PIĘCIOKSIĄG Różne nazwy => rożne rozumienie (?)‏ Torah [hbr. תּוֹרָה, „nauczanie” lub „pouczenia”, czasami tłumaczone jako „prawo”(?)]. Wzmianke o podziale na części znajdujemy w greckim tekście Księgi Syracha. Nazwy poszczególnych ksiąg/części są pierwszymi wyrazami: 1. בראשית - Bereszit (tłum. "Na początku"; pl. Księga Rodzaju łac. Genesis) 2.שמות - Szemot (tłum. „Imiona"; pl. Księga Wyjścia; łac. Exodus) 3. ויקרא - Wajikra (tłum. "I zawołał"; pl. Księga Kapłańska; łac. Leviticus) 4. במדבר - Bemidbar (tłum. "Na pustyni"; pl. Księga Liczb; łac. Numeri) 5. דברים - Dwarim (tłum. "Słowa"; pl. Księga Powtórzonego Prawa; łac. Deuteronomium) Pochówek rytualny na cmentarzu zużytych zwojów Tory za: http://www.cpt.org.pl

Pentateuch ( od łac. pentateuchus (Tertullian, 207), od gr Pentateuch ( od łac. pentateuchus (Tertullian, 207), od gr. pentateuchos (160), pierwotnie przymiotnik ( z fazy pentateuchos biblos), od pente "pięć" + teuchos "naczyń, pojemników, ..." (w p.gr. "ksiega," przez znaczenie "pojemnik na zwoje"). Nazwa zainspirowana hebrajską frazą "ḥamishshah ḥumshe ha-Torah" („pięć-piątych Prawa). Nazwy greckie ksiąg w przeciwieństwie do hebrajskich są opisowe – reprezentują treść w nich zawartą – przejęła je tradycja chrześcijańska (por. pl.: Rdz, Wj, Kpł, Lb, Pwt): http://swiatbiblii.ovh.org)‏

Problem autorstwa: Mojżesz (?)‏ Rzym - kościół San Pietro in Vincoli aut. Michał Anioł ( 1513-1516) Rogi przyprawił mu święty Hieronim, autor Wulgaty - pierwszego łacińskiego tłumaczenia biblii bezpośrednio z hebrajskiego. Przełożył (Wj 34,29) ומשה לא ידע, כי קרן עור פניו בדברו אתו jako et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis Dei. Czyli od powstania Wulgaty aż po nowożytne tłumaczenia ST uważano, że Mojżesz schodząc do swojego ludu obdarzony był dwoma rogami.

Redakcja i transmisja tekstu [Julius Wellhausen 1844 - 1918 inicjator współczesnego Krytycyzmu Biblijnego] Teoria źródeł, hipoteza czterech źródeł, hipoteza JEPD, teoria uzupełnień Niejednolitość stylistyczną Pięcioksięgu oraz powtórzenia opowiadań w różnych redakcjach dostrzegano wcześnie. Johann Gottfried Eichhorn (1752-1827) zaproponował, aby traktować go jako dokument zredagowany na podstawie dwóch niezależnych tekstów, które Jean Astruc z kolei określał jako dokument jahwistyczny (J) i dokument elohistyczny (E). Julius Wellhausen (1844-1918) wyodrębnił jeszcze inne źródło, które nazwał kodeksem kapłańskim (P). Później część tekstu przypisano jeszcze jednemu źródłu - deuteronomistycznemu (D).

Charakterystyka autorów źródeł: J - Jahwista: zwykle nazywa Boga Jahwe; posługuje się najstarszą formą ··języka hebrajskiego o doskonałym stylu; przedstawia wydarzenia z punktu widzenia plemienia ··judzkiego (··Królestwa Judy) z podkreśleniem ··Aaronickiego kapłaństwa. Jahwista czasami używa imienia Elohim, które występuje w dialogach··[1]. E - Elohista: nazywa Boga ··El i ··Elohim (aż do objawienia imienia ··JHWH ··Mojżeszowi), odzwierciedla poglądy kapłanów z ··Szilo i plemion północnych (··Królestwa Izraela). P - źródło kapłańskie: przedstawia Boga (Elohim, El Szadaj) jako surowego i dalekiego od ludzi, zawiera szczegółowe przepisy prawno-rytualne, powtarza wiele fragmentów J i E znacznie gorszym stylem i późniejszą hebrajszczyzną, przedstawia poglądy kapłanów ze ··Świątyni Jerozolimskiej z czasów ··Ezechiasza, wprowadza wiele zestawień genealogicznych i dat, stanowi główne źródło dla ··Księgi Kapłańskiej D - Deuteronomista: odmienny stylistycznie, dbały o ścisłość, odzwierciedlający poglądy reformatorów z czasów króla ··Jozjasza; przypisuje mu się prawie całość ··Księgi Powtórzonego Prawa, a także znaczne fragmenty Księgi Jozuego, Księgi Sędziów, obu Ksiąg Samuela i obu Ksiąg Królewskich. Teoria źródeł przedstawia zatem tekst Pięcioksięgu jako kompromis między sakralnymi tekstami Północy (Szilo) i Południa (Jerozolima) oraz związanymi z późniejszymi reformami królów judzkich - Ezechiasza i Jozjasza. Prawdopodobnie w czasach Ezdrasza po niewoli babilońskiej powierzono redaktorowi (określanemu jako R) uzgodnienie podwójnych narracji JE (wcześniej połączonych dokumentów J i E) oraz P, a także niespójnych przepisów prawnych P i D. za: http://pl.wikipedia.org/wiki/Julius_Wellhausen

za: http://homepages.bw.edu/ ~rfowler/imagZemaps/pentateuch.htm

Struktura Pięcioksięgu Rdz 1-11 poczatek świata i ludzkości Pwt 1-34 Testament Mojżesza Rdz 12-50 Patriarchowie Wj 1-18 uwolnienie ludu Lb 11-36 Droga do Ziemi Obiecanej Wj 19-20 Kpł Lb 1-10 Przymierze