Zarządzanie zdrowiem w miejscu pracy w świetle polityki Unii Europejskiej i Światowej Organizacji Zdrowia Prof. dr hab. med. Bogusław Barański Szkoła Zdrowia Publicznego Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi

Główny cel polityki zdrowotnej Światowej Organizacji Zdrowia Osiągniecie przez wszystkich ludzi świata takiego poziomu zdrowia, który umożliwia prowadzenie społecznie i ekonomicznie produktywnego życia

Zdrowie publiczne to całokształt działań podejmowanych przez społeczeństwo dla zachowania i poprawy zdrowia całej populacji Istotą zdrowia publicznego jest więc ochrona i promocja zdrowia ludzi Społeczeństwa osiągają ten cel poprzez działania różnych organizacji, nie tylko placówek służby zdrowia

Rodzaje czynników decydujących o zdrowiu ? genetyczne jakość usług leczniczych i rehabilitacyjnych czynniki środowiska ogólnego czynniki środowiska pracy styl życia kapitał ludzki/społeczny

Traktat Rzymski z 1957 roku, art Traktat Rzymski z 1957 roku, art. 3 Powołujący Europejską Wspólnotę Gospodarczą Osiągniecie wysokiego poziomu zdrowia poprzez podnoszenie standardów życia oraz warunków pracy

Traktat z Amsterdamu z 1997 Art. 152 wysoki poziom ochrony zdrowia będzie zapewniony w formułowaniu i wdrażaniu wszystkich obszarów polityki Wspólnoty i jej działaniach działania będą ukierunkowane na poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom i ograniczanie zagrożeń zdrowia

Traktat z Nicei z 2001 Art. 137 Wspólnota będzie wspierać i uzupełniać działania Państw- Członków dla poprawy środowiska pracy, aby chronić zdrowie i bezpieczeństwo pracowników

Polityka i dyrektywy kształtowane są w oparciu następujące artykuły Traktatu o utworzeniu UE ( Amsterdam 1997) Artykuł 152 : poprawa zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom i niedomaganiom, oraz usuwanie źródeł zagrożeń dla zdrowia ludzi Artykuł 137 : Ochrona zdrowia i bezpieczeństwa pracowników poprzez poprawę środowiska pracy Artykuł 153 : Ochrona zdrowia, bezpieczeństwa i ekonomicznych interesów konsumentów Artykuł 174 : Zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska

Nowy Wspólnotowy program zdrowia publicznego 2003- 2008 Trzy główne nurty działania Informacja o zdrowiu Szybka reakcja na zagrożenia zdrowotne Czynniki warunkujące zdrowie

Dyrektywy Unii Europejskiej w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy Dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa pracujących: 89/391 i 21 dyrektywy pochodne Dotyczące jednolitego rynku ( oznakowanie CE 93/68) łącznie 17 dyrektyw np. w sprawie sprzęt ochrony osobistej , sprzęty i systemów ochronnych Dotyczące ochrony pracujących , konsumentów i populacji np. ograniczenie handlu niektórym substancjami chemicznych -76/769 Dotyczące ochrony przed promieniowaniem jonizującym

Zapewnienie zdrowych i bezpiecznych warunków pracy Dyrektywa 89/391 środkach zachęty do poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracujących – dyrektywa matka Zapewnienie zdrowych i bezpiecznych warunków pracy Ocena ryzyka zawodowego Informowanie o ryzyku zawodowym Zapewnienie pierwszej pomocy Szkolenie BHP Zapewnienie służb ochronnych i zapobiegawczych ( art. 7) Monitorowanie zdrowia pracujących

Liczba niezdolnych do pracy z powodów zdrowotnych na 1000 pracujących W Polsce – 153 osoby Na Litwie – 100 osób W Niemczech – 66 osób W Szwajcarii – 44 osób ZUS podkreśla, ze renta z tytułu niezdolności do pracy nie ma charakteru socjalnej pomocy dla bezrobotnych

Według danych ZUS koszt renty z tytułu niezdolności do pracy z powodów zdrowotnych jest większy niż nakłady NFZ na funkcjonowanie zakładów opieki zdrowotnej w Polsce

Można to osiągnąć poprzez: Promocja zdrowia w miejscu pracy według Deklaracji Luksemburskiej Europejskiej Sieci Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Zintegrowane zarządzanie zdrowiem w miejscu pracy to połączone wysiłki pracodawców, pracowników i społeczeństwa mające na celu poprawę zdrowia i dobrostanu ludzi w miejscu pracy. Można to osiągnąć poprzez: Poprawę organizacji pracy i środowiska pracy Promowanie aktywnego udziału pracowników w działaniach pro-zdrowotnych Wspieranie rozwoju indywidualnych osób  

Dobra praktyka w zintegrowanym zarządzaniu zdrowiem w miejscu pracy, a właściwie czynnikami wpływającymi na zdrowie, to: Systematyczny proces mający na celu poprawę wyników przedsiębiorstwa w zakresie oddziaływania na zdrowie, środowisko, bezpieczeństwo, podtrzymanie zdolności do pracy i kapitał społeczny. W proces ten zaangażowani są partnerzy społeczni i eksperci zarówno z samego przedsiębiorstwa, jak i z organizacji i instytucji spoza przedsiębiorstwa

Dobra praktyka z zarządzaniu zdrowiem umożliwia pracodawcom i pracownikom zwiększenie kontroli nad determinantami ich własnego zdrowia zależnymi od: środowiska pracy (uwarunkowań zawodowych) stylu i kultury życia społecznych uwarunkowań zdrowia wpływu przedsiębiorstwa na środowisko (emisje zanieczyszczeń, wpływ produktów na zdrowie i środowisko

Przykłady wskaźników Oczekiwana długość życia (latach) mieszkańców w wieku 20, 45 i 65 lat Częstość choroby niedokrwiennej serca (ICD-10: I20-I25, chorób układu mięśnio-szkieletowego (M00-M99), chorób psychicznych (F00-F99) wśród mieszkańców w wieku produkcyjnym Częstość śmiertelnych wypadków zawodowych Nowe przypadki trwałej niezdolności do pracy z powodu złego stanu zdrowia na 100 000 mieszkańców Liczba zgonów w populacji w wieku produkcyjnym (18-65 lat) według przyczyny, płci, zawodu lub sektora zatrudnienia

Kluczowi partnerzy w zarządzaniu zdrowiem w miejscu pracy Władze rządowe i samorządowe Instytucje ubezpieczeniowe i finansowe Pracodawcy, pracownicy i ich organizacje Organizacje społeczne, pozarządowe Służby medycyny pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska Stowarzyszenia zawodowe Instytucje naukowe i edukacyjne

System dobrej praktyki w zarządzaniu zdrowiem w miejscu pracy deklaracja i zaangażowanie kierownictwa aktywne uczestnictwo pracowników wsparcie systemu przez profesjonalistów ocena potrzeb w zakresie promocji zdrowia i podtrzymywania zdolności do pracy identyfikacja zagrożeń zawodowych, ocena ryzyka, informowanie o ryzyku plan działania ustalony przez pracodawcę i pracowników skuteczny system zarządzania uzgodnione wskaźniki do oceny zmian roczne raporty i ocena wyników

Oczekiwane rezultaty dobrej praktyki w zarządzaniu zdrowiem w miejscu pracy utrzymanie dobrego stanu zdrowia pracowników wydłużenie oczekiwanego okresu życia wydłużenie okresu sprawności fizycznej i psychicznej podtrzymanie zdolności do pracy poprawa kwalifikacji zawodowych wzrost kapitału społecznego zmniejszenie kosztów ponoszonych przez ZUS i NFZ niższe koszty leczenia i rehabilitacji skuteczniejsza prewencja wypadkowa skuteczniejsza prewencja rentowa

CELE POLITYKI STRUKTURALNEJ UE Celem Wspólnoty jest wzrost spójności społeczno - gospodarczej Realizacji celu głównego służą w okresie perspektywy finansowej 2000 - 2006 trzy cele priorytetowe: Cel 1 - wspieranie rozwoju i strukturalnego dostosowania regionów opóźnionych w rozwoju Cel 2 - wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji obszarów stojących w obliczu problemów strukturalnych Cel 3 - wspieranie adaptacji i modernizacji polityk i systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia CELE POLITYKI STRUKTURALNEJ UE

PROGRAMOWANIE ROZWOJU REGIONALNEGO - PROGRAMY OPERACYJNE Podstawy Wsparcia Wspólnoty dla Polski w latach 2004-2006 będą wdrażane za pomocą: pięciu jednofunduszowych sektorowych programów operacyjnych (SPO), dotyczących: konkurencyjności gospodarki, rozwoju zasobów ludzkich, restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego oraz rozwoju obszarów wiejskich, rybołówstwa i przetwórstwa ryb infrastruktury transportowej, wielofunduszowego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) – projekty realizowane w ramach Funduszu Spójności, programu operacyjnego pomocy technicznej, służącego pomocy we wdrażaniu funduszy strukturalnych na poziomie Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz programów operacyjnych.

Środki na Zdrowie Publiczne w UE Fundusze strukturalne Fundusz spójności Sektorowy Program Operacyjny (SPO) wzrost konkurencyjności gospodarki SPO rozwój zasobów ludzkich SPO transport, SPO Rybołówstwo SPO restrukturyzacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskch Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego