Copyright © Collect Consulting S.A. Prezentacja oraz omówienie wybranych studiów przypadku projektów realizowanych przez Collect Consulting S.A. Płock, 9-10 maja 2012 Witold Grzybowski Partner w Collect Consulting S.A. Mariusz Bryła Dyrektor Działu Doradztwa w Collect Consulting S.A.

Copyright © Collect Consulting S.A. Budowa, Rehabilitacja i Utrzymanie dróg niepłatnych z udziałem przedsiębiorcy prywatnego Płock, 9-10 maja 2012 Witold Grzybowski Partner w Collect Consulting S.A.

Copyright © Collect Consulting S.A. Prezentowane zagadnienia Drogi – jako zadanie publiczne; Struktura systemów zarządzania drogami; Trendy i oczekiwania; Koncesja – możliwości i ograniczenia; Inicjatywy regionalne i lokalne w Polsce; Bariery; Performance kontrakt - zastosowanie; Elementy procedury przygotowawczej; Podział ryzyka i konsekwencje; Podstawa prawna; Przesłanki i założenia dla modelu PPP; Poglądowe porównanie wariantów; Podsumowanie; Pytania i odpowiedzi. Budowa, rehabilitacja i utrzymanie dróg niepłatnych z udziałem przedsiębiorcy prywatnego

Copyright © Collect Consulting S.A. Drogi – zadanie publiczne Tradycyjnie drogi uważane są usługę dostępną bez opłaty; Myto lub opłata rogatkowa były pobierane już w średniowiecznej Polsce; Jakość i dostępność dróg odzwierciedlają stan państwa i finansów publicznych. Od lat 70-tych zarządzanie drogami w Europie i na świecie przechodzi transformację: Wzrasta średnia gęstość sieci drogowej, zwiększa się udział autostrad i dróg ekspresowych. W Polsce lata 80-te i 90-te nie odzwierciedlały trendu w Europie, w tym czasie zmieniła się struktura finansowania dróg i dalsze unowocześnianie systemu transportowego będzie się odbywać w oparciu o obecne metody zarządzania i finansowania.

Copyright © Collect Consulting S.A. Cechy autostrad i dróg ekspresowych w wybranych krajach Kraj Stopień DecentralizacjiZródło finansowaniaZarządca USAWysokibudżet, myto, indywid.Publiczny, Prywatny (PPP) FrancjaNiskibudżet, mytoPubliczny, Prywatny (PPP) ChinyWysokibudżet, mytoPubliczny BrazyliaŚrednibudzety, mytoPubliczny, Prywatny (PPP) UkrainaNiskibudżetPubliczny SłoweniaNiskibudzet, myto, winietyPubliczny SłowacjaNiskibudżet, winietyPubliczny LitwaNiskibudżetPubliczny RosjaŚrednibudżetPubliczny Nowa ZelandiaWysokibudżet, mytoPubliczny, Prywatny (PPP) FinlandiaWysokibudżet, winietyPubliczny, Prywatny (PPP) PolskaWysokibudżet, mytoPubliczny, Prywatny (PPP) Źródło: World Bank, Przegląd rozwiązań instytucjonalnych dla zarządzania drogami 2010.

Copyright © Collect Consulting S.A. Główne trendy Pomimo różnic w rozwiązaniach instytucjonalnych, w większości krajów widoczne są następujące trendy w metodach zarządzania drogami: Zwiększony udział sektora prywatnego w budowie, utrzymaniu i zarządzaniu infrastrukturą drogową; Zwiększony udział użytkowników dróg i komunikacji ich potrzeb w procesie rozwoju sieci drogowej. Źródło: World Bank, Przegląd rozwiązań instytucjonalnych dla zarządzania drogami 2010.

Copyright © Collect Consulting S.A. Drogi – zadanie publiczne Dzisiejsze oczekiwania od zarządców dróg płatnych: Dostępność; Komfort jazdy; Intermodalność;

Copyright © Collect Consulting S.A. Koncesje Źródło: GDDKiA Koncesje = rozwiązanie tylko dla dróg płatnych

Copyright © Collect Consulting S.A. Drogi krajowe Źródło: GDDKiA Inicjatywy regionalne

Copyright © Collect Consulting S.A. Zaawansowane postępowania – drogi niepłatne Postępowanie o zamówienie publiczne w trybie przetargu nieograniczonego na roboty budowlane dotyczące zadania pn.: Budowa ul. Parkowej w Karpaczu w II etapach wraz z zapewnieniem finansowania prac do roku 2020 Wartość EUR Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie dialogu konkurencyjnego na podstawie ustawy PZP o wartości zamówienia powyżej EUR na zadanie pn : Wybór partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia dotyczącego budowy oraz eksploatacji drogi stanowiącej połączenie komunikacyjne z terenem inwestycyjnym Tucznawa w Dąbrowie Górniczej. Inicjatywy lokalne

