Krajowe Ramy Kwalifikacji, standardy kształcenia, ocena programów … EFEKTY UCZENIA SIĘ Krajowe Ramy Kwalifikacji, standardy kształcenia, ocena programów …

PROCES BOLOŃSKI: CELE Przygotowanie absolwentów do potrzeb rynku pracy (mobility, employability) Rozwój i podtrzymanie podstaw wiedzy zaawansowanej Przygotowanie do aktywnego uczestniczenia w (europejskim) społeczeństwie demokratycznym Doskonalenie kompetencji, rozwój osobisty Reforma kojarzy się z Procesem Bolońskim Już 10 lat minęło …. 1999, 2001, 2003, 2005, 2007, 2009 W każdym komunikacie znajdująsie odniesienia do stanu realizcji działan (wykorzystania narzedzi) oraz plany na nastepny okres. Jolanta Urbanikowa

PROCES BOLOŃSKI Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego konkurencyjność gospodarki (opartej na wiedzy) atrakcyjność (szkolnictwa wyższego) Różnorodność oferty jakość kształcenia porównywalność kwalifikacji (dyplomów) uznawalność kwalifikacji ENIC-NARIC Suplement do Dyplomu Konwencja Lizbońska, 1997 Proces Boloński kojarzy się z tworzeniem Europejskiego Obszaru szkolnictwa Wyższego, którego wyznacznikami będą konkurencyjna gospodarka oparta na wiedzy (Strategia Lizbońska), atrakcyjnosc, jakosć – mierzona spelnianiem kryteriow fitness for purpose itd. Wspolny obszar oznaczac będzie, ze kwalifikacje będą uznawane. Sluzyć do tego celu ma praca siecie ENIC-NARIC – w Polsce BUWIWM, narzedziami – suplement do Dyplomu. (na mocy Komunikatu Berlinskiego 2003). W praktyce ma oznaczac to realizacje zapisow Konwencji Lizbonskiej. Należy pamietac, ze Proces Bolonski miał zapewnic szerszy dostep do studiow I stopnia (bez istotnego wzrostu nakladow), zroznicowanie kwlaifikacji i ich dopasowanie do potrzeb rynku pracy, utrzymanie (podniesienie) poziomu jakości dyplomu magisterskiego, poszerzenie mozliwosci ksztalcenia interdyscyplinarnego pryz ograniczeniu dostepu do studiow II stopnia pryzjednoczesnym zapewbnieniue droznosci systemu studiow, i istotneuj zmianie programu studiow zaqwlaszcza studiow I stopnia (naciks na umiejetnosci ogolne/generyczne) – odesjcie od ksztalcenia waskich specjalistow (samoksztalcenie, komunikowanie się, praca w zespole, przedsiebiorczosc, podejmoweanie decyzji, zafrzadzanie projketem….).. REALIZACJA? FRUSTRACJA?? PRZEPISY Jolanta Urbanikowa

UZNAWALNOŚĆ Jak zapewnić porównywalność i uznawalność przy różnorodności? tradycyjnie oparta na in-put (instytucja, długość kursu, liczba n godzin, treści dydaktyczne), czyli opisie „wejścia”, podejście teacher-centred konieczność zapewnienia przejrzystości, wspólnej miary – oparcie na outcomes – efektach uczenia się, opis wyjścia, student-centred 2003 Vaduz – ENIC-NARIC: procedury uznawania winny opierać się raczej na uznawaniu efektów uczenia się, a nie na uznawaniu formalnych ścieżek wiodących do osiągnięcia tych efektów… należy uwzględnić w tym celu rezultaty prac JQI (Dublin Descriptors) oraz TUNING, jak również związanych z uznawaniem efektów spoza systemu formalnego. Uznawanie oparte na efektach ułatwia uczenie się przez całe życie… Tradycycjnie uznwalnosc opiera się na INPUT Jolanta Urbanikowa

