Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Współpraca polsko-białoruska na szczeblu służb ochrony środowiska przebieg współpracy prowadzonej przez WIOŚ w Białymstoku i Lublinie w 2014 roku fot. Świsłocz – po stronie polskiejfot. Narew - po stronie białoruskiej

Kierunki i zadania współpracy polsko – białoruskiej Rekomendacje z XIII posiedzenia Podkomisji (Białowieża r.): 1.Kontynuowanie wzajemnej współpracy pomiędzy instytucjami reprezentowanymi przez: a)stronę białoruską: Brzeski i Grodzieński Rejonowe Komitety Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska oraz Brzeski i Grodzieński Rejonowe Laboratoria Analityczne Państwowego Centrum Analitycznego Kontroli w Zakresie Ochrony Środowiska; b)stronę polską: Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w Białymstoku i w Lublinie; 2.Kontynuowanie współpracy w zakresie monitoringu i wymiany informacji o stanie wód powierzchniowych na transgranicznych odcinkach rzek: a)Czarnej Hańczy, Świsłoczy, Krynkce, Narwi, Narewce i Leśnej Prawej (WIOŚ Białystok), b)rzeki Bug i jej dopływach (WIOŚ Lublin), 3.Objęcie dwustronną współpracą rzeki Hwoźnej na odcinku transgranicznym (WIOŚ Białystok); 4.Prowadzenie monitoringu rzeki Hwoźnej i Narewki na potrzeby oceny wpływu zagrożeń wynikających z planu zagospodarowania zlewni po stronie białoruskiej; 5.Wymiana informacji o stanie rzek w przygranicznym rejonie; 6.Przeprowadzenie analizy porównawczej baz normatywnych w zakresie oceny stanu ekosystemów wodnych w celu podniesienia porównywalności wyników monitoringu wód.

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Podlaskie – Obwód Grodzieński Kontynuowano współpracę na odcinkach transgranicznych rzek: Czarnej Hańczy, Krynki, Świsłoczy i Narwi. Odbyły się 4 z 4 zaplanowanych spotkań (po 2 na terytorium Polski i Białorusi). W efekcie spotkań: Przeprowadzono planowane, wspólne pobory prób w profilach granicznych; Dokonano wymiany wyników wspólnych badań wykonanych przez obie strony oraz w ramach realizacji własnych programów pomiarowych; Dokonano bieżących ocen jakości wód odcinków transgranicznych w oparciu o wspólnie przyjęte normatywy; Omówiono bieżące sytuacje dotyczącą potencjalnych zagrożeń wód w obszarze przygranicznym w zlewniach badanych rzek; Dokonano wymiany i analizy baz normatywnych ocen jakości wód obowiązujących w Polsce i Białorusi. fot. Krynka – wspólny pobór prób po stronie białoruskiej

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Podlaskie – Obwód Grodzieński Ocena jakości wód rzek granicznych Program badań:  Program badań po stronie polskiej zgodny z Programem WPMŚ na lata ;  pobór prób z częstotliwością 1 raz w miesiącu;  zakres oznaczeń parametrów (fizyko-chemicznych i biologicznych). Ocena (wg norm polskich):  Czarna Hańcza – stan ekologiczny dobry, stan chemiczny dobry, stan wód: dobry;  Krynka – stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny dobry, stan wód: zły;  Świsłocz –stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny dobry, stan wód: zły;  Narew – stan ekologiczny dobry, stan chemiczny poniżej dobrego, stan wód: zły. Ocena (wg normatywów Protokołu Technicznego – 15 parametrów), nie wykazała przekroczeń wartości kryterialnych wskaźników, których przekroczenie zobowiązuje obie strony do podjęcia odpowiednich działań na rzecz ich dotrzymania. KRYNKA ŚWISŁOCZ NAREW CZARNA HAŃCZA