Copyright © Collect Consulting S.A. Tucznawa - Dąbrowa Górnicza Długość odcinka 8774,44 m Wadium PLN Wykonawca jest zobowiązany wykazać, że: posiada środki finansowe lub zdolność kredytową w wysokości min, ,00 PLN. Zaproszenie 5 wykonawców. Liczba Ofert: 1

Copyright © Collect Consulting S.A. ul. Parkowa - Karpacz Obwodnica będzie miała długość 750 mb z czego ok.100 mb przebiegać będzie w tunelu. Plus zbiornik do naśnieżania stoku Wadium PLN Zdolność Finansowa wykonawcy PLN Płatności w roku 2011 –w kwocie ,00 zł – ze środków Zamawiającego), przy przerobie w 2011 roku o wartości minimum ,00 zł brutto. + Ubezpieczenie PLN Tunel co najmniej 80 mb o wartości robót nie mniejszej niż PLN ,00. brutto Najkorzystniejszą ofertę złożyła firma Skanska, tj. z ceną zł.

Copyright © Collect Consulting S.A. Droga wojewódzka - Wrocław Przebudowa i bieżące utrzymanie drogi wojewódzkiej nr 342 na odcinku 11,947 km, realizowana w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Pierwsze w kraju postępowanie o przekazanie odcinka drogi wojewódzkiej do rehabilitacji i utrzymania przez partnera prywatnego.

Copyright © Collect Consulting S.A. Bariery Ryzyko ustawodawcze; Ryzyko sektora finansów publicznych; Ryzyko wyboru wykonawcy;

Copyright © Collect Consulting S.A. Ryzyko ustawodawcze ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. prawo budowlane Decyzja Eurostat nr 18/ lutego 2004 Nowa decyzja Eurostatu dotycząca deficytu i długu Traktowanie partnerstwa publiczno-prywatnego Eurostat rekomenduje, aby aktywa zaangażowane w partnerstwo publiczno- prywatne były klasyfikowane jako aktywa nie będące aktywami sektora instytucji rządowych i samorządowych, a w następstwie tego rejestrowane poza bilansem sektora, jeżeli występują łącznie dwa następujące uwarunkowania: 1. partner prywatny ponosi ryzyko konstrukcyjne (budowy) oraz 2. partner prywatny ponosi co najmniej ryzyko dostępności lub ryzyko popytu. Zakres postępowania: rehabilitacja, remont, przebudowa.

Copyright © Collect Consulting S.A. Ryzyko sektora finansów publicznych Ryzyko zaklasyfikowania aktywów zaangażowanych w partnerstwo publiczno-prywatne na bilansie sektora finansów publicznych. Podjęcie decyzji o rozmiarze projektu pilotażowego (długość odcinka w km)

Copyright © Collect Consulting S.A. Ryzyko wyboru wykonawcy Ocena kosztu ryzyka – instytucja finansująca Tryb wyboru partnera: Negocjacje z ogłoszeniem; Dialog konkurencyjny; Przetarg ograniczony; Międzynarodowe firmy budowlane Lokalne firmy budowlane

Copyright © Collect Consulting S.A. Wsparcie instytucjonalne Ryzyko ustawodawcze; Ryzyko sektora finansów publicznych; Zagadnienia wymagające interpretacji indywidualnej MRRGUS Zamawiający Wniosek OPINIA Okres : 75 dni

Copyright © Collect Consulting S.A. Opinia Czy remont lub przebudowa obiektu budowlanego, przy założeniu, że ryzyko partnera prywatnego za ich wykonanie można jednoznacznie zakwalifikować, jako ryzyko partnera prywatnego wraz z ryzykiem dostępności, mogą kwalifikować przedsięwzięcie wdrożone w formule PPP jako przedsięwzięcie poza bilansem finansów publicznych?

Copyright © Collect Consulting S.A. Podstawa prawna Przepis art. 19 ust. 7 ustawy o drogach publicznych, upoważnia zarządcę drogi, do powierzenia partnerowi prywatnemu następujących zadań: pełnienie funkcji inwestora; utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą; realizacja zadań w zakresie inżynierii ruchu; koordynacja robót w pasie drogowym; wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających; przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników i nie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska mogącym powstać lub powstającym w następstwie budowy lub utrzymania dróg; dokonywanie okresowych pomiarów ruchu drogowego; utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów.

