Obszary strategicznej interwencji jako nowe wyzwanie polskiej polityki regionalnej w kontekście wniosków z raportów Banku Światowego i OECD Krzysztof Hetman Podsekretarz Stanu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, 19 lutego 2009 r.

Polityka regionalna w Polsce Słabości dotychczasowej polityki regionalnej w Polsce: Postępującą konwergencja zewnętrzna obejmująca wszystkie regiony, przy jednoczesnym zachowaniu skali różnic międzyregionalnych. Brak skutecznej koordynacji sektorowych strategii rozwojowych i działań podejmowanych przez instytucje rządowe. Niewystarczająca regionalizacja celów w kontekście rozwoju kraju, m.in. nieuwzględnianie specyficznej sytuacji regionów i ich potencjału endogennego. (na podstawie: Raport o rozwoju i polityce regionalnej, MRR 2007) W 2008 r. rozpoczęto prace nad nowym modelem polityki regionalnej (m.in. nowelizacja ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Tezy i założenia Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego). Zróżnicowanie regionalne PKB w Polsce w latach 2002 – 2006 Poziom rozwoju gospodarczego mierzony PKB na mieszkańca (dane za 2004 r.) wykazał znaczne zróżnicowanie przestrzenne: najwyższy poziom osiągnęło województwo mazowieckie – 36,6 tys. zł (o 52% więcej niż średnia w kraju), a najniższy województwo lubelskie – 16,8 tys. (o 30% mniej). Obszar o najniższym poziomie PKB na mieszkańca tworzyło pięć województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie oraz świętokrzyskie, gdzie poziom PKB na mieszkańca kształtował się poniżej 40% średniej dla UE-27. Zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego mierzone poziomem PKB na mieszkańca oscyluje wokół relacji 1:2,18. Podobnie było w krajach UE, gdzie rozpiętość zróżnicowań międzyregionalnych na poziomie jednostek NTS-2 wynosiło przeciętnie 1:2, chociaż w niektórych najbogatszych krajach, takich jak Wielka Brytania, Belgia, Francja, czy Niemcy, skala zróżnicowania pomiędzy najbiedniejszym a najbogatszym regionem dochodziła do poziomu 3-4-krotności. W ciągu ostatnich kilku lat nastąpił wzrost skali zróżnicowań w wielkości PKB na mieszkańca zarówno na poziomie regionów, jak i podregionów. Zróżnicowania narastały zwłaszcza w drugiej połowie lat 90., po roku 2000 r. poziom zróżnicowań ustabilizował się, co było związane ze zmniejszającą się dynamiką wzrostu gospodarczego w Polsce. Mimo wzrostu zróżnicowań przestrzennych ich poziom – zwłaszcza w przypadku regionów (NTS-2) – nie jest większy niż w innych krajach, szczególnie UE-15. Nowy model polityki regionalnej (nowelizacja i tezy i założenia KSRR) Polityka regionalna jest integralną częścią polityki rozwoju, Polityka regionalna jest wspólną polityką podmiotów publicznych, Polityka regionalna realizuje własne cele strategiczne, wykorzystując przy tym know-how europejskiej polityki spójności, Polityka regionalna stwarza podstawy dla koordynacji polityk sektorowych dla osiągania swoich celów, , Interwencja polityki regionalnej jest skoncentrowana tematycznie i geograficznie, Rozwój wieloszczeblowego systemu rządzenia / współrządzenia (multi-level governance). Cele polityki regionalnej są realizowane w dwóch głównych wymiarach: 1) horyzontalnym – odnoszącym się do obszaru całego kraju oraz 2) punktowym – skierowanym do wybranych geograficznie obszarów. Cel 1: Podnoszenie konkurencyjności województw Cel 2: Wyrównywanie szans rozwojowych województw - rozwiązywanie strukturalnych problemów wybranych obszarów

