Zarządzanie projektami SIP/GIS Podstawy GIS Wydział 3G Zarządzanie projektami SIP/GIS Józef Woźniak Zakład Geodezji i Geoinformatyki Politechniki Wrocławskiej jozef.wozniak@pwr.wroc.pl gis@pwr.wroc.pl

Struktura Informacji Przestrzennej raster - wektor

Struktura Informacji Przestrzennej transformacje Punkty powinny być rozmieszczone na obrzeżach „digitalizowanego” fragmentu mapy a ich liczba powinna zapewnić możliwość wyznaczenia parametrów transformacji metodą najmniejszych kwadratów. Najczęściej stosowanymi modelami transformacji są metody: Helmerta, afiniczna biliniowa

Struktura Informacji Przestrzennej transformacje Metoda Helmerta – metoda dostosowania stosuje się na niewielkich obszarach, gdy nie jest znany charakter odwzorowań. Do ich wykonania potrzeba jest kilku punktów łącznych (co najmniej 2), dla których znane są współrzędne w układzie pierwotnym i układzie wtórnym. Transformacje tego typu można geometrycznie zinterpretować w ten sposób, że zespół punktów układu pierwotnego zostaje skręcony o pewien kąt, a wszystkie długości zostają wydłużone lub skrócone w pewnym stałym stosunku.

Struktura Informacji Przestrzennej transformacje Metoda afiniczna Transformacją afiniczną współrzędnych x’, y’ układu pierwotnego na współrzędne x’’, y” układu wtórnego określa się przekształcenie oparte na założeniu, że współrzędne jednego układu są ogólnymi funkcjami liniowymi współrzędnych drugiego układu: x” = A0 + A1x’ + A2y’ y” = B0 + B1x’ + B2y’ Transformacja afiniczna wymaga minimum trzech, nie leżących na jednej prostej, punktów łącznych. Sens jej stosowania dotyczy pozyskiwania danych z materiałów analogowych, jak mapy, zdjęcia itp. Związki liniowe pomiędzy dwoma układami pozwalają bowiem na uwzględnienie różnej zmiany skali w dwóch kierunkach, co pozwala wyeliminować liniowy skurcz poddawanych digitalizacji materiałów.

Struktura Informacji Przestrzennej transformacje Transformacja biliniowa Model w którym współrzędna w nowym układzie wynika z zależności przedstawionej poniżej. Minimalna liczba potrzebnych punktów aby rozwiązać układ równań wynosi 4. Transformacja ma szczególne znaczenie ze względu na przekształcanie czworokąta w czworokąt co znakomicie nadaje się do transformacji „fragmentami”.

Pytania orientacje projektów SIP/GIS specyfika projektów/programów SIP/GIS najważniejsze czynniki decydujące o sukcesie projektu SIP/GIS główne, decydujące fazy projektu SIP/GIS elementy analizy środowiska projektu SIP/GIS zalety warsztatowego definiowania projektu SIP/GIS

Oprogramowanie - straty W USA większość z 250 mld $ wydawanych rocznie na tworzenie oprogramowania jest tracona na opóźnione, niedokończone i przerwane projekty 27% projektów powstaje w założonym czasie, budżecie i funkcjonalności 33% projektów przekracza czas, budżet i ma mniejszą funkcjonalność 40% projektów jest przerwanych 53% projektów przekracza koszty o 51% i więcej 68% projektów przekracza czas o 51% i więcej

Measuring Geospatial Investments During a U.S. House of Representatives hearing on geospatial planning and programs (U.S. House 2003), Mark Forman, then the Administrator of the Office of Electronic Government and Information Technology in the Office of Management and Budget, “estimated the annual expenditure to be in the range of $4 billion dollars and offered the opinion that as much as 50 percent of that annual investment may be wasted, due at least in part to duplication of effort by agencies” and other redundancies and failures to cooperate.

Orientacja projektów SIP/GIS IIP/SIP/GIS Paradygmatyczna orientacja projektów IIP/SIP - określone najważniejsze pojęcia, normy, akty prawne oraz standardy technologiczne i organizacyjne (top down) Kontekstowa orientacja projektów (SIP/GIS) – zakres, technologie i organizacja ustalane są w drodze porozumień (konsensusu) między udziałowcami (akcjonariuszami) projektu Projekty publiczne Projekty/programy?

Problem standaryzacji Nie stosowanie standardów – straty około 25% kosztów budowy IIP/SIP! istniejące standardy: branżowe: prawo geodezyjne, wodne, górniczo-geologiczne.., regionalne i lokalne: DSIP,MSIP,WSIP..., krajowe: TBD, BDO, KSIP, europejskie (CEN, Inspire), globalne (ISO i Open GIS) brak prac wdrożeniowych i administracyjnych dotyczących struktur organizacyjnych i zarządzania projektami GIS brak instytucji, zespołów, komitetów i grup ekspertów do koordynacji i nadzoru w przygotowaniu i realizacji projektów GIS zespoły konsultacyjne to: - wiedza - nadzór - koordynacja - odpowiedzialność

Problem standaryzacji SYSTEM METADANYCH (CLEARINGHOUSE) Głównymi zadaniami systemu jest umożliwienie użytkownikowi wyboru z katalogów metadanych tych metadanych, które dotyczą interesujących go danych przestrzennych oraz udzielenie użytkownikowi pomocy w pozyskaniu tych danych Metadane podobnie jak dane są objęte standaryzacją. Obecnie do zapisu metadanych stosuje się następujące normy: - ISO 19115 i 19139 Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej - OGC (Open Geospatial Consorcium) - Normę Federalnego Komitetu Danych Geograficznych Stanów Zjednoczonych – FGDC (Federal Geographic Data Comittee). - Polski standard metadanych – Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu założenia i prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie (KSIP)

Założenia strategiczne systemów GIS szeroka współpraca w realizacji projektu z Gminami, Urzędami Miast, Urzędem Marszałkowskim, uczelniami oraz firmami geoinformacyjnymi, weryfikacja i rozwój systemu (zespół konsultantów, wdrażanie nowych technologii, nowe moduły SIP), ocena efektywności wdrożenia (określenie kosztów, szacowanie zysków bezpośrednich i pośrednich), zdefiniowanie źródeł finansowania projektu.

Specyfika projektów SIP/GIS wysoki poziom technologiczny - potrzeby integracji najnowszych technologii informatycznych, telekomunikacyjnych oraz nowoczesnych metod pozyskiwania i przetwarzania danych przestrzennych interdyscyplinarność i wielopodmiotowość dynamicznie rozwijający się komponent systemów informatyzacji zarządzania (MIS) do celów wspomagania decyzji ważny składnik rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy brak krajowych doświadczeń (dobrych przykładów) w organizacji i zarządzaniu niska popularność i brak wiedzy na temat możliwości SIP/GIS orientacja na integrację i współpracę administracji publicznej z sektorem prywatnymi i ośrodkami naukowo-badawczymi kształcenie jako element krytyczny w realizacji przedsięwzięć SIP/GIS ukierunkowanie SIP/GIS na usługi internetowe, oprogramowanie Open Source oraz popularyzację systemów geoinformacyjnych

Główne zagrożenia w projektach SIP/GIS (słabe strony) brak jasno zdefiniowanych celów projektu przyjmowanie nierealnych celów - przecenianie korzyści z wdrożeń SIP/GIS brak pełnego zrozumienia celów projektu (uzasadnienia biznesowego projektu) brak wsparcia w podejmowaniu i realizacji projektów przez najwyższą kadrę zarządzającą niewystarczające kompetencje w zakresie zarządzania projektami struktura organizacyjna projektu niedostosowana do potrzeb projektu błędy w szacowaniu czasu i kosztów zadań projektowych brak dostatecznego raportowania (sprawozdań) uzyskiwanych wyników na wszystkich poziomach zarządzania projektem brak umiejętności przyszłych użytkowników systemów SIP/GIS pozwalających na osiągania zamierzonych korzyści brak dostatecznej popularyzacji możliwości systemów SIP/GIS traktowanie SIP/GIS jako eksperyment/moda brak wspomagania w zakresie prac naukowo-badawczych w zakresie wdrażania i rozwoju systemów SIP/GIS brak planowania rozwoju i doskonalenia systemu.

Sukces projektu informatycznego w terminie, w ramach budżetu, zgodnie z wymaganiami

Czynniki sukcesu projektu IT wg badań Standish Group

Czynniki sukcesu projektu SIP/GIS wartości szacunkowe

Pokaż jak zaczynasz projekt, ... powiem Ci jak go skończysz Motto.... Pokaż jak zaczynasz projekt, ... powiem Ci jak go skończysz

Główne szanse w projektach SIP/GIS (mocne strony) coraz większe zainteresowanie możliwościami systemów GIS jako strategiczne narzędzie informatyczne do wspomagania projektowania i zarządzania rynek GIS zwiększa się rocznie ponad 20% duże możliwości pozyskiwania funduszy ze środków krajowych i unijnych znaczące możliwości zaangażowania ośrodków naukowo-badawczych coraz większe możliwości redukcji kosztów realizacji SIP/GIS z wykorzystaniem bezpłatnych narzędzi geoinformatycznych

Cykl życia projektu Procesy biznesowe organizacji Projekt Przygotowanie projektu Inicjowanie projektu Koordynacja projektu 1 Ocena projektu Koordynacja projektu 2 Zamknięcie projektu Procesy zarządcze Potrzeba biznesowa Wytwarzanie produktów specjalistycznych Procesy główne i pomocnicze Wg. GET Manager, Materiały szkoleniowe

Przygotowanie założeń projektu Proces przygotowywania założeń projektu (faza przedprojektowa) wyzwalany jest po określeniu: powodów uruchomienia projektu i spodziewanych wyników, typu projektu, jego skali i złożoności, właściciela uzasadnienia biznesowego projektu (decydent). Podstawowe Założenia Projektu (PZP) mają udzielić odpowiedzi na pytanie, czy projekt jest wykonalny i opłacalny, obejmują: określenie celów projektu i warunków realizacji, zaprojektowanie struktury i mianowanie członków zespołu zarządzającego projektem, wstępną ocenę korzyści i ryzyka projektu wstępny plan procesu inicjowania projektu PZP, razem z planem etapu inicjowania projektu, stanowią podstawę do decyzji o ustanowieniu projektu

Makrozarządzanie (wg. PRINCE 2) Poziomy zarządzania: Komitet Sterujący Kierownik projektu Kierownicy zespołów realizacyjnych Komitet Sterujący zarządza projektem na poziomie strategicznym: Monitorowanie przez raporty (od kierownika projektu i opcjonalnie od nadzoru projektu) kontrolowanie w punktach decyzyjnych sterowanie rozpoczęciem i zakończeniem kolejnych etapów zarządczych

Analiza środowiska Analiza interesariuszy/udziałowców i innych składników środowiska Analiza SWOT projektów SIP/GIS Analiza problemów/potrzeb, celów i strategii Analiza istniejących zasobów SIP/GIS Główne zagrożenia projektów SIP/GIS

Analiza środowiska Identyfikacja elementów środowiska Uwarunkowania prawne: Strategia Lizbońska, INSPIRE, ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej….. Strategia rozwoju kraju, strategia rozwoju województwa/powiatu,… Nauka, technologia Interesariusze (udziałowcy) Administracja publiczna (rządowa i samorządowa, zarządy, inspektoriaty i inne) Gospodarka narodowa (przedsiębiorstwa, agencje......) Uczelnie wyższe, ośrodki naukowo-badawcze Firmy komercyjne Organizacje non-profit (stowarzyszenia, szkolnictwo, służba zdrowia i inne) Społeczeństwo

Analiza środowiska Analiza potrzeb/problemów - przykład Informatyzacja zasobów danych przestrzennych i nieprzestrzennych. Wspomaganie zarządzania w realizacji bieżących i planowanych zadań administracji publicznej, podmiotów zarządzających infrastruktura techniczną i innych podmiotów, Integracja i koordynacja gospodarki przestrzennej (prezentacje mpzp, promocja możliwości inwestycyjnych, infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, itp.) Zarządzanie nieruchomościami (w tym udostępnienie informacji o gruntach, budynkach, infrastrukturze technicznej, itp.) Prowadzenie rejestrów podmiotów i działalności w zakresie ochrony środowiska i zarządzania kryzysowego. Udostępnianie informacji przestrzennej bieżącym i przyszłym użytkownikom Rozwój kadry w zakresie administrowania i użytkowania, jak również zarządzania projektami SIP/GIS

Główne cele IIP w Polsce (wg. Uzasadn. GUGiK do projektu ustawy o IIP) wprowadzenie mechanizmów prawnych, które pozwolą na zapewnienie interoperacyjności i współdziałania w zakresie danych przestrzennych, metadanych, usług elektronicznych, koordynacji budowy i rozwoju infrastruktury, ujednolicenie terminologii z zakresu informacji przestrzennej (np. wprowadzenie definicji pojęć: dane przestrzenne, informacja przestrzenna, temat danych przestrzennych, obiekt przestrzenny, usługa danych przestrzennych, metadane, infrastruktura informacji przestrzennej, geoportal infrastruktury), realizacja przyjętego przez Sejm i rząd planu działania w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce, zmiana wielu przepisów prawa zawartych w obowiązujących aktach prawnych, (ustawach i rozporządzeniach), w tym m.in. w ustawie z dnia 17 maja 1989 r.- Prawo geodezyjne i kartograficzne i przepisach wykonawczych do tej ustawy oraz w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej.

Cele strategiczne projektów IIP/SIP (przykład) Utworzenie bazy materialnej do koordynacji i współpracy między administracją publiczną, sektorem prywatnym, instytucjami i organizacjami w zakresie realizacji przedsięwzięć geoinformacyjnych w celu osiągnięcia wspólnych korzyści poprzez ograniczenia redundancji inwestycji w informację przestrzenną i poprawienie integracji i interoperacyjności. Przygotowanie podstaw organizacyjnych i technologicznych informatyzacji zarządzania i internetowych usług publicznych w ramach budowy infrastruktury społeczeństwa informacyjnego w zakresie związanym z informacją (gospodarką) przestrzenną miast, gmin, powiatów oraz województwa.

Zakładane korzyści (uzasadnienie GUGiK do projektu ustawy IIP w Polsce) zwiększenie efektywności wykonywania bieżących i planowanych zadań. Infrastruktura umożliwi szybki dostęp do danych, pozwoli także na analizę wielu zestawów danych dając możliwość znalezienia najlepszego rozwiązania oraz stworzenia strategii alternatywnych bez konieczności używania drogich pakietów narzędziowych GIS eliminowanie zjawiska gromadzenia tych samych danych przez różne organy administracji zmniejszenie nakładów na ochronę środowiska oraz implementacji prawa wspólnotowego odnośnie do środowiska zmniejszenie kosztów działalności i utrzymania poprzez zwiększenie wydajności pracy związanej m.in. z automatyzacją procesów analizowania i wizualizacji danych przestrzennych promowanie współpracy i efektywnego komunikowania się pracowników budowanie zasobu wiedzy przejrzystość procesów podejmowania decyzji odnośnie do środowiska

Warsztatowe definiowanie projektu Warsztaty przygotowujące / uruchamiające projekt (project start-up workshops / project initiation workshops) Warsztaty planistyczne Spotkanie inaugurujące projekt (kick-off meeting) Okresowe spotkania nt. stanu projektu Warsztaty specjalistyczne Konferencje nt. sytuacji wyjątkowych Przegląd na koniec etapu / projektu Przegląd partnerski (peer review) Przegląd kontynuacyjny (gate review) Przegląd poprojektowy Przeglądy jakości Negocjacje nt. kontraktu i roszczeń

Warsztatowe definiowanie projektu Zalety warsztatowego definiowania projektu Rozwijanie ciągłej, operacyjnej współpracy między interesariuszami. Tworzy forum dialogu między wszystkimi grupami interesariuszy. Sprzyja lepszej harmonizacji zasobów geoprzestrzennych w zasięgu oddziaływania projektu. Stwarza możliwości szybszej edukacji poprzez częste warsztaty, seminaria i spotkania oraz konferencje. Powszechny udział społeczeństwa w zdobywaniu wiedzy geoinformacyjnej (geoportal jako element krytyczny).

Warsztatowe definiowanie projektu Faza inicjacji programu/projektu Spotkanie zapoznawcze (kick-off meeting). (z udziałem interesariuszy) zapoznanie interesariuszy z charakterystyką i podstawowymi celami projektu, przedstawienie zalet i korzyści biznesowych, przedstawienie struktury organizacyjnej projektu/ programu oraz czynników gwarantujących bezpieczeństwo realizacji, przedstawienie elementów krytycznych projektu, propozycja podstaw prawnych umów instytucjonalnych do realizacji, utrzymania i rozwoju projektu

Spotkanie udziałowców SDI

Spotkanie udziałowców SDI

Grupy tematyczne kosztów koszty budowy i wdrożenia (w tym koszty organizacji i zarządzania) koszty utrzymania koszty rozwoju systemu

Koszty wdrożenia systemu

Koszty wdrożenia systemu Koszty sumaryczne wdrożenia systemu Koszty skumulowane

Szacowanie zysków wydatki UE na prace związane z organizacją informacji przestrzennej wynosiły w latach 90-tych – 100€/rok/osobę (30 mld €), w latach 2005 do 2010 – 500 €/rok/osobę optymalizacja zarządzania poprzez skrócenie czasu w procesach decyzyjnych, to redukcja o 1 – 2% wszystkich kosztów funkcjonowania instytucji w logistyce (głównie transport ludzi i towarów, usługi publiczne) oszczędności mogą być rzędu do 20% kosztów

Szacowanie zysków zmniejszenie o 50% czasu operacyjnego związanego pozyskiwaniem, przetwarzaniem i udostępnianiem danych geograficznych zwiększenie efektywności w windykacji należności (nawet do 30%) Ordnance Survey osiąga 75% wpływów ze sprzedaży danych cyfrowych (ponad 100 mln £/rok) W USA 1$ zainwestowany w GIS daje do 5 $ zysku

Przykładowe efekty ekonomiczne wdrożenia