Jak zbudować instalacje PV - krok po kroku, konieczne pozwolenia Weronika Pelc Radosław Wasiak Maj 2013, Poznań

Etapy Procesu Inwestycyjnego Wybranie i pozyskanie lokalizacji Sprawdzenie uwarunkowań planistycznych Postępowania środowiskowe Postępowania planistyczne Zapewnienie przyłączenia do sieci Pozwolenie na budowę Promesa koncesji i koncesja 2

Uzyskanie tytułu prawnego do nieruchomości Wybór lokalizacji na podstawie analizy warunków naturalnych do produkcji energii w instalacji PV Konieczność zapewnienia tytułu prawnego dla całej inwestycji – instalacja PV wraz z infrastrukturą towarzyszącą (sieci i drogi); Tytuły prawne do nieruchomości: Prawo własności Dzierżawa Użytkowanie Najem Służebności gruntowe oraz służebność przesyłu 3

Planowanie przestrzenne Procedury planistyczne regulowane są przepisami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Podstawowe akty planistyczne: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego Decyzja o warunkach zabudowy 4

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Studium określa politykę przestrzenną gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego. Studium musi uwzględniać zasady określone w koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy. Ustalenia studium są wiążące przy sporządzaniu planów miejscowych. Studium nie jest aktem prawa miejscowego. 5

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Procedura uchwalania studium: Uchwała rady gminy o przystąpieniu do sporządzenia studium Obowiązki informacyjne Sporządzenie projektu studium Uzgodnienia projektu studium Zgłoszenie i rozpatrywanie uwag do studium Uchwalenie projektu studium przez radę gminy 6

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Ustala przeznaczenie terenu, w tym rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określa sposoby zagospodarowania i warunki zabudowy terenu. Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego. Procedura uchwalania planu Uchwała rady gminy o przystąpieniu do sporządzenia planu Obowiązki informacyjne Sporządzenie projektu planu miejscowego Uzyskanie opinii i uzgodnień Wyłożenie projektu planu i rozpatrywanie uwag do planu Uchwała rady gminy o przyjęciu planu 7

Istotne zmiany w postępowaniu planistycznym w odniesieniu do OZE Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 6 sierpnia 2010 r. Jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu; w studium ustala się ich rozmieszczenie. W planie miejscowym, w zależności od potrzeb, ustala się granice terenów pod budowę urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW oraz granice ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu oraz występowaniem znaczącego oddziaływania tych urządzeń na środowisko. 8

Istotne zmiany w postępowaniu planistycznym w odniesieniu do OZE Nowelizacja weszła w życie z dniem 25 września 2010 r. Studia oraz plany miejscowe obowiązujące w dniu wejścia nowelizacji w życie zachowują ważność. Dotychczasowe przepisy stosuje się w stosunku do studiów i planów miejscowych uchwalonych lub będących w trakcie procedury uchwalania w dniu wejścia w życie nowelizacji. Możliwość lokalizacji OZE na podstawie „starych” planów miejscowych – odpowiednie przeznaczenie terenów 9

Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego W przypadku braku planu miejscowego inwestycja celu publicznego lokalizowana jest na podstawie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Cel publiczny ustalany jest poprzez zakres wskazany w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. art. 6 pkt. 2 Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są: budowa i utrzymanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych urządzeń i obiektów służących do korzystania z tych przewodów i urządzeń Brak możliwości lokalizowania urządzeń i infrastruktury produkcyjnej na podstawie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego 10

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Zmiana zagospodarowania terenu, w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części możliwa jest na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Decyzji o warunkach zabudowy nie wymagają roboty budowlane: polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, niewymagające pozwolenia na budowę. 11

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Zastosowanie zasady dobrego sąsiedztwa w stosunku do obiektów OZE Zmiana przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na inne cele Kontrowersje związane z nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w odniesieniu do możliwości lokalizacji OZE na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 12

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych: przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Katalog przedsięwzięć określa Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko („Rozporządzenie”). 13

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach Systemy PV, których powierzchnia zabudowy wynosi co najmniej 1 ha kwalifikowane są jako przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (interpretacja GDOŚ § 3 ust. 1 pkt 52 Rozporządzenia). Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub decyzji o pozwoleniu na budowę i załącza się ją do wniosku o wydanie tych decyzji. 14

