EKOLOGICZNY ZWIĄZEK GMIN DORZECZA KOPRZYWIANKI 27-552 Baćkowice 86 jako Partner Regionalny Projektu pt. „Regionalny System Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Polsce” organizowany przez: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Komunalnych Związków Gmin w Długoszynie www.ezgdk.pl

Powstanie EZGDK… Potrzeba zjednoczenia działań w kierunku ochrony środowiska całego dorzecza Koprzywianki skłoniła w 1992 r. władze samorządowe do utworzenia Ekologicznego Związku Gmin Dorzecza Koprzywianki. Członkami Związku oficjalnie zarejestrowanego 27 kwietnia 1994 r. jest 12 gmin województwa świętokrzyskiego z trzech powiatów: opatowski, sandomierski, staszowski. od 1994r. : Baćkowice, Bogoria, Iwaniska, Klimontów, Koprzywnica, Łoniów, Samborzec, od 1996 r. :Sandomierz, od 2000r. : Lipnik, Obrazów, Opatów, od 2011r. : Sadowie. Statutową siedzibą Związku są Baćkowice, a władze Związku tworzą Wójtowie i Przewodniczący Rad wszystkich zrzeszonych gmin. Obszar Związku obejmuje powierzchnię 1068 km2 a zamieszkuje go 107 tys. osób. Obecnie EZGDK zatrudnia 34 osoby, są to w większości mieszkańcy Janczyc.

Zadania EZGDK: Zadaniem Związku jest ochrona i kształtowanie naturalnego środowiska dorzecza Koprzywianki. Związek podejmuje wspólne działania w zakresie: ochrony wód, ziemi i powietrza oraz krajobrazu, będących bazą dla rekreacji i turystyki, pozyskiwania środków i pomocy w realizacji inwestycji ekologicznych, ukierunkowania rozwoju gospodarczego zrzeszonych gmin w oparciu o naturalne walory przyrodnicze. Związek umożliwia wymianę doświadczeń w realizacji zadań komunalnych, reprezentuje wspólne interesy gmin, szczególnie w zakresie zadań związanych z ekologią, a także inicjuje i wspiera indywidualne przedsięwzięcia gmin w tym kierunku. Realizacja tak szerokiego programu zakrojona jest na wiele lat.

Gospodarka wodno-ściekowa Problem gospodarki wodno-ściekowej został rozwiązany w sposób kompleksowy, w sześciu gminach w latach 1992-1995 zostały wybudowane oczyszczalnie ścieków. Każda z gmin budowała oczyszczalnię samodzielnie, natomiast gminy wspólnie poprzez Związek występowały o środki finansowe. Równocześnie z wykonaniem oczyszczalni gminy rozpoczęły budowę kanalizacji. Działalność inwestycyjna w tym zakresie była koordynowana przez Związek. Oczyszczalnie zostały wybudowane w następujących miejscowościach: Gmina Baćkowice: oczyszczalnia ścieków w Piskrzynie o przepustowości 370 m3 / dobę. Gmina Bogoria: oczyszczalnia ścieków w Bogorii o przepustowości 600 m3/dobę. Gmina Iwaniska: oczyszczalnia ścieków w Iwaniskach o przepustowości 380m3/dobę. Gmina Klimontów: oczyszczalnia ścieków w Klimontowie o przepustowości 400m3/dobę. Gmina Koprzywnica: oczyszczalnia ścieków w Koprzywnicy o przepustowości 450 m3/dobę. Gmina Samborzec: oczyszczalnia ścieków w Samborcu o przepustowości 240 m3/dobę. „Poprawa stanu czystości wód dorzecza Koprzywianki poprzez budowę kanalizacji tłoczno-grawitacyjnej na terenie gmin Baćkowice, Bogoria i Koprzywnica – I zadanie” Wniosek będzie realizowany w latach 2011 i 2012, obejmuje budowę 40 km kanalizacji - wartość zadania ponad 14 mln zł. Zadanie jest dofinansowane z RPO dla województwa świętokrzyskiego.

„Czysta Wisła i Rzeki Przymorza” Edukacja ekologiczna „Czysta Wisła i Rzeki Przymorza” W latach 1995-2000 w 20 szkołach z terenu gmin Związku prowadzono edukację ekologiczną w ramach programu „Czysta Wisła i Rzeki Przymorza”. Uczniowie pod opieką opiekunów prowadzili następujące obserwacje i pomiary: monitoring wody - badanie czystości wody rzeki Koprzywianki z wykorzystaniem zestawu pomiarowego na zawartość azotanów, fosforanów, pH, przewodnictwa, twardości wody, monitoring powietrza - pomiar kierunku wiatru, pomiar pH opadów, analiza występowania porostów na drzewach, ewidencja lokalnych emitorów zanieczyszczenia powietrza, monitoring odpadów - ewidencja dzikich wysypisk na terenie gminy, monitoring obiektów przyrodniczych - wyszukiwanie i ewidencja cennych przyrodniczo drzew. W ramach programu organizowane były liczne konkursy dla dzieci : plastyczne, literackie i fotograficzne, m.in. „Na najciekawszą i najbardziej efektywną formę edukacji ekologicznej w szkole”, „Najaktywniej działających w programie szkół”, „Organizację gminnej pracowni edukacji ekologicznej”. „Projekt ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej”, Projekt ścieżki rowerowej 12 uczniów kl. I-szej Publicznego Gimnazjum w Bogorii W grudniu 1998 roku Związek otrzymał wyróżnienie w wysokości 2.000 zł z okazji 5 - lecia WFOŚ i GW w Tarnobrzegu za udział w kategorii „Edukacja ekologiczna”. W czerwcu 2000 r. Rada Programowa Fundacji Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi nadała Związkowi Brązowy medal „Nauczającym jak chronić i pielęgnować Ziemię”.

Edukacja ekologiczna „Organizacja zbiórki surowców wtórnych i zagospodarowania odpadów przez szkoły w dorzeczu Koprzywianki” Głównym celem programu było uświadomienie uczniom możliwości osobistego włączenia się do zmniejszenia ilości odpadów oraz ich właściwe zagospodarowanie. Uczniowie brali aktywny udział w zbiórce i segregacji surowców wtórnych, które odbierała ze szkół firma „EkoProfil”. W szkołach organizowano apele, na których uczniowie przedstawiali na czym polega i jakie korzyści przynosi selektywna zbiórka odpadów. Odbywały się konkursy plastyczne m.in. „Moja Ziemia, mój Świat”, „Nasza ziemia nie może być śmietniskiem”. Dzieci wykorzystywały surowce wtórne jako materiał, z którego wykonywały pojemniki na kredki i ołówki, ozdobne osłonki na kwiaty oraz różne „cudaki zwierzaki”. Były organizowane przedstawienia, np.: „Dziady ekologiczne, czyli rzecz o recyklingu” czy „Inwazja telemorów”. W trakcie trwania programu uczniowie porządkowali teren wokół swojej szkoły i miejscowości, a w miejscu zamieszkania lokalizowali dzikie wysypiska śmieci, o których informowali władze gminy. Dzieci zachęcały do segregacji odpadów okolicznych mieszkańców, rozwieszali plakaty na przystankach, w sklepach i remizach strażackich. Co prawda na ich apel odpowiedziało niewiele rodzin, ale dzieci wychodziły z założenia: „Czego Jaś się nauczy, przekaże tatusiowi…” W ciągu trzech lat w programie uczestniczyło ponad 7 tys. uczniów z 34 szkół, łącznie dzieci zebrały 122.645 kg surowców wtórnych.

„Zbieramy, segregujemy, przetwarzamy odpady” Edukacja ekologiczna „Zbieramy, segregujemy, przetwarzamy odpady” Do realizacji programu Związek przystąpił w roku 2006 po oddaniu do użytku ZOUK Janczyce. Głównym jego celem jest: nauczanie rozróżniania odpadów opakowaniowych (szkło, papier i karton, tworzywa sztuczne), informowanie o możliwościach gospodarczego wykorzystania odpadów jako surowców wtórnych, kształtowanie pozytywnego wizerunku zakładu gospodarującego odpady. Wszystkie szkoły zostały wyposażone w zestaw 3 pojemników typu IGLOO o poj. 1,5 m3 do selektywnej zbiórki odpadów (szkło, papier, tworzywa sztuczne) W ramach programu co roku ogłaszane są różne konkursy, np:. „Konkurs ekologiczny-zwiedzamy ekologicznie, ilustrujemy graficznie i fotograficznie” mający na celu popularyzację walorów przyrodniczych, architektonicznych i ekologicznych leżących w obrębie działania EZGDK. Organizowane są konkursy w postaci arkuszu pytań min. „Odpady i co dalej”, „Elektośmieci i inne odpady”, konkursy dla najlepszej szkoły w zbiórce surowców wtórnych (trzech uczniów z każdej szkoły, którzy zbiorą największą ilość surowców, bierze udział w wycieczce), czy konkursy plastyczne „Czysta ziemia”, „Czyste powietrze” – prace oceniane są wg wcześniej ustalonego kryterium przez komisję konkursową.

Międzygminny system zbiórki odpadów komunalnych 5 lipca 1996 roku zostało zawarte porozumienie komunalne, na podstawie którego gminy powierzyły Ekologicznemu Związkowi Gmin Dorzecza Koprzywianki zadanie publiczne związane ze zorganizowaniem systemu zbiórki odpadów komunalnych z terenu gmin będących członkami Związku. Przedmiotem porozumienia było zorganizowanie systemu zbiórki odpadów komunalnych oraz zakup specjalistycznego samochodu do wywożenia nieczystości SM-11 na podwoziu Jelcza i 416 pojemników POK -11 o poj. 2,2 m3. Koszt całego przedsięwzięcia w tym okresie zamknął się w kwocie 660 tys. zł. (samochód śmieciarka 300 tys. zł , pojemniki 360 tys. zł) . WFOŚ i GW w Tarnobrzegu przyznał środki finansowe na realizację tego przedsięwzięcia na następujących zasadach: 40 % - pożyczka w kwocie 264 tys. zł 40 % - dotacja w kwocie 264 tys. zł 20 % - udział własny – 132 tys. zł Na jedną gminę udział własny wyniósł 16,5 tys. zł. W roku 1998 Związek zakupił drugi samochód SM-11 oraz 204 pojemniki POK-11, koszt inwestycji wyniósł 600 tys. zł. W roku 1999 Związek zakupił kolejne 100 szt. pojemników POK-11. Samochód typ SM-11 z przednim załadunkiem odpadów z pojemników 2,2 m3

Międzygminny system zbiórki odpadów komunalnych Zadanie było realizowane na terenie dziewięciu gmin Związku . Odpady gromadzone były w 780 pojemnikach rozstawionych w 178 miejscowościach na terenie działania Związku. Ich wywóz odbywał się wg harmonogramu. Odpady z poszczególnych gmin wywożone były od trzech do czterech razy w miesiącu, średnia ilość wywożonych odpadów w ciągu miesiąca z gminy wynosiła około 437 m3. Opłaty za transport i składowanie ponosiły gminy. Na terenie Związku było w tym czasie 6 składowisk odpadów. Samborzec – wysypisko gminne bez jakichkolwiek urządzeń Wysypisko gminne w Podlesiu Koprzywnica – wiejski punkt gromadzenia odpadów Składowisko w Szymanowicach Dolnych Składowisko gminne w Jatrzębskiej Woli

ZUOK w Janczycach W latach 1998-2000 Związek przeanalizował 8 lokalizacji pod budowę Zakładu. Dopiero po dwóch latach intensywnych poszukiwań mieszkańcy Janczyc w gminie Baćkowice wyrazili zgodę na lokalizację Zakładu. lipiec 2000 r.: Rady Gminy podjęła uchwałę w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w miejscowości Janczyc, teren przeznaczony pod składowisko odpadów komunalnych, października 2000 r.: zakup gruntów o pow. 7,28 ha w miejscowości Janczyce pod budowę ZUOK., styczeń 2001 r.: opracowanie koncepcji programowo – przestrzenna zakładu utylizacji odpadów komunalnych dla terenu gmin i miast wchodzących w skład Ekologicznego Związku Gmin Dorzecza Koprzywianki, marzec 2001 r.: Zgromadzenie Związku podjęło uchwałę w sprawie realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą: Organizacja i Budowa Zakładu Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Janczycach Gmina Baćkowice, w celu odbioru odpadów z obszaru objętego działalnością Związku, marzec 2003 r.: wykonanie dokumentacji technicznej Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Janczycach, sierpień 2003 r.: uzyskanie pozwolenia na budowę,

