PRZEJRZYSTA POLSKA program monitorowania realizacji zasady partycypacji społecznej w samorządach lokalnych

W poprzednich latach wdrażano 6 zasad dobrego: Przejrzystości Braku tolerancji dla korupcji Partycypacji społecznej Przewidywalności Fachowości Rozliczalności

zasada partycypacji społecznej mieszkańcy mają praktyczną możliwość uczestniczenia w decydowaniu o działaniach, kierunku rozwoju, przyjmowanych rozwiązaniach w gminie czy mieście; partycypacja jest normą, a nie odświętnym hasłem wyborczym

Partnerstwo Zaufanie Jawność Szacunek dla partnerów Dążenie do kompromisu Koncentracja na problemach Uczciwość Szczerość intencji

Limanowa w ramach Przejrzystej Polski 1. opracowała i wdrożyła program współpracy z organizacjami pozarządowymi. Coroczne uchwały w sprawie przyjęcia programu współpracy gm. Limanowa z ngo dostępne są na stronie BIP UG. Projekt programu współpracy z ngo przygotowywany jest przez merytorycznych pracowników Wydziału Kultury, Promocji, Turystyki i Sportu Urzędu Gminy Prace nad nim koordynuje dyrektor tego wydziału, a jednocześnie pełnomocnik ds. współpracy z ngo – Pan Jacenty Musiał. 2. opracowała procedury konsultacji społecznych. Uchwała w tej sprawie dostępna jest na stronie BIP UG Limanowa.

W ramach monitoringu przeprowadzono wywiady: z wójtem – Panem Władysławem Pazdanem, sekretarzem – Panem Stanisławem Odziomkiem oraz 4 wywiady z przedstawicielami organizacji pozarządowych działających na terenie gm. Limanowa. Analizie poddano również strony internetowe Limanowej pod kątem ich przejrzystości dla mieszkańców oraz dostępności informacji nt. gminy.

Z przeprowadzonych wywiadów wynika, że w gminie Limanowa zasada partycypacji społecznej jest realizowana. Respondenci podkreślają dobrą współpracę z gminą oraz to, że mają pełną świadomość, iż gmina dysponuje niewielkimi środkami finansowych przeznaczonymi na dotacje dla organizacji.

1.najważniejsze przejawy partycypacji społecznej w gminie Limanowa wymieniane przez respondentów 2.elementy partycypacji dobrze funkcjonujące 3.elementy partycypacji nie działające lub funkcjonujące słabo 4.rekomendacje pod adresem programu, samorządowców, Ustawodawcy

Najważniejsze przejawy partycypacji społecznej wymieniane przez respondentów: - spotkania wójta w 23 sołectwach raz w roku – służące badaniu potrzeb mieszkańców - spotkania z przedstawicielami spółek wodnych, Ochotniczych Straży Pożarnych, klubów sportowych, kół gospodyń wiejskich - programy współpracy z organizacjami pozarządowymi (tylko roczne) - konkursy ofert na realizację zadań gminy (dotacje dla organizacji)

- konsultacje społeczne w środowiskach wiejskich dotyczące ważnych dla życia gminy kwestii (budowa dróg, kanalizacji, wodociągów, szkół, chodników) -uczestnictwo wójta i przedstawicieli gminy w imprezach organizowanych przez ngo, obejmowanie patronatem tych imprez, współpraca gminy i ngo przy organizowaniu różnego rodzaju przedsięwzięć - działalność spółek prawa wodnego w zakresie realizacji zadania gminy (zaopatrzenie mieszkańców wsi w wodę)

- powołanie pełnomocnika ds. kontaktów z organizacjami pozarządowymi, którego zadaniem jest m.in. przygotowywanie projektów programów współpracy Gminy z ngo - powołanie Zespołu konsultacyjnego ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi (7 osób ),

