Mierzenie jakości pracy biblioteki Szkoły Podstawowej nr 32 w Toruniu rok szkolny 2013/14

Zasadność przeprowadzenia mierzenia jakości pracy biblioteki szkolnej

W zeszłym roku szkolnym, w naszej szkole przeprowadzona została, przez wizytatorów do spraw ewaluacji, ewaluacja zewnętrzna. W wielu badanych obszarach Szkoła uzyskała najwyższe noty. Ponieważ biblioteka jest integralną częścią organizmu szkolnego, stąd zrodził się pomysł, aby sprawdzić, jak wygląda jej funkcjonowanie.

W nowej podstawie programowej ściśle określono rolę biblioteki szkolnej, która wspomaga przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym poprzez dysponowanie aktualnymi zbiorami, w tym multimedialnymi, poprzez stwarzanie uczniom warunków do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł. Biblioteka szkolna poprzez współpracę z nauczycielami przygotowuje uczniów do samokształcenia świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystania informacji.

Cel ewaluacji: - zbadanie w jakim stopniu standardy pracy biblioteki zostały osiągnięte i wdrożone do pracy, poprawa jakości pracy biblioteki na rzecz środowiska szkolnego, - opracowanie wniosków do dalszej pracy.

NARZĘDZIA MIERZENIA JAKOŚCI PRACY BIBLIOTEKI SZKOLNEJ: -5 standardów pracy biblioteki szkolnej opracowanych przez zespół nauczycieli bibliotekarzy członków Związku Nauczycielstwa Polskiego, Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich, Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oraz w oparciu o konsultacje przeprowadzone w środowisku bibliotekarskim, - ankiety przeprowadzone wśród nauczycieli i uczniów.

Standard 1 Biblioteka szkolna posiada warunki do pełnienia funkcji centrum edukacyjno-informacyjnego szkoły. Obszary, których biblioteka nie spełnia zostały podkreślone.

1. Biblioteka szkolna jest interdyscyplinarną pracownią szkolną. 2. Użytkownikami biblioteki szkolnej są: uczniowie, nauczyciele, pracownicy administracji i obsługi, rodzice, absolwenci szkoły, członkowie społeczności lokalnej. 3. Biblioteka zlokalizowana jest w centrum szkoły, blisko pomieszczeń dydaktycznych, najlepiej na parterze, tak aby ułatwić dostęp wszystkim użytkownikom, w tym niepełnosprawnym. 4. Biblioteka posiada odpowiednio zaaranżowane, samodzielne lokale: wypożyczalnię, czytelnię, pracownię informacyjno-multimedialną umożliwiającą przeprowadzanie zajęć dydaktycznych, pomieszczenie do prac biblioteczno – technicznych. 5. Pomieszczenia biblioteki (oraz ogrzewanie i oświetlenie), odpowiednio zabezpieczone, spełniają wymogi BHP i obowiązujące normy budowlane.

6. Meble są funkcjonalne (mobilne), estetyczne, dostosowane w miarę możliwości do wieku i potrzeb użytkowników, spełniające wymogi BHP, posiadające atesty. 7. Biblioteka wyposażona jest w nowoczesny sprzęt techniczny i komputerowy, odpowiedni do wieku i kategorii użytkowników. 8. Biblioteka posiada komputerowy program zarządzający jej pracą. 9. Biblioteka ma zapewniony roczny budżet na systematyczne uzupełnianie zbiorów oraz zakup i konserwację sprzętu bibliotecznego (w tym komputerowego). Nauczyciel bibliotekarz ma realny wpływ na kształt i realizację budżetu. 10. Biblioteka ma do dyspozycji wystarczającą ilość druków, materiałów i środków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania. 11. Biblioteka jest dostępna dla użytkowników nie krócej niż czas trwania zajęć lekcyjnych i, w uzasadnionych przypadkach, po ich zakończeniu.

12. Czas pracy biblioteki szkolnej umożliwia maksymalne wykorzystanie jej zbiorów wszystkim użytkownikom. 13. Zasady pracy i funkcjonowania biblioteki określa statut szkoły, opracowany na podstawie obowiązujących aktów prawnych.

Standard 2 Biblioteka gromadzi, opracowuje i udostępnia zbiory i informacje. Prowadzi ewidencję i dokumentację biblioteczną. Obszary, których biblioteka nie spełnia zostały podkreślone.

1. Biblioteka systematycznie i planowo gromadzi i opracowuje: książki, czasopisma, zbiory wizualne, audialne, multimedialne. 2. Zbiory biblioteki są zgodne z poziomem, profilem szkoły i realizowanymi w niej programami nauczania i obejmują: lektury, literaturę z zakresu pedagogiki i psychologii, popularnonaukową, piękną, gazety i czasopisma, wydawnictwa multimedialne i informacyjne. 3. Biblioteka organizuje warsztat informacyjny: katalogi, kartoteki i księgozbiór podręczny. Gromadzi i oferuje informacje na różnych nośnikach. 4. Biblioteka stosuje różnorodne formy udzielania informacji: ustną, wizualną, z zastosowaniem technologii informacyjnej. 5. Biblioteka, pełniąc funkcję szkolnego centrum informacji, gromadzi i udostępnia dokumenty pracy szkoły.

6. Biblioteka tworzy tematyczne serwisy informacyjne i bazy danych zgodne z profilem edukacyjnym szkoły. 7. Biblioteka prowadzi pomiar czytelnictwa w szkole. Opracowuje jego wyniki i wnioski, które stanowią podstawę do korekty planów pracy biblioteki i szkoły. 8. Zasoby Internetu udostępniane są wszystkim użytkownikom w celach edukacyjnych. Zasady korzystania są jasno określone w odrębnym regulaminie. 9. Do prawidłowego funkcjonowania biblioteki niezbędna jest systematyczna aktualizacja zbiorów i selekcja, nie rzadziej niż raz na dwa lata. 10. Dokumentacja biblioteki prowadzona jest zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami prawa.

Standard 3 Bibliotekę szkolną prowadzą zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy, odpowiednio wykwalifikowani i umotywowani – nauczyciele bibliotekarze. Obszary, których biblioteka nie spełnia zostały podkreślone.

1. W bibliotece szkolnej zatrudnieni są nauczyciele bibliotekarze. 2. Liczba etatów nauczycieli bibliotekarzy uwzględnia: a) godziny pracy szkoły, b) liczbę użytkowników, c) sposób organizacji biblioteki (liczba i rodzaj pomieszczeń), d) stopień komputeryzacji zbiorów bibliotecznych, e) różnorodność i specyfikę zbiorów, f) prowadzenie szczególnych, rozwiniętych form pracy z czytelnikiem, g) inne zadania przydzielone nauczycielowi bibliotekarzowi. 3. Jednolite warunki zatrudnienia są określone przez MEN, niezależne od organów prowadzących.

4. Opiekę nad pracownią informacyjno-multimedialną sprawuje odpowiednio przeszkolony nauczyciel bibliotekarz, przy wsparciu administratora sieci i/lub dodatkowo zatrudnionej pomocy technicznej. 5. Zajęcia dodatkowo przydzielane nauczycielom bibliotekarzom nie ograniczają użytkownikom dostępności do biblioteki i nie dezorganizują jej funkcjonowania. 6. Nauczyciele bibliotekarze mają zapewnioną pomoc metodyczną oraz warunki do dokształcania i doskonalenia się.

Standard 4 Biblioteka uczestniczy w realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych szkoły.

1. Działania dydaktyczne i wychowawcze biblioteki są spójne z planami i programami pracy szkoły. 2. Biblioteka kształtuje kulturę czytelniczą, informacyjną i medialną poprzez różnorodne formy pracy z użytkownikiem. 3. Biblioteka rozpoznaje problemy uczniów i stosuje działania terapeutyczne, wspiera rozwój uczniów o szczególnych potrzebach edukacyjnych. 4. Biblioteka wspomaga działania szkoły w kierunku wyrównywania szans edukacyjnych. 5. Nauczyciel bibliotekarz prowadzi różnorodne formy upowszechniania czytelnictwa, np.: konkursy, wystawy, spotkania z autorami, kluby dyskusyjne, koła biblioteczne. 6. Formy zajęć bibliotecznych obejmują pracę z klasami (oddziałami), grupami i konsultacje indywidualne.