Copyright © Collect Consulting S.A. Podstawa prawna Istotne okoliczności prawne: 1a. Nieruchomość może być także przekazywana nieodpłatnie w drodze umowy partnerowi prywatnemu lub (….) na czas realizacji przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (art. 13 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami) 5. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona dróg publicznych mogą być realizowane przy udziale środków rzeczowych i pieniężnych świadczonych przez osoby fizyczne i osoby prawne, krajowe i zagraniczne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w tym w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. (art. 3 ust. 5 ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego)

Copyright © Collect Consulting S.A. Zagrożenia wewnętrzne: 1.Błędy prawne w przygotowaniu projektu i przetargu 2.Błędy w planowaniu i szacowaniu wartości zamówienia 3.Brak należytego wykazania publicznych pożytków PPP 4.Nieprawidłowy podział ryzyk 5.Brak należytego zabezpieczenia interesu partnera publicznego 6.Nieprawidłowy system nadzoru na wykonywaniem zadań w PPP 7. Przygotowanie projektu z pokrzywdzeniem słusznych interesów p. prywatnego zewnętrzne: 1.Potencjalna słabość p. prywatnych z sektora MŚP 2.Możliwość wywołania górki cenowej na rynku, lub zmowy cenowej 3.Mała ilość MŚP wykonujących usługi kompleksowo (powstawanie konsorcjów wykonawczych może spowodować podniesienie cen w przetargach) 4.Niska zdolność kredytowa firm lokalnych, skutkująca podrożeniem kredytów 5.Możliwość działań zabronionych prawem ze strony p. prywatnych

Copyright © Collect Consulting S.A. Założenia Finansowanie remontu, a następnie utrzymania letniego i zimowego drogi powinno być zapewnione przez jeden podmiot (konsorcjum) Struktura finansowania powinna umożliwiać dyskontowanie nakładów na remont oszczędnościami w przyszłej eksploatacji/utrzymaniu System zarządzania drogą powinien działać w takim okresie czasu, aby suma wydatków na remont i utrzymanie zrównoważyła się z sumą wydatków prognozowanych w WPF Powyższe warunki można spełnić poprzez zastosowanie trybu PPP

Copyright © Collect Consulting S.A. Transfer zasobów pracowniczych Zarządzanie, metody i formy wykonywania robót utrzymaniowych: 1.Drogi pozostają w zarządzie trwałym wykonywanym przez Zamawiającego własnymi siłami z wykorzystaniem rejonów i obwodów %? w systemie umów z wyspecjalizowanymi podmiotami zewnętrznymi %? 2.Czy zarząd dróg przekazanych powiatom wykonują jednostki organizacyjne powiatów, własnymi siłami z wykorzystaniem własnego sprzętu, oraz sprzętu ( baz przejętych od województwa?) ………% w systemie zleceń podmiotom zewnętrznym.……..% Czy wykonywanie zadań w inny sposób może mieć wpływ na poziom zatrudnienia w sektorze publicznym? TAK N I E

Copyright © Collect Consulting S.A. Przesłanki do zmiany modelu zarządzania drogami 1. Potrzeby techniczne: ……. % dróg wojewódzkich wymaga remontów w zakresie: utrwalenia powierzchniowego (…… km), korekty profilu (…..km) nowa warstwa ścieralna (……. km) wykonanie podbudowy, warstw konstrukcyjnych i ścieralnej (….. km) 2. Ograniczenia finansów publicznych limitują wydatki bieżące do wysokości dochodów bieżących i nie pozwalają na proste zwiększenie wydatków na utrzymanie i remonty dróg (konieczny jest inny sposób finansowania) 4. Wzrasta liczba roszczeń odszkodowawczych z tytułu wydarzeń na drogach wojewódzkich ( 2008…2009….2010….)?

Copyright © Collect Consulting S.A. Profil transakcji czas w latach 12 wydatki (nakłady) wynagrodzenie partnera prywatnego wypłacane z budżetu nakłady partnera prywatnego dyskontowanie Inwestycji partnera prywatnego

Copyright © Collect Consulting S.A. Wariant PPP razem WARIANT PPP MODEL PUBLICZNY Prognozowane wydatki inwestora Tytuł płatności RocznieRazem 12 lat Opłata roczna - część pokrywająca utrzymanie infrastruktury (średnia) Opłata roczna - część pokrywająca koszt remontu i zysk RAZEM Zarząd Dolnego Śląska na realizację przedsięwzięcia przeznaczył zł, z czego na przebudowę zł, a na utrzymanie zł. Określając wysokość wydatków na tym poziomie, zarząd opierał się na średnich kosztach, jakie ponosił na remonty dróg w ostatnich latach, a było to około zł za kilometr. Z kolei przy określeniu wydatków na utrzymanie drogi, pomocne było porozumienie zawarte pomiędzy powiatem trzebnickim, a województwem dolnośląskim, które zakłada, że roczne utrzymanie drogi kosztuje zł.

