Wspólne działania UE

POLITYKA W ZAKRESIE BADAŃ I ROZWOJU Nowe technologie: Chociaż pierwsze prace badawcze, finansowane ze wspólnego budżetu, prowadzono już w latach siedemdziesiątych, nie stanowiły one wielkiego przełomu w sferze nowych technologii. W 1978 roku unijny program FAST objął 54 ośrodki, w których opracowywano 36 zagadnień - głównie technologie informatyczne i biotechnologie. Jego budżet, w porównaniu ze środkami wyasygnowanymi na ten cel przez Amerykanów, był symboliczny - 5,6 mln ECU.

POLITYKA W ZAKRESIE BADAŃ I ROZWOJU Badania na skalę przemysłową podjęto w Unii w latach osiemdziesiątych. Wspólnota jednak pozostawała wciąż daleko w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Japonią. Istniało niebezpieczeństwo, że wkrótce zostanie zdystansowana przez Koreę Południową, Singapur i Tajwan. Wprowadzono programy badawcze w dziedzinie informatyki i telekomunikacji. W ramach ESPRIT I (informatyka) wykonano 227 projektów. W pracach badawczych uczestniczyło 536 przedsiębiorstw, uniwersytetów i instytutów badawczych. Sukces programu ESPRIT I zachęcił do przedłużenia badań także na lata dziewięćdziesiąte. Podwojono środki budżetowe - wyniosły one ponad 3 mld ECU w ciągu czterech lat.

POLITYKA REGIONALNA Reforma funduszy strukturalnych (1988) i związane z nią ustalenie nowych, precyzyjnych (i do dziś obowiązujących) celów tworzyło wspólną wizję problematyki regionalnej. Na mocy Traktatu z Maastricht (1992) został powołany Fundusz Spójności. Przyznawany jest on państwom UE, w których PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi mniej niż 90 proc. średniej UE. Z pomocy korzystają Hiszpania, Portugalia, Irlandia i Grecja. Współfinansowane są przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska naturalnego i infrastruktury transportu (sieci transeuropejskie). Budżet funduszu wynosi 2,5 mld euro rocznie.

POLITYKA REGIONALNA Na obszarze Unii Europejskiej istnieje w sumie ponad 200 regionów, o różnym stopniu zaludnienia, warunkach geograficznych czy wskaźnikach ekonomicznych. Są wśród nich najbogatsze miasta świata takie jak Londyn (222% średniego dochodu w Unii), Bruksela czy Paryż, ale również takie jak grecki Epir, gdzie średni dochód na głowę mieszkańca jest pięć razy niższy niż w stolicy Wielkiej Brytanii.

POLITYKA REGIONALNA W połowie lat dziewięćdziesiątych dochód na jednego mieszkańca najuboższych regionów UE wynosił nieco ponad połowę przeciętnego dochodu we Wspólnocie (55 proc.). Aby zmniejszyć różnice w rozwoju najbogatszych i najuboższych regionów Europy Unia prowadzi szereg działań określanych mianem polityki regionalnej. Chodzi o wsparcie finansowe i strukturalne regionów zacofanych, stref przygranicznych i terytoriów, dotkniętych upadkiem tradycyjnych przemysłów: węglowego, stalowego, stoczniowego i tekstylnego.

POLITYKA PRZEMYSŁOWA Trudność z jej zdefiniowaniem wynika z tego, że na treść tej polityki składają się również działania podejmowane w innych obszarach: w ramach polityki handlowej, finansowej, regionalnej, ochrony środowiska, zdrowia, obrony narodowej, a zwłaszcza w dziedzinie badań i rozwoju, systemu oświaty, kształcenia i szkolenia zawodowego.

