II FORUM EKOENERGETYCZNE Sposoby finansowania odnawialnych źródeł energii odnawialnych źródeł energii Program Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach w latach Polkowice, 16 września 2010 r. 1

2 Prezentację prowadzi; Wiesław Wasilewski Wiesław Wasilewski konsultant ds. pozyskiwania funduszy pomocowych ;

Według Komisji Europejskiej….. Sektor produkcji spożywczej i napoi w skali globalnej odpowiedzialny jest za; 23 % 23 % zasobów naturalnych, 18 % 18 % emisji gazów cieplarnianych 31 % 31 % emisji zakwaszających (z czego najwięcej rolnictwo) 3

4 Fundusze Pomocowe UE Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 16 REGIONALNYCH PROGRAMÓW OPERACYJNYCH16 REGIONALNYCH PROGRAMÓW OPERACYJNYCH PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKOPO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO PO KAPITAŁ LUDZKIPO KAPITAŁ LUDZKI PO INNOWACYJNA (KONKURENCYJNA) GOSPODARKAPO INNOWACYJNA (KONKURENCYJNA) GOSPODARKA PROGRAM ROZWOJU WOJEWÓDZTWPROGRAM ROZWOJU WOJEWÓDZTW POLSKI WSCHODNIEJ POLSKI WSCHODNIEJ PO EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJPO EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ PO Pomoc TechnicznaPO Pomoc Techniczna

. PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH na lata 2007 – 2013 (PROW ) oraz Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007 – 2013 (PO RYBY) 5 Fundusze Pomocowe UE Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

6MIKRO Do 10 etatów i do 2 mln EURO rocznych obrotów MAŁE Do 50 etatów i do 10 mln EURO rocznych obrotów ŚREDNIE Do 250 etatów i do 50 mln EURO rocznych obrotów lub 43 mln EURO całkowity bilans roczny WIĘKSZE Do 750 etatów L UB do 200 mln EURO rocznych obrotów – warunek łączny DUŻE Powyżej 750 etatów i powyżej 200 mln EURO rocznych obrotów Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Dotacja ; - 40 % k.k. a dla GPR -50 % Dotacja; – 40 % k.k. a dla GPR -50 % Dotacja; – 40 % k.k. a dla GPR -50 % Dotacja; – 25 % k.k.WYKLUCZENIE Regionalne Programy Operacyjny WYKLUCZENIE PO Innowacyjna Gospodarka WYKLUCZENIE Decyzją z 16.XII r. możliwość dotacji do inwestycji innowacyjnych głównie na maszyny i zgodnie z zasadami konkursu PO Infrastruktura i Środowisko WYKLUCZENIE WYKLU - CZENIE

7 KATEGORIA PRZEDSIĘ- BIORSTWA LICZBA ZATRUDNIONYCH OSÓB DRA/ZUS ROCZNY OBRÓT CAŁKOWITY BILANS ROCZNY MIKRO< 10< 2 ml EURO < 2 ml EURO MAŁE< 50< 10 ml EURO < 10 ml EURO ŚREDNIE< 250 LUB < 50 ml LUB EURO < 43 ml EURO WIĘKSZE LUB < 750 LUB < 200 ml EURO Kryteria dostępu - wielkość i obroty

8 Linia demarkacyjna kryteria dla przemysłu spożywczego 1. Lokalizacja inwestycji - w PROW bez znaczenia 2. PKD – Załącznik nr 1 do Traktatu Akcesyjnego 3. Wartość inwestycji - min. 100 tys. zł dotacji 4. Wielkość podmiotu inwestycyjnego – definicja MŚP MOŻLIWOŚĆ KORZYSTANIA TYLKO Z JEDNEGO PROGRAMU dla jednej Inwestycji NIE DOTYCZY PO KL - SZKOLENIA

9 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH na lata 2007 – 2013 (PROW 2007 – 2013)

