Dziecko z wadą wzroku w szkole ogólnodostępnej Opracowanie mgr Alicja Dygoń-Wróbel

Prezentacja zawiera: charakterystykę poszczególnych wad wzroku i ich wpływu na naukę sposoby dopasowania warunków nauczania do potrzeb dziecka słabowidzącego

głębokie niedowidzenie zez zbieżny oka prawego nadwzroczność oka lewego astygmatyzm zez skośny obu oczu

zez Zaburzone czynności motoryczne gałek ocznych: nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych co powoduje, że obrazy obu oczu nie nakładają się na siebie lecz powstają dwa oddzielne obrazy

astygmatyzm Obrazy przedmiotów są zniekształcone z powodu nierównomiernego załamywania się promieni świetlnych przez rogówkę lub soczewkę

Dzieci słabowidzące to dzieci stanowiące grupę pośrednią pomiędzy dziećmi normalnie widzącymi a dziećmi ociemniałymi. Pomimo uszkodzenia wzroku, nadal odgrywa on dominująca rolę w poznawaniu, działaniu praktycznym, aczkolwiek jest ona znacznie ograniczona i mniej skuteczna.

Wzrasta natomiast rola pozostałych zmysłów: słuchu i dotyku, które należy maksymalnie wykorzystywać dla wyrównania i uzupełniania informacji uzyskanych przez źle funkcjonujący wzrok.

Charakterystyka uczenia się przez dziecko słabowidzące Spostrzeganie wzrokowe jest wolniejsze, dlatego dzieci te potrzebują więcej czasu, aby dany przedmiot rozpoznać, zakwalifikować do odpowiedniej kategorii Uczenie się głównie metodą wzrokową Trudności w uczeniu się matematyki, trudności ze zrozumieniem zadań z treścią, trudności w uczeniu się geometrii.

Duże trudności dzieciom słabowidzącym sprawia czytanie i pisanie Duże trudności dzieciom słabowidzącym sprawia czytanie i pisanie. Trudności te dotyczą: * dokładnego spostrzegania liter, zwłaszcza małych (dzieci krótkowzroczne) * orientacji w całości czytanego tekstu tzn. rozłożenia tekstu na stronicy * nieprawidłowej techniki czytania (głoskowanie, sylabizowanie, nieprawidłowa synteza czytanych elementów)

* mylenie liter o podobnych kształtach e-ę, m-n, l-t, b-d, p-g * mylenie wyrazów o podobnej strukturze np. lis-las, Ola-Ala, ma-na * odczytywanie przedrostków i przyrostków, np. odjazd-podjazd przyjazd-przejazd chłopcom-chłopców

przestawianie liter w wyrazie, np. kot - kto od - do * przestawianie liter w wyrazie, np. kot - kto od - do * słabe rozumienie czytanego tekstu * mylenie, opuszczanie liter * błędy ortograficzne

* trudności z dokładnym, płynnym i skoordynowanym wykonywaniem ruchów rąk występujących przy pisaniu (spowodowane zaburzoną koordynacją wzrokowo - ruchową)

* Niski poziom graficzny pisma: litery niekształtne, zbyt duża wielkość liter, różna wielkość przerw między literami i wyrazami trudności z rozplanowaniem i rozmieszczeniem tekstu, rysunków, zadań matematycznych na kartce, np. nie zachowywanie odpowiednich marginesów i odległości

Dopasowanie uczniowi warunków nauki * odpowiednie usadowienie ucznia (jak najbliżej tablicy i okna, aby światło dobiegało z lewej strony - gdy uczeń jest praworęczny)

dodatkowe oświetlenie, możliwość używania powiększającej lupy * dodatkowe oświetlenie, możliwość używania powiększającej lupy * stosowanie powiększonego druku (najlepsza wielkość druku dla dzieci słabowidzących to 18, 20, 24) – ksero, używanie powiększalnika telewizyjnego * stosowanie powiększonych wykresów, tabel, diagramów itd.

* stosowanie pogrubionych liter i odpowiedniego kontrastu barwnego pomiędzy barwą druku a barwą papieru (najlepszy kontrast daje papier nie błyszczący i nie przebijający druku na drugą stronę)

* Poprawę kontrastu może powodować podłożenie arkusza czarnego papieru pod przebijającą stronicę druku albo stosowanie specjalnych kolorowych folii ( dla jednych dzieci dobry efekt uzyska się przy czytaniu przez folię żółtą , a dla innych przez zieloną lub różową)

* podczas pisania na tablicy używanie kredy/flamastra najbardziej kontrastującego z kolorem tablicy * pisanie literami o odpowiedniej wielkości * możliwość pisania w zeszycie A4 z wyraźnie zaznaczoną na czarno jedną linią * możliwość pisania notatek na komputerze

* upewnianie się przez nauczyciela podczas dyktowania czy uczeń wszystko zapisał * możliwość korzystania z tzw. książek mówionych (lektury) * podczas demonstracji, obserwacji, eksperymentów uczeń wymaga udostępnienia demonstrowanego obiektu do indywidualnej obserwacji ukierunkowania uwagi na części i elementy, które są trudniejsze do wzrokowego spostrzeżenia, dodatkowego słownego opisania bardzo małych części czy elementów, których spostrzec nie potrafi.

* zachęcania do dotykowego zapoznania się z tymi częściami, które są dla ucznia wzrokowo niedostępne *dłuższego czasu do obserwowania i zapoznania się z demonstrowanym obiektem

* przy demonstracji plansz, tablic z rysunkami, schematami, tabelami nauczyciel powinien zwrócić uwagę na ich czytelność dla ucznia słabowidzącego * ocenianie prac pisemnych i rysunków dziecka głównie za treść, a nie za formę graficzną

Dziękuję za uwagę!!!

Bibliografia: Tadeusz Majewski, Poradnik metodyczny dla nauczycieli pracujących z dziećmi z uszkodzonym wzrokiem w systemie integracyjnym, Warszawa 1997