Wprowadzenie do zaj ęć

1. Cel zaj ęć : omówienie podstawowych poj ęć, kontekstów i sporów zwi ą zanych z poj ę ciem kultury i zró ż nicowania kulturowego w socjologii, zw ł aszcza dotycz ą cych rozumienia tego typu zró ż nicowania w ramach spo ł ecze ń stwa polskiego oraz europejskich; wiedza na temat takich zagadnie ń jak: oblicza kulturowego zró ż nicowania wspó ł czesnych spo ł ecze ń stw europejskich i wyzwania zwi ą zane z obecno ś ci ą mniejszo ś ci (zarówno tradycyjnych mniejszo ś ci etnicznych, jak spo ł eczno ś ci imigranckich),; kulturowe ró ż nice we wspó ł czesnym ś wiecie (kulturowe zró ż nicowanie w Europie, kultury pozaeuropejskie),; przemiany to ż samo ś ci indywidualnej i grupowej we wspó ł czesnym ś wiecie, a tak ż e ró ż norodno ść dyskursów, wzorów kulturowych i subkultur w otaczaj ą cej nas rzeczywisto ś ci.; nierówno ś ci ze wzgl ę du na kryteria etniczne, narodowe, wyst ę powanie mniejszo ś ci narodowych i migracyjnych, a tak ż e zjawiska uprzedze ń i dyskryminacji etnicznej (rasowej) i problemy spo ł ecze ń stw wielokulturowych.

2. Plan zaj ęć konwersatorium: 1. Wprowadzenie do wyk ł adu (przedmiot, tre ść i struktura, zaliczenie). Przyk ł ad: wprowadzanie dwuj ę zycznych nazw miejscowo ś ci w Polsce ( ). 2. Spisy powszechne ludno ś ci a pytania etniczne (metodologiczne i techniczne problemy). 3. Polskie spisy powszechne ludno ś ci a pytania etniczne (1921, 1931, 1946, 2002, 2011). 4. Polska: przemiany struktury etnicznej w latach 1918 – Wielokulturowo ść w praktyce: polityka wobec zró ż nicowania j ę zykowego (ochrona praw j ę zykowych). 6. Przyk ł ad Polski: zmiany statusu j ę zyka kaszubskiego oraz problemy uznania etnolektu ś l ą skiego.

3. cdn. planu konwersatorium: 7. Wyzwania wielokulturowo ś ci: pa ń stwo demokratyczne a zró ż nicowanie etniczne. 8. Za i przeciw (polityce) wielokulturowo ś ci. Problemy badania wielokulturowo ś ci. 9. Ochrona mniejszo ś ci w narodowych w Europie 1989–2012 (g ł ówne dokumenty). 10. Mniejszo ś ci narodowe w Polsce w nowych warunkach ustrojowych po 1989 r. 11. Historyczne ź ród ł a powojennych migracji w Europie. 12. Migracje a globalizacja i nowe mniejszo ś ci w Europie (europejskie modele integracji imigrantów). 13. Polityka wobec cudzoziemców w Europie (Francja, Wielka Brytania, Holandia). 14. Migracje mi ę dzynarodowe w Polsce XX wieku (Polska a nowe mniejszo ś ci). 15. Podsumowanie wyk ł adu.

4. Zaliczenie konwersatorium (na ocen ę ): - obecno ść i aktywno ść dyskusyjna na konwersatorium (25%); - pozytywne zaliczenie testu zaliczeniowego na koniec konwersatorium (25%); - przygotowanie krótkiego referatu (5-7 stron i wyst ą pienia w formie prezentacji) (50%); - Zak ł ad Socjologii Ogólnej, dy ż ury: ś roda, godz (sala nr 212, Zak ł ad Socjologii

5. Przyk ł ad: dwuj ę zyczne nazwy miejscowo ś ci – znaczenie kulturowe i polityczne: obecno ść ró ż nych nazw tej samej miejscowo ś ci jest (by ł a) zjawiskiem powszechnym w kontaktach mi ę dzyj ę zykowych w Europie; od ko ń ca XIX wieku wraz z rozwojem pa ń stwa narodowego ujawnia si ę tendencja do ujednolicania nazewnictwa (zgodnie z j ę zykiem oficjalnym) staj ą c si ę narz ę dziem polityki etnicznej (asymilacji mniejszo ś ci, niszczenia ich j ę zyka i tradycji historycznej); spory o mniejszo ś ci, to tak ż e konflikty o obecno ść j ę zyka mniejszo ś ci (w tym o nazwy dwuj ę zyczne). aktualno ść sporów o dwuj ę zyczne nazwy (Polska, Litwa, Austria, W ł ochy); spo ł eczne znaczenie nazw dwuj ę zycznych miejscowo ś ci: dwuj ę zyczno ść wizualna i publiczna; ale te ż znacz ą ca zmiana pozycji mniejszo ś ci i charakteru jej kultury w regionie.

6. Dwuj ę zyczne nazwy w Polsce do 1989 roku: brak regulacji dwuj ę zyczno ś ci (zarówno publicznego u ż ywania j ę zyków ojczystych mniejszo ś ci, jak i obecno ś ci nazw dwuj ę zycznych) przez ca ł y okres XX wieku a ż do przyj ę cia w 2005 r. ustawy mniejszo ś ciowej; okres mi ę dzywojenny: j ę zyk polski jako oficjalny, brak regulacji dwuj ę zycznych nazw. okres : Ziemie Zachodnie i Pó ł nocne – akcja re – polonizacji (de- germanizacji) nazw geograficznych i miejscowo ś ci; brak regulacji j ę zykowych dla mniejszo ś ci (wyj ą tek to szkolnictwo); asymilacja j ę zykowa mniejszo ś ci - wysoka (absolutna?) homogeniczno ść j ę zykowa spo ł ecze ń stwa polskiego; symboliczna zmiana – 4 czerwca 1989 r. msza ś w. w bazylice na Górze Ś wi ę tej Anny w j ę zyku serca (czyli w j ę zyku niemieckim).

7. Dwuj ę zyczne nazwy w Polsce po 1989 roku: zmiany po 1989 r. (regulacje dotycz ą ce imion i nazwisk, szkolnictwo, radio i telewizja, system s ą downiczy); brak rozwi ą za ń dotycz ą cych dwuj ę zycznych nazw miejscowo ś ci i obiektów fizjograficznych (krytyka organizacji mi ę dzynarodowych); regulacje z 2004 r. – mo ż liwo ść stosowania dwuj ę zycznych nazw na podstawie j ę zyka t ł umacze ń ; projekt ustawy mniejszo ś ciowej: dyskurs parlamentarny i opinia publiczna; jesie ń 2004 r. i przygotowanie projektu ustawy o mniejszo ś ciach: problem – od jakie procentowego udzia ł u mniejszo ś ci mo ż na wprowadza ć dwuj ę zyczne nazwy? (próg: 8% - 50% - 20%). regulacje dwuj ę zyczno ś ci: j ę zyk mniejszo ś ci jako pomocniczy; mo ż liwo ś ci nazw dwuj ę zycznych (próg 20% + konsultacje spo ł eczne); zastosowanie tych regulacji do j ę zyka regionalnego (kaszubski).

8. Zako ń czenie: prze ł amanie tradycji zale ż no ś ci od szlaku: zmiana dominacji j ę zyka polskiego i wprowadzenie u ł atwie ń na rzecz obecno ś ci w sferze publicznej j ę zyków mniejszo ś ci w Polsce. dwuj ę zyczno ść : j ę zyk mniejszo ś ci jako pomocniczy oraz dwuj ę zyczne nazwy - odgrywaj ą rol ę g ł ównie symboliczn ą dla mniejszo ś ci, za ś wiadczaj ą c w sposób widoczny o ich obecno ś ci w spo ł eczno ś ci lokalnej. zmiana statusu mniejszo ś ci (kultur mniejszo ś ciowych): funkcjonowanie jako bycie razem, a nie osobno; tworzenie lokalnych widocznych spo ł eczno ś ci wielokulturowych; pole dwuj ę zyczno ś ci: istotny staje si ę wymiar polityki lokalnej i rola agentów zmiany (rady gminy) oraz regionalne tradycje etniczne.