10 PROW OSIE 22 DZIAŁANIA

OZE w PROW Modernizacja gospodarstw rolnych (121) Modernizacja gospodarstw rolnych (121) Różnicowanie w kierunku działalności pozarolniczej Różnicowanie w kierunku działalności pozarolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej 11

OZE - Modernizacja gospodarstw rolnych Budżet euro Max. kwota pomocy PLN dla jednego podmiotu Max. kwota pomocy PLN dla jednego podmiotu Realizacja alokacji – 30,3 % Realizacja alokacji – 30,3 % Liczba złożonych wniosków: szt. Liczba złożonych wniosków: szt. Terminy naborów : r., Terminy naborów : r., Przewidywany termin – grudzień 2010 r. Przewidywany termin – grudzień 2010 r. Wysokość wsparcia % k.k. (zależnie) Wysokość wsparcia % k.k. (zależnie) Pompy ciepła, kolektory, małe instalacje biogazowe …. Pompy ciepła, kolektory, małe instalacje biogazowe …. 12

OZE - Różnicowanie w kierunku działalności pozarolniczej Limit środków euro Osoba fizyczna ubezpieczona w KRUS % realizacji alokacji – 11,94 % Max kwota pomocy – 100 tyś. PLN Wsparcie – 50 % k.k. Terminy naborów wniosków: i r. i trwa w 8 województwach Liczba złożonych wniosków: szt. Solary, pompy ciepła - agroturystyka 13

OZE - Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Limit środków euro % realizacji alokacji – 0,72 % Osoba fizyczna lub prawna prowadząca działalność na terenie wiejskim RLM Jedno miejsce pracy (w tym z samo zatrudnienie) tyś. PLN dotacji Wysokość wsparcia – 50 % k.k. Max kwota dotacji – 300 tyś PLN netto Terminy naborów wniosków: r r. i w 6 województwach - TRWA Małe biogazowni, kompostownie, brykieciarnie … 14

OZE - Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej min. Wytwarzania lub dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy min. Wytwarzania lub dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy Beneficjent - gmina lub jednostka organizacyjna, dla której organizatorem jest j. s. t., poniżej 5000 RLM Beneficjent - gmina lub jednostka organizacyjna, dla której organizatorem jest j. s. t., poniżej 5000 RLM Limit środków euro Limit środków euro Realizacja alokacji – 0,22 % Realizacja alokacji – 0,22 % Liczba złożonych wniosków szt. Liczba złożonych wniosków szt. Max. poziom dofinansowania – 75 % k.k. Max. poziom dofinansowania – 75 % k.k. Kompostownie, oświetlenie (LED),biogaz Kompostownie, oświetlenie (LED),biogaz 15

16 OZE - Działanie 123 Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej rolnej i leśnej

Miał być w listopadzie, był we wrześniu….. Miał być w listopadzie, był we wrześniu….. Budżet naboru 244 mln EURO – 977 mln PLN Budżet naboru 244 mln EURO – 977 mln PLN – o 1/3 mniej niż poprzednio – o 1/3 mniej niż poprzednio 979 szt. wniosków w dwa dni 979 szt. wniosków w dwa dni Limit 120 % wyczerpany do godz Limit 120 % wyczerpany do godz Rozdysponowano 825 mln PLN w 82 minuty Rozdysponowano 825 mln PLN w 82 minuty Łącznie przyjęto wniosków na 3,35 mld (343 %) Łącznie przyjęto wniosków na 3,35 mld (343 %) a to oznacza inwestycje za ok. 8,5 mld PLN (?!) a to oznacza inwestycje za ok. 8,5 mld PLN (?!) 17 OSTATNIO ….

