Poprzez sport do pełnej i świadomej aktywności ruchowej - program zajęć rekreacji ruchowej realizowany w Przedszkolu Miejskim Nr 206 z Oddziałami Integracyjnymi w Łodzi   Gry, zabawy i ćwiczenia ruchowe w życiu przedszkolaka czyli czym jest rekreacja ruchowa dla prawidłowego rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym  Anna Franczyk Beata Kochaniak

„Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt nie wie, jak go wskrzesić” Albert Einstein

Już od chwili urodzenia przejawem życia jest ruch Już od chwili urodzenia przejawem życia jest ruch. Jest on naturalną, fizjologiczną potrzebą każdego człowieka, która występuje w ciągu całego życia. Powoduje przyrost masy mięśniowej, korzystnie oddziałuje na układ oddechowy, krążenia, kostno – stawowy jak również pokarmowy. Ruch jest naturalną potrzebą dziecka w wieku przedszkolnym, przejawiającą się poprzez różnorodne formy aktywności. Stanowi istotny czynnik w jego rozwoju fizycznym. Wszechstronny, spontaniczny ruch jest najbardziej charakterystyczną cechą wczesnych faz rozwojowych. Dziecko w tym okresie, nabywa podstawowe umiejętności, stopniowo doskonali ruchy lokomocyjne oraz ruchy warunkujące wykonanie różnych czynności. Poprzez ruch poznaje siebie, drugą osobę, otoczenie, w którym żyje. Nie bez znaczenia są aspekty społeczne i wychowawcze. Właściwie kreowana aktywność ruchowa umożliwia wdrażanie do kontaktu z drugim człowiekiem, kształtuje umiejętności współdziałania, wdraża do zdrowej rywalizacji, akceptacji i tolerancji. Rozwijając ogólną sprawność ruchową dziecka poprzez proponowane przez nas zajęcia, dążymy do rozluźniania i uelastyczniania zbyt silnych napięć mięśniowych, wyrabiania płynności ruchu oraz usprawniania ogólnej koordynacji ruchów i kontroli nad własnym ciałem. Proponowane przez nas formy aktywności ruchowej, mają na celu doskonalenie poszczególnych czynności ruchowych u dzieci, nabywanie przez nie zręczności, wyrabianie szybkości, zwinności i wytrzymałości. Kształtowanie umiejętności ruchowych, nie pozostają bez wpływu zarówno na poziom rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego. Ćwiczenia sprawności ruchowej są bardzo ważnym elementem terapeutycznym. Bowiem poprzez różnego rodzaju aktywność ruchową dziecko wzbogaca swoje coraz to nowe umiejętności. Idąc za potrzebą ruchu i mając świadomość, ile pozytywnych odczuć daje dzieciom i nam, prowadzącym aktywne spędzanie czasu od 2007 roku prowadzimy w naszym przedszkolu, zajęcia rekreacji ruchowej. Zajęcia te cieszą się dużym powodzeniem a radość jaką dają widzimy za każdym razem na małych twarzyczkach. Podczas zajęć razem ćwiczymy, bawimy się, dzielimy każdą dobrą chwilą. Poprzez organizowane przez nas różnorodne formy aktywności ruchowej ,dzieci mają okazję do gromadzenia wielu doświadczeń psychoruchowych, do podniesienia ogólnej sprawności ruchowej, rozwijania twórczej inwencji za pomocą ruchu a przede wszystkim nabywają przeświadczenie o potrzebie ruchu i wyzwalają radość z czynnego uprawiania sportu. Wpojone w dzieciństwie nawyki na pewno zaprocentują w dalszym życiu każdego z nich.

Rozpoczynając rozważania na temat rekreacji ruchowej zastanawiamy się czym jest rekreacja. Co oznacza i z czym się wiąże. Otóż według definicji rekreacja ( z łac. recreatio oznacza powrót do zdrowia, odtwarzanie, uzdrawianie, odpoczynek, wytchnienie) to, te zajęcia, które są podejmowane w czasie wolnym od zajęć obowiązkowych, mające na celu regenerację sił psychicznych, fizycznych oraz zapobieganie dalszemu zmęczeniu Zajęcia te obejmują wszystkie formy aktywności. Czym jest zatem „Czas wolny”. Według definicji, to czas, który pozostaje człowiekowi po wypełnieniu przez niego obowiązków zawodowych, domowych, szkolnych i który jest przeznaczony na odpoczynek, rozrywkę, rozwój osobowości. Funkcje czasu wolnego to zatem funkcja regeneracyjna, wypoczynkowa, rozrywkowa, rozwojowa. Istnieją różne rodzaje czasu wolnego. Są to: krótki, średni, długi, specyficzny czas wolny. Aktywność rekreacyjną możemy podzielić na: 1 .bierną 2.czynną, w której wyróżnić można aktywność fizyczno –ruchową i kulturalno-oświatową. Wychowanie do rekreacji to popularyzowanie wzorów, tworzenie różnorakich modeli organizowania czasu wolnego, kształtowanie nawyków, przyzwyczajeń i postaw. Musi to być działanie kompleksowe, obejmujące trzy sfery aktywności człowieka: poznawczą, emocjonalną i motoryczną. Zadaniem jej jest rozbudzenie zainteresowań i potrzeb rekreacyjnych, wzmacnianie motywacji, kształtowanie systemu wartości i postaw do rekreacji. Znając kryteria jakie warunkują rekreację ruchową zastanówmy się, jakie są cele wychowania do rekreacji. Priorytetowymi celami wychowania do rekreacji są zatem: - rozbudzanie i kształtowanie postaw pro rekreacyjnych, - zapoznanie z różnymi formami rekreacji i sposobami ich stosowania, - utrwalanie umiejętności aktywnego wypoczynku, - kształtowanie umiejętności dokonywania oceny danej aktywności. Rekreacja ruchowa zatem to gałąź rekreacji, w której przeważa pierwiastek aktywności ruchowej. Obejmuje ona usprawnianie fizyczne poprzez udział w grach, zabawach, zorganizowanych formach rekreacji w celu podniesienia sprawności fizycznej.

Program rekreacji ruchowej przeznaczony jest do realizacji podczas zajęć rekreacyjnych w przedszkolach masowych, z grupami integracyjnymi oraz przedszkolach integracyjnych, jak również w zajęciach sportowych w klasach młodszych szkół podstawowych i specjalnych. Program powstał w oparciu o podstawę programową wychowania przedszkolnego zatwierdzoną przez MEN (Dz. U. Nr 157, poz. 1100 – Rozporządzenie MEN z dnia 23 sierpnia 2007r.), mającą stanowić zgodnie z zaleceniami MEN dokument podstawowy przy opracowaniu innowacyjnych programów wychowania przedszkolnego ( załącznik nr 1). Ruch zapewnia dziecku optymalny rozwój psychomotoryczny. Poprzez dostarczanie różnorodnych doświadczeń psychoruchowych i rozwijanie sprawności ruchowej zapewniamy jego prawidłowy rozwój. Proponowany przez nas program zawiera propozycje do podejmowania różnych form działalności ruchowej. Począwszy od ćwiczenia i zabaw zmierzających do poznania samego siebie, poprzez ćwiczenia ogólnorozwojowe jak i gry zespołowe, spartakiady, zabawy i gry terenowe. Prawidłowo kreowana aktywność fizyczna powinna być dostosowana do możliwości i potrzeb dziecka, a wymagania uzależnione od zdolności ruchowych, umiejętności, inwencji twórczej i poziomu rozwoju osobowości, aby w przypadku nieudanych prób nie zniechęcać dziecka do dalszych działań. Program daje możliwość doboru ćwiczeń i zabaw jak również stopniowania trudności proponowanych zadań, co będzie gwarancją świetnej zabawy i wszechstronnego rozwoju.

Głównym założeniem programu jest: upowszechnienie sportu, rekreacji i aktywności fizycznej wśród jak najszerszej grupy dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, stworzenie sprzyjających okazji edukacyjnych umożliwiających wpieranie i wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka, kształtowanie postaw i nawyków higieniczno – zdrowotnych, wdrażanie do zdrowego stylu życia oraz umiejętnego korzystania z takich czynników jak ruch, powietrze, woda, słońce, przestrzeń.

- rozwijania i doskonalenia ogólnej sprawności ruchowej poprzez Założone przez nas cele ogólne dotyczą przede wszystkim: - rozwijania i doskonalenia ogólnej sprawności ruchowej poprzez różnorodne formy aktywności ruchowej, - nabywania ogólnej sprawności i zwinności, - doskonalenie umiejętności utrzymywania równowagi - wzmacnianie grup mięśniowych odpowiedzialnych za prawidłową postawę - doskonalenia umiejętności pokonywania coraz trudniejszych zadań ruchowych, - doskonalenie wytrzymałości fizycznej, - nabywanie umiejętności rozładowywania napięć i emocji - zdobywanie orientacji w bliższym i dalszym otoczeniu podczas spacerów i wycieczek. - rozwijanie koordynacji ruchowej

Dziecko potrafi, wie, rozumie: naśladować proste ćwiczenia ruchowe, samodzielnie wykonywać proponowane ćwiczenia, wykonywać poprzez naśladowanie i samodzielnie proste ćwiczenia zapobiegające wadom postawy, wykonywać ćwiczenia o różnorodnym stopniu trudności, o dużym natężeniu, współdziałać z partnerem podczas ćwiczeń i zabaw ruchowych, wykorzystać własną wyobraźnię i pomysłowość w zabawach i grach ruchowych, samodzielnie zainicjować zabawę, przyjąć prawidłowe pozycje wyjściowe do różnych ćwiczeń gimnastycznych, przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas organizowanych zabaw, ćwiczeń i gier sportowych, przestrzegać ustalonych zasad, które są gwarancją bezpiecznej i zgodnej zabawy, przestrzegać reguł i zasad podczas gier zespołowych, aktywnie uczestniczyć w grach zespołowych, spartakiadach, rajdach, wykorzystać własną aktywność ruchową w trakcie rekreacji ruchowej.

