„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” RAMOWE ZAŁOŻENIA PROGRAMU EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ DLA UCZNIÓW KLAS I-III SZKÓŁ PODSTAWOWYCH NA LATA 2010-2013 II- EDYCJA- rok szkolny 2011/2012 Ewa Łapsa Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Nowym Targu

Epidemiologia Według badań GATS z 2009 roku, w Polsce codziennie pali tytoń 9 milionów ludzi - 34% mężczyzn (5,2 miliona) i 21% kobiet (3,5 miliona). 44% Polaków narażonych jest na bierne palenie we własnym domu, natomiast narażenie na dym tytoniowy w zakładzie pracy deklaruje 34% dorosłych Polaków. Niepalący są najczęściej narażeni na dym tytoniowy w barach, pubach i klubach nocnych (88%), restauracjach i kawiarniach (51%) oraz w domu (28%).

Epidemiologia W większości przypadków mężczyźni i kobiety zaczynali palić w wieku 11-17 lat oraz 18-24 lat, przy czym 39,6% mężczyzn zaczęło palić w wieku 11-17 lat, a 53,9% w wieku18-24 lat. Wśród kobiet, 28,6% zaczęło palić w wieku 11-17 lat, a 56,5% w wieku 18-24 lat. W porównaniu z mężczyznami, duża liczba ankietowanych kobiet zaczęła palić w wieku 25 i więcej lat (14,9% kobiet wobec 5,0% mężczyzn

Epidemiologia Na świecie pali ponad miliard dorosłych, co oznacza, według szacunków WHO, że około 700 milionów dzieci ( ponad połowa populacji dzieci), oddycha powietrzem zanieczyszczonym dymem tytoniowym. Dzieci najczęściej wdychają dym tytoniowy w swoich domach. Bierne palenie wśród dzieci jest poważnym zagrożeniem zdrowia publicznego.

Epidemiologia Bierne palenie jest równie niebezpieczne jak samo palenie. Boczny strumień dymu tytoniowego zawiera 35 razy więcej tlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez aktywnego palacza. Z badań wynika, że w Polsce ponad 4 mln dzieci w wieku od 0- 14 lat wzrasta w „atmosferze biernego palenia”.

Epidemiologia Dzieci te ponad trzykrotnie częściej zapadają na choroby układu oddechowego; nieżyt oskrzeli, zapalenie płuc, zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie zatok obocznych nosa, wysiękowe zapalenie ucha, obturacyjne zapalenie oskrzeli i astmę oskrzelową. Bierne palenie w dzieciństwie może również wpływać na występowanie chorób układu krążenia w wieku dorosłym, tak więc bierne palenie niesie za sobą identyczne skutki zdrowotne, co aktywne palenie papierosów.

Skutki biernego palenia Zdrowotne następstwa biernego palenia tytoniu u dzieci to między innymi: wzrost zakażeń dróg oddechowych upośledzenie funkcji płuc ( utrudnione oddychanie) nawracające choroby ucha środkowego ataki astmy zmniejszona gotowość szkolna, zaburzenia rozwoju psychoruchowego, zaburzenia zachowania dziecka, mniejsza odporność na infekcje. ryzyko występowania chorób układu krążenia w wieku dorosłym

Skutki biernego palenia Naukowcy podkreślają, że bierne palenie tytoniu wśród niepalących kobiet w ciąży może być przyczyną nieprawidłowej masy ciała u noworodków. Wdychanie dymu tytoniowego z otoczenia w okresie niemowlęcym, może zwiększyć ponadto ryzyko wystąpienia zespołu nagłej śmierci niemowlęcia.

Każde dziecko ma prawo do dorastania w środowisku wolnym od dymu tytoniowego!

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” I. CEL GŁÓWNY PROGRAMU Zmniejszenie narażenia dzieci na bierne palenie tytoniu. II. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 1. Kształtowanie postaw odpowiedzialności za zdrowie własne i swoich bliskich. 2. Uświadomienie dzieciom, że palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia. 3. Usystematyzowanie i poszerzenie informacji na temat zdrowia. 4. Kształtowanie u dzieci postaw asertywnych w sytuacji, gdy narażone są na bierne palenie.