18 Co to jest wartość dodana ? Wartość dodana to odstawowe kryterium oceny efektywności nakładów czynników produkcji; Wartość dodana to odstawowe kryterium oceny efektywności nakładów czynników produkcji; Wartość produkcji ogółem pomniejszona o koszty bezpośrednie i ogólnozakładowe a/ wartość dodana b/ wartość dodana brutto c/ wartość dodana brutto w przeliczeniu na 1 zatrudnionego

A. W WW WARTOŚĆ DODANA Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 1. Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi 2. Pozostałe przychody operacyjne 3. Wartość sprzedanych towarów i materiałów 4. Zużycie materiałów ( podstawowe, pomocnicze) i energii 5. Usługi obce 6. Pozostałe koszty rodzajowe (opakowania, biurowe, środki czystości) 7. Pozostałe koszty operacyjne (rezerwy nie finansowe, socjalne, grzywny, kary) 8. Razem pomniejszenia ( ) 9. Wartość dodana z działalności operacyjnej (1+2-8) B. WARTOŚĆ DODANA BRUTTO 10. Wartość dodana z działalności operacyjnej 11.+ Przychody finansowe 12.- Koszty finansowe 13.+ Saldo zysków i strat nadzwyczajnych 14. Wartość dodana brutto ( ) 19 Co to jest wartość dodana ?

20 Podstawowa zasada PROW Dla doboru maszyn czy urządzeń POSTĘPOWANIE OFERTOWE Dla doboru wykonawców robót budowlanych, montażowych lub instalacyjnych KOSZTORYS INWESTORSKI

21 ZAPYTANIE OFERTOWE Cena – min 50 % Serwis – (Np. czas reakcji w godz.) Gwarancja – wyrażona w miesiącach …………. Tylko kryteria policzalne bez np..; Dotychczasowa współpraca Renoma w branży Zaufanie co do terminowości i rzetelności wykonania Wybór najkorzystniejszej oferty; Cena oferty najkorzystniejszej Cena = x 100 x znaczenie 50% = max 50 pkt. Cena oferty badanej Dopuszcza się formy wysyłania zapytań ofertowych: faksem, listem poleconym, pocztą kurierską lub bezpośrednie złożenie u oferenta. Dowodem przekazania zapytania jest odpowiednio dowód nadania faksu, listu poleconego, przesyłki kurierskiej lub pokwitowanie odbioru zapytania przez dostawcę na kopii zapytania ofertowego. - BEZ OFERT IMIENNYCH I MEILEM

POSTĘPOWANIE OFERTOWE Złożenie oferty NIE oznacza jej wyboru Wybór oferty i przekazanie jej do ARiMR NIE oznacza jej realizacji Umowa inwestora z Agencja określa cel inwestycji np. maszyna pąkująca (pionowa) a nie wybór konkretnego dostawcy Istnieje możliwość (poprzez ANEKS) zmiany dostawcy a nawet zakresu dostawy 22

23 KOSZTORYS INWESTORSKI KOSZTORYS INWESTORSKI Czy to można ominąć ? = kosztorys inwestorski Wycena robót budowlanych, montażowych i instalacyjnych (min 5 % ) = kosztorys inwestorski Kosztorys inwestorski Kosztorys inwestorski - dokładne określenie na podstawie projektu budowlanego (projektu robót) zakresu prac i maksymalnej wartości za którą dany zakres prac powinien być zrealizowany

NOWE ROZPORZĄDZENIE OBOWIAZEK PROWADZENIA ODDZIELNEJ KSIĘGOWOSCI DLA PLANOWANEJ INWESTYCJI zdecydowane utrudnienie dla inwestora, mnożenie biurokracji i łatwość w obliczeniu zwiększania wartości dodanej dla inwestora i ARiMR DOPUSZCZENIE JEDNOKROTNEJ ZMIANY W ZESTAWIENIU RZECZOWO – FINANSOWYM OBOWIAZEK ZAKUPU SUROWCÓW OD PRODUCENTÓW ROLNYCH (MIN 50 %) – od dnia uruchomienia inwestycji PRESELEKCJA WNIOSKÓW – konieczność wypełnienia WSZYSTKICH obowiązujących pól wniosku – do tej pory była możliwość powoływania się WYDŁUZENIE CZASU NA PRZYWRÓCENIE TERMINU – z 14 do 45 dni SKRÓCENIE CZASU ZOBOWIAZAŃ WOBEC AGENCJI – wyłącznie do 5 lat od czasu wypłaty dotacji DLA WNIOSKU O PŁATNOŚĆ DOPUSZCZA SIĘ PRZYWRÓCENIE TERMINU - dla czynności odwoławczych. 24

