ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE SYSTEMU OBRONNEGO PAŃSTWA © Łukasz Dąbroś

SYSTEM OBRONNY PAŃSTWA stanowią elementy potencjału obronnego własnego i ewentualnie sojuszniczego, połączone celem politycznym, zapewniającym historyczne uwarunkowaną suwerenność i niepodległość narodu polskiego, jego prawa do integralności terytorialnej i nienaruszalności granic państwa. K. Nóżko, Sztuka tworzenia przewagi w systemie obronnym RP, Bellona, Warszawa 1994, s. 16. SYSTEM OBRONNOŚCI PAŃSTWA - zbiór uporządkowanych wewnętrznie i wzajemnie powiązanych elementów - ludzi, organizacji, urządzeń - działających na rzecz zachowania  bezpieczeństwa wojskowego (militarnego) państwa. Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2002

System obronny państwa zakłada: Obronę terytorium RP przed agresją na granice państwa: Lądowe, Morskie, Powietrze. Obronę i ochronę obywateli RP. Obronę terytorium państw NATO, Art..5. Wspieranie międz. akcji stabilizacyjnych. Kształtowanie bezpieczeństwa otoczenia Polski. Edukacje obronną obywateli

Strategia Obronności RP Jest to jawny dokument strategiczny, określający podstawowe założenia obronności Polski oraz funkcjonowanie całego systemu obronnego państwa, w tym jego najważniejszego elementu – Sił Zbrojnych RP. Strategia Obronności RP jest strategią sektorową do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP, konkretyzującą zawarte w niej zapisy dotyczące obronności. Jest to dokument ważny i potrzebny, gdyż: ─ koncepcyjnie porządkuje całą sferę związaną z obronnością; ─ tworzy wykładnię dla dokumentów obronnych niższego szczebla – jej zapisy będą rozwijane i precyzowane w dokumentach wdrożeniowych, tj. dyrektywach, planach strategicznych i operacyjnych oraz w programach przygotowań obronnych; ─ stanowi ważny komunikat dla polskiego społeczeństwa i partnerów zagranicznych, informujący o żywotnych zagadnieniach dotyczących obronności Polski i wskazujący na otwartą i transparentną postawę naszego kraju w kwestiach związanych z bezpieczeństwem i obronnością państwa.

Polska – 12 marca 1999r. Polska – 1 maja 2004r. NATO - Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO), potocznie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego lub Pakt Północnoatlantycki – organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949 w wyniku podpisania Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami (Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia organizacji była obrona militarna przed atakiem ZSRR. Potem stał się on elementem utrzymania równowagi strategicznej między Wschodem i Zachodem. Polska – 12 marca 1999r. Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) – powstały 1 listopada 1993 na mocy Traktatu z Maastricht gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich (dwudziestu siedmiu od 1 stycznia 2007 r.), będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej wojnie światowej. Jako organizacja międzynarodowa funkcjonuje od 1 grudnia 2009. Polska – 1 maja 2004r.

o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej Art. 1. Obrona Ojczyzny jest sprawą i obowiązkiem wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 2. Umacnianie obronności Rzeczypospolitej Polskiej, przygotowanie ludności i mienia narodowego na wypadek wojny oraz wykonywanie innych zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony należy do wszystkich organów władzy i administracji rządowej oraz innych organów i instytucji państwowych, organów samorządu terytorialnego, przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych, organizacji społecznych, a także do każdego obywatela w zakresie określonym w ustawach. Art. 3. 1. Na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego oraz jego bezpieczeństwa i pokoju stoją Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "Siłami Zbrojnymi". 2. Siły Zbrojne mogą ponadto brać udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania życia ludzkiego, a także w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu. 3. W skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje: 1) Wojska Lądowe; 2) Siły Powietrzne; 3) Marynarka Wojenna. 4. Rodzaje Sił Zbrojnych składają się z jednostek wojskowych i związków organizacyjnych różnych rodzajów wojsk i służb.