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Podlaskie – Obwód Brzeski Współpraca obejmowała badania rzek: Narewki, Leśnej Prawej i Hwoźnej. Odbyły się 2 z 2 zaplanowanych spotkań (po 1 na terytorium Polski i Białorusi). W efekcie spotkań: Przeprowadzono planowane, wspólne pobory prób w profilach granicznych; Dokonano wymiany wyników badań wykonanych przez obie strony w ramach realizacji własnych programów pomiarowych; Dokonano bieżących ocen jakości wód w oparciu o wspólnie przyjęte normatywy (Narewka, Leśna Prawa); Omówiono bieżące sytuacje dotyczącą potencjalnych zagrożeń wód w obszarze przygranicznym w zlewniach badanych rzek. Wizytowano rejon części zlewni rzeki Hwoźnej po stronie białoruskiej. Dokonano wymiany i analizy baz normatywnych ocen jakości wód obowiązujących w Polsce i Białorusi. fot. Leśna – wspólny pobór prób po stronie białoruskiejfot. Narewka –odcinek transgraniczny po stronie białoruskiej

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Podlaskie – Obwód Brzeski Ocena jakości wód rzek granicznych Program badań:  Program badań po stronie polskiej zgodny z Programem WPMŚ na lata ;  pobór prób z częstotliwością 1 raz w miesiącu;  zakres oznaczeń parametrów (fizyko-chemicznych i biologicznych). Ocena (wg norm polskich):  Narewka – stan ekologiczny nie badano, stan chemiczny dobry;  Leśna Prawa – stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny dobry, stan wód: zły; Ocena (wg normatywów Protokołu Technicznego – 17 parametrów), wykazała zarówno w Narewce jak i Leśnej Prawej, przekroczenia wartości kryterialnych CHZT-Cr, co zobowiązuje obie strony do podjęcia odpowiednich działań na rzecz ich dotrzymania. NAREWKA LEŚNA PRAWA HWOŹNA

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Podlaskie – Obwód Brzeski W przypadku Leśnej Prawej (rzeka wypływa z Polski) podjęto następujące działania:  Dokonano kontroli oczyszczalni ścieków w Hajnówce, na której prowadzona jest modernizacja technologii oczyszczalnia – nie stwierdzono nieprawidłowości w pracy urządzeń;  Przeprowadzono wizję terenową rzeki na obszarze miasta – stwierdzono zanieczyszczenie rzeki zagniłymi osadami. Pobrano próbki do badań laboratoryjnych;  Na podstawie wykonanych analiz ustalono, że przyczyną niskiej jakości wody jest nadmierne nagromadzenie wieloletnich osadów w korycie rzeki na obszarze miasta.  Skierowano wystąpienie do władz miasta Hajnówka o podjęcie działań mających na celu przeprowadzenie oczyszczenia koryta rzeki.

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Podlaskie – Obwód Brzeski Ocena jakości wód rzeki Hwoźnej Program badań:  pobór prób z częstotliwością 1 raz w miesiącu;  zakres oznaczeń 18 parametrów (fizyko-chemicznych i biologicznych). Ocena (wg norm polskich):  Hwoźna (badania rozpoczęto w 2014 roku, pierwsza ocena klasyfikacji wód zostanie wykonana w 2015 r.). Aktualne podstawowe parametry jakości wody (stężenia maksymalne) przedstawiają się następująco: WSKAŹNIKI Wartość max. Norma II klasy (dobry stan chemiczny) Tlen rozpuszczony (mg O 2 /l)11,6≥5 BZT5 (O 2 ) mg/l2,8≤6 ChZT-Cr (O 2 ) mg/l133≤30 Azot ogólny (mg N/l)2,7≤10 Fosfor ogólny (mg P/l)0,42≤0,4 Subst. rozpuszczone (mg/l)362≤800 Zawiesiny ogólne (mg/l)33≤50 fot. Hwoźna – po stronie białoruskiej (dwie fotografie u góry) i polskiej (rezerwat ścisły BPN)