7. Celem zajęć bibliotecznych jest przygotowanie użytkownika do świadomego wyszukiwania, selekcjonowania, przetwarzania i wykorzystywania informacji. 8. Nauczyciel bibliotekarz kształtuje umiejętności korzystania ze zbiorów i warsztatu informacyjnego biblioteki. 9. Nauczyciel bibliotekarz realizuje cykliczne zajęcia uwzględnione w planie pracy szkoły, stosując aktywizujące metody nauczania. 10. Biblioteka uczestniczy w przygotowaniu użytkowników do samokształcenia i edukacji ustawicznej, a nauczyciel bibliotekarz koordynuje te działania. 11. Nauczyciele przedmiotów wspierani przez nauczyciela bibliotekarza organizują zajęcia dydaktyczne w bibliotece szkolnej oraz w oparciu o zbiory i warsztat informacyjny biblioteki.

12. Biblioteka ściśle współpracuje z wychowawcami, nauczycielami i rodzicami w realizacji programów wychowawczego i profilaktycznego. 13. Nauczyciele wszystkich przedmiotów współpracują z nauczycielami bibliotekarzami w realizacji zadań szkoły. 14. Prawidłowe funkcjonowanie biblioteki szkolnej gwarantuje podniesienie jakości pracy szkoły.

Podsumowanie przeprowadzonych ankiet wśród nauczycieli i uczniów.

Biblioteka Narodowa w 2012 roku przeprowadziła badanie czytelnictwa Polaków. Do badań wybrano grupę 3000 osób w wieku od 15 lat w górę. Wyniki badań są alarmujące: 60 % ankietowanych nie przeczytało w ciągu roku ani jednej książki 26,5 % przeczytało 1-6 książek (wskazywano tu książki kucharskie, poradniki działkowe) 11,1% przeczytało ponad 7 książek rocznie i tą grupę uznaje się za grupę czytającą systematycznie

Osoby z wyższym wykształceniem Powstała nowa grupa osób formalnie wysoko wykształconych kulturowo ale niekoniecznie noszących miano inteligencji. 34% Polaków nie przeczytało w 2012 roku żadnej książki 20% Polaków nie przeczytało w ciągu miesiąca żadnego tekstu o objętości 3 stron lub dłuższego artykułu w prasie 17% Polaków nie przypomina sobie, żeby w ciągu roku czytało jakąkolwiek prasę. Od września 2013 roku do kwietnia 2014 roku nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 32 wypożyczyli 727 książek! Średnia na jednego czytelnika to ponad 16 książek w 8 miesięcy!

Nauczyciele Ankietę, składającą się z 11 pytań, wypełniło 35 nauczycieli.

Jak często korzysta Pani/Pan z biblioteki szkolnej? 20 osób korzysta z biblioteki kilka razy z tygodniu. 7 osób odwiedza bibliotekę kilka razy w roku. 6 nauczycieli do biblioteki zagląda kilka razy w miesiącu. 2 nauczycieli jest w bibliotece codziennie.

W jakim celu chodzi Pani/Pan do biblioteki szkolnej? 33 osoby wypożyczają książki, 31 osób korzysta z komputera/ kserokopiarki, 18 osób spędza przyjemnie w bibliotece czas, 14 osób korzysta z księgozbioru podręcznego, 9 osób przygotowuje się do lekcji, 2 osoby czytają czasopisma, wymienić doświadczenia, przeprowadzić lekcję, z klasą na zajęcia edukacyjne.

Czy zbiory biblioteczne zaspokajają Pani/Pana potrzeby? 24 osobom nasze zbiory zaspokajają potrzeby prawie zawsze 10 osób wychodzi z biblioteki zawsze z książka, jakiej potrzebują. Jednemu ankietowanemu zbiory nasze zaspokajają potrzeby tylko w niewielkim stopniu.