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” III. ADRESACI PROGRAMU Uczniowie klas I – III szkół podstawowych IV. CZAS TRWANIA PROGRAMU Lata 2010 – 2013 I- Edycja: IX 2010 – VI 2011 II- Edycja IX 2011 – VI 2012 III- Edycja IX 2012 – VI 2013

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” V. REALIZATORZY PROGRAMU Nauczyciele Inni przedstawiciele środowiska szkolnego min. pielęgniarki szkolne, psycholodzy, pedagodzy VI. KOORDYNATORZY PROGRAMU Poziom krajowy – GIS Poziom wojewódzki – WSSE (16) Poziom lokalny – PSSE (318)

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” VII. PARTNERZY PROGRAMU Ministerstwo Edukacji Narodowej Stowarzyszenie na Rzecz Dzieciństwa Wolnego od Tytoniu Inni – na poziomie wojewódzkim i lokalnym VIII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU Przedstawienie oferty programowej dyrektorom szkół podstawowych w kraju: I-Edycja – 24% szkół podstawowych II- Edycja – 40% szkół podstawowych III- Edycja – 60 % szkół podstawowych

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” METODYKA REALIZACJI PROGRAMU cd. Przeszkolenie i przygotowanie koordynatorów Programu: - koordynatorów wojewódzkich: GIS - koordynatorów powiatowych: WSSE - realizatorów szkolnych: PSSE

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” IX. REALIZACJA II - EDYCJI PROGRAMU W SZKOŁACH Zadanie Odpowiedzialny 1. Poinformowanie realizatorów programu w szkołach o sposobie jego realizacji. powiatowy koordynator programu (PSSE) 2. Poinformowanie rodziców dzieci o realizacji programu w szkole. Współpraca z rodzicami/opiekunami: - spotkanie z rodzicami - list do rodziców - inne formy realizatorzy programu w szkole

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” Zadanie Odpowiedzialny 3. Przeprowadzenie zajęć warsztatowych z uczniami wg zaproponowanych scenariuszy zajęć: - Zajęcia 1. Co to jest zdrowie? Zajęcia 2. Od czego zależy nasze zdrowie? - Zajęcia 3. Co i dlaczego szkodzi zdrowiu? Zajęcia 4. Co robić, gdy moje zdrowie jest zagrożone? - Zajęcia 5. Nie pal przy mnie, proszę. realizatorzy programu w szkole

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” Zadanie Odpowiedzialny 4. Przeprowadzenie zajęć z rodzicami uczniów według autorskich projektów w szkołach. realizatorzy programu w szkole 5. Podsumowanie programu. w szkole/ koordynator PSSE/WSSE/GIS

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” Proponowane metody i formy realizacji programu: 1. metody aktywizujące, np.: - burza mózgów, inscenizacja, warsztaty dydaktyczne, analiza przypadków 2. metody podające, np. : - pogadanka, wykład, prelekcja, referat, instruktaż 3. Metody praktyczne: - zajęcia praktyczne, ćwiczenia

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” Proponowane metody i formy realizacji programu cd.: 4. Metody eksponujące: - plakat, pokaz, wystawa, gazetka 5. Metody audiowizualne: - telewizja, film, internet 6. Inne: np. rozmowy indywidualne, rozdawnictwo materiałów edukacyjnych, wycieczka, konkursy wiedzy, plastyczne

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” X. NADZOROWANIE I MONITOROWANIE REALIZACJI PROGRAMU Odpowiedzialni: GIS, WSSE, PSSE XI. PODSUMOWANIE I OCENA REALIZACJI I-EDYCJI PROGRAMU Dokonanie podsumowania i oceny z uwzględnieniem następujących wskaźników: liczba szkół, które zrealizowały program/odsetek szkół, które zrealizowały program; liczba dzieci, które uczestniczyły w programie/odsetek dzieci, które uczestniczyły w programie;

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” liczba rodziców, którzy uczestniczyli w programie; liczba przeszkolonych koordynatorów/realizatorów programu: na poziomie wojewódzkim (dla koordynatorów powiatowych) na poziomie powiatowym (dla realizatorów programu w szkołach) zakres dodatkowej działalności, dobre praktyki w realizacji programu; wnioski z realizacji programu. Odpowiedzialni: GIS/WSSE/PSSE/realizatorzy programu w szkołach

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” XII. OPRACOWANIE SPRAWOZDANIA Z REALIZACJI II - EDYCJI PROGRAMU Odpowiedzialni: GIS/WSSE/PSSE/ realizatorzy programu w szkołach- do 10 czerwca 2012r. XIII. PRZYGOTOWANIE I UDOSKONALENIE KOLEJNEJ EDYCJI PROGRAMU Odpowiedzialni: GIS