Refleksje z diagnozy BŚ i OECD Ten sam poziom lub zwiększenie zróżnicowań regionalnych w poziomie życia przy pogłębiającej się koncentracji przestrzennej wytwarzania PKB Relatywna nieskuteczność dotychczasowych polityk kompensacji oraz instrumentów mono-sektorowych Kosztowność i nieefektywność działań spowodowana nieuwzględnieniem regionalnych potencjałów i możliwości (zasobów endogenicznych) oraz procesów rynkowych DIAGNOZA: Analizy OECD i Banku Światowego pokazują, że w ciągu ostatniej dekady w większości krajów zróżnicowania regionalne w poziomie życia pozostały na podobnym poziomie lub zwiększyły się, a koncentracja przestrzenna wytwarzania PKB pogłębiła się. Stosowana dotychczas polityka kompensacji oraz instrumenty mono-sektorowe nie przyniosły oczekiwanych rezultatów mimo olbrzymich środków zaangażowanych w te działania. Inicjatywy, które nie odwoływały się do regionalnych potencjałów i możliwości, a także nie uwzględniały procesów rynkowych okazały się bardzo kosztowne i nieefektywne. Te podsumowania/wnioski są istotne z naszej perspektywy i w dużej mierze znalazły swoje odzwierciedlenie w pracach nad nową koncepcją krajowej polityki regionalnej, gdyż wnioski z raportów OECD / BŚ pokrywają się z naszymi konstatacjami sformułowanymi m.in.. w Raporcie o rozwoju i polityce regionalnej (2007) czy Tezach i założeniach KSRR (grudzień 2008).

a nowy model polityki regionalnej w Polsce Rekomendacje BŚ/ OECD a nowy model polityki regionalnej w Polsce REKOMENDACJE BŚ/OECD: wspieranie procesów rozwojowych w regionach oparte o specyficzne potencjały wzrostu koordynacja polityk sektorowych na poziomie regionalnym z uwzględnieniem regionalnych uwarunkowań Tezy i założenia KSRR wykorzystanie endogenicznych warunków poszczególnych województw oraz przezwyciężenie zagrożeń dla ich rozwoju polityka regionalna jako wspólna polityka podmiotów publicznych i integralna część polityki rozwoju (integracja tematyczna, instytucjonalna, programowa) WNIOSKI/ REKOMENDACJE BŚ / OECD: Konwergencja dochodów regionalnych nie jest już wystarczającym i koniecznym miernikiem równości i wzrostu, wyznaczającym cele polityczne. Obecnie główną zasadą powinno być wspieranie wzrostu w regionach oparte o specyficzne potencjały wzrostu. Pełniejsze wykorzystanie zasobów biedniejszych regionów może znacząco przyczynić się do wzrostu na poziomie kraju. Działania na poziomie regionalnym mają służyć osiągnięciu krajowych celów. Dlatego polityki sektorowe muszą być skoordynowane na poziomie regionalnym i uwzględniać regionalne uwarunkowania. Należy inwestować w działania, które przyniosą największe zyski gospodarcze i społeczne na szczeblu krajowym. W regionach najbardziej rozwiniętych należy inwestować w obszar, na obszarach zacofanych warto koncentrować się na inwestowaniu w ludzi, tak by stymulować mobilność i przyspieszać redukcję ubóstwa. Tezy i założenia KSRR Celem strategicznym polityki regionalnej jest pobudzanie endogenicznych czynników wzrostu w układzie terytorialnym za pośrednictwem działań służących podnoszeniu konkurencyjności województw i całego kraju oraz konwergencji międzyregionalnej. Konieczność wzmocnienia roli polityki regionalnej w ramach polityki rozwoju poprzez: - integralność polityk regionalnej i rozwoju, - współpracę wszystkich podmiotów publicznych, - wykorzystanie doświadczeń europejskiej polityki spójności, - koordynację polityk sektorowych realizowanych przestrzennie.