EFEKTY UCZENIA SIĘ efekty uczenia się – stwierdzenia dotyczące tego co absolwent wie, rozumie i potrafi zademonstrować po zakończeniu kursu, modułu, programu kształcenia (a nie to w jaki sposób nabył wiedzę i umiejętności) efekty uczenia się building blocks reformy bolońskiej, nowego paradygmatu kształcenia efekty uczenia się podstawą każdego z tzw. narzędzi (działań) Procesu Bolońskiego Istota Procesu Bolonskiego nie sa studia dwustopniowe (trojstopniowe) lecz wlasnie efekty uczenia sie Jolanta Urbanikowa

NARZĘDZIA PROCESU Czytelne i porównywalne stopnie Trójstopniowy system kształcenia System ECTS Mobilność Jakość kształcenia Wymiar europejski Uczenie się przez całe życie Udział studentów Kwalifikacje (dyplomy) stopnie definiowane w kategoriach efektów uczenia się Stopnie kształcenia definiowane w kategoriach efektów – jasna struktura w ramach struktury kwalifikacji, kryteria dostępu i przejścia z jednego stopnia na drugi, a także uznawania osiagnięc na poczet dyplomu spoza systemu ksztalcenia formalnego Powiązanie czasu pracy studenta z osiąganymi efektami – zarówno transfer i akumulacja - narzedzie uznawania i kweatyfukacji osiągnięc z róznych kontekstów Koniecznośc zapewnienia przejryzstości programów, zaliczania i uznawaia LO (zarówno pozioma i pionowa) Punkty odniesienia; rozliczanie się z zobowiazań : fit for purpose Rozwoj kursów/modułów/programów z elementem europejskim e treści i formie (orientacji): zawartośc tychże okreslona w kategoriach LO – wieksza przejryzstość Elastyczne ściezkui ksztal;cenia; dostep do ksztalcenia formalnego, prtogresja, walidacja spoza formalnego: ECTS; Wpływ na employability (generic skills and competences); upodmiotowienie studentów; student-centred approach; pozwala na bardziej racjonalne oparte na informacjach wybory Atrakcyjność, wymiar społeczny, powiązanie dydaktyki i badań KSZTALCENIE JEZYKOWE Jolanta Urbanikowa

JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA Ministrowie do ENQA …należy uzgodnić zestaw standardów, procedur i wskazówek dotyczących jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym…” Opracowanie systemu zapewniania i doskonalenia jakości wiąże się z przyjęciem wspólnej metodologii definiowania kwalifikacji, poziomów i ich wzajemnych odniesień: powszechne przyjęcie „efektów uczenia się” jako wyznaczników tychże Qualifications descriptors level indicators Efekty uczenia się wyznaczaja poziomy i opisuja kwalifikacje! Jolanta Urbanikowa

EFEKTY cd. Efekty – mierzalne Związane z Przypisane punkty ECTS Pełnym programem studiów I, II, III stopień, podyplomowe… Modułem (blokiem programowym) Przedmiotem Przypisane punkty ECTS Jolanta Urbanikowa

EFEKTY cd Określone centralnie (standard) Określone przez uczelnię ogólne (generyczne) „dziedzinowe” Określone przez uczelnię szczegółowe (specyficzne dla danego programu studiów) Jolanta Urbanikowa

EFEKTY cd. Efekty uczenia się opisują takie obszary: Savoir Savoir faire Savoir être inaczej Knowing & understanding Knowing how to act Knowing how to be Wiedza, umiejętności, postawy? Zachowania? Uwarunkowania? Jolanta Urbanikowa

TAKSONOMIE Bloom Baldwin Dewey Niemierko Będzie o tym mowa później O taksonomiach celow edukacyjnych (zakladanych efektow uczenia się) Jolanta Urbanikowa

Europejski System Opisu Kształcenia Językowego Common European Framework for Languages: learning, teaching, assessment, Rada Europy 1996 Z wykorzystaniem efektow tworzone sa takie narzedzia jak: Jolanta Urbanikowa

