Rynek w projekcie inwestycyjnym MOPG – ĆW 4 Rynek w projekcie inwestycyjnym

rozpoznanie wielkości popytu na produkt (efekt realizacji projektu) Badanie rynku - jeden z najistotniejszych elementów oceny projektu gospodarczego rozpoznanie wielkości popytu na produkt (efekt realizacji projektu) wielkość zainstalowanych mocy produkcyjnych w projekcie Strategie cenowe i marketingowe stopień wykorzystania mocy produkcyjnych decyzje dotyczące planów produkcyjnych

Elementy strategii marketingowej: Cena Produkt Promocja Dystrybucja W centrum uwagi stawia klienta/odbiorcę produktu

Produkt Charakterystyki produktu: wzór, cechy funkcjonalne, zgodność ze standardami, (jeżeli dla produktu są określone), materiały użyte do produkcji, sposób montażu, harmonogramy przeglądów - dla trwałych produktów decyzja o marce i/lub nazwie produktu (produkt markowy, produkt generyczny).

Cena produktu Gdzie kończy się działalność projektu? na bramie zakładu – cena niższa - projekt zajmuje się też częścią lub całością procesu dystrybucji produktów – cena wyższa (konieczność uwzględnienia kosztów transportu)

Promocja Poinformowanie potencjalnych klientów o tym, że projekt i jego produkty będą wkrótce lub są już na rynku, Koszty promocji będą uwzględnione w tablicy przepływów pieniężnych, w zależności od tego, kiedy są ponoszone: do kosztów inwestycyjnych lub kosztów działalności bieżącej.

Kanały dystrybucji im dłuższy będzie kanał dystrybucji (liczony w ilości uczestników procesu dystrybucji a także w związanej z tym odległości fizycznej), tym wyższy będzie koszt dystrybucji. konieczność określenia w studium wykonalności optymalnego dla danego produktu, w konkretnych warunkach otoczenia projektu, kanału dystrybucji.

Zakres projektu Zakresem projektu - określamy wszystko to co ma bezpośredni wpływ na koszty i przychody projektu, a więc także na opłacalność tego projektu (strona technologiczna, rynkowa, itd.).

Czynniki zewnętrzne warunkujące przyszły udziału w rynku popyt na produkt, ilość i siła konkurentów oferujących ten sam produkt lub produkty podobne mogące z nim konkurować, czynniki wynikające z lokalizacji projektu – odległość od odbiorców, lokalne uregulowania prawne i innego rodzaju ograniczenia i ułatwienia działalności, otoczenie rynkowe wyrażające się w preferencjach konsumentów, obecności substytutów itd.

Popyt a rodzaj produktu dobra konsumpcyjne kupowane codziennie (głównie produkty żywnościowe) kupowane często (środki higieny) kupowane sezonowo (ubrania) trwałe dobra konsumpcyjne (wyposażenie mieszkań, samochody)

Popyt a rodzaj produktu dobra zaopatrzeniowe surowce i energia półprodukty i komponenty maszyny i urządzenia do produkcji wyposażenie pomocnicze materiały pomocnicze (smary, płyny eksploatacyjne)

Rodzaj produktu Charakterystyka Przykład produktu Metoda badania Produkty konsumpcyjne Spożywane przez gospodarstwa domowe Decyzja konsumenta = funkcja ceny marchwi i dochodów gospodarstwa domowego Artykuły spożywcze, odzież, wyposażenie mieszkań, itp. Np. zakup 5 kg marchwi na targu Metoda poziomu konsumpcji Produkty zaopatrzeniowe Wszelkie surowce, materiały, półprodukty, wykorzystywane do produkcji dóbr finalnych lub ich podzespołów Decyzja producenta = poziom produkcji i założenia dotyczące technologii produkcji Zakup 30 ton marchwi przez przedsiębiorstw produkujące soki owocowo-warzywne. Metoda finalnego zastosowania produktu Produkty trwałe Zużywane stopniowo w dłuższym okresie czasu, zużywają się zarówno fizycznie, ja i ekonomicznie (moralnie) Wyposażenie mieszkań, samochody, maszyny produkcyjne, itp. W zależności o rodzaju produktu: metoda poziomu konsumpcji lub finalnego zastosowania produktu