POLITYKA PRZEMYSŁOWA Do głównych celów polityki przemysłowej UE można zaliczyć: - wspieranie postępu naukowo-technicznego decydującego o konkurencyjności wyrobów wspólnotowych; - wspieranie rozwoju tzw. przemysłów strategicznych tj.: zapewniających utrzymanie lub rozszerzenie na światowych rynkach udziału w produkcji wyrobów nowych generacji, opartych na nowoczesnych technologiach oraz ważnych dla obronności i prestiżowych z punktu widzenia pozycji międzynarodowych (informatyka, biotechnologia, elektronika i telekomunikacja, badania i technologie kosmiczne, przemysł lotniczy, materiały syntetyczne, energia atomowa);

POLITYKA PRZEMYSŁOWA - restrukturyzacja przemysłów tradycyjnych (wydobywczego, energetycznego, hutniczego, tekstylnego); - pobudzanie i restrukturyzacja przemysłu w regionach opóźnionych w rozwoju o zanikającej produkcji przemysłów "schyłkowych", o rosnących tendencjach do strukturalnego bezrobocia, wymagających szybkiej poprawy stanu środowiska naturalnego.

POLITYKA PRZEMYSŁOWA W 1967 r. w Komisji Europejskiej utworzono Dyrekcję Generalną ds. Polityki przemysłowej i powierzono jej współdziałanie w polepszaniu międzynarodowej produktywności europejskiego przemysłu, utrzymywaniu wysokiego poziomu zatrudnienia w drodze swobodnego przepływu wyrobów, koordynację narodowych polityk i monitorowanie konkurencji zewnętrznej. Obecnie nadzór nad polityką przemysłową sprawuje Dyrekcja Generalna ds. Przedsiębiorstw łącząca zagadnienia polityki przemysłowej, MSP, telekomunikacji i innych związanych z rynkiem wewnętrznym.

POLITYKA PRZEMYSŁOWA Instrumentami realizacji polityki przemysłowej są: - finansowanie/ współfinansowanie: badań i rozwoju, kształcenia kadr i szkolenia zawodowego, rozwoju regionalnego, infrastruktury, ochrony środowiska, subwencje dla podupadających przedsiębiorstw i gałęzi - procedury antydumpingowe i antysubwencyjne - programy rozwoju przemysłu (krajowe, restrukturyzacji gałęziowej i regionalnej przemysłu, transferu technologii), - doradztwo, - standardy i normy techniczne, - promowanie przekształceń organizacyjnych przedsiębiorstw (prywatyzacja), - zamówienia publiczne, - systemy podatkowe poszczególnych krajów.

POLITYKA UE W STOSUNKU DO MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW Ponieważ Unii Europejskiej zależy na podniesieniu konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, to w 2000 roku Rada Europejska przyjęła Europejską Kartę Małych Przedsiębiorstw. Zawiera ona zalecenia dla państw członkowskich, dzięki którym ten cel ma zostać osiągnięty.

Zgodnie z zapisami tego dokumentu, UE ma : rozwijać edukację i szkolenia z zakresu przedsiębiorczości; ułatwiać rejestrację firm; upraszczać regulacje prawne; rozwijać kształcenie zawodowe i ustawiczne; poprawiać dostępność usług elektronicznych; polepszać funkcjonowanie firm na jednolitym rynku; upraszczać system podatkowy i poprawiać dostęp do źródeł finansowania. Ma też wspierać nowe technologie, promować skuteczne zastosowanie e- biznesu i nowoczesnych systemów wspierania firm, a także efektywniej reprezentować interesy przedsiębiorstw na poziomie krajowym i unijnym.

Przedsiębiorcy korzystają, też z pomocy sieci Euro - Info Centre (EIC). Idea takiej sieci narodziła się w 1986 r., a już rok później Komisja Europejska utworzyła ponad 300 Centrów Euro-Info. Mają one ułatwiać dostęp do informacji o UE przedsiębiorstwom, szkołom wyższym, placówkom oświatowym i innym zainteresowanym. Ich celem jest ułatwianie firmom korzystanie z europejskiego rynku nowych technologii i wspomaganie międzynarodowego transferu technologii. Obecnie sieć obejmuje także kraje stowarzyszone - Islandię, Norwegię, Izrael i Szwajcarię.

POLITYKA ENERGETYCZNA Polityka energetyczna UE nie dotyczy wyłącznie sektora energii, ale również ochrony środowiska, podatków, handlu i konkurencji. Ma na celu budowę wspólnego rynku energii, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii oraz ochronę środowiska. Budowa wewnętrznego rynku energetycznego realizowana jest pośrednio poprzez harmonizację prawa państw członkowskich i bezpośrednio przez liberalizację narodowych rynków energetycznych.