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Podlaskie Na wspólnych spotkaniach roboczych przeprowadzonych w 2014 zrealizowano również następujące zadania: z zakresu współpracy technicznej laboratoriów dokonano analizy wyników wspólnych poborów prób z profili granicznych, wykonanych przez laboratoria współpracujących stron. Omówiono stosowane metodyki oznaczeń w aspekcie uzyskanych wyników i ich jakości; Omówiono metodyki oceny jakości wód stosowane w Polsce i na Białorusi. W szczególności zwrócono uwagę na całkowicie odmienne podejście do metodologii oceny i klasyfikacji wód, co potwierdza zasadność stosowania wzajemnie uzgodnionych normatywów jakości zawartych w zatwierdzonych Protokołach Technicznych regulujących dotychczasowe zasady współpracy. Ustalono wstępny harmonogram spotkań na 2015 rok (szczegółowe terminy spotkań zostaną uzgodnione w trybie roboczym).

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Lubelskie – Obwód Brzeski W roku 2014 WIOŚ w Lublinie kontynuował współpracę z Brzeskim Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych oraz z Urzędem Państwowym „Republikańskie Centrum Kontroli Analitycznej i Ochrony Środowiska”. Warunki współpracy określa „Protokół techniczny o współpracy w zakresie monitoringu i wymiany informacji o stanie wód powierzchniowych na odcinku transgranicznym” podpisany w 2012 r. Współpraca dotyczy: wspólnego monitoringu rzeki Bug, wymiany informacji o stanie wód rzeki Bug i jej głównych dopływów oraz wymiany informacji związanej z nadzwyczajnymi sytuacjami ekologicznymi. W roku 2014 prowadzono 2-krotnie wspólny monitoring wód rzeki Bug: po stronie białoruskiej w 4 punktach na rzece Bug położonych w miejscowościach: Tomaszowka, Domaczewo, Rzeczyca i Kołodno. po stronie polskiej w 4 punktach zlokalizowanych w miejscowościach: Włodawa, Kuzawka, Kuzawka/Kukuryki oraz Krzyczew. Zakres badań wspólnych poborów określa ww. protokół techniczny. Jest to 15 wskaźników charakteryzujących stan fizyczny, skład mineralny, zawartość substancji organicznych oraz elementów biogennych. Lokalizacja punktów wspólnego Monitoringu rzeki Bug po stronie polskiej – 2014 r.

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Lubelskie – Obwód Brzeski Zgodnie z ww. protokołem technicznym obie strony wymieniają informacje na temat wyników własnych badań wód rzeki Bug oraz jej głównych dopływów. Informacją po stronie polskiej objęto rzeki: Bug (w miejscowościach Włodawa, Kuzawka, Kuzawka/Kukuryki, Krzyczew), Czapelka (w miejscowości Starzynka), Czyżówka (miejscowości Janów Podlaski) oraz Krzna (miejscowości Neple). po stronie białoruskiej: Bug (w miejscowościach Tomaszowka, Domaczew, Rzeczyca, Kołodno), Muchawiec (miejscowość Brześć), Leśna (miejscowość Szumaki) oraz Kopajuwka (miejscowość Leplewka). WIOŚ w Lublinie prowadzi badania wód rzeki Bug i jej głównych dopływów w ramach Wojewódzkiego Państwowego Monitoringu Środowiska województwa lubelskiego na lata W roku 2014 pobór prób odbywał się z częstotliwością 8 razy w roku. Zakres oznaczeń stanowił 21 parametrów (biologicznych oraz fizyko-chemicznych). Lokalizacja punktów monitorowanych przez WIOŚ w Lublinie, o wynikach których informowany jest Brzeski Obwodowy Komitet Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska w roku 2014.

