PODSTAWY PRAWNE NAUCZANIA JĘZYKÓW OBCYCH oraz KWALIFIKACJE NAUCZYCIELI JĘZYKÓW OBCYCH

w poszczególnych typach szkół Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. Nr 4 z 2009 r. poz. 17 ). Dzień publikacji – 15 stycznia 2009 r. Data wejścia w życie – 30 stycznia 2009 r.

Rozporządzenie określiło podstawę programową: 1) wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, 2) kształcenia ogólnego dla: a) szkół podstawowych, b) uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach,

c) gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników uzupełniających, liceów ogólnokształcących, oraz techników uzupełniających), d) zasadniczych szkół zawodowych, e) szkół policealnych, f) szkół specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Terminy wprowadzania podstaw programowych: I. Podstawy wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego są wprowadzane obligatoryjnie: 1) od roku szkolnego 2009/2010 w: - przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych formach wychowania przedszkolnego, - klasach pierwszych szkół podstawowych, - klasach pierwszych gimnazjum, - klasach pierwszych szkół policealnych, - szkołach specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanych lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

2) od roku szkolnego 2012/2013 w: - klasach pierwszych liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, zasadniczych szkół zawodowych, 3) od roku szkolnego 2015/2016 w: - klasach pierwszych uzupełniającego liceum ogólnokształcącego i technikum uzupełniającego. II. W klasach niewymienionych w pkt. I stosuje się dotychczasowe podstawy programowe.

Ważne! W zależności od potrzeb i możliwości szkoły można w przypadku przedmiotów: język obcy nowożytny, wychowanie fizyczne i etyka można postanowić o wcześniejszym stosowaniu nowej podstawy programowej. I tak: w klasach IV – VI szkoły podstawowej w roku szkolnym 2009/2010 – 2013/2014, 2) w klasach II i III gimnazjów w roku szkolnym 2009/2010 i 2010/2011,

3) we wszystkich klasach liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum począwszy od roku szkolnego 2009/2010, 4) we wszystkich klasach zasadniczej szkoły zawodowej począwszy od roku szkolnego 2009/2010.

Wprowadzenia, o których mowa powyżej wymagają pozytywnej opinii rady pedagogicznej poszczególnych typów szkół  

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia ……………………………. 2009 r ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ   z dnia ……………………………. 2009 r.   w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli   ( Zmiany w dotychczasowych przepisach )

§ 1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: 1) kursie kwalifikacyjnym – należy przez to rozumieć kurs kwalifikacyjny z zakresu określonego przedmiotu, prowadzonych zajęć lub przygotowania pedagogicznego, organizowany zgodnie z przepisami w sprawie warunków i trybu tworzenia, przekształcania i likwidowania oraz organizacji i sposobu działania placówek doskonalenia nauczycieli, którego ukończenie umożliwia nauczycielowi posiadającemu poziom wykształcenia wymagany od nauczycieli danego typu szkoły lub rodzaju placówki uzyskanie kwalifikacji do nauczania tego przedmiotu, prowadzenia tych zajęć lub przygotowania pedagogicznego;

2) przygotowaniu pedagogicznym – należy przez to rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin; w przypadku nauczycieli praktycznej nauki zawodu niezbędny wymiar zajęć z zakresu przygotowania pedagogicznego wynosi nie mniej niż 150 godzin; o posiadaniu przygotowania pedagogicznego świadczy dyplom ukończenia studiów lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego;

3) studiach pierwszego stopnia – należy przez to rozumieć studia licencjackie, inżynierskie lub studia wyższe zawodowe; 4) studiach magisterskich – należy przez to rozumieć studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie; 5) studiach wyższych bez bliższego określenia – należy przez to rozumieć studia, o których mowa w pkt 3 i 4; Powyższe zapisy dostosowano do Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym 