O jaki rodzaj zbiorów powinna się Pani/Pana zdaniem wzbogacić biblioteka? 17 osób wskazało na literaturę piękną 10 osób życzyłoby sobie więcej literatury fachowej ( pedagogika, psychologia, terapia, logopedia, programy profilaktyczne, filmy , język polski i wychowanie fizyczne.) 2 osoby życzyłyby sobie więcej multimediów (edukacyjne gry komputerowe), bestsellery literatury dziecięcej i młodzieżowej, nowości wydawnicze, czasopisma.

Jakie pozycje wypożycza Pani/Pan najczęściej z biblioteki szkolnej? 26 osób wypożycza najchętniej literaturę piękną, 18 czytelników sięga po literaturę fachową, 15 ankietowanych wypożycza lektury obowiązkowe, 7 osób korzysta z podręczników i czasopism, 5 osób korzysta ze zbiorów multimedialnych.

Czy nauczyciele-bibliotekarze starają się zaspokoić Pani/Pana potrzeby czytelnicze? 32 osoby odpowiedziały twierdząco 3 osoby odpowiedziały, że raczej tak.

Do czego wykorzystuje Pani/Pan komputer w bibliotece? 20 osób korzysta z komputera aby wyszukać potrzebne informacje, 27 osób drukuje przy pomocy komputera, 16 osobom komputer służy pomocą przy przygotowywaniu się do lekcji, 2 osoby nie korzystają z komputerów bibliotecznych

Jak ocenia Pani/Pan zaangażowanie biblioteki szkolnej w procesie dydaktyczno- - wychowawczym? 34 osoby oceniły zaangażowanie wysoko 1 osoba średnio

Czy może Pani/Pan podać przykłady form działalności biblioteki, które spodobały się Pani/Panu najbardziej? lekcje tematyczne lekcje biblioteczne konkursy wystawy koła zainteresowań zajęcia czytelniczo-medialne lekcje otwarte dla przedszkola prezentacje multimedialne

Czy chciałaby Pani/Pan aby proces dydaktyczno-wychowawczy, w którym biblioteka szkolna uczestniczy, został poszerzony o dodatkowe formy? Jeśli tak, to o jakie? 19 osób nie widzi konieczności wprowadzenia nowych form, 1 osoba wskazuje na kontynuację podjętych działań, 1 osoba postuluje wprowadzenie spotkań z ciekawymi ludźmi.

Czy oczekiwałaby Pani/Pan jakiś zmian w sposobie funkcjonowania biblioteki szkolnej? ograniczony dostęp do ksero, jak bibliotekarze są na zastępstwach aby biblioteka w mniejszym stopniu pełniła rolę miejsca realizowania zastępstw, a w większym jako czytelnia dla uczniów oraz jako miejsce odrabiania lekcji w oparciu o księgozbiór podręczny 8 osób życzy sobie, aby kserokopiarka stała w pokoju nauczycielskim 2 osoby chciałby, aby biblioteka czynna była do 16-stej Jest super! Tak trzymać!

Ankietę, składającą się z 13 pytań wypełniło 109 uczniów z wszystkich klas 6,klasy 4b i 5c

Jak często przychodzisz do biblioteki szkolnej aby wypożyczyć książkę lub skorzystać z czytelni? 54 uczniów odwiedza bibliotekę raz w miesiącu 13 osób przychodzi tylko wtedy, kiedy trzeba przeczytać lekturę - kilka razy w roku raz w tygodniu pojawia się 11 osób codziennie korzysta z biblioteki 1 osoba

Co skłania Cię do czytania? przymus- czytam, bo muszę wybrało 35 ankietowanych 52 osoby czytają, bo skłania je do tego ciekawość czytanie sprawia przyjemność 41 osobom nuda skłania do czytania 1 osobę czytanie uważa za swoją pasję 1 osoba