ZUOK w Janczycach maj 2004 r.: podpisanie umowy z Zakładem Techniki Ochrony Środowiska „FOLEKO” ze Świdnicy na budowę ZUOK Janczyce, maj 2004 r.: podpisanie umowy z konsorcjum ABM SOLID z Tarnowa, Małopolska Wytwórnia Maszyn Brzesko-Serwis z Brzeska oraz Horstman Budowa Urządzeń i Technika Ekologiczna z Wągrowca na dostawy urządzeń do ZUOK Janczyce, 22 czerwca 2005 r.: decyzja ŚR.III.6618-1/04 Wojewody Świętokrzyskiego w sprawie udzielenia Pozwolenia zintegrowanego dla instalacji składowania odpadów zlokalizowanej na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Janczycach gm. Baćkowice, 4 sierpnia 2005r.: decyzja ŚR.III.6621-25/05 Wojewody Świętokrzyskiego zatwierdzająca Instrukcję Eksploatacji składowiska odpadów w Janczycach gm. Baćkowice, czerwiec 2004 – 31 lipiec 2005 r.: realizacja robót budowlano-montażowych i dostawa wyposażenia technologicznego oraz sprzętu, 26 sierpnia 2005 r.: oficjalne otwarcie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Janczycach 5 września 2005 r.: uruchomienie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Janczycach.

Finansowanie inwestycji Koszt budowy ZUOK Janczyce 10.973.261,42 (netto) Umowa dotacji z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Kielcach na kwotę 5.066.630,71 zł Umowa pożyczki z Wojewódzkim Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach na kwotę 4.269.453,83 zł Pożyczka była obwarowana jeszcze dodatkowymi zabezpieczeniami: weksel in blanco wraz z deklaracjami wekslowymi gmin, poręczenie bankowe na 4 mln zł, ustanowienie hipoteki zwykłej umownej w kwocie 5,1 mln zł. Dotacja z Fundacji EkoFundusz z Warszawy w kwocie 1.637.176,88 zł (797.176,88 zł przeznaczona na budowę ZUOK, 840.000 z przeznaczeniem na budowę systemu selektywnej zbiórki odpadów). Przetarg na budowę ZUOK wygrała firma Zakład Techniki Ochrony Środowiska ze Świdnicy - 4.934.593,75 zł (netto) Przetarg na realizację dostaw wygrało konsorcjum ABM SOLID z Tarnowa, Małopolska Wytwórnia Maszyn Brzesko-Serwis z Brzeska oraz HORSTMAN Budowa Urządzeń i Technika Ekologiczna z Wągrowca – 5.198.667,94 zł (netto)

Nowoczesne składowisko odpadów Na terenie ZUOK zostały wybudowane 2 kwatery składowania o powierzchni: kwatera nr 1- 1,68 ha i kwatera nr 2 – 2,01 ha Kwatery zostały zabezpieczone: - warstwa uszczelnienia mineralnego o miąższości 0,5 m i współczynniku filtracji 10-9 m/s (mineralna bariera geologiczna - geomembrana (folia) PEHD grub. 2,00 mm, - geowłóknina ochronna o gramaturze 1000 g/m3 - system drenaży nadfoliowych i podfoliowych - system studni odgazowujących. Do ZUOK trafia rocznie około 16.000 Mg odpadów rocznie Odpady są przetwarzane przez mobilne sito bębnowe o oczkach 60 mm. Część frakcji podsitowej trafia na kompostownię (2500 Mg/rok), gdzie poddawana jest kompostowaniu w celu uzyskania odpadów biologicznie obojętnych, które są później unieszkodliwiane jako stabilizat. Frakcja nadsitowa kierowana jest na sortownię do doczyszczenia w celu uzyskania komponentu do produkcji RDF (niestety tylko od 5% do 10 %) , pozostałość jest unieszkodliwiana. Odpady zagęszczane są kompaktorem.

Sortownia odpadów komunalnych Linia technologiczna sortowania odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki firmy HORSTMANN o przepustowości max do 3000 Mg/rok zlokalizowana jest w hali o wymiarach 35,81x15,91 m i powierzchni 569 m2. W roku 2010 linia została doposażona w sorter optoelektroniczny firmy TITECH. Zakup sortera wraz z urządzeniami towarzyszącymi został sfinansowany dzięki dotacji z Fundacji EkoFundusz w kwocie 1,1 mln zł. Na linię trafiają odpady ze zbiórki prowadzonej w systemie pojemników typu IGLOO oraz systemie workowym (jeden worek na plastik, papier, szkło i metal). Po wyodrębnieniu surowców wtórnych: papieru, tworzyw, szkła i metalu pozostałość trafia do sortera optoelektronicznego, który automatycznie wyodrębnia frakcję do produkcji RDF. Balast kierowany jest do unieszkodliwienia na składowisku a surowce wtórne sprzedawane są recyklerom.