Copyright © Collect Consulting S.A. Wariant PPP OFERTA WARIANT PPP Wydatki inwestora razem najtańsza oferta Tytuł płatności RocznieRazem 12 lat Opłata roczna - część pokrywająca utrzymanie infrastruktury (średnia) Opłata roczna - część pokrywająca koszt remontu i zysk RAZEM Do II etapu przetargu zaproszonych zostało 12 firm. Ostatecznie swoje oferty złożyło sześć z nich. Kwoty zaproponowane przez oferentów zamykają się w przedziale od ponad od 46 do ponad 115 mln zł na 12 lat, które będą objęte kontraktem. Firmy zaproponowały następujące kwoty: 1. Bickhardt Bau Polska Sp. z 0.0. – 115,12 mln zł 2. Konsorcjum z liderem: GRAWIL – 78,73 mln 3. Konsorcjum z liderem: POL-DRÓG Dolny Śląsk S.A. – 46,94 mln zł 4. Konsorcjum z liderem: Berger Bau Polska Sp. z 0.0. – 62,97 mln zł 5. Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Mostowvch S.A. – 85,19 mln zł 6. Strabag-Projekt Sp. z o.o. – 62,74 mln zł POL-DRÓG 47 mln z czego na przebudowę 39,95 mln i 6,99 mln zł na utrzymanie. Na jeden kilometr oferty te wyglądają następująco - oferta najniższa zakłada, że przebudowa jednego kilometra będzie kosztować 3,3 mln zł, a utrzymanie 50 tyś. zł. Z kolei, w przypadku najwyższej oferty jest to odpowiednio: 7,99 mln zł za przebudowę i 138 tyś. zł. za utrzymanie jednego kilometra.

Copyright © Collect Consulting S.A. Wnioski Przetarg ograniczony szybki ale nieodpowiedni tryb Postępowanie prowadzone na czas Brak możliwości udzielenia wyjaśnień i negocjowania podziału ryzyka Brak opinii GUS przed publikacją ogłoszenia Odcinek 12 km wymaga poniesienia podobnych kosztów stałych jak odcinek 120 km Ryzyko przebudowy postrzegane jako większe niż ryzyko budowy Wybór odcinka, który nie zakłóci budżetu jeżeli będzie na bilansie 12 km Standard utrzymania : 24h versus 24 dni

Copyright © Collect Consulting S.A. Koncepcja realizacji przedsięwzięcia z udziałem podmiotu prywatnego dotycząca zaopatrzenia w ciepło mieszkańców i instytucji na terenie Gminy Dobrzeń Wielki

Copyright © Collect Consulting S.A. Udział partnerów w przedsięwzięciu Partner publiczny – Gmina Dobrzeń Wielki – istniejąca sieć ciepłownicza o wartości bieżącej 12,5 mln zł (wartość początkowa 16,5 mln zł) Partner prywatny - wyłoniony w drodze postępowania przetargowego - Know-How dotyczące zarządzania i eksploatacji sieci ciepłowniczej.

Copyright © Collect Consulting S.A. Obowiązki partnerów umowy PPP Rozwój sieci ciepłowniczej podyktowany warunkami rynkowymi Modernizacja sieci ciepłowniczej Bieżące utrzymania sieci ciepłowniczej Sprzedaż energii cieplnej ostatecznym odbiorcom

Copyright © Collect Consulting S.A. Struktura kosztów obsługi sieci ciepłowniczej Podstawa kalkulacji przychodów Obecny model Model PPP Zużycie materiałów i energii Usługi obce w tym Czynsz dzierżawny infrastruktury Wynagrodzenia Podatki Narzuty na wynagrodzenia Zakup energii cieplnej Rozsądny Zysk Podstawa niezbędnych przychodów

Copyright © Collect Consulting S.A. Wpływ inwestycji na budżet gminy Budżet miastaModel PPP 1.Ogółem dochody, w tym: adochody bieżące dochody z tytułu podatku od nieruchomości dochody z tytułu czynszu dzierżawnego Wydatki bieżące (bez obsługi długu):0 3. Wynik finansowy budżetu

Copyright © Collect Consulting S.A. Porównanie cen energii w poszczególnych wariantach Średni koszt energii cieplnejObecny modelModel PPP zł/GJ27,2839,66 Wpływ czynszu na wyniki % wartości oczekiwanej zmiennej %obecnie0%20%40%60%80%90%100% Cena energii (zł/GJ)27,2832,0933,6135,1236,6338,1438,9039,66 %obecnie0%20%40%60%80%90%100% Dochody gminy (zł/rok) Wrażliwość wyników na zmianę czynszu dzierżawnego

Copyright © Collect Consulting S.A. Pytania i odpowiedzi Dziękuję Państwu za udział w prezentacji Witold Grzybowski Partner w Collect Consulting S.A Telefon: Mariusz Bryła Dyrektor Działu Doradztwa Collect Consulting S.A Telefon: