Konsultacje społeczne w procesie stanowienia prawa 4 marca 2013 r. Rządowe Centrum Legislacji Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Podstawa prawna konsultacji O randze dialogu społecznego w Polsce świadczy wskazanie go w Preambule do Konstytucji jako jedną z zasad leżących u podstaw ustawy zasadniczej. "(...) ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot". Rolę dialogu między partnerami społecznymi potwierdza art. 20, który wymienia go jako jeden z fundamentów naszego ustroju gospodarczego. Art. 20 - Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zasady konsultacji zostały rozbudowane w dokumentach rządowych: Uchwała Regulamin pracy Rady Ministrów, który opisuje ścieżkę decyzyjną przy powstawaniu dokumentów rządowych wraz z elementem uzgodnień i konsultacji; Ustawie o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa; „Zasadach konsultacji przeprowadzanych podczas przygotowywania dokumentów rządowych” (przyjęte przez Komitet Rady Ministrów w 2009 r. z zaleceniem stosowania), stanowiące uzupełnienie „Wytycznych do Oceny Skutków Regulacji”, przyjętych przez Radę Ministrów w 2006 r., zawierające wytyczne jakościowe tworzenia i konsultowania dokumentów rządowych. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

interesów pracodawców oraz dobra publicznego. Mocą ustawy w Polsce powołano Trójstronną Komisję ds. Społeczno-Gospodarczych, stanowiącą forum dialogu społecznego prowadzonego dla godzenia interesów pracowników, interesów pracodawców oraz dobra publicznego. W skład Komisji wchodzą przedstawiciele: Rządu; Związków zawodowych; Organizacji pracodawców. Wojewódzkie komisje dialogu społecznego działające obecnie we wszystkich województwach. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Instytucje dialogu społecznego powoływane przy ministerstwach Stanowią one platformę komunikacji Rządu z prawnie określonymi formami organizowania się społeczeństwa (organizacje pozarządowe, społeczne, stowarzyszenia, fundacje) w różnych płaszczyznach działania. Skład instytucji zależy od tematyki problemu. Organizacje zawodowe; Organizacje związkowe; Organizacje branżowe; Eksperci rządowi; Eksperci akademiccy. Obecnie przy ministerstwach działa 117 różnych instytucji dialogu społecznego. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zwiększenie akceptacji dla tworzonego rozwiązania. Cele konsultacji Poszerzenie wiedzy na temat problemu społeczno-gospodarczego i możliwych sposobów jego rozwiązania. Pozwalają na uzyskanie szerszego poglądu na daną sprawę oraz informacji tym cenniejszych, że uzyskanych od podmiotów, których projektowane rozwiązanie dotyczy. Ich doświadczenia mogą pomóc w oszacowaniu kosztów i korzyści każdego rozwiązania, a także wskazać nowe sposoby podejścia do problemu. Poinformowanie społeczeństwa o konkretnych rozwiązaniach (cel informacyjny). Zwiększenie akceptacji dla tworzonego rozwiązania. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

konsultacja – władze zwracają się do strony społecznej o opinię; Rodzaje możliwego zaangażowania obywateli w proces podejmowania decyzji: informacja – niski stopień uczestnictwa, ograniczający się zwykle do jednostronnego przepływu informacji; konsultacja – władze zwracają się do strony społecznej o opinię; dialog – inicjatywa dialogu może należeć do władz publicznych, jak i do strony społecznej, może mieć charakter ogólny (ma na celu regularną wymianę poglądów) lub współpracujący (oparty na wspólnych interesach, dotyczących opracowania konkretnego rozwiązania); partnerstwo – najwyższa forma zaangażowania i współpracy, zakładający podział odpowiedzialności i współpracę pomiędzy władzami a reprezentantami strony społecznej na każdym etapie procesu decyzyjnego. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7 zasad konsultacji 1. DOBRA WIARA – prowadzenie konsultacji w duchu dialogu obywatelskiego. Strony słuchają się nawzajem, wykazując wolę zrozumienia odmiennych racji. 