Ocena oddziaływania na środowisko Organ właściwy– co od zasady – wójt/burmistrz/prezydent miasta Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy. Opinię w sprawie postanowienia wydaje regionalny dyrektor ochrony środowiska. W 2012 i 2013 r. regionalny dyrektor ochrony środowiska w Poznaniu wydał wiele opinii nakładających na inwestorów farm o mocy 1,5 - 4 MW obowiązek sporządzenia oceny oddziaływania. 15

Postępowanie budowlane Postępowania budowlane regulowane są przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Ustawa przewiduje katalog inwestycji wymagających zgłoszenia zamiaru rozpoczęcia budowy oraz tych, które można zrealizować bez żadnych formalności. Brak definicji instalacji PV w ustawie Rozbieżności z zakresie obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub obowiązku dokonania zgłoszenia 16

Postępowanie budowlane Stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 lutego 2013 r. w odniesieniu do obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę dla instalacji PV: montaż wolnostojących ogniw fotowoltaicznych nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę ani zgłoszenia; instalowanie na obiekcie budowlanym ogniw fotowoltaicznych wraz z konstrukcją mocującą, w celu produkcji energii elektrycznej na potrzeby obiektu, na którym zostały zainstalowane, nie wymaga dokonania zgłoszenia właściwemu organowi ani uzyskania pozwolenia na budowę, o ile zainstalowana całość nie przekracza 3 m wysokości. Przekroczenie wysokości 3 m wymaga wcześniejszego zgłoszenia; montażu ogniw fotowoltaicznych podłączonych do sieci elektroenergetycznej służących do produkcji energii elektrycznej w celu jej dalszej dystrybucji (tzw. farma fotowoltaiczna) należy traktować jako budowę obiektu budowlanego, a co za tym idzie na jego realizację inwestor zobowiązany jest uzyskać pozwolenie na budowę - decydujące jest podłączenie choćby jednego z ogniw fotowoltaicznych do sieci elektroenergetycznej. 17

Postępowania budowlane – propozycje zmian w projekcie ustawy o OZE Wprowadzenie definicji instalacji odnawialnego źródła energii poprzez odniesienie do ustawy o OZE Rekomendacja stosowania instalacji OZE w nowoprojektowanych i modernizowanych obiektach budowlanych użytkowanych przez jednostki sektora finansów publicznych Zarówno budowa urządzeń i instalacji o zainstalowanej łącznej mocy do 40 kW wykorzystujących energię promieniowania słonecznego, jak i montaż tego rodzaju urządzeń nie będzie wymagał ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia. 18

Przyłączenie do sieci – Wniosek Wniosek do lokalnego operatora sieci o wydanie warunków przyłączenia Treść wniosku określają przepisy Prawa Energetycznego i rozporządzeń wykonawczych. Jeżeli przyłączenie dokonywane w ramach grupy V – to jest grupy podmiotów, których urządzenia, instalacje i sieci są przyłączane bezpośrednio do sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV oraz mocy przyłączeniowej nie większej niż 40 kW i prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego nie większym niż 63 A – brak obowiązku wnoszenia zaliczki Termin na wydanie warunków – 30 dni 19

Wniosek o przyłączenie do sieci o napięciu powyżej 1kV Do wniosku załącza się wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dopuszczający lokalizację źródła, a w przypadku braku takiego planu, decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Plan zabudowy lub szkic określający lokalizację przyłączanego obiektu Dokument potwierdzający tytuł prawny do korzystania z obiektu, w którym będą używane przyłączane instalacje 20

Zaliczki i terminy – przyłączenie do sieci o napięciu powyżej 1kV Za przyłączenie do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV – zaliczka w wysokości 30 zł za każdy kilowat mocy przyłączeniowej Operator systemu dystrybucyjnego/przesyłowego zapewnia sporządzenie ekspertyzy wpływu przyłączenia systemu fotowoltaicznego na Krajowy System Energetyczny (dla źródeł powyżej 2 MW). Termin na wydanie warunków przyłączenia - 150 dni od dnia wniesienia zaliczki przez wnioskodawcę 21

