Dr Joanna Aksman Krakowska Akademia Im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Edukacja medialna i jej współczesne oblicza – nowoczesny uczeń, rodzic i nauczyciel Dr Joanna Aksman Krakowska Akademia Im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

PROWENIENCJA PROBLEMATYKI EDUKACJI MEDIALNEJ W POLSCE

Pedagogika medialna a edukacja medialna Pedagogika medialna jest „subdyscypliną pedagogiczną badającą procesy i zjawiska przebiegające w środowisku medialnym i za pomocą mediów oraz wypracowującą w tym kontekście dyrektywy dla edukacji medialnej” (Osmańska-Furmanek W., Furmanek M. 2006)

Natomiast głównymi celami edukacji medialnej wyróżnionymi przez tych samych Autorów są: - przygotowanie do właściwego (krytycznego) odbioru mediów jako narzędzi przekazu informacji oraz kształtowania systemu wartości, postaw, - przygotowanie do posługiwania się mediami jako narzędziami pracy intelektualnej i zawodowej, - przygotowanie do racjonalnego korzystania z mediów jako instrumentów zabawy i rozrywki, - przygotowanie do korzystania z mediów jako narzędzi komunikacji społecznej.

Kto współcześnie realizuje cele edukacji medialnej w Polsce?

Umiejętności wymagane od nauczycieli Dokładne omówienie kompetencji zawodowych nauczyciela w domyśle odnoszących się także do zadań, jakie przed nim stoją zawierają standardy kształcenia nauczycieli[1]. W rozdziale III zatytułowanym „Wymagane umiejętności” czytamy, iż przygotowanie do zawodu nauczyciela powinno prowadzić do nabycia kompetencji w zakresie: dydaktycznym wychowawczym i społecznym kreatywnym prakseologicznym komunikacyjnym informacyjno-medialnym (umiejętność posługiwania się technologią informacyjną i jej wykorzystania w nauczanym przedmiocie językowym. [1] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 7 września 2004 r, DZ.U. z dn. 22.09.2004.

Projekt nowych standardów kształcenia nauczycieli (z dn. 24.05.2011 r.) Podkreśla, iż każdy nauczyciel powinien Umiejętnie komunikować się przy użyciu różnych kanałów i technik z różnymi partnerami działań edukacyjnych Umiejętnie kształtować własny warsztat dydaktyczny z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod pozyskiwania, organizowania i przetwarzania informacji i materiałów

W zakresie praktyk nauczycielskich posiadać umiejętność prowadzenia zajęć lekcyjnych z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych

Konsekwencje powyższych działań W Polsce nie kształcimy już nauczycieli edukacji medialnej i czytelniczej Każdy nauczyciel (od nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej do nauczycieli konkretnych przedmiotów w szkołach ponadgimnazjalnych musi posiadać umiejętności technologiczno-komunikacyjne)

Czy edukacja medialna w obecnej postaci znika z programów szkolnych? Czy i gdzie realizowane są treści prowadzonego przez 10 lat przedmiotu: Edukacja czytelnicza i medialna?

W szkołach pozostają przedmioty: Zajęcia komputerowe (klasy 1-3) Technologia informacyjno-komunikcyjna doskonalące warsztat multimedialny, ale czy tu dokonuje się krytycznego odbioru mediów (głównego założenia edukacji medialnej) sposobu wartościowania, oceniania, postrzegania świata, wyborów moralnych?

Kto w polskiej szkole „prowadzi ucznia za rękę” w trzecim, jak brzmi teza Raya Oldenburga miejscu- świecie, jakim jest świat wirtualny?

Europejskie podejście do edukacji medialnej Posiedzenie Rady Europejskiej w Lizbonie (marzec 2000 r.) celem – podniesienie konkurencyjności ekonomii opartej na wiedzy, rozwój społeczeństwa zintegrowanego w wiedzy Powstało wiele inicjatyw wspierających ten cel Najważniejsza w dziedzinie edukacji medialnej to :

Inicjatywa Komisji Europejskiej Europejskie podejście do umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym program MEDIA 2007 r. Powstała także europejska karta kompetencji medialnej (www.euromedialiteracy.eu ) Tekst podkreśla znaczenie i rolę, jaką odgrywają media w dzisiejszym dynamicznie rozwijającym się świecie. To przyczynek do budowania europejskiej polityki audiowizualnej to obraz porównawczy różnic w podejściu i poziomie umiejętności korzystania z mediów w różnych państwach europejskich. Raport na ten temat ma pojawić się w 2011 r.

Europejska definicja korzystania z mediów oraz przekazów (szczególnie festiwali dla młodych twórców) „To zdolność do korzystania z mediów, rozumienia oraz krytycznej oceny różnorodnych aspektów mediów i ich treści oraz porozumiewania się w różnych kontekstach” Matteo Zacchetti, Dyrekcja Generalna ds. Społeczeństwa Informacyjnego i Mediów – Komisja Europejska

Komisja Europejska 2008 r. wzywa wszystkie państwa członkowskie do współpracy na poziomie krajowym w zakresie podniesienia poziomu korzystania z mediów oraz opracowania i wdrożenia kodeksu postępowania oraz regulacji ramowych 2009 r. rozpoczęto prace nad opracowaniem kryteriów oceny poziomów umiejętności korzystania z mediów Program Media International 2009 Podnoszenie świadomości odbiorców europejskich w zakresie kinematografii oraz utworów audiowizualnych zrealizowanych w krajach trzecich

W Polsce edukację medialną realizują Entuzjaści Wybrane inicjatywy promujące edukację medialną w Polsce: Polski Instytut Sztuki Filmowej CEO Centrum Edukacji Obywatelskiej Filmoteka Szkolna Canal+Cyfrowy „Media Starter” Przedszkole Mediów/ Interaktywny Plac Zabaw/ Małe WRO Sieć Kin Studyjnych i Lokalnych Społeczna Kampania „Media Aktywni” Media Desk Polska

Perspektywy na rozwój edukacji medialnej Jesteśmy społeczeństwem informacyjnym, żyjemy więc w czasach, kiedy wychowanie medialne jest nam niezbędnie potrzebne do funkcjonowania, tak jak dawniej wykształconym ludziom potrzebne było wychowanie obywatelskie.

