Dlaczego nie wolno jej lekceważyć? Borelioza Dlaczego nie wolno jej lekceważyć? Marcin Ziuziakowski

Co to jest borelioza? Borelioza – inaczej choroba z Lyme, to choroba wywoływana przez krętek Borrelia burgdorferii i gatunki pokrewne. Wektorem przenoszącym te krętki są kleszcze z rodzaju Ixodes, a rezerwuarem gryzonie, jelenie i zwierzęta domowe. Nazwa choroby pochodzi od nazwy miasta Old Lyme w stanie Connecticut (USA), gdzie po raz pierwszy zanotowano jej przypadki.

Największe ryzyko ukąszenia Las – głównie ścieżki wędrowne dzikiej zwierzyny, skraj lasu i łąki, miejsca zacienione, zwiększona wilgotność Miejskie parki Osiedla mieszkaniowe

Największe ryzyko ukąszenia Największe populacje kleszczy występują w Polsce północno – wschodniej, w województwie zachodniopomorskim, a także wokół takich miast jak: Łódź, Bydgoszcz, Kraków Łagodna zima – większe zagrożenie! Feromony, stężenie dwutlenku węgla, temperatura – kleszcz wyczuwa te parametry - każdy człowiek inaczej przyciąga kleszcze i inne pasożyty?

Jak się zabezpieczyć przed ukąszeniem? Unikanie miejsc największego skupiska kleszczy Odpowiedni ubiór: ubranie (jasne) zakrywające możliwie największe partie ciała Środki chemiczne odstraszające kleszcze Kiedy się można nią zarazić? Przyjmuje się, iż kleszcz usunięty do 24 h zapobiega przejściem krętków do organizmu człowieka (???)

Objawy – kiedy powinny budzić niepokój? Pierwszym objawem u większości chorych jest zmiana skórna – rumień wędrujący (łac. erythema migrans) występujący średnio 7 dni od ukąszenia przez kleszcza. Mogą tez pojawić się nieswoiste objawy przypominając grypę – złe samopoczucie, uczucie zmęczenia, bóle głowy, gorączka, dreszcze, bóle stawów i mięśni. Największe zagrożenie stanowi zakażenie bez charakterystycznego objawu rumienia – ryzyka przejścia w chorobę przewlekłą! 80% - objawy występują w czerwcu i lipcu

Objawy – kiedy powinny budzić niepokój? 2 faza zakażenia Objawy neurologiczne i sercowe występują po 2 – 3 miesiącach od kontaktu z kleszczem. W płynie mózgowo – rdzeniowym stwierdza się limfocytozę i można też z płynu hodować krętki B. burgdorferi – faza ta nazywana jest neuroboreliozą 3 faza zakażenia Objawy reumatologiczne, najczęściej jako zapalenie stawów, często z płynem zapalnym.

Diagnostyka boreliozy Rozpoznanie boreliozy wymaga zawsze rozpoznania klinicznego przez lekarza oraz potwierdzenia w postaci badań diagnostycznych Diagnostyka laboratoryjna wzmaga zawsze podejścia dwuetapowego: 1) W pierwszym etapie badany jest poziom swoistych przeciwciał (IgM lub IgG w zależności od fazy choroby) przeciw krętkom Borrelia metodą immunoenzymatyczną 2) W przypadku uzyskania wyników dodatnich w pierwszym etapie wykonuje się test potwierdzenia metodą Western - Blot

Diagnostyka boreliozy Zawsze powinno się wykonywać diagnostykę dwuetapowo ponieważ metody te nawzajem się uzupełniają. Metodę immunoenzymatyczną cechuje wysoka czułość oraz stosunkowo niska swoistość, natomiast metodę Western – Blot wysoka swoistość z niską czułością. Badanie diagnostyczne powinno się wykonywać po upływie od 2 do 4 tygodni od ukąszenia Wynik dodatni testów diagnostycznych bez objawów klinicznych nie upoważnia lekarza do rozpoznania choroby i jej leczenia

Leczenie W leczeniu choroby z Lyme stosuje się tetracyklinę, penicylinę, ceftriakson, i/lub erytromycynę w zalezności od postaci klinicznej, wieku itd..

Alternatywa Zbadaj kleszcza! Diagnostyka kleszcza usuniętego z miejsca wkłucia na obecność krętków Borrelia, wykonana metoda real – time PCR pozwala na oszacowanie ryzyka wystąpienia zakażenia. W przypadku wyniku ujemnego, pacjent ma pewność, że kleszcz który przebywał w jego organizmie nie zakaził go tym patogenem. Unika się w ten sposób długotrwałej, szkodliwej i drogiej antybiotykoterapii. W przypadku wyniku dodatniego pacjent powinien szczególną uwagę zwrócić na objawy kliniczne, zwłaszcza jeżeli pasożyt przebywał w organizmie dłużej niż 24h. W przypadku ich wystąpienia niezwłocznie należy zasięgnąć porady lekarza, który powinien włączyć leczenie antybiotykiem. Szybkie działanie – to większa szansa na całkowite wyleczenie.

Literatura: 1. Diagnostyka Bakteriologiczna – Eligia M. Szewczyk 2. Mikrobiologia Lekarska – M. Zaremba 3. Diagnostyka i leczenie boreliozy z Lyme – R. Flisiak, S. Pancewicz