Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Priorytet IX: Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Działanie 9.4: Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty Tytuł projektu: Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 2 Rola nauczyciela w rozbudzaniu ciekawości badawczej uczniów dr Józef Krawczyk Zakład Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska, Instytut Biologii Roślin Uniwersytetu Wrocławskiego

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 3 Eksperyment w dydaktyce przyrodniczej Punkt wyjścia w procesie poznania, Zilustrowanie poznanych wcześniej prawd czy zasad lub też do uogólniania poznanych zjawisk, Samodzielne odkrywanie – proces kształcenia maksymalnie zbliżyć do pracy badawczej, Rodzaje eksperymentów: –eksperyment pokazowy nauczyciela, –samodzielne ćwiczenia uczniowskie (ćwiczenia laboratoryjne), –doświadczenia przeprowadzane w czasie zajęć pozalekcyjnych.

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 4 Rola eksperymentu w rozwijaniu kompetencji kluczowych -sprzyja poznaniu zjawisk przyrodniczych, -przekonuje o ich obiektywności, -kształtuje umiejętność obserwacji naukowych, -pobudza ucznia do myślenia, -uczy samodzielnie uzyskiwać odpowiedzi na postawione pytania lub problemy na drodze doświadczalnej, -zapoznaje z metodą badań naukowych, -kształtuje umiejętności i nawyki w operowaniu przyrządami pomiarowymi,

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 5 Rola eksperymentu w rozwijaniu kompetencji kluczowych - sprzyja zastosowaniu wiedzy w praktyce, - uczy staranności, dokładności w wykonywaniu pomiarów i obliczeń, - rozwija zdolności konstrukcyjne i techniczne, - uczy odczytywania informacji ze schematów, - uczy notowania spostrzeżeń i wniosków, - wdraża do pracy w zespole, - chęć empirycznego poznawania nowych zjawisk stanowi źródło motywacji do nauki!

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 6 Wyniki monitorowania wdrażania podstawy programowej 2009/2010 Na lekcjach biologii uczniowie monitorowanych gimnazjów prowadzili doświadczenia, dokonywali obserwacji mikroskopowych oraz brali udział w obserwacjach terenowych; Częstotliwość takich zajęć była niewielka –1-3 razy w roku; Występowały przypadki nierealizowania zaleceń sprzyjających nabywaniu praktycznych umiejętności i pozyskiwaniu wiedzy kształtującej zapisanych w podstawie programowej umiejętności – obserwacji terenowych nie prowadzono w 274 szkołach; Znajomość podstawy programowej różnych etapów edukacyjnych Praca z wykorzystaniem eksperymentu – obowiązek nauczyciela!

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 7 Jakich nauczycieli pamiętamy?

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 8 Jaki powinien być nauczyciel? Zawód nauczyciel czy nauczyciel z powołania? Człowiek podchodzący do swojej pracy z pasją, czuje potrzebę nieustannego doskonalenia, niedosyt wiedzy i umiejętności, Potrafi dokonać samooceny, określić swoje potrzeby oraz twórczo je zaspokajać – najdoskonalsze kompetencje, Trudności w pracy nauczyciela (np. pojawienie się nowoczesnych narzędzi, idei i treści), W kontekście nauki poprzez eksperyment nauczyciel jest ekspertem, a uczeń badaczem.

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 9 Nauczyciel Intryguje ucznia, wskazuje sprzeczności, wieloznaczność argumentacji, stawia pytania zamiast udzielać odpowiedzi, Oddaje pole działania uczniom (poszerza ich autonomię, samodzielność, zachęca do przekraczania granic, odkrywania odkrytego, podejmowania decyzji), Wspiera pomysły uczniów – uczy ich systematycznej, krytycznej oceny pomysłów własnych i innych, notowania przemyśleń; wyraża uznanie wobec różnych przejawów twórczości uczniów, ich intuicji badawczych, spostrzeżeń, niekonwencjonalnych ujęć problemu,

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 10 Nauczyciel Ćwiczy z uczniami przewidywanie konsekwencji znajdywanych rozwiązań, Wspólnie z uczniami szuka różnych aspektów postrzegania problemu i różnych dróg rozwiązywania, Ciekawią go sposoby myślenia uczniów oraz strategie działania, koncentruje się na tym jak uczeń wie, a nie na tym, co wie, Czuwa nad atmosferą w grupie, łagodzi napięcia, wprowadza momenty rozluźnienia i relaksu,

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 11 Nauczyciel - ekspert Podsumowuje, zbiera pomysły uczniów, wskazuje ewentualne nieścisłości, braki, sprzeczności, inne warianty rozwiązania oraz możliwe trudności w realizacji; Pomaga w dostępie do zróżnicowanych źródeł wiedzy, w korzystaniu z aparatury i materiałów do badań; Wspiera uczniów w ich interpretacjach; Posiada i stale kształci kompetencje kluczowe i dzięki temu swobodnie wyposaża w nie uczniów,

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 12 Nauczyciel autorytatywny i facylizujący Nauczyciel autorytatywny (przewodnik) stawia swoim wychowankom wysokie wymagania, ale jednocześnie uwzględnia potrzeby klasy oraz indywidualnych uczniów: wymaga i wspiera, zachęca, doradza, motywuje, radzi sobie z trudnościami. Nauczyciel facylitujący, czyli ułatwiający wykonanie zadania, to tzw. nauczyciel pomocny.

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 13 Relacje nauczyciel – uczeń i ich znaczenie Nauczyciel musi stać się: partnerem, ale nie kolegą, osobą godną zaufania - uczniowie nie obawiają się wypowiadać i dyskutować, czują bezpieczeństwo psychiczne w grupie, ekspertem dobrze przygotowanym merytorycznie i metodycznie, Postawa nauczyciela jest w dużej mierze zależna od zespołu uczniowskiego i indywidualnych potrzeb każdego ucznia, Inteligencja emocjonalna.

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 14 Uczeń zadający trudne pytania – problem czy sukces nauczyciela?

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 15 Niezbędne pytania Dobre pytania, to te które pobudzają myślenie: ujmują nieznane strony problemu, dotykają luk w myśleniu o problemie, pomagają sprecyzować myślenie uczniów, ułatwiają dostrzeżenie różnorodnych powiązań, zachęcają do stawiania odważnych hipotez, ich porównywania i oceny – Jak sprawdzić…? Jak wyeliminować…? umożliwiają rozróżnienie między alternatywnymi wyjaśnieniami

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 16 Strategie dydaktyczne Zazwyczaj wyróżniamy strategie: –informacyjną (nauczanie przez przyswajanie), –problemową (nauczanie przez rozwiązywanie problemów), –emocjonalną (nauczanie przez przeżywanie), –operacyjną (nauczanie przez działanie praktyczne), –badawczą (nauczanie przez badanie), –multimedialną (wykorzystanie w nauczaniu różnych źródeł informacji i technik multimedialnych np. e-learning).

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 17 Sposoby rozbudzania ciekawości badawczej ucznia na lekcjach przyrody i biologii Lekcje w laboratorium, liczne doświadczenia, wykorzystanie aparatury pomiarowej, Uczeń na lekcjach ma odkrywać i badać! Lekcje w terenie, Indywidualizacja nauczania; czy można wykonywać eksperymenty w zespołach uczniowskich o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych? Zrobić lekcję na opak Angażować wszystkie zmysły uczniów, rozbudzać emocje!

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 18 Sposoby rozbudzania ciekawości badawczej ucznia na zajęciach pozalekcyjnych Jak sprawić, aby w zajęciach pozalekcyjnych uczestniczył tłum uczniów? Szczegółowy program powinien wypływać z odpowiedniej diagnozy i uwzględniać potrzeby i zainteresowania uczniów, Najważniejszą rzeczą jest plastyczność programu i realizującego ten program nauczyciela! Nie można uczyć o przyrodzie bez obcowania z nią!

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 19 Jak pracować nad problemem? Szczegółowy plan pracy jest efektem propozycji uczniów, Wspólnie opracowują strategie rozwiązywania problemu (umiejętność negocjacji), Podział pracy, Określają czas przeznaczony na konkretne zadania, Prezentują swoje wyniki, Zasady regulujące pracę uczestników.