Najistotniejszą zmianą jest odejście od możliwości uznania ukończonego kierunku (specjalności) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu (prowadzonych zajęć). Obecne przepisy stanowią, iż kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela posiada m.in. osoba, która ukończyła studia magisterskie lub wyższe zawodowe na kierunku zgodnym lub zbliżonym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć. Ustalenie czy ukończone studia można uznać za zbliżone do nauczanego przedmiotu (prowadzonych zajęć) należało do kuratora oświaty.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 maja 2004 r. (sygn Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 maja 2004 r. (sygn. akt U 1/04) orzekł, że § 1 pkt. 4 obecnie obowiązującego rozporządzenia, w zakresie, w jakim powierza kuratorowi oświaty ustalenie czy dany kierunek (specjalność) studiów jest zbliżony z nauczanym przedmiotem (rodzajem prowadzonych zajęć), jest niezgodny z art. 9 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Z dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, tj. z dniem 31 maja 2004 r. kuratorzy oświaty nie posiadają kompetencji do ustalania, na podstawie § 1 pkt 4 wymienionego rozporządzenia, czy dany kierunek (specjalność) studiów jest zbliżony z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć.

Wymagania kwalifikacyjne określono jako konieczność ukończenia studiów wyższych na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami lub ukończenia studiów wyższych na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla danego kierunku w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć.

§ 12. Kwalifikacje do nauczania w szkołach (oddziałach) dwujęzycznych przedmiotów innych niż języki obce oraz do prowadzenia zajęć w języku obcym posiada osoba, która ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły, a w zakresie znajomości języka, w którym naucza lub prowadzi zajęcia: 4) ukończyła nauczycielskie kolegium języków obcych w specjalności odpowiadającej danemu językowi obcemu- dodano

§ 13. 1. Kwalifikacje do nauczania lub prowadzenia zajęć w grupach, oddziałach, przedszkolach lub szkołach umożliwiających uczniom podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej posiada osoba, która ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolu lub w danym typie szkoły, a ponadto zna język danej mniejszości narodowej, etnicznej lub język regionalny, w którym naucza lub prowadzi zajęcia. 2. Znajomość języka, o której mowa w ust. 1, potwierdza się dyplomem ukończenia studiów wyższych na kierunku filologia w specjalności danego języka, dyplomem ukończenia nauczycielskiego kolegium języków obcych w specjalności odpowiadającej danemu językowi lub świadectwem znajomości danego języka, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. Nr 17, poz. 141 i Nr 62, poz. 550), albo zaświadczeniem wydanym przez organizację społeczną mniejszości narodowej, etnicznej lub społeczności posługującej się językiem regionalnym.

5. Kwalifikacje do nauczania języków obcych w przedszkolach specjalnych i szkołach specjalnych posiada osoba, która ma kwalifikacje wymagane do nauczania języków obcych w danym typie szkoły, określone w § 11 ust. 2- 4.

  § 25. W przypadku nauczycieli zatrudnionych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia i uzupełniających przygotowanie pedagogiczne oraz nauczycieli, o których mowa w art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, za odbycie praktyki pedagogicznej uznaje się pracę w szkole lub placówce, pod warunkiem uzyskania jej pozytywnej oceny.

§ 26. Określony w § 1 pkt 3 wymiar przygotowania pedagogicznego nie dotyczy osób, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia (Dz. U. Nr 98, poz. 433, z późn. zm.), uzyskały przygotowanie pedagogiczne w formach i wymiarze zgodnym z obowiązującymi wówczas przepisami.  

§ 28. Nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia, którym na podstawie dotychczasowych przepisów uznano ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki.  

Załącznik do rozporządzenia zawiera wykaz świadectw znajomości języków obcych uznawanych przez Ministra Edukacji Narodowej jako potwierdzenie kwalifikacji do nauczania danego języka obcego przez osoby spełniające pozostałe wymagania kwalifikacyjne. W porównaniu z załącznikiem do dotychczas obowiązującego rozporządzenia, do wykazu wprowadzono dodatkowe świadectwa z egzaminów z języków obcych, a także zaktualizowano listę egzaminów uznawanych przez Ministra Edukacji Narodowej za potwierdzenie odpowiedniej znajomości języka obcego.

§ 30. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2009 r § 30. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2009 r., z wyjątkiem § 10, który wchodzi w życie z dniem 1 września 2010 r.