Rodzaj produktu Charakterystyka Przykład produktu Metoda badania Produkty nietrwałe Kupowane na krótko przed konsumpcją, krótki okres składowania bez zapewnienia określonych warunków przechowywania Pieczywo, świeże warzywa i owoce, itp. W zależności o rodzaju produktu - przeważnie metoda poziomu konsumpcji Produkty o autonomicznym popycie Popyt nie jest powiązany z koniecznością nabycia innego produktu Zakup telewizora, lodówki, itp. Przeważnie metoda poziomu konsumpcji Produkty o popycie pochodnym Popyt zależy od wcześniejszego lub równoległego nabycia innego produktu Popyt na paliwa płynne może zależeć od ilości pojazdów oraz ich parametrów technicznych W zależności o rodzaju produktu: metoda poziomu konsumpcji lub finalnego zastosowania produktu

Popyt indywidualny – wyrażający się wielkością konsumpcji jakiegoś dobra przez jednostkę, Popyt całkowity (globalny) – stanowiący sumę popytów indywidualnych lub iloczyn konsumentów i średniego poziomu konsumpcji w danym okresie Widoczna konsumpcja – zwykle wyjaśniana jako funkcja czasu (trend), bazuje na danych statystycznych, zaspokajana ze wszystkich źródeł podaży: produkcja krajowa, import, zmiany w poziomie zapasów. Popyt efektywny – chęć zakupu połączona z posiadaną siłą nabywczą konsumenta, uwzględnienie w badaniu popytu możliwości dochodowych konsumenta (nominalnych i realnych).

Popyt uśpiony (potencjalny) – popyt, który może wystąpić w momencie usunięcia niedoskonałości rynku - ograniczona informacja o produkcie, zła infrastruktura lub jej brak, np. zwiększenie możliwości recepcyjnej w atrakcyjnej turystycznie miejscowości dzięki budowie nowych obiektów noclegowych o zróżnicowanym standardzie. Ten rodzaj popytu może stanowić również, pewnego rodzaju niszę rynkową dla producenta. Nasycenie rynku – wynika z obserwowanej bieżącej podaży, może wpływać na podjęciu decyzji o zarzuceniu pomysłu projektu lub podjęciu działań w momencie, gdy oferowany produkt będzie w stanie konkurować z istniejącymi na rynku podmiotami (wyższa jakość, niższe koszty produkcji poprzez zastosowanie nowej technologii, itp.).

Metody badania popytu 1. Metoda tendencji rozwojowej (ekstrapolacji trendu) Metoda wykorzystuje stosunkowo prostą technikę ekstrapolacji danych z przeszłości i obejmuje określenie trendu wraz z szacowaniem jego parametrów, np.:

Trend arytmetyczny (liniowy) Y = a + bT gdzie Y jest zmienną objaśnianą (prognozowaną), a T jest zmienną objaśniającą (czas). Trend wykładniczy (semi-logarytmiczny). Y = aebT lub ln Y = lna + bT   Trend ten ma stałe tempo wzrostu b w każdym okresie.

2. Metoda poziomu konsumpcji Może być zastosowana przy prognozowaniu popytu dla konkretnego produktu konsumpcyjnego, np.: popyt na samochody można określać następująco: ustalić liczbę samochodów na 1000 mieszkańców lub wskaźniki posiadania samochodów dla grup o danym poziomie dochodów, jednostek przemysłowych czy administracji rządowej. odjąć liczbę posiadaczy samochodów od ogólnej liczby ludności, aby określić wielkość potencjalnego popytu, wielkość prognozowanego popytu należy powiększyć o wielkość popytu odtworzeniowego.

3. Metoda finalnego zastosowania produktu (metoda współczynników konsumpcji) Metoda finalnego zastosowania produktu jest szczególnie przydatna do oceny zapotrzebowania na półprodukty, np.: Określa się wszystkie możliwe zastosowania produktu (zastosowania w innych gałęziach przemysłu, bezpośrednią konsumpcję oraz eksport i import); Określa się lub szacuje współczynniki przepływów międzygałęziowych dla produktu i gałęzie, które wykorzystują dany produkt.

Opisaną technikę można także stosować do produktów konsumpcyjnych i produktów będących jednocześnie produktami konsumpcyjnymi i materiałami. Popyt na cement można ocenić szacując zapotrzebowanie na cement dla różnych przedsięwzięć budowlanych: budownictwo mieszkaniowe prywatne i państwowe, budowa fabryk, roboty publiczne, np. budowa autostrad, stadionów, itp.

Szacunki popytu całkowitego, obecnego i przewidywanego, powinny: obejmować rynek wewnętrzny oraz rynki eksportowe, uwzględniać możliwy stopień penetracji rynku danego produktu poprzez określenie, m.in.: stopnia konkurencyjności, reakcji nabywców, możliwego stopnia substytucyjności produktu,

zawierać informacje na temat wymagań poszczególnych rynków odnośnie do: jakości, technologii, cen, charakterystyki preferencji nabywców względem poszczególnych marek, zawierać sformułowane założenia strategii marketingowych dla poszczególnych rynków (marketing mix – produkt, cena, promocja, kanały dystrybucji).

Istotnym elementem w analizie rynku dla oceny projektu jest określenie elastyczności dla produktów projektu: elastyczności dochodowej popytu, cenowej elastyczności popytu, elastyczności krzyżowej.

Program produkcji wielkości przyszłej produkcji, określenie zaopatrzenia projektu we wszystkie niezbędne nakłady do produkcji wysokości rocznych utargów ze sprzedaży

Zdolności wytwórcze Zdolności wytwórcze – moce wytwórcze - moce przerobowe Określenie mocy wytwórczych – zastosowane maszyny, urządzenia, technologia, itp.

Korzyści skali - korzyści wynikające z masowej produkcji: Korzyści technologiczne; Korzyści wynikające z możliwości zatrudniania wąsko wyspecjalizowanych ekspertów; Oszczędności finansowe ; Korzyści z tytułu marketingu; Korzyści z tytułu zaopatrzenia; Koszty badań i rozwoju (później stanowią tylko ułamek procenta kosztu produktu finalnego).

Zewnętrzne korzyści skali odnoszą się do czynników znajdujących się poza kontrolą przedsiębiorstwa, głownie związane są z lokalizacją: Istnienie wykwalifikowanej siły roboczej; Możliwe efekty synergii z innymi przedsiębiorstwami już działającymi w tej lokalizacji; Dobra infrastruktura lokalna; Możliwości korzystania z dobrej reputacji regionu w jakiejś dziedzinie (produkcja oscypków – Tatry, elektronika – Dolina Krzemowa)

Ujemne efekty dużej skali produkcji: zbyt duża odległość decyzyjna od szefostwa firmy do robotników liniowych (opóźnienia w podejmowaniu decyzji i zbiurokratyzowanie działalności); pogorszenie się stosunków pracy z negatywnymi efektami dla wydajności. Ujemne oddziaływanie zewnętrzne: wyczerpanie zasobów lokalnej wykwalifikowanej siły roboczej - przedsiębiorstwa rozpoczną konkurowanie o przyciągnięcie jej do siebie oferując wyższe płace; rosnąca cena gruntów; zatłoczenie lokalnej sieci transportowej.

Program produkcji przyjęty do realizacji zdefiniuje wszystko to, co będzie wytwarzane oraz określi wielkość zapotrzebowania na wszystkie niezbędne wkłady do produkcji.