25 Należy pamiętać że…. Refundacji w ramach pomocy mogą podlegać koszty które zostały poniesione: po dniu w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy – na własną odpowiedzialność (Np. umowa o testowaniu – bez wpłaty zaliczki, przedpłaty) a w przypadku kosztów ogólnych – zostały poniesione nie wcześnie niż 1 stycznia 2007 r.

26 POMOC KRAJOWA Kredyty, poręczenia POMOC KRAJOWA Kredyty, poręczenia 1.KREDYTY 1.KREDYTY z dopłatami Agencji do oprocentowania – nGP -0,25 % oprocentowania kredytu ( 1.85 %), min. na; Budowa, przebudowa, remont Zakup i instalacja maszyn Zakup budynków i budowliZakup budynków i budowli Infrastruktura techniczna w tym ochrony środowiska Komputery i oprogramowanie Koszty ogólne 2.GWARANCJE, PORECZENIA 2.GWARANCJE, PORECZENIA spłaty kredytów bankowych Poręczenie do wysokości 60 % Gwarancja do wysokości 80 % Prowizja jednorazowa od 0,5 % do 2 %

27 NOWE TECHNOLOGIE zwolnienie podatkowe NOWE TECHNOLOGIE zwolnienie podatkowe Ustawa z r.- Dz.U.2006 nr 107 poz. 723 Podmiot prowadzący działalność gospodarczą nabywając nową technologię może odliczyć od podstawy podatku koszty jej zakupu –art. 26c ustawy o PIT – 50 % - 30%. Odliczenia są limitowane i dla przedsiębiorstw mikro, małych i średnich nie mogą przekroczyć – 50 % kwoty wydatków w roku, w którym prawo do odliczenia zostało nabyte. Dla pozostałych - 30%. Nową technologią Nową technologią - jest to wiedza technologiczna materialna i prawna, a szczególnie wyniki badań i prac rozwojowych, stosowana w świecie krócej niż 5 lat i służąca do produkcji nowych bądź udoskonalonych wyrobów. – potwierdzenie jednostki naukowej zgodnie z ustawą z 20.X.2004 r. o finansowaniu nauki

BIOGAZ W PRZETWÓRSTWIE SPOŻYWCZYM 28

29 Efektywność inwestycji biogazowej Efektywność inwestycji biogazowej koszt substratu/inne przychody

30 Efektywność inwestycji biogazowej centra przychodu SUBSTRAT Koszt pozyskania CIEPŁO Zużycie własne, ciepło użytkowe, certyfikat KOSZTY EKSPLOATACJI Energia, zatrudnienie, serwis Zrzut (przed i po) POFERMENTSEDYMENT Nawóz ciekły lub stały ENERGIA ELEKTRYCZNA Certyfikaty. Koszt przesyłu

31 5 – 6 mld m3 45 % 25 % Pozostałości przemysłu rolno – spożywczego (gnojowica, obornik, serwatka, melasa, poubojowe itd. ) po przetworzeniu na biogaz mogą wytworzyć 5 – 6 mld m3 metanu co zaspokoi ok. 45 % krajowego zapotrzebowania na gaz - z tego przetwórstwo ok. 25 % 151 szt. biogazowni komunalnych; w tym 78 wysypiska 73 oczyszczalni e (tylko 87 wytwarza energię elektryczną) 8 szt. biogazowni rolniczych – 6 X POLDANOR ( 1 z dotacją) Liszkowo, Kalsk - 1 nielegalna (Śląsk) 8 szt. biogazowni rolniczych – 6 X POLDANOR ( 1 z dotacją) Liszkowo, Kalsk - 1 nielegalna (Śląsk) 2 szt. piroliza – skóry/ pierze INDYKPOL 0 szt. w przetwórstwie spożywczym ; 2 (mleko) w budowie, 7 PnB (mleko, gorzelnie) 25 szt. Instalacji beztlenowych bez kogeneracji.