a nowy model polityki regionalnej w Polsce Rekomendacje BŚ/ OECD a nowy model polityki regionalnej w Polsce REKOMENDACJE BŚ/OECD: integracja obszarów zapóźnionych z obszarami wiodącymi w celu zapewnienia obywatelom równego dostępu do dóbr i usług. zachęty do inwestycji gospodarczych na zapóźnionych obszarach wzmacniają sygnały płynące z rynku Tezy i założenia KSRR zadaniem planowania przestrzennego jest wskazanie najlepszych lokalizacji instrumentów polityki regionalnej z punktu w widzenia uwarunkowań przestrzennych. współpraca podmiotów odpowiedzialnych za kształtowanie polityki z sektorem prywatnym w celu zapewnienia zaangażowania i wyzwalania potencjału kapitału prywatnego na rzecz realizacji założonych celów rozwoju regionalnego WNIOSKI/ REKOMENDACJE BŚ / OECD: Konwergencja dochodów regionalnych nie jest już wystarczającym i koniecznym miernikiem równości i wzrostu, wyznaczającym cele polityczne. Obecnie główną zasadą powinno być wspieranie wzrostu w regionach oparte o specyficzne potencjały wzrostu. Pełniejsze wykorzystanie zasobów biedniejszych regionów może znacząco przyczynić się do wzrostu na poziomie kraju. Działania na poziomie regionalnym mają służyć osiągnięciu krajowych celów. Dlatego polityki sektorowe muszą być skoordynowane na poziomie regionalnym i uwzględniać regionalne uwarunkowania. Należy inwestować w działania, które przyniosą największe zyski gospodarcze i społeczne na szczeblu krajowym. W regionach najbardziej rozwiniętych należy inwestować w obszar, na obszarach zacofanych warto koncentrować się na inwestowaniu w ludzi, tak by stymulować mobilność i przyspieszać redukcję ubóstwa. Tezy i założenia KSRR zasada integracji wymiaru społeczno-gospodarczego i terytorialnego. Integracja tych aspektów pozwala na spełnienie podstawowego warunku efektywności polityki regionalnej opartej na wewnętrznych zasobach regionalnych, którym jest trafna identyfikacja specyfiki oraz unikalnych potencjałów poszczególnych województw. Zadaniem planowania przestrzennego jest wskazanie uwarunkowań przestrzennych dla realizacji polityki regionalnej (bariery i atuty) oraz najlepszych lokalizacji instrumentów polityki regionalnej z punktu w widzenia tych uwarunkowań. TERRITORIAL IMPACT ASSESSMENT - oceny oddziaływania terytorialnego mogą wspomagać odpowiedni dobór celów i instrumentów w dalszej perspektywie. Budowa realnego partnerstwa w polityce regionalnej musi opierać się o wspólnotę celów podmiotów publicznych i niepublicznych na wszystkich etapach tworzenia i realizacji tej polityki. Tworzenie kanałów instytucjonalnej współpracy partnerskiej (np. z wykorzystaniem pozytywnych doświadczeń dotychczasowych Regionalnych Konferencji Współpracy), które umożliwiają włączenie szerokiego spektrum partnerów publicznych i niepublicznych, w szczególności przedstawicieli samorządu lokalnego, przedstawicieli władz miejskich oraz nowych uczestników polityki regionalnej takich jak banki, wielkie korporacje, agencje rozwoju regionalnego, organizacje pozarządowe.

a nowy model polityki regionalnej w Polsce Rekomendacje BŚ/ OECD a nowy model polityki regionalnej w Polsce REKOMENDACJE BŚ/OECD: transfery redystrybucyjne mogą redukować dysproporcje w zakresie możliwości fiskalnych i realizacji usług publicznych. przy podziale środków trzeba wziąć pod uwagę co najmniej trzy kryteria: potrzeby, wydajność, równość. Tezy i założenia KSRR Nowa logika podziału środków budżetu państwa: koncentracja interwencji na kluczowych tematycznych obszarach strategicznej interwencji określenie wielkości dostępnych środków (w tym sektorowych), identyfikacja i „wycena” poszczególnych problemów w regionach z uwzględnieniem ich specyfiki i na podstawie zobiektywizowanych i jednolitych mierników. WNIOSKI/ REKOMENDACJE BŚ/OECD: Konwergencja dochodów regionalnych nie jest już wystarczającym i koniecznym miernikiem równości i wzrostu, wyznaczającym cele polityczne. Obecnie główną zasadą powinno być wspieranie wzrostu w regionach oparte o specyficzne potencjały wzrostu. Pełniejsze wykorzystanie zasobów biedniejszych regionów może znacząco przyczynić się do wzrostu na poziomie kraju. Działania na poziomie regionalnym mają służyć osiągnięciu krajowych celów. Dlatego polityki sektorowe muszą być skoordynowane na poziomie regionalnym i uwzględniać regionalne uwarunkowania. Należy inwestować w działania, które przyniosą największe zyski gospodarcze i społeczne na szczeblu krajowym. W regionach najbardziej rozwiniętych należy inwestować w obszar, na obszarach zacofanych warto koncentrować się na inwestowaniu w ludzi, tak by stymulować mobilność i przyspieszać redukcję ubóstwa. Tezy i założenia KSRR Koncentracja środków na wybranych celach polityki regionalnej. Znaczna część środków dostępnych w ramach polityki regionalnej będzie dystrybuowana regionalnie i koordynowana przez samorząd województwa. Pozwoli to na uwzględnienie specyficznych potrzeb i potencjału poszczególnych województw, istotnie zwiększając efektywność interwencji publicznej, zwłaszcza, gdy jest ona komplementarna (i synergiczna) względem innych przedsięwzięć w skali lokalnej i krajowej. Zapewnienie skutecznego i efektywnego finansowania polityki regionalnej wymaga szybkiego wprowadzenia zmian w funkcjonowaniu systemu finansów publicznych m.in.: wprowadzenia wieloletniego planowania finansowego, zmiany sposobu konstruowania ustawy budżetowej, wprowadzenia budżetu zadaniowego, uporządkowania systemu klasyfikacji budżetowej, zmniejszenia liczby pozycji budżetowych. Najistotniejszym jest wieloletni szacunkowy plan finansowy, który stanowi podstawę do określania środków finansowych na realizację długookresowych celów rozwojowych kraju i jego województw, jest także bazą do konstruowania ustaw budżetowych w kolejnych latach swojego obowiązywania. Pro-efektywnościowy podział środków na realizację polityki regionalnej jest zapewniony wówczas, gdy promowaniu obszarów przyspieszonego rozwoju – ukierunkowanemu na wzmacnianie konkurencyjności gospodarki – towarzyszy wspieranie obszarów o niższym potencjale rozwoju – zapobiegające pogłębianiu dysproporcji rozwojowych. Istotne jest również to, aby „obszarów przyspieszonego rozwoju” oraz „obszarów o niższym potencjale rozwoju” nie identyfikować z całymi województwami na poziomie NUTS 2, lecz zastosować bardziej precyzyjne podejście (na poziomie NUTS 3/NUTS 4). Kryteria rozdysponowania środków będą zrozumiałe, zapewniające przejrzystość i obiektywne podejście. Ze względu na konieczność zachowania równowagi pomiędzy zasadą konkurencyjności a zasadą wyrównywania poziomu rozwoju, środki koncentruje się na ściśle określonych obszarach strategicznej interwencji. Istotna jest przy tym zmiana dotychczasowej logiki podziału środków, w której najpierw decydowano, ile środków dostanie każde województwo, a następnie wskazywano, na co można przeznaczyć środki z tego podziału.

Obszary strategicznej interwencji w polityce regionalnej Znowelizowana ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Art. 3 a. Pkt. 6 Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego koordynuje realizację strategii rozwoju współfinansowanych ze środków budżetu państwa lub środków rozwojowych pochodzących z Unii Europejskiej lub z innych źródeł zagranicznych przez: wyznaczanie obszarów problemowych o znaczeniu krajowym i ponadregionalnym wymagających interwencji państwa. Cel nowelizacji ustawy o zppr – ukształtowanie nowego skutecznego modelu polityki rozwoju poprzez: 1) wypracowanie systemu programowania strategicznego, poprawa zarządzania polityką rozwoju w skali kraju i koordynacji krajowych instrumentów realizacyjnych (strategii rozwoju, programów i in.) 2) silniejsze zaakcentowanie celów i problemów rozwoju regionalnego oraz przestrzennego 3) zapewnienie właściwego przygotowania krajowych i regionalnych dokumentów programowych niezbędnych do pozyskiwania funduszy europejskich 4) usprawnienie systemu i reguł skutecznego wykorzystywania funduszy europejskich w Polsce Cele i działania polityki regionalnej będą skoncentrowane na ograniczonej ilości obszarów interwencji, ważnych z perspektywy poszczególnych regionów, jak i całego kraju.

