Uprawa roślin energetycznych i wykorzystanie biomasy do produkcji energii Prof. dr hab. Bogdan Kościk Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu Katedra Produkcji Roślinnej I Agrobiznesu
CZYNNIKI DECYDUJĄCE O ROZWOJU ENERGETYKI ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH Aktywność społeczno-gospodarcza środowisk regionalnych i lokalnych stopień uświadomienia samorządów w zakresie możliwości i korzyści płynących z szerokiego wykorzystania energetyki ze źródeł odnawialnych, zainteresowanie samorządów realizacją projektów związanych z energetyką ze źródeł odnawialnych, polityka władz lokalnych wspierająca tworzenie korzystnych warunków ekonomicznych, prawnych, finansowych i społecznych dla rozwoju przedsiębiorstw, w tym również związanych z produkcją „zielonej” energii. 2. Unormowania prawne i ekonomiczne na szczeblu unijnym i krajowym
Dokumenty programowe Unii Europejskiej Biała Księga „Energia dla przyszłości – odnawialne źródła energii” z 1997 roku Zielona Księga „O bezpieczeństwie energetycznym” z 2000 roku Zielona Księga „Osiągając więcej zużywając mniej” z 2005 roku Zielona Księga „Europejska strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii” z 2006 roku Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspierania na rynku wewnętrznym produkcji energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych Dyrektywa 2003/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych Komunikat Komisji WE COM(2005) 628 Plan działania w sprawie biomasy z dnia 07.12. 2005r. Projekt dyrektywy Komisji Europejskiej i Rady COM(2008) 30 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych
Najnowszy projekt Komisji Europejskiej w zakresie produkcji energii ze źródeł odnawialnych Projekt nowej dyrektywy Dyrektywa zakłada: zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w ostatecznym zużyciu energii dla całej Unii Europejskiej na poziomie 20%: dla poszczególnych krajów członkowskich cele te zostały wyznaczone na różnym poziomie, tak aby osiągnąć wspólny cel dla wszystkich krajów: w wysokość właśnie 20% Każde państwo członkowskie dba o to: aby jego udział energii ze źródeł odnawialnych w ostatecznym zużyciu energii w 2020 r. odpowiadał: co najmniej jego docelowemu całkowitemu udziałowi energii ze źródeł odnawialnych w tym roku.
Polskie dokumenty programowe Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 roku (z późn. zm.) Rezolucja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 lipca 1999 r. w sprawie wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej z 2000 roku Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 grudnia 2005 r. (z późn. zm.) w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach Polityka energetyczna Polski do 2025 roku przyjęta w 2005 roku Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020 Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007-2013 Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015
Aspekty prawne rozwoju rynku biomasy na cele energetyczne 1. Producenci energii elektrycznej mają obowiązek sprzedaży energii ze źródeł odnawialnych w następującej ilości: 2007 – 5,1% 2008 – 7% 2009 – 8,7% 2010 do 2014 – 10,4% 2. Do roku 2014 producenci energii są zobligowani do współspalania biomasy innej niż leśna bądź pochodząca z przemysłu przetwarzającego produkty leśne w udziale 60% w łącznej współspalanej ilości biomasy. Udział ten ma rosnąć w następujący sposób: 2008 – 5% 2009 – 10% 2010 – 20% 2011 – 30% 2012 – 40% 2013 – 50% 2014 – 60%
Aspekty prawne rozwoju rynku biomasy na cele energetyczne c.d. 3. Narodowy Cel Wskaźnikowy – minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie, liczony według wartości opałowej. Aktualna wartość tego wskaźnika wynosi: 2008 – 3,45% 2009 – 4,60% 2010 – 5,75% 2011 – 6,20% 2012 – 6,65% 2013 – 7,10%
Stan aktualny gospodarki żywnościowej
Sposoby wykorzystania surowców roślinnych na cele energetyczne Plantacje energetyczne Produkty uboczne i odpady roślinne Rośliny wieloletnie Rośliny o dużej zawartości cukru, skrobi Rośliny oleiste Gazyfikacja Piroliza Fermen- tacja Granulowanie Spalanie bezpośr. Ługowanie, fermentacja cukru Tłoczenie, estryfikacja Paliwo z oleju roślinnego Gaz Paliwo stałe Etanol, paliwo Ciepło, elektryczność, praca mechaniczna
Zalety i wady roślin uprawianych na cele energetyczne Gatunki wieloletnie Zalety: wysoka wartość energetyczna plonu niższe koszty prowadzenia plantacji Wady: wysokie koszty założenia i likwidacji plantacji Gatunki jednoroczne możliwość utrzymywania właściwego płodozmianu łatwiejsze dostosowanie się do koniunktury rynkowej niższa wartość energetyczna plonu wyższe koszty prowadzenia plantacji
Zestawienie plonów oraz wartości energetycznej wybranych gatunków roślin energetycznych Roślina Wilgoć całkowita Plon suchej masy Plon oraz wartość energetyczna plonu głównego Plon oraz wartość energetyczna plonu dodatkowego Skumulowane wartości energetyczne plonów z 1ha % t. s.m. t/ha MJ/ kg GJ/ ha Ślazowiec pensylwański 14,3 16,28 19,00 14,4 273,6 Róża wielokwiatowa 47,0 10,34 19,50 18,7 193,3 Wierzba wiciowa* 41,6 23,07 39,50 9,3 367,4 Miskant cukrowy 16,3 13,39 16,00 13,6 217,6 Owies 15,5 2,81 3,33 51,6 3,0 13,9 41,7 93,3 Łubin wąskolistny 14,6 1,55 1,82 15,3 27,8 3,1 14,0 43,4 71,2 * zbiór z plantacji dwuletniej
Produkcja, uprawa i przetwórstwo biomasy w województwie lubelskim
Pierwsi przetwórcy biomasy Przetwórstwo biomasy na cele energetyczne Skup biomasy na cele energetyczne
Gorzelnie na lubelszczyźnie
Kotłownie wykorzystujące słomę Kotłownie komunalne Kotłownie indywidualne
Strategie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w skali lokalnej
Gminy należące do Grzędy Sokalskiej opracowanie strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w ramach inicjatywy wspólnotowej Leader + oszacowanie potencjału biomasy na cele energetyczne kotłownie na biomasę – „Bracia Mrozik” Łaszczów produkcja brykietu – SKR Łaszczów projekt budowy biogazowni
Gmina Sosnowica opracowanie strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii oszacowanie potencjału biomasy na cele energetyczne