Lubisz czytać książki? Uzasadnij krótko odpowiedź: lubię, bo książki są ciekawe- tak uważa 48 osób lubię czytać, bo to mnie odpręża- 3 uczniów lubię czytać książki, bo rozwijają wyobraźnię i pomagają oderwać się od rzeczywistości- 2 osoby uwielbia i kocha czytać książki, są one ważne -3 osoby czytanie to źródło wiedzy – tak uważa 6 osób czyta, jak ma humor 1 osoba czyta tylko wtedy, gdy się nudzi 5 osób nie lubi czytać książek, bo są grube, są lekturą, nudne, usypiają, woli komputer, tv, film – 20 osób 85 pozytywnych nastawień do czytania 31 negatywnych

Jaki rodzaj literatury najchętniej czytasz? przygodowa – 68 osób fantastyczna – 59 osób dla młodzieży – 39 osób lektury - 37 komiksy – 30 osób przyrodnicze- 12 osób historyczne – ten rodzaj literatury dopisała 1 osoba

Czym kierujesz się wybierając książki? 50 osób podejmuje decyzję po obejrzeniu książki w bibliotece 41 osób korzysta z podpowiedzi kolegów 32 osoby radzą się bibliotekarek spis lektur to drogowskaz dla 30 osób 13 osób radzi się nauczyciela

Jak myślisz, ile przeczytałaś/przeczytałeś w tym roku szkolnym książek, nie tylko wypożyczonych z biblioteki? (7 miesięcy) więcej niż 1 przeczytało 46 osób więcej niż 10 przeczytały 33 osoby więcej niż 5 ma na swoim koncie 26 osób jedną książkę przeczytały 4 osoby uczniowie ankietowanych klas wypożyczyli od września 2013 roku do kwietnia 2014 roku 527 książek, co daje średnią 4,8 książki na ucznia!!!

Czy potrafisz samodzielnie wyszukać potrzebną informację w bibliotece? 61 uczniów wybrało odpowiedź bywa różnie potrafi samodzielnie wyszukać potrzebną informację 40 osób 4 osoby potrzebują pomocy bibliotekarza

Według Ciebie w bibliotece powinno być więcej: książek dla młodzieży – 51 osób lektur- 14 osób książek popularnonaukowych - 11 fantastycznych- 9 osób przygodowych – 5 osób komiksy, dramaty i historyczne – 3 osoby 25 osób księgozbiór biblioteczny uważa za wystarczający

Jak oceniasz atmosferę panującą w bibliotece? 90 osób ocenia atmosferę jako miłą i sympatyczną 1 osoba uważa, że atmosfera jest niemiła i niesympatyczna bywa różnie zależy na kogo się trafi ogólnie miła ale jak ktoś jest niegrzeczny to pani podnosi głos fajna normalna, jak w każdej bibliotece nakłaniająca do czytania

Czy podoba Ci się pomieszczenie w którym znajduje się biblioteka Czy podoba Ci się pomieszczenie w którym znajduje się biblioteka? Gdyby można było wprowadzić jakieś zmiany, to co proponujesz? wszystko się w naszej bibliotece podoba i nic nie należy zmienić – 59 osób 7 osób zmieniłoby kolor ścian w bibliotece o sofie do czytania marzy 5 osób bibliotekę należy powiększyć i dokupić więcej książek – tak uważają 4 osoby w bibliotece powinno być więcej komputerów – 2 osoby biblioteka jest za daleko, powinna zostać przeniesiona – uważają tak 2 osoby więcej rysunków mniej pluszaków regał z książkami „zaopiekuj się mną” elektroniczna mapa pokazująca, gdzie dana książka jest kącik dla młodzieży

Czy możesz podać przykłady lekcji bibliotecznych, zajęć w bibliotece w których brałeś udział i bardzo ci się podobały? lekcja biblioteczna z okazji Dnia Patrona – 16 osób Bajkoprzygoda- zajęcia detektywistyczne- 10 osób Sowa Mądra Głowa – kółko biblioteczne – 11 osób lekcja biblioteczna o Julianie Tuwimie – 9 osób zajęcia z okazji Międzynarodowego Miesiąca Bibliotek Szkolnych – 7 osób