Przyłączenie do sieci – Obowiązek przyłączenia Przedsiębiorstwo energetyczne będące operatorem sieci jest zobowiązane do przyłączenia odnawialnego źródła energii do swojej sieci, o ile istnieją ekonomiczne i techniczne warunki przyłączenia. Warunki przyłączenia ważne są 2 lata od dnia ich doręczenia; stanowią warunkowe zobowiązanie do przyłączenia do sieci. 22

Przyłączenie do sieci – Terminy Wydanie warunków przyłączenia – odpowiednio 30 lub 150 dni Termin przyłączenia – określony w umowie przyłączeniowej Przed ostatecznym przyłączeniem operator sieci przeprowadza próby i odbiory częściowe oraz końcowe w zależności od potrzeb. 23

Przyłączenie do sieci – Umowa Wraz z wydaniem warunków przyłączenia przedsiębiorstwo zajmujące się dystrybucją energii przekazuje projekt umowy o przyłączenie do sieci. Po podpisaniu umowy o przyłączenie następuje realizacja przyłączenia. 24

Przyłączenie do sieci – Opłaty Za przyłączenie źródeł współpracujących z siecią pobiera się opłatę ustaloną na podstawie rzeczywistych nakładów poniesionych na realizację przyłączenia. Za przyłączenie źródeł OZE o mocy elektrycznej zainstalowanej nie wyższej niż 5 MW pobiera się połowę opłaty ustalonej na podstawie rzeczywistych nakładów. 25

Przyłączenie – planowane zmiany (nowa ustawa OZE) Mikroinstalacje – przyłączenie na podstawie zgłoszenia i nieodpłatnie, o ile istnieje już przyłączenie do sieci, a moc zainstalowana mikroinstalacji nie przekracza mocy przyłączeniowej określonej w pierwotnych warunkach przyłączenia Pozostałe instalacje – większa elastyczność: Warunki wydawane na dostępną moc przyłączeniową, Za zgodą wnioskodawcy warunki mogą być wydane z obowiązkiem ograniczenia produkcji w stanach remontowych i awaryjnych; Operator ma określić w warunkach harmonogram przyłączenia (terminy i koszty). 26

Koncesja na wytwarzanie energii elektrycznej z OZE Uzyskanie koncesji jest warunkiem możliwości otrzymywania świadectw pochodzenia oraz produkcji energii elektrycznej celem jej odsprzedaży. Koncesję można uzyskać po zakończeniu budowy instalacji. 27

Promesa koncesji Istnieje możliwość uzyskania promesy udzielenia koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej. Promesę wydaje się na określony okres ważności, w trakcie którego nie można odmówić udzielenia koncesji, jeżeli nie uległ zmianie stan faktyczny lub prawny określony we wniosku o wydanie promesy. 28

Procedura uzyskania koncesji Wniosek o wydanie koncesji złożony w URE W przypadku PV należy załączyć komplet dokumentów potwierdzających spełnienie warunków organizacyjnych zapewniających prawidłowe wykonywanie działalności objętej koncesją, spełnienie warunków technicznych oraz posiadanie odpowiednich możliwości finansowych. Odnawialne źródła energii o mocy poniżej 5 MW są zwolnione z opłat za koncesję. 29

Koncesja – planowane zmiany (nowa ustawa OZE) Mikroinstalacje Sprzedaż nadwyżek nie stanowi działalności gospodarczej. Pisemna informacja do OSD o lokalizacji, rodzaju i mocy mikroinstalacji Brak wymogu uzyskania koncesji lub wpisu do rejestru. Małe instalacje Prowadzenie małej instalacji jest działalnością gospodarczą regulowaną. Konieczny wpis do rejestru wytwórców energii w małej instalacji prowadzonego przez Prezesa URE Brak wymogu uzyskania koncesji 30

Dziękujemy za uwagę Weronika Pelc Radosław Wasiak Wardyński i Wspólnicy Aleje Ujazdowskie 10 00-478 Warszawa 22 437 82 00, 22 537 82 00 weronika.pelc@wardynski.com.pl radoslaw.wasiak@wardynski.com.pl