- pomoc gminy w formie doradztwa dla organizacji pozarządowych piszących wnioski o dotacje (pracownicy gminy służą doradztwem w tym względzie) - współpraca z ngo jako temat poruszany na sesji Rady Gminy (raz w roku) - patronat gminy przy okazji imprez organizowanych przez ngo

- promowanie działań organizacji i działań wspólnych ngo i gminy na stronie internetowej w zakładce Aktualności oraz w Wiadomościach gminnych - działalność regionalnych zespołów artystycznych (Pisarzowianie", Spod Kicek", Mali Męcinianie

- kultywowanie dziedzictwa kultury ludowej w strojach, tańcach, obrzędach oraz tradycyjnej staropolskiej kuchni przez Koła Gospodyń Wiejskich - wspomaganie Kół Gospodyń Wiejskich w formie nagród za udział w konkursach kulinarnych (Gminny Przegląd Dorobku Kulturalnego i Kulinarnego KGW z terenu gminy Limanowa) - szkolenia dla młodzieży, szkolenia dla mieszkańców, np. w sferze agroturystyki (pozyskiwanie środków zewnętrznych, wymogi sanitarne)

- referenda np. śmieciowe - konsultacje dotyczące planu zagospodarowania przestrzennego, regulaminu utrzymania porządku i czystości w gminie - integracja mieszkańców gminy dzięki uczestnictwu w różnego rodzaju imprezach ( Gminny Przegląd Grup Kolędniczych, występy zespołów regionalnych, Dziecięca Triada Artystyczna, Otwarcie Letniego Sezonu Turystycznego na Ziemi Limanowskiej – Paproć, Gminny Przegląd Dorobku Kulturalnego i Kulinarnego KGW z terenu Gminy Limanowa, Święto Gminy Limanowa, Powiatowy Przegląd Dorobku Kulturalnego i Kulinarnego KGW z terenu Powiatu Limanowskiego, Festiwal Folklorystyczny Limanowska Słaza", Konkursy literackie i czytelnicze organizowane przez biblioteki z gminy Limanowa )

-promocja gminy poprzez działania nastawione na turystykę i agroturystykę - szkolenia, imprezy turystyczno-krajoznawcze Konkurs Wiedzy o Regionie Poprzez poznanie do umiłowania", Rajd turystyczny im. Węgrzynowicza, Otwarcie Letniego Sezonu Turystycznego na Ziemi Limanowskiej na górze Paproć, Letnie wyjścia w góry organizowane dla turystów, Rajd turystyczny im. Staniszewskiego, Konkurs turystyczno - krajoznawczy Poznaj swój region" organizowany przez biblioteki gminne -

Elementy partycypacji dobrze funkcjonujące Jako pozytywny element uznano konsultacje prowadzone w trakcie zebrań wiejskich oraz aktywność mieszkańców wsi, ich zaangażowanie w opiniowanie inwestycji, budżetu, przeznaczenia funduszu sołeckiego. Pozytywnie oceniono aktywność ngo w dziedzinie upowszechniania kultury fizycznej i sportu. Równie dobrze oceniono działalność kół gospodyń wiejskich, które nazwano perełką regionu

Pozytywną opinię zebrała gmina, która mimo braku możliwości dotowania działalności kół gospodyń wiejskich, stara się je wspierać w inny, dostępny, choć symboliczny (w wymiarze finansowym) sposób – fundując nagrody pieniężne za uczestnictwo w konkursach kulinarnych i kulturalnych, rekompensując nieco w ten sposób koszty poniesione na szycie strojów, produkty zakupione na konkursy kulinarne Jako element dobrze funkcjonujący wskazywano też: konsultacje dotyczące pisania wniosków, dotacje dla organizacji w ramach ogłaszanych konkursów oraz na dostępność gminy (łatwy kontakt, brak barier). Często respondenci podkreślali pozytywną rolę wójta mówiącmamy dobrego wójta, nie możemy narzekać, jest dobrze

Dobrze oceniono również działania organizacji pozarządowych polegające na organizowaniu festiwali, konkursów, zawodów, wskazywano na działalność chórów, grup folklorystycznych, grup kolędniczych Za pozytywny element uznano działania mające na celu zorganizowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, a co za tym idzie walkę z zagrożeniem patologiami, odciąganie młodzieży od różnego rodzaju zagrożeń (alkohol, narkotyki) poprzez organizowanie zawodów sportowych, wycieczek rowerowych, krajobrazowych, konkursów, działalność wiejskich świetlic.

