DZIAŁANIA Samorządu Województwa Pomorskiego o największym wpływie na rozwój gospodarki i regionalnego rynku pracy Radomir Matczak Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Debata na temat rynku pracy województwa pomorskiego Gdańsk, 22 marca 2012 r. 1 1

Uwarunkowania Odpowiedzialność Regionów za procesy rozwojowe Polityka rozwoju województwa obejmuje m.in. Ważniejsze zadania własne województwa tworzenie warunków rozwoju gospodarczego rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej działania na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki wspieranie rozwoju kultury oraz sprawowanie opieki nad dziedzictwem kulturowym promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa wspieranie integracji społecznej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu edukacja, w tym szkolnictwo wyższe promocja i ochrona zdrowia kultura oraz ochrona zabytków pomoc społeczna polityka prorodzinna modernizacja terenów wiejskich zagospodarowanie przestrzenne ochrona środowiska gospodarka wodnej transport zbiorowy i drogi publiczne kultura fizyczna i turystyka przeciwdziałanie bezrobociu wiele ww. obszarów wymaga interwencji z różnych poziomów zarządzania publicznego zakresy zadań różnych szczebli zarządzania publicznego nakładają się oznacza to odpowiedzialność dzieloną wymuszającą współpracę

Wybrane zróżnicowania w Pomorskim Wskaźnik Zróżnicowanie na poziomie podregionów/powiatów/gmin Pierwszy dostępny rok 2004 Ostatni dostępny rok PKB per capita (1999, 2004, 2009) 2,14 2,16 1,99 Stopa bezrobocia rejestrowanego (1999, 2004, 2010) 7,11 4,99 7,44 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (2002, 2004, 2010) 1,50 1,55 1,61 Nakłady inwestycyjne firm per capita 14,13 10,92 12,17 Wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa per capita 6,98 6,10 11,76 Stowarzyszenia, fundacje i organizacje społeczne per capita (1999, 2004, 2010) 6,78 3,43 4,28 3

Finansowanie Strategii w latach 2005-2010 (1) Grupa źródeł Podgrupa źródeł Liczba przedsięwzięć Wartość środków (tys. zł) % udział przedsięwzięć w SRWP % udział środków w SRWP Środki publiczne zagraniczne Perspektywa 2004-2006 5 838 5 371 778 33,5% 15,5% Perspektywa 2007-2013 8 317 9 826 859 47,5% 28% Razem 14 155 15 198 637 81% 43,5% Środki publiczne krajowe Środki centralne 458 2 828 271 2,5% 8% Środki centralne w dyspozycji regionu 247 1 168 870 1,5% 3,5% Środki regionalne 2 287 10 712 437 13% 31% 2 992 14 709 578 17% 42,5% Środki firm o znaczeniu strategicznym - 319 4 910 972 2% 14% Ogółem SRWP 17 466 34 819 187 100% Dynamika przyrostu wartości środków ogółem na realizację SRWP jest wysoka i wynosi 8,3 mld PLN w ciągu 2010 r., tj. 30 pp. (w tym czasie przybyło 4,5 tys. przedsięwzięć). Największy przyrost nastąpił w zakresie środków zagranicznych (o prawie 4,4 mld PLN – było 10,8 mld PLN, 40 pp) W zakresie krajowych środków publicznych był nieco niższy i wyniósł 3,1 mld PLN, tj. 26 pp. (było 11,6 mld PLN) najmniejszy przyrost zanotowano w środkach prywatnych – było 4,1 mld PLN (o ok. 800 mln PLN, tj. 20 pp). W stosunku do poprzedniego Raportu o 3% wzrósł udział środków zagranicznych w finansowaniu SRWP (z 40,5% do 43,5%), nieznacznie zmalał publicznych środków krajowych o 1,5% (było 44%) oraz środków prywatnych pochodzących ze spółek o charakterze strategicznym – też o 1,5% (było 15,5%).

Finansowanie Strategii w latach 2005-2010 (2) Wartość nakładów per capita Pod względem nakładów per capita wyraźnie widać siłę pasa nadmorskiego oraz korytarza nadwiślańskiego (oczywiście są wyjątki). W skali powiatowej rozpiętości są jak 3,5 : 1. Jeśli rozpatrujemy problem w skali subregionalnej, to widać wyraźnie układ koncentryczny z trójmiejskim liderem i z subregionem słupskim na końcu stawki, przy czym zróżnicowanie 1,5 : 1 (a więc jest to mniej niż zróżnicowania w zakresie PKB czy bezrobocia).

Finansowanie Strategii w latach 2005-2010 (3) Zagadnienia związane z rynkiem pracy Działania Liczba przedsięwzięć Wartość przedsięwzięć (mld zł) % udział w całości środków rozwojowych Wzrost zatrudnienia 1 217 2,12 6% Integracja społeczna 701 0,78 2% Łącznie 1 918 2,9 8% Główne źródła finansowania: Środki publiczne krajowe (głównie FP, PFRON, jst) – 60% Środki publiczne zagraniczne (głównie UE) – 40% Interwencja w ramach Strategii w latach 2005-2009 przyczyniła się do utworzenia i zachowania blisko 80 tys. miejsc pracy

Wskaźnik zatrudnienia w wieku produkcyjnym wg płci Bariery rozwojowe (1) Utrzymująca się niska aktywność na rynku pracy: niski poziom aktywności zawodowej i niski wskaźnik zatrudnienia (zwłaszcza kobiet); silnie zróżnicowany przestrzennie popyt na pracę; niska mobilność zawodowa i przestrzenna malejąca liczba osób wchodzących na rynek pracy. Wskaźnik zatrudnienia w wieku produkcyjnym wg płci 7

Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej Bariery rozwojowe (2) Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej Wyższy niż przeciętnie w kraju odsetek korzystających ze świadczeń pomocy społecznej – skutek niskiej aktywności zawodowej mieszkańców. Udział dzieci w wieku 3-6 lat uczęszczających do placówek przedszkolnych w 2008 roku. Nieefektywnie wykorzystany system edukacyjny: niski i zróżnicowany przestrzennie udział dzieci w edukacji przedszkolnej; zróżnicowany dostęp do przedszkoli; 8

cz. matem.-przyrodnicza Bariery rozwojowe (3) cz. humanistyczna stale pogarszające się wyniki egzaminów zewnętrznych; niski wskaźnik zdawalności egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. cz. matem.-przyrodnicza 9

Bariery rozwojowe (4) Nieefektywny system transportowy: niska zewnętrzna dostępność transportowa znaczne zróżnicowanie wewnętrznej spójności systemu (zwłaszcza w zachodniej i południowo-zachodniej części województwa) dysproporcje w rozwoju różnych gałęzi transportu; brak spójnej organizacji zarządzania regionalnym transportem kolejowym; niski stopień integracji i koordynacji przewoźników; niski poziom bezpieczeństwa. 10

Dojazdy do pracy (1) Odsetek wśród pracujących mieszkańców gmin, którzy dojeżdżają do pracy w innej gminie 2006

Dojazdy do pracy (2)

Dojazdy do pracy (3)

Dojazdy do pracy (4)

Dojazdy do pracy (5)

Dojazdy do pracy (6) Nazwa obszaru dojazdów Liczba dojeżdżających Metropolitalna strefa dojazdów 94 917 Obszar Słupska 12 147 Obszar Starogardu Gd. 4 730 Obszar Chojnic 4 047 Obszar Kwidzyna 3 849 Obszar Bytowa 2 788 Obszar Lęborka 2 348 Obszar Człuchowa 1 937 Obszar Malborka 1 573 Obszar Sztumu 1 408 Obszar Łeby 1 054 Obszar Miastka 849 Obszar Czarnego 293 Obszar Dzierzgonia 169 RAZEM 132 109 Delimitacja obszarów dojazdów

Dostępność w systemie komunikacji publicznej

Wybrane prognozy dla Regionu POMORSKIE 2020:  Najwyższy przyrost naturalny w kraju Pozytywny napływ migracyjny Liczba mieszkańców wzrośnie o blisko 50 tys. Wolniejsze niż w Polsce starzenie się społeczeństwa. Wzrost udziału ludności w wieku 65+ i spadek populacji osób do 24 lat Liczba osób w wieku produkcyjnym zmniejszy się o ok. 90 tys.

PO Kapitał Ludzki – wybrane efekty Bezrobotni (15-24 lata), którzy otrzymali wsparcie w okresie 100 dni od dnia zarejestrowania 6 867 Osoby, które otrzymały wsparcie w ramach instytucji ekonomii społecznej 2 223 Pracujące osoby dorosłe, które zakończyły udział w projektach szkoleniowych 33 577 Pracownicy zagrożeni skutkami restrukturyzacji objęci działaniami szybkiego reagowania 1 487 Nowe podmioty gospodarcze 7 413 Osoby objęte wsparciem w zakresie rozpoczynania działalności gospodarczej typu spin off / out 178 Ośrodki wychowania przedszkolnego, które uzyskały wsparcie 197 Dzieci (3-5 lat), które uczestniczyły w edukacji przedszkolnej na obszarach wiejskich 5 939 Szkoły, które zrealizowały projekty rozwojowe 599 Liczba uczniów,  którzy uczestniczyli i uczestniczą w projektach 54 097 Szkoły i placówki kształcenia zawodowego współpracujące z przedsiębiorstwami 243 Osoby dorosłe (25-64 lata), które uczestniczyły w formalnym kształceniu ustawicznym 2 080 Nauczyciele, którzy uczestniczyli w doskonaleniu zawodowym w krótkich formach 3 596

Regionalny Program Operacyjny – wybrane efekty MŚP wsparte dotacjami 838 Utworzone miejsca pracy 4 583 Liczba MŚP obsłużonych przez instytucje otoczenia biznesu 12 903 Studenci korzystający z wybudowanej / zmodernizowanej infrastruktury (tys.) 32,4 Osoby, które uzyskają dostępu do szerokopasmowego Internetu (tys.) 107,7 Pacjenci korzystający z infrastruktury instytucji ochrony zdrowia (tys.) 210,2 Długość wybudowanych /przebudowanych dróg (km) 114 Długość wybudowanych /przebudowanych linii kolejowych (km) 141 Powierzchnia uzbrojonych terenów inwestycyjnych (ha) 79,9