Początki wspólnej polityki energetycznej WE sięgają Traktatu o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali z 1951 r. oraz Traktatu powołującego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej - EURATOM z 1957 r.

Po kryzysie naftowym lat 70 Po kryzysie naftowym lat 70. kraje europejskie zdały sobie sprawę z uzależnienia gospodarki od zewnętrznych źródeł energii, zwłaszcza ropy naftowej. Rządy państw europejskich zaczęły tworzyć narodowe programy energetyczne. Dopiero w latach 80. Komisja Europejska podjęła w raporcie "Rynek wewnętrzny energii" inicjatywę liberalizacji europejskiego rynku energii. Dotyczyło to głównie sektorów węgla kamiennego i energii elektrycznej. Większej wagi nabrały także elementy ochrony środowiska. Zadaniem polityki energetycznej Unii Europejskiej jest zapewnienie niezawodnego zaopatrzenia w tanią i przyjazną dla środowiska energię.

Trzy cele polityki energetycznej to: - zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego; - zapewnienie konkurencyjności; - ochrona środowiska, a zwłaszcza przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Budowa wewnętrznego rynku energetycznego realizowana jest pośrednio poprzez harmonizację narodowych rynków energetycznych. Priorytetem UE jest utworzenie wspólnego rynku energii, najefektywniejszego, najbezpieczniejszego i najbardziej konkurencyjnego.

UE ustaliła przejrzyste ceny energii, udostępniła sieci do tranzytu gazu ziemnego i energii elektrycznej. Przyjęto dwie zasady: 1) zasadę regulowanego dostępu - uprawnieni odbiorcy energii elektrycznej mają dostęp do sieci na podstawie taryf zatwierdzanych przez organ nadzorujący; taryfy te nie są indywidualnie negocjowane i mają zastosowanie do wszystkich uprawnionych grup odbiorców energii elektrycznej ; 2) zasadę negocjowanego dostępu - każdy użytkownik sieci negocjuje z operatorem sieci indywidualne warunki dostępu do sieci w zakresie taryf przesyłowych.

POLITYKA ENERGETYCZNA Unia Europejska szczególną wagę przywiązuje do respektowania zasady wolnej konkurencji na wewnętrznym rynku energii każdego z krajów członkowskich - w sposób przejrzysty mają być ustalone ceny, jak prowadzone działania inwestycyjne. Wszelkie odstępstwa czy wyjątki wprowadzające preferencje dla lokalnych podmiotów są traktowane z dużą troską, stanowią bowiem potencjalne zagrożenie dla mechanizmu rynkowego.

POLITYKA ENERGETYCZNA Jeśli chodzi na przykład o sektor energetyki to w jego rozwoju, ochrona środowiska naturalnego stała się jednym z podstawowych celów, głównie w odniesieniu do zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Powstały zintegrowane zasady zapobiegania zanieczyszczeniom i kontroli, obowiązujące także kraje ubiegające się o członkostwo w Unii Europejskiej.

POLITYKA ENERGETYCZNA Rosyjsko-ukraiński kryzys gazowy na początku stycznia 2006 roku (którego jednym z e skutków było zmniejszenie dostaw rosyjskiego gazu do Europy Zachodniej) uświadomił UE, że jej bezpieczeństwo energetyczne nie jest pewnikiem. Kryzys zapoczątkował dyskusję nt. zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego w UE. najczęściej pojawiają się postulaty o dywersyfikacji źródeł dostaw gazu, tworzenia zapasów gazu i wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.

POLITYKA ENERGETYCZNA Swój udział w dyskusji o energetycznym bezpieczeństwie UE ma również Polska. Pod auspicjami prezydenta Lecha Kaczyńskiego została przygotowana nowa strategia wspólnego bezpieczeństwa energetycznego w Europie. Polska proponuje m.in. o wspólny system magazynowania gazu, wspólną rozbudowę istniejących rurociągów i budowę nowych. Kluczowym elementem koncepcji  są jednak gwarancje bezpieczeństwa