Elementy partycypacji nie działające lub funkcjonujące słabo Takim elementem, który słabo funkcjonuje, jest inicjatywa uchwałodawcza, respondenci nie potrafili wskazać konkretnego przykładu. Pozostaje ona w zasadzie tylko na papierze. Jedyny przykład takiej inicjatywy podał wójt gminy, a dotyczyła przekazania działki pod świetlicę dla mniejszości narodowych (Romów). Jednak niezachowanie procedur i brak pozytywnej opinii zebrania wiejskiego spowodował, że inicjatywa ta nie została zrealizowana.

. Jako element wymagający poprawy wskazano działania na rzecz osób niepełnosprawnych (konieczność wprowadzenia różnych udogodnień - podjazdy, poręcze w basenach itp.). Innym elementem, który uznano za możliwy do poprawienia jest szybkość reakcji urzędu w niektórych kwestiach – przeciągającą się decyzję w kwestii zagospodarowania zalewu nazwano szpilką współpracy.

Rekomendacje pod adresem Programu, samorządów, Ustawodawcy Jak wzmacniać partycypację?

Wszyscy respondenci postulowali zwiększenie możliwości finansowania działalności organizacji pozarządowych oraz zmianę przepisów prawnych, tak by można było łatwiej udzielać pomocy ngo, bo teraz są zbyt duże obostrzenia prawne Postulowano wprowadzenie unormowań prawnych działalności kół gospodyń wiejskich, których w tym momencie samorządy nie mogą wspierać finansowo, a które mają ogromny potencjał, entuzjazm i chcą prężnie działać, teraz pozostawione są na pastwę losu (po zlikwidowanych kółkach rolniczych)

Postulowano też, by gmina nieco więcej uwagi zwróciła na problemy osób niepełnosprawnych mieszkających na terenie gminy Limanowa. W gminie i mieście jest sporo takich osób. Gmina nie może liczyć tylko na PCPR, PFRON. Nie zawsze chodzi o duże nakłady pieniędzy, bardziej o kwestie organizacyjne

Postulowano usunięcie barier finansowych i prawnych, bo teraz bardzo trudno pozyskiwać środki i te zewnętrzne i te z gminy. Organizacje piszą dziesiątki wniosków, które są odrzucane. Nowa ustawa o finansach publicznych również ogranicza te możliwości. Takie dofinansowanie ngo powinno iść nie poprzez granty, ale bezpośrednio z budżetu gminy, która wie najlepiej, jakie są potrzeby, zna lokalne realia

Zwracano uwagę, by także inne organizacje były w bliższym kontakcie z gminą, bo teraz kluby sportowe są głównie w centrum zainteresowania. Natomiast kluby sportowe powinny zrozumieć, że gmina może je wspierać do pewnego momentu, zgodnie ze swoim zadaniem szerzenia masowej kultury sportowej, natomiast ich ambicje np. gry w ekstraklasie wymagają już innego sponsora Dostrzeżono też konieczność większej aktywizacji szkół (np. w kwestii zajęć pozalekcyjnych w czasie ferii i wakacji)

Zauważono również potrzebę stworzenia swego rodzaju panelu dialogu społecznego – celem byłoby konsultowanie spraw ważnych z dziedziny kultury, ekologii, sportu (na łamach prasy, forum internetowe). Dzięki sugestiom, opiniom lepiej można spełnić oczekiwania społeczeństwa