Zginęli w KATYNIU

Mój dziadek: Artur Henryk Munk – urodzony 12 października 1898 roku w Turce Wołoskiej jako syn austriackiego przemysłowca Józefa Filipa Munka i czeskiej szlachcianki, Marii Biciste. Całe zawodowe życie związany był z miastem Żywiec.

Studiował w Akademii Handlowej we Wiedniu i równocześnie na Politechnice Wiedeńskiej, na wydziale budowy maszyn, a następnie kontynuował naukę na Lwowskiej Politechnice, na wydziale chemii. Właściciel prywatnego przedsiębiorstwa w Żywcu oraz wysoki urzędnik w żywieckiej fabryce Solali. W okresie międzywojennym był oficerem rezerwy oraz pracownikiem kontrwywiadu gospodarczego.

Działalność społeczna na terenie miasta Żywca: Aktywny działacz „Związku Strzeleckiego” i „Związku Oficerów Rezerwy”, referent wychowania obywatelskiego w fabryce Solali, prezes Komitetu Budowy Kościoła w Żywcu, radny a także zawodnik drużyny piłkarskiej Koszarawa Żywiec, członek Oddziału Babiogórskiego PTT, zapalony narciarz i tenisista.

Działalność niepodległościowa przed pierwszą wojną światową: Jako uczeń szkoły realnej w Żywcu wstąpił do tajnej organizacji „Szkoła Polska”, która należała do ówczesnego „Zarzewia”. Organizacja ta przygotowywała kadrę przyszłych legionów. Działalność niepodległościowa w okresie walk o ustalenie granic: Jako oficer wstąpił bezpośrednio po przewrocie, ochotniczo do armii polskiej i brał udział w walkach o obronę Śląska Cieszyńskiego. Następnie uczestniczył w walkach na froncie bolszewickim. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.

17 września 1939 roku Artur Munk został aresztowany wraz z innymi oficerami podzielił los tysięcy przedstawicieli polskiej inteligencji. Zmarł z wycieńczenia w obozie w Kozielsku. Miejsce jego pochówku do dzisiejszego dnia pozostaje nieznane. Symboliczny pomnik ku jego pamięci znajduje się na cmentarzu Przemienienia Pańskiego w Żywcu. Tablice memoratywne zobaczyć można w Lesie Katyńskim, w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie oraz w Kościele Garnizonowym pod wezwaniem Św. Agnieszki w Krakowie.

„Z dokumentów obozowych wynika, że Artur Munk zmarł 26 kwietnia 1940 roku. Był on umieszczony na tzw. >liście śmierci<, tj. przesyłanych do Kozielska z centrali NKWD wykazach jeńców, których należało wysłać „do dyspozycji” szefa Zarządu Obwodowego NKWD w Smoleńsku, czyli na egzekucje w Lesie Katyńskim (...) Można przypuszczać, że por. A. Munk był wówczas już tak chory, że nie nadawał się do transportu. Nie wiemy, gdzie grzebano zmarłych w obozie jeńców Kozielska (...) Dopóki nie uzyskamy bliższych informacji na ten temat, nie jest możliwe podejmowanie jakichkolwiek kroków w tej sprawie” fragment listu Andrzeja Przewoźnika, sekretarza generalnego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa, 17 listopada 2008 roku

„. Artur Munk był w drelichowym ubraniu. Cierpiał na sklerozę nerek. ( „..Artur Munk był w drelichowym ubraniu. Cierpiał na sklerozę nerek. (...)Ważył 53 kg, a później jeszcze mniej. Brak odzieży i przykrycia potęgował utratę zdrowia w galopujący sposób (...) Obaj Fucikowie odwiedzali go, gdyż mieszkali obok. Często Artur Munk nie okazywał chęci do pisania mówiąc, że i tak list nie dojdzie (...) a przeważnie machał ręką, przeczuwając swój tragiczny koniec.” fragment zachowanego listu jednego ze współwięźniów, podpis nieczytelny

Artur Munk żył 42 lata – osierocił dwóch małoletnich synów.

Wraz z Arturem Munkiem w niewoli katyńskiej zginęli inni synowie ziemi żywieckiej: Zygfryd Munk, oficer WP, przemysłowiec, urodzony w Żywcu 14 marca 1892 roku, absolwent Wiedeńskiej Akademii Handlowej, Wiktor Fucik, oficer WP, inżynier leśnictwa urodzony 30 października 1890, absolwent Politechniki Wiedeńskiej, Alfons Michał Fucik, oficer WP, urodzony w Żywcu 3 czerwca 1897 roku, absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.

Kozielsk - miasto w obwodzie kałuskim Rosji, 72 km na południowy zachód od Kaługi. Najbardziej znana budowla Kozielska to XIX-wieczny monastyr Swiato-wiedenskij zwany też pustelnią Optyńską. Na jego to terenie w latach 1939-1940 funkcjonował sowiecki obóz jeniecki dla Polaków, których większość następnie zgładzono w Katyniu. Osadzonymi w obozie w Kozielsku byli oficerowie (także podchorążowie) służby stałej i rezerwy Wojska Polskiego, wzięci do niewoli przez Związek Radziecki po zajęciu wschodnich obszarów Polski po 17 września 1939.

Katyń – wieś w Rosji, 18 km na zachód od Smoleńska, nad Dnieprem. W pobliskim lesie zwanym Lasem Katyńskim, w uroczysku Kozie Góry, leżącym na terenach NKWD, od lat 30. XX wieku dokonywano masowych mordów na ofiarach czystek politycznych Stalina, w tym również zbrodni katyńskiej na internowanych polskich oficerach. Według szacunków historyków stanowiło to połowę korpusu oficerów Wojska Polskiego, stanowiącą jak to określił np. dr Andrzej Kunert elitę narodu i kwiat kultury polskiej. Ofiary dokonanej zbrodni stalinowskiej były pogrzebane w zbiorowych mogiłach. Zbrodnia była przeprowadzona w ścisłej tajemnicy, ale już w 1943 r. ujawniono zbiorowe groby w Katyniu. Ławrientij Beria – Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR, skierował pismo do Józefa Stalina, w którym opisał aresztowanych Polaków jako „zdeklarowanych i nie rokujących nadziei poprawy wrogów władzy radzieckiej". Zbrodnia, ze względu na jej ideologiczne umotywowanie względami klasowymi, a faktycznie narodowymi, oraz masowość, jest według opinii Instytutu Pamięci Narodowej uważana za ludobójstwo.

Decyzja o wymordowaniu polskich oficerów

Odkrycie masowych grobów Cmentarz wojskowy w Lesie Katyńskim

Pomimo wieloletnich poszukiwań nie udało się do dziś ustalić, gdzie został pochowany por. Artur Munk, zmarły w obozie Kozielskim z powodu wycieńczenia. Być może chorzy jeńcy byli w także likwidowani w obozowym szpitalu.

Przygotowała Barbara Munk Przygotowała Barbara Munk. Wykorzystane zostały materiały archiwalne ze zbiorów rodzinnych oraz materiały z Wikipedii.