Podsystem Pozamilitarny SYSTEM OBRONNOŚCI RZECZYPOSPOLITEJ Podsystem Kierowania Podsystem Pozamilitarny Podsystem Militarny Wojska Lądowe Ogniwa informacyjne Sejm i Senat Siły Powietrzne Ogniwa ochronne OC Policja Straż Graniczna Straż Pożarna Inne Prezydent Marynarka Wojenna Rząd Minister Obrony Narodowej Ogniwa gospodarcze

Urząd państwowy, realizujący powierzone przez Prezydenta RP zadania w zakresie bezpieczeństwa narodowego. Biuro jest merytoryczno-organizacyjnym zapleczem (funkcja sekretariatu) Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Rada Bezpieczeństwa Narodowego – konstytucyjny organ doradczy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. Do podstawowych zadań RCB należy dokonywanie pełnej analizy zagrożeń, w oparciu o dane uzyskiwane ze wszystkich możliwych „ośrodków kryzysowych" funkcjonujących w ramach administracji publicznej oraz w oparciu o dane od partnerów międzynarodowych. Ponadto do zadań RCB należy opracowywanie optymalnych rozwiązań pojawiających się sytuacji kryzysowych, a także koordynowanie przepływu informacji o zagrożeniach.

Wojska Lądowe składają się z następujących rodzajów wojsk: wojsk pancernych i zmechanizowanych; wojsk aeromobilnych; wojsk rakietowych i artylerii; wojsk obrony przeciwlotniczej; wojsk inżynieryjnych; wojsk chemicznych; wojsk łączności i informatyki. ponad to w składzie wojsk lądowych znajdują się oddziały i pododdziały rozpoznania i walki elektronicznej, działań psychologicznych i działań specjalnych oraz logistyki. Siły Powietrzne składają się z trzech zasadniczych elementów: Wojsk Lotniczych - odpowiedzialnych za funkcjonowanie jednostek latających, dysponujących największym potencjałem uderzeniowym; Wojsk Obrony Przeciwlotniczej - będących głównym narzędziem zwalczania środków napadu powietrznego; Wojsk Radiotechnicznych - kontrolujących ruch powietrzny nad Polską i w jej najbliższym otoczeniu. Marynarka Wojenna składa się z: jednostek pływających (ORP-Okręt Rzeczypospolitej Polskiej) lotnictwa jednostek nabrzeżnych(altyleria, łączność, jednostki hydrotechniczne i inne)

Podstawowe zadania NSR wynikają z prze­znaczenia Sił Zbrojnych i realizacji przez nie konstytucyjnych zadań w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa kraju i potrzeb obronnych pań­stwa. Narodowe Siły Rezerwowe stanowią także wzmocnienie potencjału jednostek wojskowych realizujących zadania z zakresu zarządzania kryzysowego, tj. biorących udział w: zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, ochro­nie mienia oraz zdrowia i życia ludzkiego, akcjach poszukiwawczych oraz ratowniczych, a także w oczyszczaniu terenu z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu. Ponadto żołnierze NSR służyć będą uzupełnianiu stanowisk wojskowych w strukturach polskich kontyngentów wojskowych poza granicami państwa.

POZAMILITARNE OGNIWA OBRONNE Wśród ogniw pozamilitarnych występują ogniwa informacyjne, ochronne i gospodarcze. W sensie organizacyjnym funkcjonują one w ramach resortowych i terytorialnych systemów obronności. Do podstawowych funkcji pozamilitarnych ogniw obronnych należą: - ochrona ludności i struktur państwa w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa (kryzysu) i wojny; - zapewnianie materialnych, informacyjnych i duchowych podstaw egzystencji ludności w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa (kryzysu) i wojny; - zasilanie zasobami ludzkimi i materiałowymi Sił Zbrojnych RP oraz pozamilitarne wsparcie wojsk własnych i sojuszniczych, prowadzących operacje na terytorium Polski.

Ogniwa informacyjne realizują zadania związane z ochroną i propagowaniem polskich interesów na arenie międzynarodowej, informacyjnym osłabianiem przeciwnika oraz umacnianie woli, morale, determinacji obronnej i wytrwałości własnego społeczeństwa w warunkach wojennych. Pełnią także funkcję edukacyjną . Realizują zadania związane z alarmowaniem. Ogniwa ochronne realizują zadania związane z zapewnieniem warunków bezpiecznego funkcjonowania struktur państwa oraz ochroną ludności i majątku narodowego przed skutkami zbrojnych i poza zbrojnych oddziaływań kryzysowych i wojennych. Ogniwo ochronne stanowią: policja, straż graniczna, straż miejska, służba Więzienna, ABW, AW i AK, BOR. Szczególną role pełni Obrona Cywilna. Ogniwa gospodarcze przewidziane do realizacji zadań związanych z przygotowaniem i funkcjonowaniem gospodarki narodowej na poziomie zapewniającym stabilność w czasie pokoju oraz zaspakajające potrzeby w warunkach zagrożenia i na czas wojny.