Perspektywy na rozwój edukacji medialnej „W dzisiejszych czasach o dynamice rozwoju decyduje w pierwszym rzędzie wiedza z zakresu komunikacji społecznej i informatyki. Unikanie zagrożeń, umiejętność formacji przez wartości, kwestia rozróżniania lepszych źródeł informacji, sprawność kompletowania wiedzy na wybrane tematy, doskonalenie warsztatu multimedialnego i podobne zdolności decydują o świadomym wykorzystaniu zdobyczy lub poddaniu się manipulacji.” „Edukacja medialna społeczeństwa to proces zarówno potrzebny jak i oczekiwany we współczesnej Polsce.” Piotr Boroń, były członek KRRiT, materiały konferencji: Media Literacy. Media - Program Unii Europejskiej. Centrum Artystyczne Fabryka Trzciny w Warszawie, 17 czerwiec 2009 r.

Edukacja medialna powróciła do wzorca francuskiego i znajduje się wciąż w drodze do edukacji optymalnej

Bibliografia: Aksman J. red., Manipulacja – pedagogiczno-społeczne aspekty, cz. I Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, cz. II Komunikacja, dydaktyka, wychowanie a manipulacja, Kraków 2010. Dziadzia B., Wpływ mediów. Konteksty społeczno-edukacyjne, Kraków 2008. Gajda J., Juszczyk S., Siemieniecki B., Wenta K., Edukacja medialna, Toruń 2004. Gajda J., Media w edukacji, Kraków 2008. Kron F.W., Sofos A., Dydaktyka mediów, Gdańsk 2008. Lemish D., Dzieci i telewizja, Perspektywa globalna, Kraków 2008. Osmańska-Furmanek W., Furmanek M., Pedagogika mediów [w:] red. B. Śliwierski, Pedagogika, t.3, Gdańsk 2006. www.edukacjamedialna.pl www.euromedialiteracy.eu

List Rodziców i Nauczycieli do Osób odpowiedzialnych za edukację medialną w polskich mediach publicznych Szanowni Państwo, W ramach warsztatów edukacji medialnej, towarzyszących międzynarodowej konferencji pod Patronatem Polskiej Prezydencji pt: „Rodzice jako wolontariusze i uczestnicy edukacji swoich dzieci”, odbywającej się w Warszawie w dniach 25-26 listopada wypracowaliśmy dezyderaty, które chcemy złożyć na ręce Osób odpowiedzialnych za edukacyjną misję mediów publicznych.

Krytyczne odniesienie do aktualnie emitowanych programów dla dzieci i młodzieży Programy niedostosowane do wieku dziecka (długość programów i ich tematyka), Brak programów edukacyjnych dla różnych grup wiekowych, Błędy językowe, niedbałość wypowiedzi, niska kultura języka, brak języka literackiego, zatrudnianie osób z wadami wymowy Za dużo kreskówek za mało programów z grą aktorów Wielowątkowość programów budząca chaos w głowie dziecka Nie podany adresat programu (grupa wiekowa)

Pokazywanie negatywnych postaci w pozytywny i dowcipny sposób (np Pokazywanie negatywnych postaci w pozytywny i dowcipny sposób (np. Strachowy w programie „Domisie”), Brak konsultacji specjalistów (np. pedagogów, psychologów, językoznawców) Brak specjalności na studiach dziennikarskich: dziennikarstwo edukacyjne Telewizja edukacyjna powinna kształcić i wychowywać, czy obecnie spełnia taką rolę? Brak programów dla rodziców

2. Emocje, jakie towarzyszą odbiorowi aktualnych programów dla dzieci i młodzieży Nuda i nadmierny dydaktyzm Przerost formy nad treścią „Łopatologia” brak finezyjności w przekazywanych treściach Mało pozytywnych treści i wzorców zachowań

3. Na jakie programy czekamy? Powrót do edukacyjnych bajek wyjaśniających funkcjonowanie otaczającego nas świata Skupienie się na różnych dziedzinach nauki (np. fizyka, chemia, geografia…) Różnorodny przekaz artystyczny (muzyka, teatr, literatura, balet, malarstwo, fotografia, film) „zmuszanie do myślenia” a nie podawanie gotowych rozwiązań i moralizowanie Produkcja programów edukacyjnych możliwych do wykorzystania na lekcji (zgodnych z programami kształcenia)

Zwiększenie ilości filmów familijnych (o aspektach wychowawczych) z weekendy Wykorzystanie przy produkcji programów najnowszych technologii telewizyjnych i filmowych Opis i rekomendacja istniejących programów dla dzieci w gazetach telewizyjnych Korzystanie z dobrych wzorców programów rodzimych produkcji

Zaangażowanie ekspertów społecznych w produkcji programów dla dzieci i młodzieży Korzystanie z dorobku literatury polskiej w programach dla dzieci i młodzieży Utworzenie pasma popołudniowego programów edukacyjnych dostępnych dla dzieci i młodzieży (stworzenie anteny edukacyjnej)