Biblioteka nie tylko wypożycza książki-podziel się z nami swoimi propozycjami, co jeszcze chciałabyś/ chciałbyś, aby w bibliotece się odbywało? więcej konkursów- 12 osób kółko czytelnicze- 6 osób oglądanie filmów- 5 osób zajęcia komputerowe – 3 osoby możliwość wypożyczania filmów i audiobooków- 2 osoby możliwość zakupu książek- 2 osoby starsi czytają młodszym Noc w bibliotece zajęcia ułatwiające poszukiwanie książek wszystko jest dobrze, nic nie trzeba wprowadzać – 6 osób

Co zachęciłoby Ciebie do częstszego korzystania z biblioteki? więcej książek – 57 osób więcej konkursów i imprez czytelniczych – 46 osób więcej komputerów – 6 osób oglądanie filmów polecanie książek z megafonów więcej lektur jest dobrze – 2 osoby

uzyskana średnia ocena 4,68 Prośba o wystawienie naszej szkolnej bibliotece oceny końcowej. Oceniło nas 103 uczniów z 109 ankietowanych. Biblioteka otrzymała: 3 oceny nieodpowiednie 2 oceny dopuszczające 4 oceny dostateczne 22 oceny dobre 56 ocen bardzo dobrych 16 ocen celujących uzyskana średnia ocena 4,68

Standard 5 Biblioteka promuje swoją działalność w środowisku szkolnym i poza szkołą Obszary, których biblioteka nie spełnia zostały podkreślone.

1. Biblioteka stosuje różnorodne metody i formy reklamy swojej działalności na terenie szkoły i poza szkołą – w środowisku lokalnym, krajowym i międzynarodowym. 2. Biblioteka prowadzi współpracę z innymi bibliotekami, organizacjami i instytucjami wspomagającymi edukację i oświatę. 3. Biblioteka wspomaga i pełni rolę ośrodka informacji o szkolnych działaniach oraz o programach rządowych i unijnych. 4. Biblioteka organizuje i uczestniczy w konkursach i imprezach międzyszkolnych. 5. Biblioteka kształtuje pozytywny wizerunek szkoły (m.in. kontakt z mediami, publikacja osiągnięć, wymiana doświadczeń).

Wnioski końcowe: Biblioteka Szkoły Podstawowej nr 32 funkcjonuje zgodnie ze Standardami Pracy Biblioteki Szkolnej, W kilku punktach standardy nie zostały w pełni zrealizowane, wynika to z przyczyn niezależnych od szkoły ( lokalizacja biblioteki, stały budżet na zakupy książkowe, ilość pełnych etatów, konieczność zastępstw za nieobecnych nauczycieli), specyfiki szkoły podstawowej, która nie wymusza konieczności tworzenia przez bibliotekarzy tematycznych serwisów informacyjnych i baz danych oraz pełnienia funkcji ośrodka informacyjnego o programach rządowych i unijnych. Pod rozwagę do dalszej pracy wzięty zostanie nierealizowany w chwili obecnej podpunkt dotyczący realizacji konkursów międzyszkolnych. Standard 4 – biblioteka uczestniczy w realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych szkoły jest realizowany w pełni, co gwarantuje podniesienie jakości pracy szkoły.

Wnioski do dalszej pracy: - sukcesywne uzupełnianie księgozbioru z literatury fachowej, wskazanej w ankietach przez nauczycieli, - realizowanie zajęć doskonalących umiejętność wyszukiwania informacji, rozwijanie pasji czytelniczych w klasach IV-VI poprzez: kierowanie się potrzebami uczniów w zakupie książek ( fantastyka, książki przygodowe, komiksy), szerszą akcję promocji ciekawych książek – łącznicy biblioteczni, strona internetowa szkoły, dalsza promocja biblioteki, jako miejsca, gdzie dużo się dzieje i można ciekawie spędzić czas wolny: imprezy i konkursy dla klas IV-VI koła zainteresowań dla klas IV-VI - pozyskanie sponsora na zakup sofy do biblioteki - kontunuowanie dotąd podejmowanych działań.

Raport opracowała Joanna Sobczuk, nauczyciel-bibliotekarz