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Lubelskie – Obwód Brzeski Aktualna ocena jakości wód (wg norm polskich): Bug od Uherki do Włodawki (p.p.k. Włodawa) - stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny – dobry; stan wód: zły; Bug od Włodawki do Grabara (p.p.k. Kuzawka) - stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny – dobry; stan wód – zły; Bug od Grabara do Krzny (p.p.k. Kuzawka/Kukuryki) - stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny – dobry; stan wód – zły; Bug od Krzny do Niemirowa (p.p.k. Gnojno) - stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny – dobry; stan wód – zły; Krzna od Klukówki do ujścia (p.p.k. Neple) – stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny – dobry; stan wód – zły; Czapelka (p.p.k. Starzynka) - stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny – dobry; stan wód: zły; Czyżówka z dopływami (p.p.k. Janów Podlaski) - stan ekologiczny umiarkowany, stan chemiczny – dobry; stan wód: zły. Ocena (wg normatywów Protokołu Technicznego – 15 parametrów), nie wykazała przekroczeń wartości kryterialnych wskaźników, których przekroczenie zobowiązuje obie strony do podjęcia odpowiednich działań na rzecz ich dotrzymania. OCENA JAKOŚCI wód rzeki Bug i jej głównych dopływów na podstawie badań wykonanych przez WIOŚ w Lublinie.

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Lubelskie – Obwód Brzeski W roku 2014 odbyły się 2 spotkania robocze przedstawicieli obu stron, jedno po stronie białoruskiej w Brześciu ( r.) oraz jedno po stronie polskiej we Włodawie ( r.). Podczas spotkań: dokonano wspólnego poboru oraz analizy prób wód rzeki Bug w ramach porównań międzylaboratoryjnych współpracujących stron oraz zaprezentowano i omówiono wyniki własnych badań wykonanych na rzece Bug i jej głównych dopływach leżących po obu stronach, przedstawiciele obu stron zwiedzili obiekty miejskiej oczyszczalni ścieków oraz miejsce składowania osadów ściekowych w Brześciu, omawiając przebieg prac modernizacyjnych, strony dokonały wizji lokalnej obiektów leżących w rejonie miasta Włodawa, mogących mieć wpływ na stan wód rzeki Bug, strona polska omówiła zasady, normy oraz wyniki oceny jakości wód rzeki Bug na podstawie badań realizowanych w roku 2013 przez WIOŚ w Lublinie, ustalono wstępny harmonogram spotkań na 2015 rok (szczegółowe terminy spotkań zostaną uzgodnione w trybie roboczym).

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Lubelskie – Obwód Brzeski Wizyta na terenie modernizowanej oczyszczalni ścieków w Brześciu oraz na poletkach osadowych ( r.). Wizja lokalna obiektów w rejonie miasta Włodawa ( r.).

Współpraca w zakresie monitoringu wód granicznych Województwo Lubelskie – Obwód Brzeski Wymiana informacji o stanie wód w związku z związku z nadzwyczajnymi sytuacjami ekologicznymi: W lipcu roku 2014 podjęto działania związane ze zgłoszeniem ewentualnego zanieczyszczenia wód rzeki Leśnej, będącej jednym z głównych dopływów rzeki Bug leżącej po stronie białoruskiej. Na podstawie otrzymanych informacji dokonano wizji lokalnej rzeki Bug w miejscu ujścia rzeki Leśnej oraz pobrano próby wody rzeki Bug do analizy. Przeprowadzono rozmowy z przedstawicielami placówek straży granicznej Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Terespolu, Janowie Podlaskim i Bohukałach na temat stanu wód rzeki Bug. Dodatkowo zwrócono się z prośbą do BOKZNiOŚ o informację na temat bieżącego stanu wód rzeki Bug i jej dopływów, leżących po stronie białoruskiej. BOKZNiOŚ poinformował o obniżonej zawartości tlenu w wodach rzeki Leśnej, wskazując na naturalne przyczyny zaistniałej sytuacji (wystąpienie wód z koryta i potopienie okolicznych terenów, wysoka temperatura powietrza). Przeprowadzone wizje lokalne oraz badania rzeki Bug, w ramach działań prowadzonych przez WIOŚ w Lublinie, nie wykazały zanieczyszczenia wód rzeki Bug. Rzeka Bug – okolice Pratulina Rzeka Bug – okolice Krzyczewa

Dziękuję za uwagę Fot. Hwoźna – rezerwat ścisły BPN