Wychowanie do rekreacji staje się obecnie jednym z podstawowych obowiązków opiekuńczo- wychowawczych wobec dziecka. Rodzina jest pierwszym elementem socjalizacji i wychowania. Wprowadza małe dziecko w świat zabawy ruchowej, uczy podstawowych umiejętności sportowych przez zabawy i gry ruchowe. Czas wolny spędzony wspólnie jest okazją do bliskich i stałych kontaktów rodziców z dzieckiem. Jest wspaniałą okazją do wspólnego przeżywania, poznawania i odkrywania. Wiek przedszkolny i wczesnoszkolny jest wyjątkowym pod każdym względem. Wiek przedszkolny jest okresem intensywnego rozwoju sprawności fizycznej, nabywania wielu umiejętności, które dają mu poczucie panowania nad własnym ciałem. Dziecko między 3. a 7. rokiem życia z łatwością opanowuje takie czynności jak: jazdę na nartach, łyżwach, wrotkach, rowerze, szybko uczy się reguł różnych gier i zabaw ruchowych. Jest to możliwe dzięki stworzeniu dziecku zewnętrznych warunków i okazji do pełnej aktywności ruchowej ale przede wszystko danie mu możliwości samodzielnego próbowania, doświadczania. Wychowanie do rekreacji ruchowej sprzyja, poprzez specyficzne sytuacje zabawowe, integracji rodziny. Dzieci ze swoją naturalną potrzebą ruchu prowokują rodziców do aktywności ruchowej. Otwartość rodziców na potrzeby dziecka oraz umiejętne ich zaspokajanie jednocześnie przy wspólnej realizacji, sprzyja rozwijaniu rekreacji ruchowej w rodzinie. Nasz program daje możliwość wspólnych zabaw, doświadczania ruchu. Dzieci razem z rodzicami mają możliwość poznania własnych możliwości, zainteresowań i upodobań. Program daje możliwość ich dostrzeżenia i realizacji. 9

Propozycje ćwiczeń i zabaw wykorzystywanych na zajęciach rekreacyjno - sportowych Ćwiczenia i zabawy ogólnorozwojowe: Czynności ruchowe (takie jak: biegi, skoki, rzuty, czworakowanie, pełzanie, dźwiganie, wspinanie, itp.) kształtujące cechy motoryczne: szybkość, zwinność, gibkość, siłę, skoczność i wytrzymałość Czynności ruchowe dziecka oparte na jego własnej inwencji i wyobraźni Czynności ruchowe z uwzględnieniem rytmu, muzyki i tańca Gimnastyka Kształtowanie nawyku poprawnej postawy w czasie ćwiczeń, pracy w szkole i zabawy Przyjmowanie podstawowych pozycji niskich i wysokich Ćwiczenia prawidłowej postawy w biegu, chodzie i skokach. Ćwiczenia doskonalące koordynację ruchów. Ćwiczenia kształtujące z przyborami. Pokonywanie torów przeszkód. Przewroty z asekuracją Dowolne układy kompozycji ćwiczeń z muzyką. Lekkoatletyka Naturalne formy ruchu Biegi Rzuty Skoki Zespołowe formy aktywności rekreacyjno-sportowej Ringo Gra: „Dwa ognie” Mini –siatkówka Mini-koszykówka Mini – piłka nożna Jazda na rowerze Saneczkarstwo Ćwiczenia, zabawy i gry terenowe Biegi i marszobiegi Pokonywanie naturalnych przeszkód terenowych(krzaki, gałęzie, rowy) Rzuty do celu i na odległość szyszkami, żołędziami, kasztanami Tory z naturalnych przeszkód Zabawy i gry w chowanego, podchody

Do ewaluacji wykorzystano (ocenie podlegał przyrost sprawności ruchowej): testy sprawnościowe obserwacje rozwoju dziecka

Kategoria 1 to: - naśladowanie ruchów, gestów, czynności, ćwiczeń, zabaw Kategoria 2 to: - samodzielne wykonywanie proponowanych ćwiczeń Kategoria 3 to: - podporządkowanie się ustalonym regułom i zasadom podczas gier zespołowych Kategoria 4 to: - aktywne uczestnictwo w grach zespołowych z przestrzeganiem ustalonych zasad Badania prowadzone były w 3 seriach: na początku roku- seria 1 na półrocze – seria 2 Na zakończenie 2 roku – seria 3

Zdjęcia z zajęć sportowych

Co roku w ramach propagowania zdrowego stylu życia i wdrażania do rekreacji ruchowej organizowane są spartakiady sportowe dla dzieci z okolicznych przedszkoli, rodzinne spartakiady sportowe, rajdy, wyjazdy na zielone przedszkola. Wspólne zabawy, zawody sportowe integrują dzieci, uczą współzawodnictwa, samodzielności, zdrowej rywalizacji i zasad fair play. Pozwalają na wymianę doświadczeń między nauczycielami, zdobywanie nowych doświadczeń, pokonywanie własnych barier i zahamowań.

Sportowe spartakiady międzyprzedszkolne

Integracyjne Olimpiady Sportowe

Sportowe Spartakiady Rodzinne

Zawody sportowe z udziałem psów terapeutów

Rajdy sportowe

Sportowe Zielone Przedszkola