2. POWSZECHNOŚĆ – każdy zainteresowany tematem powinien móc dowiedzieć się o konsultacjach i wyrazić w nich swój pogląd. 3. PRZEJRZYSTOŚĆ – informacje o celu, regułach, przebiegu i wyniku konsultacji muszą być powszechnie dostępne. Jasne musi być, kto reprezentuje jaki pogląd. 4. RESPONSYWNOŚĆ – każdemu, kto zgłosi opinię, należy się merytoryczna odpowiedź w rozsądnym terminie. 5. KOORDYNACJA – konsultacje powinny mieć gospodarza odpowiedzialnego za konsultacje tak politycznie jak organizacyjnie. Powinny one być odpowiednio umocowane w strukturze administracji. 6. PRZEWIDYWALNOŚĆ – konsultacje powinny być prowadzone od początku prac nad zmianą i od początku procesu legislacyjnego. Powinny być prowadzone w zaplanowany sposób i w oparciu o czytelne reguły. 7. POSZANOWANIE INTERESU OGÓLNEGO – choć poszczególni uczestnicy konsultacji mają prawo przedstawiać swój partykularny interes, to ostateczne decyzje podejmowane w wyniku przeprowadzonych konsultacji powinny reprezentować interes publiczny i dobro ogólne. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt aktu Prawnego z uzasadnieniem i OSR Polityka Oparta na Dowodach Ex-post Ewaluacja Problem Wykaz Test regulacyjny Założenia Projekt aktu Prawnego z uzasadnieniem i OSR Obowiązujące prawo Konsultuj problem Konsultuj koszty Konsultuj wpływ Konsultuj opcje Poproś o dowody Beneficjenci Prawa Konsultacje Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tworzenie społeczeństwa obywatelskiego Cele konsultacji (cd.) Zbieranie danych Zbieranie opinii Rozpowszechnianie informacji Poszukiwanie partnerów Pozyskiwanie akceptacji Inne Tworzenie społeczeństwa obywatelskiego Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1111

Zbieranie opinii o nieprawidłowościach Zbieranie danych liczbowych potwierdzających skalę problemu Poszukiwanie partnerów Weryfikacja celów Uzyskanie akceptacji Zbieranie danych pozwalających oszacować koszty i korzyści Weryfikacja analizy kosztów i korzyści 12 Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Długość trwania konsultacji zależy od przyjętej metody konsultacji, a możliwości organizacyjne wyznaczają ich ramy czasowe Metoda Okres konsultacji Wywiad bezpośredni, niewielka próba 2 tygodnie Wywiad bezpośredni, duża próba Miesiąc i więcej Panele obywatelskie [grupa obywateli, która regularnie bierze udział w badaniach] Kilka miesięcy dla jednej grupy Konsultacje pisemne - kwestionariusz 4 tygodnie Konsultacje przy użyciu poczty elektronicznej – kwestionariusz 10 dni roboczych Spotkania publiczne [w administracji publ., polegające na wysłuchaniu komentarzy i odpowiedzi na pytania] 1 dzień (informacja o spotkaniu min. miesiąc wcześniej) Przesłuchania publiczne [oficjalne panelowe spotkania administracji publ. z interesariuszami, prowadzone przez stronę neutralną] Prośba o opinie 6 tygodni Prośba o opinie (wysyłana pocztą elektroniczną) Konsultacje poprzez strony internetowe urzędu 6 tygodni lub więcej

Empiryczna weryfikacja oceny skali zjawiska Liczba respondentów- podmiotów od których pozyskujemy informację zwrotną Ankieta Ankieta internetowa Wywiad telefoniczny – mała lub duża próba Opinia ekspertów Badanie metodą delficką Wizja lokalna Stopień złożoności informacji Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zakresu oczekiwanej informacji; Metody konsultacji powinny być dopasowane do profilu respondenta pod względem: Nakładu czasu jaki respondent może lub jej skłonny poświęcić na wzięcie w nich udziału; Zakresu oczekiwanej informacji; Prostoty instrukcji dotyczących udzielania i przekazywania odpowiedzi; Sposobu organizacji pozyskiwania informacji; Korzyści wynikających z udzielenia odpowiedzi. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Identyfikacja respondenta Jacy respondenci są skłonni brać udział w konsultacjach ? Jakich respondentów potrzebujemy ? Jakich informacji chcemy aby nam dostarczono ? Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Kroki w kierunku elektronizacji Aby zapewnić uczestnikom wiedzę potrzebną do zgłaszania uwag w proces konsultacji została wprowadzona dostępność do prawa w postaci elektronicznej poprzez: Wykaz prac Rządu (dostępny na stronie internetowej KPRM); Internetowy System Aktów Prawnych (w postaci PDF); Elektroniczny Monitor Polski (w postaci PDF); Dzienniki Urzędowe (w postaci PDF); Rządowy Proces Legislacyjny (BIP RCL) zawierający informacje o aktualnie toczonych pracach legislacyjnych wraz z informacją o konsultacjach społecznych i odpowiedziach strony rządowej na przedstawione w konsultacjach opinie (w postaci PDF); Biuletyny Informacji Publicznych (BIP) ministerstw. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Lepsze Regulacje 2015 Zmiana Regulaminu pracy Rady Ministrów; Utworzenie rządowego systemu e-legislacji; Doskonalenie procesu programowania prac Rządu; Wspólne szkolenia dla legislatorów rządowych i parlamentarnych mające na celu ujednolicenie praktyki legislacyjnej; Opracowywanie i upowszechnianie Dobrych Praktyk Legislacyjnych. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Lepsze Regulacje 2015 Opracowanie narzędzi informatyczno-komunikacyjnych (system konsultacji on-line); Utworzenie portalu internetowego dla przedsiębiorców, umożliwiającego partycypację przedsiębiorców w doskonaleniu regulacji; Utworzenie zespołu wspierającego działania Ministra Gospodarki i Pełnomocnika Rządu ds. deregulacji gospodarczych Gospodarczych; Przyjęcie programu współpracy z organizacjami pozarządowymi (na zasadzie rekomendacji); Wykorzystywanie spotkań roboczych z interesariuszami jako jednej z form zasięgania opinii i gromadzenia informacji (na zasadzie rekomendacji); Utworzenie listy podmiotów zaangażowanych w proces konsultacji projektowanych dokumentów rządowych (na zasadzie rekomendacji). Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Lepsze Regulacje 2015 Budowa Publicznego Portalu Informacji o Prawie na bazie elektronicznych dzienników urzędowych; Udostępnianie projektów aktów prawnych i aktów prawnych dodatkowo w formie elektronicznej edytowalnej; Publikowanie orzeczeń sądowych; Ułatwienie dostępu do ponownego wykorzystania danych używanych przy przeprowadzaniu ocen wpływu; Uzgodnienie z Sejmem i Senatem wspólnych reguł formatowania tekstu projektu ustawy; Utworzenie wstępnej wersji ujednoliconego standardu przechowywania plików dokumentacji procesu legislacyjnego. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Praktyka konsultacji w Ministerstwie Gospodarki Powołano Zespół ds. Doskonalenia Regulacji Gospodarczych. W skład zespołu wchodzą przedstawiciele organizacji przedsiębiorców, pracodawców, samorządu adwokackiego i radcowskiego. Aplikacja Zmieniaj z nami prawo. Monitoring prawa ex-post. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Pilotażowy system konsultacji on-line Głównym celem projektowanego systemu jest zwiększenie transparentności w konsultacji i prezentacji nowo tworzonych regulacji. Celem pośrednim jest utworzenie: Platformy wymiany myśli, doświadczeń, ekspertów rządowych i społecznych; Miejsca dyskusji nad analizami i propozycjami, rekomendacjami przy tworzeniu danej regulacji; Odpowiedniego miejsca do przechowywania danych i odpowiedniego archiwizowania procesu legislacyjnego na etapie rządowym; Prostego narzędzia, które pozwoli uwidocznić proces ewolucji danej regulacji; Miejsca udostępnienia danych z procesu legislacyjnego do ponownego wykorzystania przez parterów społecznych; Aktywizacja jak najszerszej grupy konsultantów; Ułatwienie zarządzania dokumentacją procesu legislacyjnego i konsultacji we wszelkich fazach powstawania dokumentu rządowego. Wizja Utworzenie międzyinstytucjonalnego edytora aktów prawnych umożliwiającego pracę i współpracę nad dokumentami rządowymi. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Dziękuję Państwu za uwagę Artur Kopijkowski – Gożuch Ministerstwo Gospodarki Departament Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego