Mapa środków przeznaczonych na rozwój ekonomii społecznej w Programie Operacyjnym kapitał Ludzki Ilona Gosk Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych 1

K ryteria przedsiębiorstwa ekonomii społecznej wg EMES a. ekonomiczne: - produkcja/sprzedawanie usług, - autonomia, - znaczący poziom ryzyka ekonomicznego, - zatrudnienie płatnego personelu, b. społeczne: - wyraźna orientacja na cele społeczne, - oddolny, obywatelski charakter, - udział w decyzjach nie oparty na wielkości udziałów, - partycypacyjna natura, wyrażająca się we włączaniu w zarządzanie przedsiębiorstwem jego środowiska społecznego, - ograniczona dystrybucja zysków. 2

3

4 Forma prawnaLiczbaLiczba zatrudnionych Stowarzyszenia i fundacje ok ok Spółdzielnieok ok Spółdzielnie socjalne ok. 150ok. 1000

Wsparcie tworzenia spółdzielni i spółdzielni socjalnych Priorytet VI Rynek Pracy otwarty dla wszystkich Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Osobami, na rzecz których projektodawcy będą realizować działania są osoby fizyczne zamierzające rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej (z wyłączeniem osób, które posiadały zarejestrowaną działalność gospodarczą w okresie 1 roku przed przystąpieniem do projektu), nie ma tu zatem wymogu obejmowania osób zarejestrowanych w urzędach pracy czy też spełniających ustawową definicję bezrobotnego. 5

Rodzaj udzielanego wsparcia: - doradczo-szkoleniowe; - przyznanie środków na rozwój przedsiębiorczości dla wybranych uczestników projektu, którzy na etapie realizacji wsparcia doradczo- szkoleniowego zarejestrowali działalność gospodarczą lub zarejestrowali się w KRS, do wysokości stanowiącej równowartość 40 tys. zł (lub 20 tys. zł na osobę w przypadku spółdzielni lub spółdzielni socjalnej); - przyznanie wsparcia pomostowego w postaci usług doradczo- szkoleniowych o charakterze specjalistycznym oraz pomocy finansowej wypłacanej miesięcznie w kwocie nie większej niż równowartość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na dzień wypłacenia dotacji przez okres od 6 do 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia (uruchomienia) działalności gospodarczej. Ma ono ułatwić początkującemu przedsiębiorcy pokrycie obligatoryjnych opłat ponoszonych w pierwszym okresie prowadzenia działalności gospodarczej, w tym kosztów ZUS. 6

Innowacyjne pomysły wsparcia tworzenia spółdzielni socjalnych Nowatorską formułą wsparcia tworzenia spółdzielni socjalnych zastosowaną w ramach Priorytetu VII – Promocja integracji społecznej jest propozycja wykorzystania w ramach projektów ośrodków pomocy społecznej przewidzianego w art. 43 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie. Świadczenie to stanowi jeden z instrumentów aktywnej integracji finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

Instytucje wsparcia ekonomii społecznej Priorytet VII Promocja integracji społecznej „Wsparcie ekonomii społecznej” Działania realizowane w ramach projektów mają być realizowane na rzecz: - podmiotów ekonomii społecznej; - instytucji rynku pracy oraz pomocy i integracji społecznej (w zakresie projektów promocyjnych i partnerskich); - osób fizycznych (w zakresie doradztwa i szkoleń na temat zakładania i/lub prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej). 8

Zadaniem realizatorów projektów będzie wsparcie finansowe dla utworzenia i funkcjonowania instytucji otoczenia sektora ekonomii społecznej, świadczących następujące usługi: - usługi prawne, księgowe, marketingowe, doradztwo finansowe; - doradztwo oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej; - rozwój partnerstwa lokalnego na rzecz rozwoju ekonomii społecznej; - promocję ekonomii społecznej i zatrudnienia w sektorze ekonomii społecznej. Zgodnie z celami Program Operacyjny Kapitał Ludzki będzie zapewniał funkcjonowanie co najmniej 40 instytucji wspierających ekonomię społeczną w skali całego kraju. 9

Dotacje w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzkich Edukacja Priorytet IX: Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Edukacja przedszkolna „Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej”. Tworzenie ośrodków wychowania przedszkolnego na obszarach i w środowiskach o niskim stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej, a także projekty przewidujące wsparcie istniejących przedszkoli przyczyniające się do zwiększonego uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym. 10

Wyrównywanie szans edukacyjnych oraz zmniejszanie różnić w jakości usług edukacyjnych „Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych”. Wdrażanie programów rozwojowych szkół i placówek oświatowych prowadzących kształcenie ogólne ukierunkowane na wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów i zmniejszanie dysproporcji w ich osiągnięciach edukacyjnych oraz podnoszenie jakości procesu kształcenia. 11

Kształcenie ustawiczne 9.3 „Upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego” Na liście typów projektów, które mogą uzyskać dofinansowanie znajdują się m.in. programy formalnego kształcenia ustawicznego skierowane do osób dorosłych zainteresowanych uzupełnieniem lub podwyższeniem swojego wykształcenia i kwalifikacji oraz programy formalnego potwierdzania zdobytych kwalifikacji, a także usługi doradcze w zakresie wyboru ścieżki kształcenia formalnego (lub uzupełniania wykształcenia i kwalifikacji formalnych) w kontekście potrzeb regionalnego lub lokalnego rynku pracy oraz wsparcie dla placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego w zakresie kształcenia formalnego. 12

Inicjatywy oddolne 9.5 „Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich” Podnoszenie poziomu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług edukacyjnych na tych obszarach. Tworzenie i wsparcie działalności inicjatyw ukierunkowanych na pobudzenie świadomości środowisk lokalnych i ich zaangażowania w działania na rzecz rozwoju edukacji na terenach wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców tych obszarów. Działania informacyjno–promocyjne, szkoleniowe, doradcze podnoszące świadomość mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie korzyści płynących z kształcenia i szkolenia. 13

Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa I. „Zatrudnienie i integracja społeczna”, VI. „Rynek pracy otwarty dla wszystkich” VII. „Promocja integracji społecznej” oraz wsparcia inwestycji w infrastrukturze społecznej w ramach regionalnych programów operacyjnych. 14

Projekty na rzecz społeczności romskiej Grupą docelową projektów, możliwych do realizacji w ramach poddziałania mogą być członkowie społeczności romskiej oraz osoby, instytucje i podmioty działające na rzecz tej społeczności w Polsce. Dofinansowanie będzie można uzyskać na realizację projektów obejmujących działania z zakresu zatrudnienia, edukacji, integracji społecznej i zdrowia. 15

Promocja równych szans kobiet i mężczyzn oraz godzenie życia zawodowego i rodzinnego Projekty realizowane w ramach poddziałania mają być kierowane do osób podejmujących pracę po przerwie związanej z urodzeniem dziecka i/lub wychowujących dzieci oraz do pracodawców. Mogą być to projekty związane z wdrażaniem i upowszechnianiem rozwiązań służących godzeniu życia zawodowego i rodzinnego, a także projekty nastawione na upowszechnianie i promocję alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia i metod organizacji pracy oraz uelastycznianie czasu pracy pracownika. 16

Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy Projekty realizowane w ramach poddziałania mogą być skierowane m.in. do osób pozostających bez zatrudnienia, w szczególności do osób pozostających bez zatrudnienia przez okres co najmniej 12 kolejnych miesięcy w ciągu ostatnich dwóch lat, kobiet, osób do 25 roku życia, osób niepełnosprawnych, osób po 45 roku życia oraz osób pozostających bez zatrudnienia zamieszkujących w gminach wiejskich i miejsko–wiejskich oraz mieszkańców miast do 25 tys. mieszkańców zamierzających podjąć zatrudnienie w zawodach niezwiązanych z produkcją roślinną i/lub zwierzęcą. 17

W konkursie możliwe jest ubieganie się o środki na: - identyfikację potrzeb osób pozostających bez zatrudnienia, - organizację warsztatów oraz szkoleń z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych; - wsparcie psychologiczno-doradcze osób wchodzących i powracających na rynek pracy; - realizację programów aktywizacji zawodowej; - wspieranie wolontariatu; - wspieranie inicjatyw na rzecz podnoszenia mobilności geograficznej osób pozostających bez zatrudnienia; - upowszechnianie i promocja alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia oraz metod organizacji pracy; 18

- wsparcie doradczo-szkoleniowe pracownika, który uzyskał zatrudnienie w ramach projektu prowadzące do jego adaptacji w miejscu pracy (wsparcie pomostowe); - organizację kampanii promocyjnych i akcji informacyjnych mających na celu zachęcenie pracodawców do zatrudnienia osób z grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy; - opracowanie i rozpowszechnianie informacji o ofertach pracy, możliwościach udziału w szkoleniach i stażach oraz innych oferowanych usługach i instrumentach aktywizacji zawodowej; - rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym; - prowadzenie, publikowanie i upowszechnianie badań i analiz dotyczących sytuacji na regionalnym i lokalnym rynku pracy, w tym m.in. tworzenie regionalnych obserwatoriów rynku pracy oraz monitoring migracji zarobkowych na terenie regionu. 19

Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich W poddziałaniu 6.3 finansować można aktywizację zawodową mieszkańców, poprawę zdolności do zatrudnienia oraz rozwoju usług aktywizacyjnych, projekty polegające na wsparciu lokalnych inicjatyw informacyjnych, szkoleniowych i doradczych, promujące aktywizację zawodową na poziomie lokalnym oraz obejmujące rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym. 20

Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Odbiorcami wsparcia udzielanego w ramach projektów w poddziałaniu mogą być m.in. osoby długotrwale bezrobotne; osoby niezatrudnione, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej; niepełnosprawne; nieaktywne zawodowo z uwagi na opiekę nad osobami zależnymi; osoby po pięćdziesiątym roku życia; młodzież w wieku 15–25 lat zagrożona wykluczeniem społecznym; osoby bezdomne; uchodźcy; osoby opuszczające rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo-wychowawcze; po zwolnieniu z zakładu karnego lub innej jednostki penitencjarnej ; uzależnione od alkoholu lub innych środków odurzających; otoczenie osób wykluczonych społecznie. 21

W ramach poddziałania możliwa jest realizacja projektów obejmujących: - wsparcie dla tworzenia i działalności podmiotów integracji społecznej w tym CIS, KIS, ZAZ; - kursy i szkolenia umożliwiające nabycie, podniesienie lub zmianę kwalifikacji i kompetencji zawodowych dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; - staże, subsydiowane zatrudnienie i zajęcia reintegracji zawodowej u pracodawcy; - poradnictwo psychologiczne, psychospołeczne, zawodowe i inne, prowadzące do integracji społecznej i zawodowej; - rozwój nowych form i metod wsparcia indywidualnego i środowiskowego na rzecz integracji zawodowej i społecznej 22

- rozwój usług społecznych przezwyciężających indywidualne bariery w integracji społecznej w tym w powrocie na rynek pracy; - rozwijanie umiejętności i kompetencji społecznych, niezbędnych na rynku pracy; - wsparcie tworzenia i działalności środowiskowych instytucji aktywizujących osoby niepełnosprawne w tym zaburzone psychicznie; - promocję i wsparcie wolontariatu - wsparcie dla tworzenia i funkcjonowania pozaszkolnych form integracji społecznej młodzieży połączonych z realizacją działań w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej; - rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym; - prowadzenie, publikowanie i upowszechnianie badań i analiz z zakresu polityki społecznej w regionie. 23

Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji 7.3 „Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji” Integracja społeczna mieszkańców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług społecznych na tych obszarach, mogą polegać na wsparciu inicjatyw lokalnych o charakterze informacyjnym, szkoleniowym i promocyjnym mających na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu mieszkańców obszarów wiejskich. Projekty obejmujące rozwój dialogu, partnerstwa publiczno- społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym. 24

Wsparcie i sieciowanie trzeciego sektora Priorytet V. Dobre rządzenie „Rozwój dialogu obywatelskiego” - Wypracowanie, upowszechnianie i wdrażanie standardów działania trzeciego sektora, - Tworzenie centrów informacji i wspomagania organizacji pozarządowych oraz wsparcie działalności istniejących centrów, - Tworzenie i wspieranie porozumień (sieci) organizacji pozarządowych o charakterze terytorialnym oraz branżowym, - Programy z zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego, - Tworzenie i wdrażanie programów z zakresu społecznego nadzoru nad funkcjonowaniem administracji publicznej 25

Uwagi końcowe - Dostęp podmiotów ekonomii społecznej do wsparcia dedykowanego małym i średnim przedsiębiorstwom. - Dotacje przyznawane będą również w innych programach operacyjnych. - Warunki dostępu do konkursów oraz przedmiot tych konkursów. - Znaczenie partnerstwa w realizacji projektów konkursowych i systemowych. 26