obszary strategicznej interwencji w polityce regionalnej Są to obszary, wobec których: wymagana jest interwencja rządu, ze względu na ciężar, którego region sam nie jest w stanie udźwignąć oraz obszary, które ze względów społecznych, gospodarczych lub środowiskowych wywierają lub mogą w przyszłości wywierać istotny wpływ na rozwój kraju. obszary strategicznej interwencji obszary problemowe Cele polityki regionalnej określone w KSRR będą realizowane w sposób horyzontalny – w odniesieniu do wszystkich województw z uwzględnieniem podejścia indywidualnego – w odniesieniu do wybranych kategorii obszarów strategicznej interwencji. Dotychczas stosowany termin „obszar problemowy”, z uwagi na zbyt wąski zakres pojęciowy, nie wydaje się właściwy, dlatego przyjmuje się stosowanie terminu „obszar strategicznej interwencji”. Są to obszary, wobec których (a) wymagana jest interwencja rządu, ze względu na ciężar, którego region sam nie jest w stanie udźwignąć oraz (b) obszary, które ze względów społecznych, gospodarczych lub środowiskowych wywierają lub mogą w przyszłości wywierać istotny wpływ na rozwój kraju. Zidentyfikowane w ten sposób tematycznie i geograficznie obszary strategicznej interwencji będą dotyczyć obszarów będących biegunami wzrostu (np. obszary metropolitalne), jak również obszarów problemowych (np. obszary zdegradowane, obszary poprzemysłowe). Obszary strategicznej interwencji nie będą pokrywać terytorium całego kraju. Dopuszcza się nakładanie obszarów interwencji, a dzięki zastosowaniu zasady koncentracji interwencja będzie efektywna i środki finansowe przeznaczone na realizację programów nie zostaną rozproszone. Obszary strategicznej interwencji będą mogły podlegać weryfikacji w zależności od zmieniających się warunków gospodarczych, społecznych i przestrzennych. Realizacja celów polityki regionalnej będzie osiągana przy zastosowaniu czterech podstawowych instrumentów: Krajowy program operacyjny rozwoju regionalnego Regionalne programy operacyjne / regionalne programy rozwoju Programy ponadregionalne Kontrakt wojewódzki

Strategia Rozwoju Społ.-Gosp. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej do 2020 r. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, jako przykład realizacji polityki wobec obszarów strategicznej interwencji

Rozwój Polski Wschodniej Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do 2020 r. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej 2007-2020 Strategia Rozwoju Polski Wschodniej jest wynikiem wspólnych prac administracji rządowej, samorządów, środowiska akademickiego oraz partnerów. Jest to pierwsza w Polsce, powstała po reformie administracyjnej z 1998 roku, strategia makroregionalna, obejmująca kilka województw. Strategia stanowi podstawę uruchamiania operacyjnych działań publicznych zorientowanych na wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego tego obszaru. Celem strategicznym polityki państwa w latach 2007-2020 jest wzrost poziomu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej całej Polski Wschodniej i każdego z jej województw w rozszerzonej Unii Europejskiej z uwzględnieniem zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju. Podstawowym źródłem problemów rozwojowych jest bardzo niski poziom spójności Polski Wschodniej we wszystkich trzech wymiarach: gospodarczym, społecznym i terytorialnym. Realizacji celu strategicznego służyć zatem będzie jednoczesne osiągnięcie we wszystkich pięciu województwach spójności gospodarczej, spójności społecznej i spójności terytorialnej z uwzględnieniem zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju - celów kierunkowych Strategii. Dążenie do osiągnięcia celu strategicznego i celów kierunkowych będzie następowało poprzez realizację kluczowych pakietów działań - priorytetów Strategii: 1. Oddziaływanie na poprawę jakości kapitału ludzkiego; 2. Budowanie społeczeństwa informacyjnego opartego na wiedzy; 3. Wspieranie gospodarki, wspieranie funkcjonowania MSP; 4. Zwiększenie dostępności komunikacyjnej Polski Wschodniej poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej; 5. Wykorzystanie położenia przy zewnętrznej granicy UE, rozwój współpracy transgranicznej; 6. Wsparcie funkcji metropolitalnych miast Polski Wschodniej; 7. Konserwacja i wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego oraz ochrona różnorodności biologicznej. PO RPW 2007-2013 Jednym z instrumentów realizacji Strategii jest Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej. Program stanowi dodatkowy element wsparcia z funduszy strukturalnych oraz wzmacniał działanie innych programów na obszarze Polski Wschodniej, w drodze wywołania efektów synergii lub przez realizację wyodrębnionych działań stymulujących rozwój ekonomiczny i społeczny. Intencją Programu jest zahamowanie tendencji stagnacyjnych decydujących o marginalizacji i peryferyjności województw Polski Wschodniej oraz pobudzenie czynników wzrostu w tych województwach. Impulsem do tworzenia nowoczesnej gospodarki będą przedsięwzięcia związane m.in. z rozwojem infrastruktury uczelni, infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, wspieraniem innowacji oraz promocją i współpracą. Rozwój funkcji metropolitalnych stolic regionalnych, stymulujących rozwój całych regionów, zapewniony będzie dodatkowo przez rozbudowę systemów miejskiego transportu zbiorowego oraz infrastruktury turystyki biznesowej, tj. infrastruktury na potrzeby organizacji targów, kongresów, sympozjów etc. Spójność terytorialną zagwarantują inwestycje z zakresu infrastruktury drogowej i tras rowerowych. Projekty Projekty