Kompostownia odpadów Trafiające do ZUOK odpady biodegradowalne pochodzą głównie z przetwórstwa owoców, zieleni miejskiej oraz oczyszczalni ścieków. Jest to ilość nie przekraczająca 1000 Mg/rok. Powyższe odpady kierowane są na płytę kompostowni o wymiarach 1200m2 i przepustowości około 3500 Mg/rok. Jednak główny strumień odpadów stanowi frakcja podsitowa ze zmieszanych odpadów komunalnych – około 2500 Mg/rok. Pryzmy przerzucane są za pomocą ładowarki teleskopowej. Po zakończeniu kompostowania wykonywane są badania pod kątem załącznik nr 3 lub nr 4 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku danego typu. Wytworzone odpady są kierowane na składowisko jako: kompost niespełniający wymagań jakościowych, który jest wykorzystywany do wykonywania pośrednich warstw izolacyjnych, lub stabilizat, który jest unieszkodliwiany.

Zbiórka odpadów komunalnych EZGDK prowadzi działalność również w zakresie zbiórki odpadów komunalnych. Posiadamy ponad 7,5 tys. podpisanych umów na terenie 14 gmin. Do zbiórki odpadów komunalnych wykorzystuje 4 samochody śmieciarki i 2 hakowce z HDS. Każde gospodarstwo wyposażamy w pojemnik 120 lub 240 l na odpady zmieszane oraz worki do selektywnej zbiórki odpadów. Odpady odbieramy raz w miesiącu zgodnie z gminnymi regulaminami, raz w miesiącu odbieramy odpady pochodzące z selektywnej zbiórki, dwa razy w roku (wiosna – jesień) prowadzimy zbiórkę zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz odpadów wielkogabarytowych. Selektywną zbiórkę prowadzimy również w systemie 3 pojemnikowym typu IGLOO 1,5 m3 (szkło, papier, tworzywa sztuczne)

Rozbudowa ZUOK Janczyce Konieczność ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji -50% w roku 2013, 35% w roku 2020 w odniesieniu do ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytwarzanych w 1995 r. Ograniczenie składowania odpadów komunalnych po 31 grudnia 2012 roku Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw Region gospodarki odpadami – obszar liczący co najmniej 150 000 mieszkańców, Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych - zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczający do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 000 mieszkańców spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub: mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielenie ze zmieszanych odpadów frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, - przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytworzenie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniającego wymagania określone w odrębnych przepisach, składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych Lp Parametr Wartość graniczna 1. Ogólny węgiel organiczny (TOC) 5 % suchej masy 2. Strata przy prażeniu (LOT) 8 % suchej masy 3. Ciepło spalania Maksimum 6 MJ/kg suchej masy

Rozbudowa ZUOK Janczyce Na terenie rozbudowy ZUOK przewiduje się realizację następujących obiektów: hala sortowni odpadów z instalacją sortowania (o wydajności 25.000 Mg odpadów na jedną zmianę) oraz przygotowania komponentów do produkcji paliwa z odpadów i zapleczem socjalnym, instalacja stabilizacji odpadów w systemie zamkniętym o przepustowości 12.000 Mg/rok plac dojrzewania stabilizat/kompostu, zbiornik na ścieki technologiczne z kompostowni, zaplecze magazynowe sortowni, obiekty strefy wjazdu do ZUOK (częściowo przeniesione na teren nowej lokalizacji). Koszt rozbudowy ZUOK wyniesie ok. 19 mln zł. Związek ma podpisaną umowę na dofinansowanie zadania w wysokości 50 % w kwocie 9 194 323,10 zł w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013

Rozbudowa ZUOK Janczyce Proponowane Regiony Gospodarki Odpadami w woj. świętokrzyskim

Struktura Organizacyjna EZGDK Zgromadzenie Związku tworzą Wójtowie i Przewodniczący Rad wszystkich zrzeszonych gmin. Zarząd Związku: Pan Władysław Brudek – Przewodniczący Zarządu Związku Pan Marian Partyka – Członek Zarządu Związku Pan Leszek Wołowiec – członek Zarządu Związku Biuro Ekologicznego Związku Gmin Dorzecza Koprzywianki Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Janczycach www.ezgdk.pl