizować się zawodowo i jednocześnie wychowywać dziecko. Głównym celem projektu jest wzrost możliwości godzenia życia zawodowego z rodzinnym poprzez wypracowanie elastycznych form i zasad pracy na odległość osób przebywających na urlopie wychowawczym.

Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL c.d.: Do założonego celu głównego partnerstwo będzie dążyć poprzez realizację szczegółowych celów strategicznych, tj: -wypracowanie elastycznych form i zasad pracy na odległość osób przebywających na urlopie wychowawczym, - testowanie rozwiązań umożliwiających osobom chcącym skorzystać z urlopu wychowawczego na podjęcie pracy na odległość lub skorzystanie z innych form elastycznego zatrudnienia, -wypracowanie kompleksowego systemu rozwiązań w zakresie elastycznych form zatrudnienia i zasad pracy na odległość w ramach modelu partnerstwa międzysektorowego, -promocję projektu i podejmowanych działań oraz upowszechnianie osiąganych rezultatów, -współpracę ponadnarodową.

Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL c.d.: Wypracowanie kompleksowego systemu rozwiązań w zakresie takich form zatrudnienia jak praca na odległość czy tzw. podział stanowiska pracy pomoże w zwiększeniu zatrudnienia wśród kobiet. Grupą docelową projektu są dwa rodzaje beneficjentów: §Pierwszy z nich to osoby przebywające na urlopach wychowawczych, zarówno matki jak też ojcowie chcący poświęcić się wychowaniu dziecka bądź dzieci – grupa 30 osób. §Drugi rodzaj beneficjentów to pracodawcy pochodzący z różnych sektorów rynku pracy, zatrudniający te osoby (grupa osób). Beneficjentami pośrednimi jest grupa 30 rodzin rodziców biorących udział w projekcie.

Działania na rzecz kobiet a finansowane ze środków Funduszu Pracy. W ramach programów rynku pracy subsydiowanych ze środków Funduszu Pracy, z terenu województwa dolnośląskiego zaktywizowano w 2005 roku łącznie osób, z tego kobiet ( tj.56,4%). Z powodu podjęcia pracy subsydiowanej wyłączono w 2005 roku w województwie dolnośląskim osób, z tego stanowiły kobiety ( tj. 47,4% z ogółu). Struktura wyłączeń z ewidencji powiatowych urzędów pracy, bezrobotnych z powodu podjęcia pracy w ramach ww. programów kształtowała się następująco: - prace interwencyjne podjęło osób (w tym 44,4% kobiet), - roboty publiczne osoby (48% kobiet), - pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej otrzymało osób (49,8% kobiet), - refundacją kosztów zatrudnienia objęto 993 osoby ( w tym 55,1% kobiet) - szkolenia rozpoczęło osób (w tym 49,1% kobiet), - na staże skierowano (w tym 69,5% kobiet). - przygotowanie zawodowe w miejscu pracy rozpoczęło osób (w tym 62,7% kobiet).

Aktywne zarządzanie wiekiem program 50 PLUS Realizacja programu 50 PLUS wpłynie na zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób powyżej 50 roku życia, przy równoczesnym zachowaniu niezbędnych systemów bezpieczeństwa socjalnego w przypadku tych osób, które na rynku pracy znajdują się w najtrudniejszej sytuacji. Celem strategicznym programu 50 PLUS jest zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób powyżej 50 roku życia, zmniejszenie liczby osób odchodzących z rynku pracy na zasiłki i wcześniejsze emerytury, umożliwienie powrotu do zatrudnienia, jak również aktywizacja ludzi długotrwale bezrobotnych. Wnioski o przyznanie grantu zainteresowany powiatowy urząd pracy składa bezpośrednio do Ministerstwa Gospodarki i Pracy w Warszawie.

Projekty realizowane przez powiatowe urzędy pracy z terenu województwa dolnośląskiego w ramach programu 50 PLUS : Powiatowy Urząd Pracy ze Środy Śląskiej - projekt Aktywizacja zawodowa kobiet po pięćdziesiątym roku życia Celem strategicznym projektu było zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób po pięćdziesiątym roku życia, tym samym ograniczenie zjawiska eliminacji kobiet dojrzałych z rynku pracy. W organizacji miejsc pracy dla bezrobotnych kobiet uczestniczyli lokalni pracodawcy: - Urząd Miasta i Gminy w Środzie Śląskiej, - Urząd Gminy w Miękini, - Dom Opieki CARITAS w Malczycach, - Zakład Przetwórstwa Mięsnego BEKIESZ, - Ośrodek Sportu i Rekreacji w Środzie Śląskiej, - Szkoła Podstawowa w Udaninie, - Gimnazjum w Ujeździe Górnym.

Projekty realizowane przez powiatowe urzędy pracy z terenu województwa dolnośląskiego w ramach programu 50 PLUS : Powiatowy Urząd Pracy ze Środy Śląskiej - projekt Aktywizacja zawodowa kobiet po pięćdziesiątym roku życia c.d. Beneficjentki projektu, korzystały oprócz wsparcia w postaci subsydiowanych miejsc pracy również w formie aktywizacji zawodowej w postaci podwyższenia swoich kwalifikacji i umiejętności poprzez udział w szkoleniach zawodowych. Zdecydowana większość kobiet wybrała szkolenia typowo zawodowe: - językowe (j. niemiecki, j.angielski) - opiekunka społeczna - profesjonalny pracownik biurowy - bukieciarz florysta - obsługa kadr z naliczaniem płac - mała gastronomia Wszystkie osoby biorące udział w projekcie skorzystały z pośrednictwa pracy, jak również miały możliwość spotkań z doradcą zawodowym oraz z panią psycholog w ramach spotkań grupowych.

Dziękuję za uwagę. Elżbieta Maly Kierownik Filii Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Jeleniej Górze