Przykłady przedsięwzięć (1) Inicjatywa JEREMIE dla mikro i małych firm Produkt finansowy Pośrednik Finansowy mln zł Szacowana liczba wspartych firm Pożyczka Globalna Pomorski Fundusz Pożyczkowy 25 709 Polska Fundacja Przedsiębiorczości 29 275 Bank Spółdzielczy Czersk 5 72 Towarzystwo Rozwoju Powiśla 2 32 IKB Leasing 10 102 Reporęczenie Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych 37 352 Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne S.A. Dzierzgoń 4 40 Poręczenie Portfelowe FM Bank 16 577 OGÓŁEM 128 2159

Przykłady przedsięwzięć (2) Pomorskie – dobry kurs na edukację. Wspieranie uczniów o szczególnych predyspozycjach w zakresie matematyki, fizyki i informatyki Cel: opracowanie i wdrożenie modelu systemowego wspierania uczniów uzdolnionych Formy: zajęcia pozalekcyjne (matematyka, fizyka, informatyka), warsztaty psychologiczne, stypendia Szacowane efekty: liczba uczniów objętych wsparciem: 1520 liczba nauczycieli objętych wsparciem: 0177

Przykłady przedsięwzięć (3) Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy Cel: podniesienie jakości i atrakcyjności minimum 132 szkół zawodowych w regionie poprzez realizację programów rozwojowych przy współpracy z przedsiębiorcami Szacowane efekty: uczniowie uczestniczący w stażach i praktykach zawodowych: 29 600 uczniowie uczestniczący w zajęciach doradztwa zawodowego: 10 400 uczniowie uczestniczący w nauce języka obcego: 07 020 uczniowie, którzy ukończyli kurs dający dodatkowe kwalifikacje: 02 960 pracownie kształcenia zawodowego: 00 132

Przykłady przedsięwzięć (4) InnoDoktorant Cel: system wsparcia stypendiami doktorantów się na kierunkach przyczyniających się do wzmocnienia konkurencyjności i rozwoju gospodarczego Pomorza Formy: stypendia (po 30 tys.) promocja doktorantów i wyników ich prac regularne kontakty ze środowiskiem gospodarczym Szacowane efekty: liczba doktorantów: 270

Dotacja do regionalnych przewozów kolejowych w latach 2004-2012 Przykłady przedsięwzięć (5a) Dotacja do regionalnych przewozów kolejowych w latach 2004-2012 Dotacja do biletów ulgowych w przewozach autobusowych w latach 2007-2011

Przykłady przedsięwzięć (5b) Liczba przewiezionych pasażerów w województwie pomorskim w latach 2002-2011 Wydatki Samorządu Województwa przeznaczone na zakup i modernizację taboru kolejowego w latach 2003-2012 to blisko 145 mln zł

Przykłady przedsięwzięć (5c) Realizowane inwestycje kolejowe 213 Realizowane inwestycje kolejowe 201

Przykłady przedsięwzięć (5d) Realizowane inwestycje kolejowe Kolej Metropolitalna Realizowane inwestycje kolejowe

Przykłady przedsięwzięć (5e) Rozwój szybkiej kolei miejskiej w Trójmieście Realizowane inwestycje kolejowe

Przykłady przedsięwzięć (6a) Inwestycje zagraniczne w regionie Realizacja i prognoza na przykładzie BPO/SSC Reinwestycje: realizacja w ciągu roku: ok. 700 miejsc pracy założenia na lata 2012-2015: 1000 miejsc pracy Nowe inwestycje: Projekty potwierdzone / bardzo zaawansowane: 950 – 1700 miejsc pracy Założenia na lata 2013-2015: 1500 miejsc pracy 30 30

Przykłady przedsięwzięć (6b) Inwestycje zagraniczne w regionie Cele do 2015 roku Reinwestycje: Przynajmniej 5 reinwestycji Nowe inwestycje: Przynajmniej 25 nowych inwestycji 5000 dobrze płatnych miejsc pracy (powyżej średniej krajowej) Trzy centra B+R 3 nowe duże inwestycje o wartości powyżej 100 mln euro Branże priorytetowe: BPO/SSC ICT Logistyka Energetyka Motoryzacja Chemia lekka (kosmetyka, farmaceutyka, biotechnologia) 31 31

Główny problem – poza rynkiem pracy stan na 31 grudnia (w tys. osób) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 stan na 31 grudnia (w tys. osób) pracujący 694 704 764 795 789 832 bezrobotni 160 126 87 68 100 105 z zasiłkiem 26 21 16 24 bierni zawodowo 434 437 456 436 415 389 Źródło: GUS, WUP

Dziękuję za uwagę Radomir Matczak Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Debata na temat rynku pracy województwa pomorskiego Gdańsk, 22 marca 2012 r. 33