32 PROW Działanie 123 ( z 13 innych) BIOGAZ – TYLKO jako zagospodarowanie pozostałości poprzetwórczych lub gospodarka wodno – ściekowa (ochrona środ.) Wszystkie koszty związane z budową, rozbudowa, modernizacją instalacji wraz z niezbędną infrastrukturą Zakup (NOWYCH) maszyn i urządzeń w tym informatyka (miękka i twarda) - sterowanie CAŁA wytworzona energia cieplna i elektryczna MUSI koniecznie być zużyta do celów produkcyjnych Dodatki np. ścieki komunalne TYLKO do 5 % wolumenu PROW - NAJSKUTECZNIEJSZY SPOSÓB NA INWESTYCJĘ BIOGAZOWĄ

33 Stan wdrażania PROW

szt. 6,85 Łącznie złożono 2604 szt. wniosków na kwotę ponad 6,85 (3, )mld złotych co stanowi ok.172 % budżetu. 818 Pierwsza runda; r szt. 451 Druga runda; 15 – r szt. 356 Trzecia runda; r szt. 979 szt. Czwarta runda; 09 – r. – 979 szt. Runda III i IV z wydzielonym 4 tygodniowym naborem dla Grup Producentów Rolnych 34 PROW - działanie 123

35 PROW - działanie 123

36 PROW - działanie 123

37 Lp. ETAP OCENY Nabór WNIOSKI ZŁOŻONE % 2.PRESELEKCJA818 - odrzucone587,09 % 3.OCENA FORMALNO - MERYTORCZNA760 - odrzucone22627,63 % 4.OCENA TECHNICZNO - EKONOMICZNA534 - odrzucone526,36% 5. W trakcie weryfikacji8 1 % ŁĄCZNIE ODRZUCONE ,08 %

CZAS NABORÓW 38

39 PROW - ZALICZKI WYSOKOŚĆ ZALICZKI DOTACJI UZALEŻNIONY JEST OD TERMINU UMOWY PLANOWANEJ DOTACJI ROK 2009 i 2010 i 2010 ROK 2011 i następne 50 % 20 %

40 PROW - ZALICZKI Dodatkowy wniosek (po podpisaniu umowy) lub zaznaczenie w następnym Wysokość zaliczki; 2010 r – 50 % dotacji-, 2011 i dalej – 20 % 110 % gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej – wykaz gwarantów Najbardziej korzystne dla inwestycji WIELOETAPOWYCH

Nowa perspektywa finansowa 2014– 2020 Negocjacje, nowy komisarz (Dacian Ciolos - RO), w XI tezy Zmniejszenie udziału WPR i ewolucja – nowe instrumenty Nowe wyzwania; - innowacyjność i oryginalne nowoczesne technologie, - zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, - oszczędność i produkcja energii odnawialnej. Zmiana zakresu Załącznika nr 1 do Traktatu Akcesyjnego który wytycza dzisiaj linię demarkacyjną dla PROW. Wykluczenie niektórych rodzajów przetwórstwa spożywczego gdzie występuje wyraźny nadmiar mocy produkcyjnych- mleko Wykluczenie przedsiębiorstw nie będących w kategorii MŚP 41 CO DALEJ ?

Więcej informacji o tej tematyce w cyklu artykułów Dotacje w praktyce 42

43 Wiesław Wasilewski Dziękuję za uwagę: Wiesław Wasilewski …. Jesteśmy dumni z faktu, że posiadamy skromny udział w radykalnej zmianie oblicza polskiego rolnictwa…. Polkowice, 16 września 2010 r.