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 20 Metoda naukowa i jej stosowanie Formułujemy problem badawczy (szczegółowe rozbicie tematu na pytania i problemy) Próbujemy wymyślić prawdopodobne wyjaśnienie tego zjawiska, czyli tworzymy hipotezę Planujemy doświadczenie Analizujemy wyniki i wyciągamy wnioski (wnioski są odpowiedzią na cele) Weryfikujemy hipotezę

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 21 Jak prawidłowo zaplanować doświadczenie? Każde doświadczenie biologiczne musi być bardzo starannie i dokładnie zaplanowane! Jest to zabieg badawczy, przeprowadzony w ściśle zaplanowanych i określonych warunkach, który polega na celowym wywołaniu określonych zjawisk oraz zbadaniu ich zmienności, Uzyskane wyniki mają posłużyć przyjęciu lub obaleniu stawianej hipotezy, muszą być wiarygodne, Instrukcje i karty pracy.

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 22 Warunki dobrego doświadczenia W doświadczeniu powinien być tylko jeden zmieniający się czynnik (doświadczenie kontrolowane), Staranny dobór obiektu badań, Żywe organizmy muszą należeć do tego samego gatunku i charakteryzować się podobnymi cechami morfologicznymi, mieć ten sam wiek, płeć itp. Doświadczeniu należy poddać dość dużą grupę osobników, gdyż każdy z nich posiada swoistą (wrodzoną lub nabytą) odporność na dany czynnik,

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 23 Warunki dobrego doświadczenia Oprócz grupy doświadczalnej (poddanej działaniu badanego czynnika) powinniśmy również obserwować grupę kontrolną, Doświadczenie musi być powtarzalne i możliwe do przeprowadzenia przez innych, Odpowiednie prowadzenie dokumentacji eksperymentu, Wyniki powinny być dokładnie zanotowane i opisane w momencie ich uzyskania,

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 24 Warunki dobrego doświadczenia Dokumentację należy prowadzić także w postaci rysunków, fotografii, preparatów itp., Uzyskane wyniki badań powinny doprowadzić do sformułowania wniosków i zweryfikowania hipotezy, Nauczyciel powinien czuwać nad prowadzonym doświadczeniem i w razie problemów podpowiadać – nieudane doświadczenie spowoduje przeświadczenie uczniów o niesłuszności stosowanej metody i uogólnienia naukowego!

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 25 Pracownia przyrodnicza i jej znaczenie Nowoczesne pracownie przyrodnicze, Komfort i jakość pracy, Rola środków dydaktycznych, Pracownie jako wzór nowoczesnych strategii nauczania, Wykorzystanie możliwości pracowni – moralny obowiązek nauczyciela, Jakie problemy? Wsparcie dla nauczyciela! Pracownia przyrodnicza musi być żywa!

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 26 Pracownia przyrodnicza i jej znaczenie Pracownie przyrodnicze jako centra naukowe, Wykorzystane dla rozwoju i dobra społeczności lokalnej - pogłębiania wiedzy i umiejętności, kształcenie kompetencji kluczowych w regionie, Idea zrównoważonego rozwoju - planowe aktywizowanie i włączanie w działania na rzecz ochrony środowiska lokalnego (edukacja, szkolenia i podnoszenie świadomości społecznej),

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 27 Motywacja i wypalenie zawodowe Nauczyciel niezdeterminowany do pracy, nie radzi sobie w niej i nie jest w stanie zdeterminować uczniów, Brak motywacji w pracy odbija się na zdrowiu fizycznym i psychicznym nauczyciela, Czynniki demotywujące: –niskie zarobki, –nieprawidłowe zarządzanie (brak wsparcia ze strony dyrekcji), –zachowanie uczniów, –brak stabilizacji i bezpieczeństwa zawodowego,

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 28 Czynniki motywujące: –czynniki związane z higieną pracy (zależne od pracodawcy): dobra atmosfera, docenianie zaangażowania i sukcesów, pewność zatrudnienia, –czynnik zależny od nauczyciela – podnoszenie kwalifikacji, Motywacja i wypalenie zawodowe

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 29 Czarny scenariusz…

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 30 Posiada autorytet Kreatywny i z pasją Oddziałuje na emocje Refleksyjny Jest emocjonalny

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 31 Starożytne chińskie przysłowie: Słyszymy i zapominamy Widzimy i pamiętamy Robimy i rozumiemy Eksperyment jest swego rodzaju pytaniem, jakie teoria zadaje naturze. Immanuel Kant

Szkolenie nauczycieli w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu Biuro projektu: ul. Dawida 1a, Wrocław tel./fax , 32 Dziękuję za uwagę!!!