TUNING EDUCATIONAL STRUCTURES, 2000 - Efekty uczenia się generyczne dziedzinowe definiowane w kategoriach kompetencji (dynamicznego zestawu wiedzy, rozumienia i umiejętności), stanowiących punkty odniesienia dla tworzenia, opisu i oceny programów studiów Wskazanie na relacje pomiędzy efektami uczenia się, nauczaniem, uczeniem się oraz ocenianiem The name Tuning is chosen for the Process to reflect the idea that universities do not and should not look for uniformity in their degree programmes or any sort of unified, prescriptive or definitive European curricula but simply look for points of reference, convergence and common understanding. The main aim and objective of the project is to contribute significantly to the elaboration of a framework of comparable and compatible qualifications in each of the (potential) signatory countries of the Bologna process, which should be described in terms of workload, level, learning outcomes, competences and profile. The Tuning project has developed a methodology and a common language, reflected in the Berlin Communiqué (19 September 2003), which can serve as a common basis, and will make it possible to develop an overarching European framework of qualifications. Tuning develops reference points for common curricula on the basis of agreed competences and learning outcomes as well as cycle level descriptors for many subject areas. This should enhance recognition and European integration of diplomas, taking into consideration the diversity of cultures. 9 + 20 subject areas Jolanta Urbanikowa

DUBLIN DESCRIPTORS Joint Quality Initiative 2004 efekty przypisane trzem stopniom kształcenia w obszarze wiedzy i rozumienia stosowania wiedzy i rozumienia formułowania sądów kompetencji komunikacyjnych umiejętności uczenia się Jolanta Urbanikowa

STRUKTURA/RAMY KWALIFIKACJI Narzędzie przekładu, porównywania kwalifikacji – ułatwia dostęp do systemu kształcenia, progresję, uznawanie osiągnięć spoza systemu formalnego, zapewnia informację dla pracodawców i społeczeństwa. Kwalifikacja – element struktury: tytuł/stopień, odpowiadający dyplom, świadectwo Jolanta Urbanikowa

KWALIFIKACJA Definiowana przez: poziom nakład pracy studenta (ECTS) profil efekty uczenia się Struktura kwalifikacji – elementy i relacje pomiędzy nimi - ścieżki kształcenia Stanowi opis stanu lub narzędzie zmiany Jolanta Urbanikowa

Struktura Kwalifikacji Struktura Kwalifikacji dla EOSzW (2005) Qualifications Framework for EHEA 3 stopnie (Lic., Mgr, Dr) Deskryptory Dublińskie Efekty uczenia się wiedza i rozumienie stosowanie wiedzy i rozumienia formułowanie sądów kompetencja komunikacyjna umiejętność uczenia się Jolanta Urbanikowa

Struktura Kwalifikacji Europejskie Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2008) European Qualifications Framework for LLL 8 stopni (6.,7.,8. = 1.,2.,3.) Efekty uczenia się wiedza umiejętności kompetencje samodzielność odpowiedzialność Jolanta Urbanikowa

Struktura Kwalifikacji Obowiązek wdrożenia: 3-stopniowa – decyzja Ministrów Państw Sygnatariuszy Deklaracji Bolońskiej (2005/2007) 8-stopniowa – Rekomendacja Parlamentu (2008) Europejskiego i Rady (inkorporuje 3-stopniową) do 2010 – opracowanie Krajowych Ram Kwalifikacji kompatybilnych z europejskimi Do 2012 – wszystkie wydawane dyplomy (kwalifikacje) odniesione do jednego z 8 poziomów Ramy – odpowiedni zapis na dokumencie Jolanta Urbanikowa

Struktura Kwalifikacji Ustawa i inne regulacje krajowe Polskie Krajowe Ramy Kwalifikacji 8 poziomów? uwzględnienie ram kwalifikacji branżowych, sektorowych, w tym Europejski System Opisu Kształcenia Językowego Kwalifikacje zawodów Jolanta Urbanikowa

Europejskie Ramy Kwalifikacji Międzynarodowa przejrzystość kwalifikacji porównywalność dyplomów Międzynarodowe uznawanie kwalifikacji absolwentów Międzynarodowa mobilność absolwentów i uczących się Jolanta Urbanikowa

Krajowe Ramy Kwalifikacji Poprzez odniesienie do ERK – porównanie dyplomów/kwalifikacji Informacja dla kandydatów, pracodawców i innych stakeholders o kompetencjach uzyskiwanych po zakończeniu studiów Informacja dotycząca dostępu do systemu kształcenia i progresji (możliwości dalszego kształcenia) Otwarcie systemu na efekty uczenia się spoza systemu kształcenia formalnego Uczenie się przez całe życie Odniesienie dla systemu ewaluacji/akredytacji OPIS ale i NARZĘDZIE ZMIANY Jolanta Urbanikowa

EFEKTY UCZENIA SIĘ Europejskie Ramy Kwalifikacji Krajowe Ramy Kwalifikacji Standardy Kształcenia Programy Studiów Zapewnianie i Doskonalenie Jakości (wewnętrzne systemy) Akredytacja (system zewnętrzny) Nowy paradygmat kształcenia Input based to output based From teacher centred to student sentred From teaching objectives to learning outcomes Jolanta Urbanikowa

OBECNY STAN PRAWNY Rozporządzenie MNiSzW 3.X.2006 w sprawie warunków i trybu przenoszenia osiągnięć studenta Para 2.2. Jeden punkt ECTS odpowiada efektom kształcenia… Para 3.2. student otrzymuje ECTS jeśli …osiągnie … efekty kształcenia Rozporządzenie MNiSzW 12.VII.2006 w sprawie standardów kształcenia… Zał. Standardy kształcenia dla kierunków studiów 3. Treści i efekty kształcenia Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Uchwała 219/2008 PKA 10.IV.2008 W sprawie kryteriów oceny systemu weryfikacji efektów kształcenia Standards and Guidelines for QA Bergen 2005 „development and publication of intended learning outcomes Assessment procedures – to measure intended LO Jolanta Urbanikowa

PRZYSZŁOŚĆ? Centralne „standardy” (w kategoriach generycznych efektów uczenia się) w odniesieniu do dziedzin/dyscyplin Uczelnie same określają nazwę programu studiów i efekty uczenia się (szczegółowe) Misja, strategia, zasoby, potrzeby … Jolanta Urbanikowa

PROGRAMY STUDIÓW Tworzenie: Tradycyjnie – kadra: zestaw przedmiotów – program studiów z uwzględnieniem minimum programowego Po nowemu – efekty kształcenia z uwzględnieniem misji, strategii, potrzeb (rynku), standardów (KRK) – zestaw przedmiotów (EU +ECTS) - kadra Jolanta Urbanikowa

PROGRAMY STUDIÓW Opis przedmiotu (opublikowany) Efekty uczenia się & ECTS Formy, metody i techniki nauczania Takie aby zapewniły uzyskanie zakładanych efektów wykład nie zapewni umiejętności pracy w grupie macierz kompetencji (program, przedmioty, efekty uczenia się) Metody oceniania Standaryzowane testy Egzaminy i prace pisemne Portfolio Grupy fokusowe Projekty, obserwacja Kryteria zaliczania (learning outcomes+performance criteria) Progi Różnice między poszczególnymi programi Jolanta Urbanikowa

EFEKTY POPRAWNE Działanie wykonane przez uczącego się Działanie musi być obserwowalne Działanie musi być mierzalne Jolanta Urbanikowa

PISA dla SZKOLNICTWA WYŻSZEGO OECD, 3.VII.2008 AHELO Roadmap for the OECD Assessment of Higher Education Learning Outcomes Feasibility study Jolanta Urbanikowa

Dziękuję za uwagę! Jolanta Urbanikowa