Rozwój Polski Wschodniej Strategia Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 podstawa dla działań zorientowanych na wspieranie rozwoju Polski Wschodniej. Główny cel - wzrost poziomu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej tego obszaru. zakłada wykorzystanie endogenicznego potencjału rozwojowego, umiejętnie wspomaganego środkami zewnętrznymi. realizacja Strategii będzie współfinansowana ze środków UE w ramach programów na lata 2007-2013, a także kolejnej perspektywy. Główny instrument realizacji Strategii - Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013.

Rozwój Polski Wschodniej Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Dodatkowa kwota z budżetu Unii Europejskiej dla 5 najbiedniejszych regionów UE - województw Polski Wschodniej: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie. Celem głównym Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej jest: „Przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”. Cel główny Programu osiągany będzie przez realizację celów szczegółowych, którymi są: I. Stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy. II. Zwiększenie dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce Wschodniej. III. Rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich. IV. Poprawa dostępnooeci i jakooeci powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej. V. Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu. VI. Optymalizacja procesu wdrażania PO Rozwój Polski Wschodniej. W realizację Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013 zostanie zaangażowanych 2 675,05 mln Euro, w tym m.in.: ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)) – 2 273,79 mln Euro; z publicznych środków krajowych – 401,26 mln Euro. Obok środków publicznych w realizacji PO Rozwój Polski Wschodniej będą zaangażowane także środki prywatne – pomoc kierowana do przedsiębiorstw będzie podlegała zasadom pomocy publicznej. W ramach ogólnej alokacji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na Program: – 992,19 mln Euro (120 Euro na mieszkańca, na lata 2007-2013) Rada Europejska przeznaczyła na wsparcie regionów (lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko- mazurskie) zajmujących pięć ostatnich miejsc w UE-25 o najniższym PKB na mieszkańca; – 1 281,6 mln Euro stanowią dodatkowe środki przyznane przez Rząd RP.

Korzyści wynikające z realizacji PO RPW 2007-2013 łatwiejszy dostęp pracodawców do wykwalifikowanych pracowników z wyższym wykształceniem wzmocnienie systemu finansowania zewnętrznego działalności MŚP ułatwienia w prowadzeniu działalności badawczo – rozwojowej oraz dyfuzji innowacji dostęp mieszkańców Polski Wschodniej do nowoczesnych narzędzi komunikacji oraz przesyłania danych podniesienie jakości życia mieszkańców oraz zwiększenie roli miast jako biegunów wzrostu podniesienie dostępności i atrakcyjności inwestycyjnej makroregionu stworzenie podstawy do kreowania większego popytu na usługi turystyczne w Polsce Wschodniej. Dzięki inwestycjom w infrastrukturę uczelni pracodawcy w Polsce Wschodniej będą mieli łatwiejszy dostęp do wykwalifikowanych pracowników z wyższym wykształceniem Wsparcie na rzecz tworzenia lub powiększenia kapitału funduszy kapitału zalążkowego, wzmocni system finansowania zewnętrznego działalności MŚP znajdujących się we wczesnej fazie rozwoju Inwestycje w infrastrukturę B+R umożliwią prowadzenie działalności badawczo – rozwojowej oraz dyfuzję innowacji Inwestycja w rozwój szerokopasmowego Internetu umożliwi dostęp mieszkańcom Polski Wschodniej do nowoczesnych narzędzi komunikacji oraz przesyłania danych Rozwój funkcji metropolitalnych miast podniesie jakość życia mieszkańców oraz zwiększy rolę miast jako biegunów wzrostu Inwestycje w rozwój infrastruktury transportowej podniosą dostępność i atrakcyjność inwestycyjną makroregionu Stworzenie systemu tras rowerowych oraz promocja potencjału turystycznego stworzy podstawę do kreowania większego popytu na usługi turystyczne w Polsce Wschodniej.

Aktualne prace prowadzone w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego nad obszarami strategicznej interwencji

Obszary strategicznej interwencji Podejście metodologiczne Na potrzeby prac metodologicznych przyjęto, że: Obszary problemowe/ strategicznej interwencji - obszary wyodrębnione terytorialnie i dziedzinowo, które niedostatecznie wykorzystują swoje zasoby istotne z perspektywy rozwoju kraju i napotykają istotne bariery rozwojowe. Obszary te, w celu uzyskania optymalnej ścieżki rozwoju, wymagają adresowanej terytorialnie (polityka regionalna państwa wobec regionów) strategicznej interwencji polityki państwa/rządu z uwzględnieniem/ poszanowaniem zasady subsydiarności.

Obszary strategicznej interwencji Podejście metodologiczne 2. Kryteria wyznaczania OP/SI 3. Wskaźniki 4. Baza danych, analizy Wyznaczenie OP/SI 5. Zaprojektowanie instrumentów wsparcia dla OP/SI Propozycja kryteriów: 1. Silna koncentracja potencjałów rozwojowych z uwzględnieniem zdolności innowacyjnych oraz zaplecza badawczo-rozwojowego 2. Niekorzystna struktura społeczno-gospodarcza ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich 3. Intensywność i koncentracja obszarów poprzemysłowych i przemysłów schyłkowych powodujących silne przeobrażenia środowiskowe 4. Wysoka wartość walorów ekologicznych, wykorzystanie turystyczne i presja na środowisko przyrodnicze 5. Wysoka koncentracja negatywnych zjawisk społecznych 6. Silnie skoncentrowane negatywne zjawiska na obszarach zurbanizowanych wynikające z problemów infrastrukturalnych 7. Słabe powiązania przestrzenne z ośrodkami rozwojowymi (w ujęciu regionalnym i subregionalnym)

Pytania pojawiające się w kontekście raportów Banku Światowego i OECD 1. Polityka akceptująca zróżnicowania regionalne Co uznajemy za „stan nieakceptowalny” biorąc pod uwagę poziom zróżnicowań międzyregionalnych? Czy zróżnicowania mogą być motorem rozwoju? Czy równość i efektywność wykluczają się? W jakim stopniu możliwe jest przejście od polityki kompensacyjnej do polityki wzmacniającej sygnały płynące z rynku ? Budowanie spójności kraju bazującej na równości szans dla obywateli, a nie wyrównywaniu poziomu rozwoju gospodarczego regionów? Pytania, na których odpowiedzi będziemy szukali podczas dyskusji panelowej. Wszystkie te kwestie wymagają rozstrzygnięcia i uwzględnienia w szczegółowych rozwiązania niezbędnych do zaprojektowania i skutecznego wdrożenia głównych założeń nowego modelu polityki regionalnej w Polsce.

Pytania pojawiające się w kontekście raportów Banku Światowego i OECD 2. Potencjał polskich regionów: jakie są istotne z perspektywy kraju zasoby w województwach i jakie są bariery w ich optymalnym wykorzystaniu? Co może być postrzegane jako potencjał regionu? Czy potencjały poszczególnych obszarów / regionów zostały już rozpoznane? Czy jesteśmy w stanie oszacować ich wartość i znaczenie dla procesów rozwojowych kraju? Jakie bariery w wykorzystaniu potencjałów możemy zidentyfikować?

Pytania pojawiające się w kontekście raportów Banku Światowego i OECD 3. Projektowanie skutecznego mechanizmu alokacji środków finansowych dla obszarów strategicznej interwencji Czy możliwe jest przyjęcie w warunkach polskich propozycji Banku Światowego (kryteria alokacji: potrzeby, efektywność, równość)? Czy te kryteria nie wykluczają się? Czy powinno różnicować się system kryteriów dla każdego instrumentu wsparcia i dla każdego obszaru / regionu? Jak projektować transfery, żeby „nie zniechęcać” władz regionalnych do działań rozwojowych?

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.PolskaWschodnia.gov.pl